. i
ri
F O O R-R E D E N
gcvocgt ; gelijk zijn E. zulks in't vicrde Bock zijner bcfchriivina
mdt Vede , en wl de meefte benammgcn , omtrent de Stad
Tobol, en beooften de Oíy , zijn wel getroffen , dodi worden
zeer weuiig m getal aengcwezen , zoo ais in vergelijking met de
mijne ,s te zicn. Wat de plaetzing zommiger Steden , Vlekken
en Rnieren betreft , de zdve is alzins ten volle nict de waerhdí
met over een komende : gelijk de Noorder-kuft gdegt fchijnt te
z.jn na de doolmg der ouden , die een zeer grooten inwijk Zuid-
\vaerts daer aen hebben gegeycn, xvdke daer in waerheit zoo groot
met te vmden is. Ook zijn daer geplaetft eenige naraen van Steden
, ^sJamour, Daour,,mx. en Riviercn , Echart Am-
" j n , en dies niet vermeene
n «ezen. Wijders, al hoe wel wy niet zonder klare bliiken van waeihert
meenen de Stad Peking teleggen, inlengteopLnderdzeven
en dcrtig graden, zoo hceft dezen Heer de Stki Pekm. gde<rt i„
X " ^ i ^ ^ g g ^ d e n , envervolgens | eh?elV,-
^a meer Wcftwaerts geplaetft , ais het voorheenen T voornaembv
Franfdie, en andere Schrijvers was gebragt. En gdijk zijn E. volgens
onze meenmg het Rijk S,na al te Weftdijk ver fcL.ft, zoo heeft
hy de Nootd-kuft van Tartarye insgdijks herfdiikt, en té ved W e l
waerts te rng getrokken , na mate ¡ly zulks aen het Sinefche Rnk
heeft gedaen; waer door gevolgdijk de Rivieren, wlke in de Ys-zee
mtftorten, te zeer bekroriipen, teWeftwaerts, en te na by een zijn
gelegt : want de Landen benoorden gemdte Rijk Sma gdegen
meer Ooftwaerts u.tzetten , ais by zi ] ; E. wo rdi vertooSt. ^ '
Een ander Scliiij ver m Vranh-yk , in den Tare zefiien honderd vier
ennegentig mtgegevenhebbendeeenKaert, zegt , hy de eerfiete
^ j n , i ede S t adí 'w? « « , of (hy
Kaert heef igefegt waervanmdtdataldaerdelaÍ r tebyeeÍ l<l f
isgeweeft van Vrede, tuffdiendenMoskovietenSineefch, h o e " S
zulks ter dier plaetze niet en is gefehied, maer wd onder Tenten
diehtbydeStadiV. .^«¿ .y, eengeweftverreyandaergelegenTis
waer, dat de Stad Sekng,n.koy, door myreet s in' t ja^zef t enhonderdzevenentarhentig,
'teerftin Kaert is uitgegeven en ver tont
en met by hemin den Jare zeftien honderd v í L n e g e n t ' r H^
zegt n^n dekennis door de Moskoviten bekomen hebbe van ht í
Grm ranarye in plaets dat indien na waerheit had bdieven te
fpreken hadde dienen te zeggen, dat hy enkdijk mijne Kaert haddcnagemaekt
wdke ,k na een arbeid van een z¿o gr a t en reeksv^a,
Taren hebbe ontworpen , waer van de kennis my n.et toe^ezonden
.s door de Moskoviten ; dodi die bekomen hebbe als^is L
M L; Heer het fpoor en degewoontegevoÍt
hebben , by Linden van Lctteren en Waerhdt, gebruikelijk.
In
AEN DEN L E Z E R.
In het Jaer zeftien honderd zes en negentig , is by Karel Allard
tot Amßerdam , een Kaert van Afta in't licht gebragt, waei
in hy heeft gevolgt mijne groote Kaert van Tartar'^e, toen alvoor
vede Jaren aen den dag gegeven , gdijk hy zulks erkent, met te
melden , dat zieh van mijne ftukken heeft bedient, wezende in
der daed het Noord-oofter gedcelte van de zelve , of het gedeelte
tuffchen de Kaipifche Zee , en Sma , en tuffchen de groote Sinefche
Muur , en de Noorder-oever , niet anders als enkel dubbel
t , van mijne boven gemelte Kae r t , behoudens eenige kleine
Verbetering , die door mijne aenwijzinge daer aen is gemaekt.
In den Tare zeftien honderd zeven en negentig , is my in banden
gevallen een Beek, gedrukt tot Parys, met de naem van Les
Ehmens de l^Hißotre waer in mede de Geographie word verhandelt.
De Heer de Vallemont, Schrijver van dat Werk, fchijnt my
toe een Man te zijn van veel geleertheit, en groote belezing :
Hy roert daer in aen, de Kaert die ik van Tartarye hebbe ontworpen
, en aen den dag gegeven , en zegt de zelve , door Mr. de
Per , Geographe van den Heere Dauphin , te zijn nagemaekt
( ZOO als ook de waerheit is j ) doch dat de zelve de Per , misverftandelijk
heeft gehandelt, van, my navolgende , het Tartarye
ZOO hoog Noorden te leggen , als het door ons is gebragt,
roerende noch twee groote Mannen aen, uh àea Abt Baudrand, en
den Heer Cantelli, Land-befchrijver van den Heer Hertog vanMo
dena , dié met hem van de zelve meening zijn ^ dat de Noorderkuft
door ons te hoog Poolwaerts is getoogen. My verwonderd zeer
dat dezen Heer mijn ftellinge, onzer redenenonbewuftzijnde, dus
aenftonds verwerpt, zonder dat eenige blijk van onze misgreep tc
borde brengt, alsalleen, datde Vaders JezuitendePolus hoogtetot
Albafm zoude genomen hebben op vijftiggraden , en eenige minuten:
of die Vaders te Alhaßn zijn geweeft, heb ik groote reden te
twijfden ; doch het is waer, dat zy omtrent de Stad Nertßnskoy,
by de Sinezen Nipeheu genaemt, zieh op hebben gehouden : en gelij k
als ik uit eene hunner Brieven na Europa gefchreven, heb gezien,
ZOO was de Polus hoogte daer by hen gevonden, indien de wacrneminge
goed is geweeft, op weinig min als twee en vijftiggraden, ten
Ware zy naderhand, miffchien zieh dies aengaende hebben gebetert ^
en die gelegt op vijftig graden, en eenige minuten: hoe nu uit het
nemen dezer hoogte tot Nipeheu, daer boven gemelte Heer, Albafin,
onzes oordeels voorverftaet, enftelt, zijn betrekkingkanhebben
, of gevolg, op de Noorder-kuft van Tartarye, en kan ik niet
ontwaren, vermits die plaets zoo zeer verre daer van daen gelegen is.
Het is waer dat ik in perzoon het koude Noorden op die noogte als
mijne Kaert zieh uitftrekt, niet en heb bezocht ; doch is my ook