[ K
\u
J f î
4 4 6 N 0 0 R D
cen gehcel andere wy z e , als de t r ant
der Cha t a i f chen i s , en wi e rd voor t s
aldaei- bok op meer andere we rk- tuigen gefpecid.
D i t openbare Ga f t -ma e l d u u r d e , van
's Mo r g e n s a f , t o t da t d eMi d d a g v o o r
b y was : en zag men daer ook op d'ope n
plaecs me d e verfcheide gevoge l t e , a l s T o r -
tel-duiven, Kr a e y e n , Ki e k c n - d i e v e n , en
meer a n d e r e n , he t geen daer geftrooit wa s ,
op pikken en eeten , zonde r voor iemand
te i c h r i k k e u j d o o r dien ni emand hi e r eenig
lecc dedc.
E n wanne e r he r Ga f t -ma e l ge - e indigt
w a s , ZOO Itcc zijn Ma j e i l e i t aen de L o f -
tuiters en Z a n g e r s , eenige E e r - g i f t e n en
beleefthcden doen , wa e r op dan de affcheid
ook v o l g d e , en a] he t Vo l k fcheide.
D e Ge z a n t e n bleven a l d u s , op de w y -
ze , als v o o r e n , v y f Ma e n d e n in d e z e
Scad , genietende dagelijks het zelve ont.
hael, me e r noch mi n , als haer den eerften
dag t o e g d e i t w a s ; t e rwyl inmiddens ook
ecnigc Ga f t -ma l en voor vi e l en, wa e r in de
Speelderst'elkcnsopeenanderewyze, d o c h
ieder reis veel beter , als te voor en , hare
Ipeeien aenrechte.
O p he t Mu h h amme d a e n f c h e Fe ef t
het Sl a c h t - o f f t r ( 't welk op den tienden
van de Ma e n d Zihhoddxjah voo r k o m t )
ZOO hebben de Ge z a n t e n te zamen me t de
Muhhammedanen, in he t Temp e l - h u i s , d a t
den Ko n i n k voor hen laten b o uwe n h e e f t ,
hare gebeden g e d a c n , en voorts de ve rde -
r e plichtigheden , de we l k e dien '
eifchte , aldaer ve r r i cht ,
Den zeventienden van,
men , op des Koninks b e v e l , eenige mi s -
dadigen op de gerechts-plaecs; hebbende
de Cha t a i j e r s in hare roEen a e n g e c e k e n t ,
wat ftrafFe t o t ieder misdaed be f t emt wa s ,
z o n d e r me e r : we z e n d e by haer gebruike -
)ijk, d a t zy zeer naeuw en net o n d e r z o e k ,
o m t r e n t d e m i s d a d i g e n , n eme n ; wa e r toe
den Konink twa e l f ge r i cht s -kame r s h e e f t ;
en ZOO wanneer nu iemand van een mi s -
daed b e f c h u l d i g t , en he t zelve in e l f k a -
mers v o o r bewezen gehouden wo r d , en
in de twa e l fde he t zelve aen h a e r n i e t k l a e r -
üjk en b l i j k e , 200 kan hy n o c h v r y raken
; en in gevaile aidus n o c h i ema n d , al
was he t f choon zes Ma e n d e n reizens van
daer > in 't belang van den misdadigen
vereifcht wo r d , om kenniiTe van de
zaek te geven , z o o ftellen zy h em niet
ter ftraffe , maer houden h em z o o lang
gevangen , t o t dac di e perzoon daer
k o m t , en di e z i ek ter degen bewacrhcit
werde.
en O O S T
D'ontbieding van de Gezäunte» in 'i nieu-'
•we H o f , en van het niiuwejaers
Fecß aldacr.
DE n Zeven e n twi n t i g f t c n van de Ma e n d
Muhharrem , zond Aiaulana Joefef
KhazÀ by de Ge z a n t e n , haer latende we -
ten , da t he t daegs daer aen Ni e uwe - j a e r
was j en den Ko n i n k zijn intrede in hec
ni euwe H o f z o u d e doen ; als mede , da t
het vc rboden w a s , om eenige wi t t e kleden
op die t y d te mö g e n aen d o e n .
Omt r e n t de mi d à e r n a c h t q u am den
Siekawul i of geleider van de Ge z a n t e n ,
en b r a g t haer in 't ni euwe H o f , " twe l k
een zeer ve rheven g e b o uw w a s , wa e r aea
men negentien J a r en gearbeid h a d d e j we -
zende dien Na c h t in de wi n k e l s , buitenve
r t i ekken , en in de ftraten en ftegcn ,
zoo veele Lamp e n en To o r t z e n o n t f t e k e n ,
die zoodanig een l i cht van haer g a v e n , als
o f he t da g wa s j bevindende z i e h op di e
t y d ook aldaer iiit h e t La n d van Chata en
Chota» , als me d e , van Teéet, wel h o n -
derd dui z end Me n f c h e n te z amen aen dac
H o f ; en ga f den Ko n i n k toen aen zijne
Ry k s - g e n o o t e n een Ga f t -ma e l , en ftelden
mede voor de Ge z a n t e n . buiten de placts
van den T h r o o n , T a f e i s , d o c h voor de
R.yks -groot en binnen in 't Paleis ; en ha d
men hier voorts twe e honde rd d u i z e n d
Menfchen , eenige me t wapenen en geweer
voorzien , ande re me t Ch a t a i f c h e
waeyers in de h a n d , en een ge f chi lde rde
fchild op f c h o uwd e r , op g e p r o n k t ; t e r -
wyl inmiddens de Speeiders alderlei d a n -
zen en fpeelen , op een ongeme ene w y z e ,
aen ftelden.
Van de deur v a n ' t Paleis a f , t o t aen
' t e i n d e van he t g e b o uw, was de t uf f chenftand
een dui z end negen h o n d e r d en twi n -
t ig Dsterieb g r o o t , we z ende alle di e g e -
bouwen van geflepen Berg-fteen , en ße e n
van Porcelein Ae r d e g e b a k k e n , opgehaelr,
en een r u imt e van omt r e n t dr i e h o n d e r d
Gez bevloert : hebbende de Me e f t e rs en
Bazen van d a t L a n d , zoo in he t fteenfnyden
en flypen , als in het maken van alderlei
h o u t -we r k ; en dcsgclijks me d e in
't fchiideren , en in het bakken van aider-
Ici geve rwt ve rgl a s -we rk, haers gelijke en
weerga niet.
Voorts z o o d u u r d e dit Ga f i -ma e l t o t
d e Mi d d a c t o e , wanneer ieder zieh na zijn
huis bega f ; gelijk o o k , toen de Paerden
aldaer wede r gebragt waren , wa e r me d e
de Ge z a n t e n o o k na hare huizen reden.
Den Konink heef t alle J a r en he t gebruik,
dat hy cttelijke dagcn n i e t s n u t t i g t v a n h e t
geene d a t leven g e h a d h e e f t , noch u i t zijn
v e r t r e k , wa e r in zieh v e r h o u t } k o m t , als
ook
T A R T
ook niemand van Vr o uwe n - o f Ma n - v o l k
b y zieh l a e t , h o u d e n d e zieh aldus o p , in
• een k ame r , wa e r in ni emand v e r f c h y n t ;
na da t te kennen gegeven h e e f t , da t aen
den G o d van den Heme l zijne dienft-plicht
zal gaen volbrengen.
O p dien da g nu , wanneer zy de G e -
zanten daer bragten , zoo q u am den Ko -
nink u i t een zoodanig v e r t r e k , en begaf
zieh na de Hharam, of het Vr o uwe n - h u i s ,
op welke t y d de El i phant e n zeer koftelijk
met alderlei ^ieragie opgepronkc waren ,
die zijn Ma j e f t e i t in e e n b o v e n r o n d e d r a e g -
zetel van Go u d d r o e g e n , verzeld me t
Vaendels van alderlei v e rw, en een k r y g s -
magt van v y f t i g dui z end man , z o o voor ,
als achter , gefchaert 5 nevens n o c h eenige
andere ver^ierde draeg-zetels, d i e z y me -
d e op de f c h o uwd e r v o o r t zetteden
dit alles, onder het fpeelen op fpeel-tui^
met z o o een zoet en lieffelijk g e l u i t , da t
het niet te be f chryven is. En niet tegenftaende
deze g r o o t e opgepropt e menigt e ,
cn d a t gewoel van Me n i c h e n , z o o h o o r d e
men nochtans geen he t minf t e ge r a e s , noc h
eenig ande r g e l u i t , als maer alleen van de
M u z y k : en verfcheen den Ko n i n k aldus
met deze Sraet en P omp e in zijn Hh a r am,
o f Vr o uwe n - h u i s , ve r t r ekkende h e t v o l k
h i e r o p , ieder na haer verblijf-plaets. He t
is me d e he t g e b r u i k , dat zy in di e t y d e n ,
b y n a c h t , over al Lampen en L i c h t aenfteken:
ook ma k e n z y , zeven dagen lang
achter ma lkande r , een be rg van h o u t , die
met groen-geve r fde h o o r n b e k l e e d i s , zoodanig
, d a t men zeggen z o u d e , da t het
zelve een be rg van E fme r a u d ewa e r , hecht
e n d e daer aen , en o p , we l h o n d e r d duizend
Lamp e n , me t l e id- touwt j ens var
d' e en t o t d ' a nde r e , die in de Na^htha ge-
•doopt, en me i vuur -pyl en b e b e n d e n zijn^
d e we ike längs de zelve können loopen, er
dus clke L amp daer aen komen , en aenftiken
kan ; br engende aldus alle de L ampen
van boven die b e r g a f , t o t beneden
l o e , ove r a l , als in een o o g e n b l i k , te gelijk
in brand'. Behalven d i e , z o o heeft he t
volk van de Stad ook menigt e van L ampen
, op die t y d , in hare winkels en huizen
aengeftoken : en wi e rd in die zeven
dagcn niemand over e enigebegancmi sda ed
acngevac, en pleegd den Ko n i n k dan ook
groote mi l d a d i g h e i t , en verlecnt aen vcele
vergifTenis; ftellende m e d e , op die t y d ,
fchuldcnacrs van het H o f , en ande re gevangenen
> in vryhc i t .
E n hadden de Cha t a i f che Ster-kykeri
voorzcic , da t aen het Paleis van zijn Majefteit
A R Y E. 44-7
n a c h t , t o t a fwe e r ing van d a t o n g e l u k , in
die t y d gelaft is g ewo r d e n .
, in da t J a e r , f c h a d e , van den
brand , zoude ove rkomen , wa e r om dan
ook het acnfteken van Lamp- l i cht en , by
E n vervoegden de Ry k s - g r o o t e n toen
zieh ook gezamentlijk ten H o o f , na de
oude g ewo o n t e , alwacr van zijn Ma j e f t e i t
dan me t een Ga f t -ma e l o n t h a e l t , en me t
Eeren-kleden begiftigt wi e rden.
D'oatbiiding van de Gezeiten voor de Vierde
mael , te» Hoof, en veriooning eenes Konin^
ijke Placcaet V
gen --
DE n derticnden van de Ma e n d Sa f a r ^
quam een geleider van de Ge z a n t e n ,
die haer haelde , en aen de p o o r t van hec
eerfte Paleis b r a g t , alwaer neder knielden,
en me t haer h o o f t op de Ae r d e neigden :
men bragt daer een andere T h r o o n , r e c h t
de T h r o o n van den Ko n i n k gefteld ,
waer op dr i e pe r zoonen zieh vervoegden ^
waer van twe e een bevel-fchrift van de n
Konink om hoog hielden , d a t den d e r d e
met een fterke ftem overluit las, zoodanig,
dat een ieder h e t zelve h o o r e n k o n d e , d o c h
dit ge f chi ede in de Ch a t a i f c h e T a e l , di e
de Ge z a n t e n niet ve r f tonden , me l dend e
h e t z e l v e g e f c h r i f t j i n we z e n , d a t ' s n a e h t s ,
op den tienden van deze Ma e n d , de t y d
van een ni euwe Lamp- l i cht verfcheen , en
zijn Ma j e f t e i t de gevangene misdaders en
fchuldenaers, van het H o f , v r y gegeve n
en q u y t gefcholden h a d , behalven de geene
, die een neerlag gedaen hadden ; als
ook , da t de Ge z a n t e n t o t die t y d toe ,
zieh nergens anders begeven mo g t e n .
Na dat nu d i t ge f chr i f t gelezen was ,
ZOO leiden zy he t z e lve in een gepylaerc
huisken , me t een kapje daer over , wa e r
boven een goude ring , zeg op d a t h o u t e
kapje , 't welk geel wa s , vaft geklonken
w a s , waer aen men een geele Z y d e k o o r -
d e va f t g e b e n d e n hadde , d a e r b y zy da t
Placcaet of ge f chr i f t , en da t h u i s k e n , n e -
der lieten , en br agt en het aldus na h e t
h u i s , daer de Ge z a n t e n waren , alwaer
z y eenige a f - f chr i f t en namen , en over al
in ' t La n d z o n d e n .
D'ontbieding vtn de Gezanten, voor de vyfde
m/tel, by den Konink., en de toez^ending ,
V.W Falken , Stn haer , en httre verheer^
lijking metßhenkagien.
WAnneer nu de nieuwe Ma e n , van de
Maend Rabea , zieh vc r toonde , z o o
liet de Konink zijne Valken by z i eh b r e n -
gen , en belaftede daer op de Ge z a n t e n te
halcn , zeggende aen h a e r , d a t aen di e
geene Va l k e n z o u d e geven , die aen h e m
goede Paerden gebr agt h a d d e n ; beftellend
e