r . f f i l
t
l ' t i
N O O R D
Z y wy k e n Zoo na acn h e t Sinecfche
R.yk , als luin mogelijk i s , om de ve r -
volging. en K r y g me t de Ka lmakken tc
o o s t
daer een Ideine V l i e t , genacmt Murgen,
bcncffens vloeit.
Men vind 'er byf t e r veci Ha z cnoot en in
D e RufTche Koz akken in Nertsünskoi
en Tungufen Land, t r ekken veelcyds op
tcgen de Moegaelfciie Ho r d e n , di e iien
vyand zijn : de Oi i d e n die zy aentreffen
, zijn zy gewoon te dooden , ma e r
d e j o n g e n niaeken zy t o t S l a v e n , we l -
k e dan doo r de Si n e e z c n , 'c ftuk om
een Du c a e t of twc e gckof t we rden , of
wel wo r d e n zy me d e Rus J and ingevoerc.
Wanneer de Woegalen eenige gevangenen
bekomen , fparen zy in 't gemeen
die by 't leven , om daer geld voo r te
maken. Zy dooden raalkander dikma e l
om een klein ongelijk. De He e r f c h a p -
pye en he t G e z a g , is daer e r f l i j k ; de
oudfte in 't geflacht k omt by ve r f t e r f t o t
die Wa e r d i g h e i t . Een groot g e d e e h c de r
Go d s d i e n f t by de Moegalen , bcfbaet in
het OfFercn , als me d e i n ' t bidden b y een
Ro o z e k r a n s , alprevelcnde binnens monds ,
en teilende G o d de gebeden t o e , z o o
dac ik iemant h e b ge fproken , di e een
Geeftelijk onder die V o l k , z o o veel gebe -
den zag a f k n o p c n , dac zijn Na g e l da e r
D e T e n t e n of Hu t t e n die de Mo e g a -
len g e b r u i k e n , zijn gema ekt van gevlocht
e T u i n -we r k , die me t t a k k e n na boven
opgaen , omh a n g e n me t drie o f v i e r '
g e r d i k gepapte kl ede r en, vi l t sgewyz e
maekt, daer geen nat d o o r en d r i n g t ,
ven in d emi d d e n , we r d e e n R o o k g a t o p e n -
gehten.
Men vi nd in 't Moega l en L a n d , onderweeg,
wanneer men van de Stad NertzJnskoi
na he t R y k van Sinn r e i f t , een Be r g
van fteen , daer een Kloofter om iioog in
uitgehouwen is. Vo o r is de Be rg ftyl o p -
reizende , van lout e r e fteen , en daer ziet
men bovcn eenige venf t e r s , alwaer inzicnd
e , het o o g eenige fteene Af g o d e n ont-
WiQzjec mo e t . Va n a cht e r dezen Be r g , i s e e n f t y -
" 'd oPg^ng : de z e Afgoden-be e lden f c h y -
Moegdea nen cener geda ent e me t die in Sinn tc zijn,
"c Afgo'" eenige weinige Mo n n i k k e n woonen da e r ;
vcn'i'n«-'^" o n d e r aen den voet van den B e r g , i«
ni£e wei- cen Ta r t c r s D o r p : de boven gemelte venken!
" " ' f t e r s hadden omt r e n t de hoogt e u i t de
grond van hondc rd voeten , wa e r den
Berg n o c h veel h o o g e r bovc n uitftak
dies de Re i z ige r di e my d i t verhaclde .
en o o g g e t u i g e i s g ewe e f t , den arbeid van
klimmen f c h r o omc n d e . da e r met in wä r e
geweeft.
Mcrgcn of Margen, is een Stedeken in
het Moegalcn La n d , omt r e n t de R
Gan, onde rhoor ig acn het Sinecfche R y k
rbyi
' t Mo d a l e n L a n d , di e g r o o t en plat zijn,
z y wailcn aen kleine Boompj e s . Omt r e n t
de Stad Nmm, ziet me n daer gehecIeVcl -
den van vol beflagcn , in welke Na b u u r -
f chap ganfcfie Wo u d e n zijn van zwa r t e
Be r k e - b ome n. T o t aen de z e bovengeme l -
te Stad Niutm-t we r d he t Da u e r f c h c La n d
jczcgt te paclen. Li n n e n is by h u n o n b c -
t e n t , d o c h Ka t toen we r d u i t Sinn in ove r -
vloed daer na toe gebr agt . Zeeker Vi f c h
Kaloeshfi g e n a emt , is <iaer in de Ri v i e r e n
overvlocdig.
Men heeft in Moegalen L a n d kleine O s -
1 , niet Over twe e eilen h o o g , die zwa r t
of root haair hebben , o n d e r h n g hangende
, cn cen ftaert als een P a e r d , z o n d e r
hoorcns.
Men ziet me d e in Moega l cn La n d ,
n Vo g e l , gena emt Torpoc» , h e b b e n -
d e de gedaente tulTchen cen L n t en Ga n s ,
gtoote , hy is f c h o o n en geel van vee-
Daer groeyen kleine Ap p e l e n , als g r o ote
Ka r z en , als me d e Siremker of Vui l -
boom-Beifen , en zeeker aerd van Krui s -
bczien , die aen zeer kleine ]
groeyen , in de Moe r a i f cn.
Zeeker Re i z i g e r di e Iiet Moegalen L a n d
1 deel gezien Jieeft , ve rha e lde acn m y ,
dat eenmael aldaer h a d d e o n tmo e t , eca
Kapel * of Ke rk-hui s d e r Mo e g a l e n , van
gebakke fteen g ema e k t , hy zag daer in
eenige b beeiden,e e i d e n , g r o f f g gema ema e k i
t , van L e em,
doch ve 'erguld rguld , wa e r voo r <eenige
Ka e r z e n
waren ontftoken : zy zijn gewoon als een
goede Vi f c h of Wi l t - v a n g f t hebben g e -
h a d , den mo n d h u n n c r A n o d e n me t V e t
o f Ro o k -we r k te b e f t r y k c n , in teken van
d a n k z e g g i n g , d o c h men believe te ve r -
ftaen, da t de z en Beeiden - dienft geen
plaets en h e e f t , als by alziilke Mo e g a -
len , die naeft onde r de Sinecfche Mu u r
woonen , wa n t de me e f t e en ver afgelegene
als bovcn g e z e g t , z i e h me t gcfchilderd
e Af g o d e n bedienen.
O m t r e n t acht dagen reizens van de Sinecfche
P o o r t , die by de Mo s k o v i t c n
werd g e b r u i k t , ziet me n fteene gebouwen
, in "t woe f t e T a r t a r y e , daer ge z egt
werden , eenige d e r Vo o r - o u d e r s van de
tegenwoordigeKeizeriijkc Familie in Sina,
begraven te zijn.
HcMoegalen naeft aen d e Sinecfche Mu u r
gelegen , bedienen zieh z o o nii en d a n ,
mede van f chi e t gewcer , waer toe zy
Lont Iicbben , da t hen uit Leautung , en
de No o r d c r dcelen van Sina we r d toegcbragt
, d a t ftyve ftifjes z i j n , cen pink
d i k ,
T A R T
dik , gecl van v e rw , 't geen gema ek t
we r d van zeeker gemale wo r t e l , en o u d
Papi e r . He t g e e f t , en h o u t een goede
k o o l , zoo als ik aen een ftukje o n d e r my
b e r u f t e n d e , hebbe gezien..
D e Moegalen geb'uikcn t o t ftaep-plaetzen
, in iiunne J u r t e n en H u t t e n , ^ o r
Bedftcdcn, vicrkante kaiTen, daer zy Vi l -
ten over hangen.
D e Vr o uwe n dragcn o p h e t h o o f t , veelt
y d s me d e Ma n s mu t z e n . De rook gaet
boven te mi d d e n uit hunne Hu t t e n , ten
welken einde daer een gat of opening in
werd gelaten. De L^kkm Pr i e f t e n di e
men onde r hun v i n d , dr agen r o o d e of
geele fluyers om 't lijf g e b o n d e n , van La -
ken of ander S t o f ; deze zijn over de
f c h o u d c r , cn om de middc l geflagen, de r
wyze b y k a n s , als me n van ouds m de z e
Landen de Wa p c n , of Ve l t - t e ekens plagt
t c binden.
Als de verftorvene een dappe r Ma n is
A R Y E. 2 5 p
placts , daer zijn nacm in de Ka e i t is tc
zien , zieh me t zijn Vo l k , in Te n t e n of
H u t t e n o p h o u d , en , na gelcgcnriieit van
t y d , veriiuift. Va n hier kan me n , in vyf
d^igen, binnen de Sineefche Mu u r k omc n .
Zeckere Volken , die omt r e n t he t V o r -
ftendom van gemelte Pr ins leggen , ve r -
liczen den naem van Moegalcn. H e t is
een aert van T a r t e r s , en ftaet me t de ze!-
ven in ve rbondf chap , en Iceft op z i e h
zelven.
Irdekule is de naem vari'eencn Pr ins of
H o o f t van eeu Volk j 't we lk z i eh o n d e r
Tenten , op de p h e t s , daer hy in de
Kaert geftelt i s , o f d a e r omt r e n t , o p h o u d ,
gehoor ende onder de zwa r t e Moega l cn.
Tuifchen de z e p l a e t s , en de o p h o u d i n g
van den Vo r f t Suraktakon, die van Kalmukfchen
geflachte en beftiering i s , (wi ens
wooning in de Ka e r t BnlHgan gebeten Word)
zijn fteene Be rgen;
Kokpetona of Kokptan j anders gena emt
g ewe e f t , flachten zy h cm ter eeren een ! Karak,aton, da r i s , Zwa r t - i i a d , is een Stad
Paerd > eeten he t Vl e e f ch , en ftellen he t j in Moegalia, niet verre van de berugce Sivcl
op een ftang te p r o n k , me t zijn Bo o g • ne f che Mu u r gelegen : en ma g d ' e e r f t e Mo e -
en P y l . j gaelfche Stad aen die kanc gena emt w o r -
Mede als een Moega e l s - Ta r t e r s Ma n i den , ftaende onde r he t ge z ag van 't Sifterft,
die e eni gz i nsvanve rmogeni s , we r d Ine e f che R y k . De muur en zijn van l e em,
Pyl en Bo o g wel op zijn g r a f gelegt. [ en de mu u r - t o o r e n s van gebakke fteen op
Men vi nd onde r Moegalen en Ka lmu k - I g e t r o k k e n . De p o o r t - toorens zijn v i y
ken , ZOO n u en dan een Ma h ome t a e n , ; g r o o t e r , als de mu u r - t o o r e n s , de we l k e
ande r z ins zijn z y alle He i d e n e n , en we t en j in 't gemeen twe e doorgangen hebben, cn
van h e tMa h ome t s d om, als g e z e g t , ni e t s : omt r e n t zeftien vadcmen van nialkanderen
ftaen. De deuren de r poor t en zijn van E i -
k e n - h o u t , en me t y z e r bcflagen. De St a d
heeft zes zoodanige poor t - toor ens . O o r -
logs gereetfchappen van g e f c h u t of mu s -
ketten , vi nd men daer niet. Z o o binnen
als bui t en de Stad zijn veele Be c lden- t empels,
van g e b a k k e fteen g e b o uwt , en me t
groene en vergulde gebakke tigchels o v e r -
d e k t .
I n de St ad ftaen veele g r o o t e fteene wi n -
J o d e n of Chr i f t enen wo r d e n by hen niet
gevonden.
Benoord-ooften aen Moegalia , of Groot
Tartaree , we r d by Golnitz. > de La n d -
befchryver , g e z e g t , dac het gebergte
Oiiorocora legt , welke e cht e r heden
me: di e benaininge aldaer niet gevonde n
we r d .
Safana is een Moega e l f ch Vo r f t e n d om,
' t geene niet w y t van de Sineefche Gr e n -
zen leit. Be z u i d c n deze Moega e l f ch e Vo i - . ke l s , achter welke d e woonhui z en gema ekt
ken is he t gebergte ^mr a y gelegen , dat ! zijn.
zeer h o o g en bezwacrlijk over te geraeken De Stad legt in een laeg D a l , en is
is. Z o o dra als me n v o o r b y dit g e b e r g t e , lankwerpig. Ni e t verre buiten de Stads-
Zu i dwa e r t s gereift i s , k omt men aen ze- ; mu u r is de zelve me t fteene gebergte als
kere vafte wooningen , ^iboegi geheten , ' omr i n g t . D o o r de Stad vloeit een klein
alwaer luiden woonen , die den h e d e n - , Rivi e rken.
daegfchcn bezitters van Sina onde rdanig Da e r wo r d Koophandc l g e d r e v e n , me t
z i j n , cn Toeheetxi genoemt wo r d e n : g e - ; z c e k e r e Zilvere ftukskens, in plaetze van
lijk me de d ' I nwo o n d e r s d e r St ad iToi^crtanikogooi
Kokoetona, me t den zelven nacm
van Téfi'fffi.i > in die geweften , bekent
zijn. De muur en van deze S t a d , die a l v r y
qrooc i s , zijn van r o uwe fteenen g e b o uwt ,
met To o r e n s cn Bolwerken voorzien. Da e r
legt veel bezetting in.
^ Dohrana is een TajßofVorii, onde r of
b y de zwa r t e Moegaien , die omt r e n t de
Geld , gena emt LaLi, wegende in wa e r -
d e omt r e n t zeventig ftuivers, en me t a n -
dere , n o c h van mi n d e r g ewi c h t . Me t
Tabak en T h e e , als ook me t Dama f t e n »
Zatyncn , Kattoenen , en a l d e r h a n d e g e -
kleurde en g ewe e f d e St o f f e n , wo r d aldaer
ook g r o o t e Koophande l gedr even. Zy
ruilen ook veele Wa e r e n tegen Wa e r e n i
zonder geld.
K k i H e (
¡ B