3 6 1 N O O R D
S t ^ B u e h a r a is de zitpUets des C h a n s , d i e
naem aen da t R y k me d c deelc.
H'CC iWeed« Vor f t endom- öf H y k is da t
van Organge, Zu i dwa e r t s van Buchar*
legen. De Vorfl; des z e iß leeft geme enlqk
in ftryd mc t de Pcrfianen , aß aen baer
naeft gelegen. Wa n t de Pe r z en be z i t r e n
ccn Stad , genaemt Me r v e , e e r tyds den
T a m r e n tocbehoorc h e b b e n d e , 't geen
oorzaek van h u n ve r f chü is. De P e r ß s -
nen, om deze Li eden- t e bevradigen , zijn
met hen voo r een z omme gerds verdragen,
•"t geen de Ch a n verbind , geene invalien
met heele magten te doen j d o c h kleine
ftroopendc p a r t y e n zija ni e t verboden ,
waerom de Perfianen i n - ^ . t o í g o e d e be-
2Cttinge l iouden, om de a e ftroopers te be-
H e t d e r de gedcelce is we l 200 Zuidcßj k
gelegen , cn eindigt mec zijne grenzen t o t
aen I ndi e n , en Perfien , aen de z y d c van
Kandahar. Di t zijn alle Volken van
a c r t , als t o t ftroopcn gebooren : evenwel
zijn de z e Us b e k k e n doorgaens beleeft
cerlijk j hoewel de Perfianen hun in be ide
deelen legen fpr eken.
Onnoodig is 't z i eh te verwonderen ,
dat tulTchen de z e twe e Volken zoo
gebooren haet be foeur t wo r d , nadien b e -
lijdenis doen van findende Go d s d i e n f l e n ,
en h u n ove rge loof veroor z aekt mcnigen
o o r l o g , raakende geen v r e d e , als om te
r u f t e n .
D e Us b e k k e n z i jn Ma h ome t s van Ge -
l o o v e , de r Seite SoMni, 't geen de T u r -
ken ftieeft voorftaen. Zy4>r eken Ta r t a r f c h ,
' t geen de r e cht e o u d e T u r k f c h e fprakeis;
cn alleen onderfcheidcn wo r d door 't Arabifch
en Pe r f i a enf ch , 't we lk zy in hunne
fpraek ve rmengen. De Us b e k k e n fpreken
anderzins zuiver T ü r k s , 'c welk een geluit
h e e f c , ondcr f cheide l i jk me t d a t t o t
KcnfiantinofoUn ge fproken wo r d ; doc h
können ma lkande r verilaen. Zy kleden
zieh als de Perfianen , uirgenomen wa t de
T u l b a n d aengaet ; wa n t liunne Mu t z e n
loopen Tpits t o e , daerze de T u l b a n d over
wikkeJcn, latende de to p van de Mu t s ui t -
fteken. Zy zijn me de altoos ge l a e r i t , en
d e Perfianen niet j 't en zy wanneer te
paerde willen ftygen. Du s ver r e geme ldc
g e f c h r i f t.
T u f l c h e n de St ad Merve en de U s -
b e k f c h e grenzen is een Wo e f t y n e e
zandachtig Ve l d , twaelf mylen b r e e t .
waer in zieh fteeds Us b e k f c h e R.00-
vcrs o p h o u d e n . Hi e r o n d e r h o u d d e K o - ;
nink van Perfien onde r f che ide kleine
Kaileelen of fterke To o r e n s , wa e r op
R i ü t e r y de wa c h t h o u d , om hec Ve ldi
t e oncdekkcn . en a cht te{]aen> da t 'erl
O O S T
geen Me n f c h e i r u k Perfien na Us b e k de
Ivluchcnemenk
Aldaa- ic e en-Vl i c t» gcnncmt Ajamtix-,
die eclitta; op z ommi g e plaeczen doo r le
waden i s . Zy ftrefct toc de f c h d d i n g o p -
gemeldcr geweflren. De Us b e k f c h e T a r -
tars ftappen daer d i kma c l ove r , oni op
den Perfiaenfchen g r o n d te ftroopen;
d o c h de Ru i t e r s zijn gehoudijn , op dicr
overkomfl:, de Stad en Dö r p e n te wa e r -
fchouwen , op d a t icder i ' z i j n e r hoe -
d e is.
D e Stad Mcrve is de p l a e t s , da e r de
Pcrfifclw ballingen ve r zonden wo r d e n .
Hier rondsom w o r d ge ekcht ige. Manna .
vcrgadert.
Van dit Vo l k wo r d in de Re i s - b e -
f c h r y v i u g van Dibmhuma. aldus ge fproken.
D e Za g a t h a y f c h e Ta r t a r e n wo o n e n in
BaihUm y Sogdiana, cn Margiana. H e b -
ben tegcn mi d d e r n a c h t d e n Vl i c t Laxartum
, welke t egcnwoordi g Chefel genaemt
word 5 en tegcn Ne d e r g a n g de KVp i f c h e
Zee. Hu n n c Ho o f t - f t a d is Sama rb/oj ä,
welke in de z e t y d zeer veel van ha r e oude
groote verlooren he e f t . Hi e r was den
Grooren Tamerlaen gebooren , welke deze
Inwoonders T m / r noemen.
I n dit La n d leit 00k de S t a d Bi c k t k ,
en h e t gewe ft Tunheßa», aen d c H a v e o
Caf^i» gena emt . He e f t tegen 't Oo f t e n
den Be r g Ima u i t o t een grensicheidingi
D e Sc y t h e n hebben op de z en Be r g g r o o t e
en gewe idige Ko n i n k r y k e n , e a z .
D e Us b e k f c h e T a r t a r e n zijn z e e r f t r y d -
baer. D u s ve r r e Dibanhama.
H e t La n d van Us b e k he e f t de volheit
van veelderleye Vr u c h t e n en F r u i t , zh
Appelen , Peeren , Meloenen , Gr a n a e t -
appelen, P r u ime n . Ap r i k o z e n , en Dr u i -
ven : ook zekere Dr u i v e n zonde r fteenen,
Kkhmkhej by de Perfianen genaemt .
Als in den J a r e 16U, een Af g e z o n -
dene van de Nede r l andf che Oo f t -Tn d i f c h e
M a e t f c h a p p y e , t e r gehoor van den Pe r -
fiaenfchen Ko n i n k wierd g e b r a g t ; zag liy,
zoo als h y aen m y van da e r , zelve over heeft
gefchreven , omt r cnt den ingank , op de
Meidaen van 't Pa l c i s , tcn toon , om de
grootsheit dier Ma j e f t e i t uit te b e e i d e n ,
eenige Le e uwe n , Ol iphant en , T y g e r s ,
Luipaerden , en een Ri n o c c r o s , benciFens
om de dapperheit te vcrbeelden , negen
Mans pe r zoonen , nevens ma l k a n d e r e n ,
hebbende ieder in zijne banden een lange
ftok , mc t een h o o f t van een Us b e k k c r ,
des zelfs punt geftooken , die de Pe r -
len op de grenzen tcgen da t La n d , in
handen g e k r e g e n , cn d e koppen al^cflagcn.
en daer na me t ftroo o p g e v u l r , aldus na
T f -
u / - ' ¿ . - f f «
T A R T
ijpaha» aengebragt hadden , hebbende aldaer
ook benefFens ftaen dr i e gevangenen ,
van de zclve Na t i e , me t hare halzen in
een h ou t e mik geflagen.
Mecft alle de Vr u c h t e n , die des Wi n -
ters in Detf, he t H o f van den Gr o o t e n
M o g o l , worden gegeten , verfchaft U s -
bek. Us b e k heef t ook zeer f choone Ke -
mels , die eene bul t hebben ; dr agende de
Arabifche Kemels twee b u k e n .
D e Us b e k k e n hebben een f p e e l t u i g , uit
vier Tr omp e t t e n beftaeode , die niet kor t
noch k r om zijn , gelijk d'onz en j maer
r e c h t , zeer lang e n d i k , waer van h e t g e -
luit niet onaengenaem i s , en men he t van
zeer verre hooren kan.
D e Us b e k k e r Ta r t a r s van Balch, deden
i n ' t J a e r 1691 , den Pers den oorlog aen,
opgemaekt by den Gr o o t e n Mogol} welke
wegens tuifchen gelegen Vo l k e n , Be r -
gen , en Wo e f t y n e n , t o t aen Perßert niet
wel genaken kan , en dit uit wraek , van
dat vier J a e r te vooren , de Zo o n van 0-
r a n g ^ b , die nu 'Gr o o t e Mo g o l i s , na
IJfahan was g e v l u c h t , daer hy te dier t y d
befchermt , en wel onthaelc wierd : de
nieefte k r y g s gedoente was omt r e n t de Stad
Mefihet, die de Ta r t e r s t r a cht eden t e h e r -
winncn.
Deze Zoon is nadcrhand wede r he imwaercs
ge cogen, en ftond onlangs me t een
Leger tegen zijn Vade r in 't Vc l d .
D e J e z u i t Avril fpr e ekt van de Re i s
tuf l chen Sina en Vsbtk , als v o l g t :
D e weg van Vsbek > t o t in Sinn, is niet
zoo z w a e r a l s men z i e h inbeeld , of
zoo v e r r e ; het is we !wa e r , d a t ' e r eenige
wocfte pUetzen doo r zijn te wandelen ,
maer men reiftze me t zoo veel g ema k , als
in Perfien , of T u r k e y e n : men ontmoe t
daer veel Dö r p e n , en de Karavanen , wae
mede men reift , trekken zonde r geva e r .
voornaem als wa t fterk z i j n : van voor-raed
verziet men z i e h , hoewel op we g me de
veel is te vinden , en aen de Ho r d e n die
men fteeds ontmoe t is l e e f t o c h t , by mangeling
te bekomen , wa n t geld is aldaer
onbekent, waer d o o r men te minde r plundering
onde r hoor ig is. Va n Bocbar^ tot
aen de Sinefche gr enz en, achtmen een we g ,
van twe e Ma e n d e n : als men de z e ftreek
k i e f t , o n tmo e t men de Stad in Sina, Hok^i
genaemt , daer de befte Rhaba rbe r w a f t ,
doch als men door de Moegalen r e i f t , bejegent
men de Stad Kokuran, we lke .de Sinezen
hebben gebouwt , aen de over z y d e
van de groote M u u r , daer hec vry woe f t
i s , en dit om de volken r o n d s om in t o o m
t e h o u d e n : van die Stad tot Peki»g is
vcürticn dagen onder wecg : en wo r d gem
c c n t , da t Sina , oiilinlis tc ver bcooften
A R Y E.
want de Fr a n f c h e Vadc r s J c -
jbben gcoordceld , Peking te leggen
op honde rd en drie en de r t i g graden
¡engte , in placts van dac op h o a d c r d v y f
en zeftig wo r d gebr agt . De Scad Bochara
en Peking > omt r e n t op vccrtig gr ade n
Noorder brectte z o u d e Icggen , dies de
tuflchen ftand van di epl a e t z en , omt r e n t
zes h o n d e r d en derticn Fr anf che myl e n
moeten zijn , en tot Kok^ian de eerfte Sinefche
Stad . vier h o n d e r d zeftig my l .
Dus verre gemeide J e z u i t .
A L S O G D of S O G D .
HE t Dal Alfogd of Sogd, een de r
voornaemfte Landfehappen va n
Aiau-^nranahr, en een onde r hoor i g
Landfchap of Gewe f t by Samarkand , in
der Vsbekken Land i wo r d by d'Ar abi c r e n
voor de luftigfte oord van de gcheele Wa e -
reld gehouden.
H e t ftrekt Oo f t en We f twa e r t van de
grenspalen van Buchara af, tot aen die van AL
botom, Butum of Botom, is acht dagreizens
g r o o t : begrypende groene Be emd e n , en een
geduur ige reeks van Lu f t h o v e n , mc t wa t e r -
•yke ftroomen afgepaelt. Da e r en bove n
i i j n, ter we d e r z y d e van de ftroom Al f i^di
D i e r r j ' k e BofTchen. Ne rgens vi nd me n
fchoonder noch luftiger Boomen.
D e ftroom van AlJ'ogd of Sogd, na eenen
. . jp van omt r ent twee dagreizens van Sa~
markend a f , vcrdeeld z i c hmt a k k e n . Wa é r
onder de Vliet K.ü is.
Gemeide Vl i e t wo r d , me t vé r f che idc
fcheuten , doo r de I nwo o n d e r s van Buchara
, na de Akke r s a f g e l e i t , en ftorten
de overblijfzelen in zeker wa t e r , omt r e n t
het zeftendeel van eene myl e groot , op
een plaetze , Samckü g e n a emt , in de N a -
buurfchap der Stad Bi k o ' d . en b y een ander
Stedekcn Fercbir genaemt.
Volgens Ebn Haukal, is Alk-uhanijah
cen d e r voornaerafle Steden in Alfogd, gelegen
onder het gcbicd van Buchara. Samarkand
is de Ho o f t - f t a d van alle Steden
daer r ondsom. N o c h wo r d onder AIßgd
gerekent Omhafagu , als een de r groote
Steden van Alßgd , hedcn Ras Alka»'
tarag genaemt . He e f t de vo'.heit van alderleye
goederen.
Samark'Md is in he t Zu i d e r gedeelte des
Dais Mßogd gelegen , leit een we inig v e r -
heven, me t een groote grachc r o n d s om de
muur.
D e Vliet fchiet met b o d e p y p e n d o o r
de gr a cht in de Stad : vloeit midden d o o r
het merktveld , op een p l a e t z e , Raßoltak,
gehcten.
Deze Vliec Sogd, van een zelven narae
Z z 1 mec