i p N O O R D
dat van haer kant eenige vordere ondckking
dien aengacndc te v e rwacht en zal
\vezen. En dewj ' l e \vy van de z e ftoffc
fpreekcn j zal het hier niet ongevoegl i j k
komen, met ccnen aen te haelen , of
^.ipan een EUand is o f ni e t , want hct wo r d
b y de meefte Scl i ryvers g e z c g t , tht de
Japanders zulks toc Eoch toe niet recht
zouden we t e n , onder aiidcren z egt de
Heer François Caron y aïs \vtl de voor -
naemftc , waer op de me eße haer fteiling
vaft maekcn , van de Japanders onderrieht
te we z e n , dat f o f a n aen' t Land van
feao vaf t l e g t , en dat het water 't we l k
van Sungiien nae derwaerts e l f my l en over
gevaeren word , niet d o o r l o o p t , macr
een diepen inb o g t i s , die we l veer t i g
mylen lang tegens 't woef te Land van
Sungaer , een inbogt zoude wezen , en
dat dezen we g te Wa t e r gcnomen w o r d ,
om dat de zelve te Lande niet bruikbaer
is ; maer dit f chynt qual i jk verftaen , of
aengckondigt te z i j n , om datmen in deze
l y d , niet een Japander van r e cht z inni g
oordeel gevonden h e e f t , die in "t alderminfte
twyfFeIt dat Gr o o t ^apan oÎNippot
geen Ei land zoude we z e n , maer zeggen
voor vaf t en zeeker te we t e n , dat boven
gemelte Wa t e r we l veer t ig my l en w y t ,
tufTchen ' t Zuide l i jke vanj^i^o en 't No o r -
derîijkfte van fapan d o o r l o o p t , en van
malkanderen gef cheiden is : di t z egge n
komt me t Jiaere Kaerten , die 'er veej en
vanverfcheideMeeiî-ersgemaekt z i jn, dui -
delijk over een j niet een is 'er van liaer
allen , of ftellen hier een d o o r t o g t , hoe
wel niet op een tn de zelvc w y z c j icder
betrekt dat naer zi jn befte kenni f f e , z oo
als zy -t bcgrypen können , f choon zy
geen rechte kcnnis hadden j of iemand'
zulks tegenwierp , om volmaekte Kaerten
te maeken , gel i jk de Europianen j z oo
z e g ik datze Hechts wetcnfchaps genoeg
hebben om cen Ei l a n d , en een opening
van cen g e f l o t eKu f t te können onderfcheiden
, zulks dat mcn zondc r icmant t e v e r -
ongelijken > we l ma g toef temmen 't geen
ons ver fcheide geloofwaerdige o o g ge tui -
gen op ver fcheide maelen dien aengaende
bericht hebben , te weten.
Dat men van he tgroot e Landf chap Ochi
0 0 S T
naemtj tien o f twa e l fmy l e n Noord-we f t -
wacrcs naer 't S^ngacr , of Noord-oof t -
waerts n ^ r ' t Th a y a^k k i , zijnde de ui t -
terlte Gr enz en aen wc d e r z y d e van eemci -
te I n b o g t , ^nae dat de Wi n d e « en St roomen
loopcn , die zy op de bequaemf l c
tyden waer moeten nemen , v a e r c : w c -
zende verders veer t ig my l en Noordwa e r t s
tot aen het Landfcl iap JCA^O, wenvae r t s
men van 't SH>igaer o f Thajax^kkf , naer
dat de Wi n d wa e y t , overf teekt : o pwc l -
kers Zuid- c inde , den Japanzen Ke i z e r
ecn bc z c t t ing o f wa cht houd , die Matsmai
genoemi w o r d , alleenJijk oma l d a e r
tot vcrzeckert l iei t van zijn Land , g e d u u -
rig een o o g m 't Ze i l te houdcn , zonder
dat zijn Majef tei t daer eenige vordere bezitring
t racht te nemen : uit welk ber i cht
genoegzaem komt te blyken , dat het be .
ftek van el f en veer t ig my l en op ecn ander
wys als zijn E d d h e i t docnrnaels begrcpen
n e e f t , moc t v e i f t a en worden , zulks dat
gemelte St r a e t y^io omtrent inphc c s
van zes Du i t f c h e my l e n , z oo andere oor -
deelen, ä i p o o roedeni ede r , w y t i s , want
een gemeene Japanf che my l i snietmeeral s
loSoroeden, z i jnde nac haer reekening
ftraeten ä do Ikkiens ( i i p Ä o R y n l a n d W
voeten)eengemeene my l , doch nietoveral ,
want zommi g eProv int i en hebben groot e r ,
enanderekleinder. In Ifie hebben z y 1440
roedcn in een my l , en eiders minder.
Het Ei l and t'Smf.Tna, oiÖHelpaeru'^-E.i.
and, dat om de N o o r d - w e S van N-^ngm
l e g t , maer met da t inv e e l cKa e r c cnv an de
Maetfchappy, daer voor gc teekent ftaet,
IS mede een der Japanfche Ei l andenj heef t
ecn He e r op z i eh zelven , die Taerlijks
ten H o v e , ge l i jk alle andere Landshee*
ren mo e t ver f chynen , cn is wc l liet ve r -
fte, bui ten 't Land van N,ppo , alleen af -
gelegen , alwaer die van Tjhßagock , of
Korea, af en aenkomen om Koopi iandel
te dr y v en j alle andere Eiianden en Ei -
landjes, waer onder de vooinaemf t c zi jn
die van Oki, Firnndo , ^makka , Sado,
dat achter 't Landfchap Jeißo» gelegen ,
en zeer G o u d r j k i s , Fimeßk^mA , Aiikoua4,
jMo, over m„gaßk.k> , Fntfßeu
v . v i u u i w g u j e a 9 , oopp wweeJlKk llaaeettfitt egee--
i^ac men van netgroot e Landl chap Vchio, noemde de misdadigeLandsheeren eel^ndoor
een grooten inbogt C , « . ^ . « « « ge - nen wo r d e n , zi jn van o u d s h e r al t?d on-
' ' der
i-, Ä S S - f » o.dM d. i.hoo«rahd, y.
I^^rf-,. f • W i g mmuten t
brat mf ^ i L ^ " "™' " of ^«j „„ „UCK a,t tvi
L n s S Ä S Ä S t " 'r
...vu^iaimcis a.e op K'ru ecvajiecn Jim iPv^f '/•^l'/« "'«t sl tc zeekti te !
S ä Î Ï ^ i Ä Ä i ' i i i i e : " I i " ?
f 1
T A R T
der de naeii by gelegene Landsheeren begrcpen
gewe e f t . Du s ver re ui t gemel t e
Reisbefchryving.
D e Japanders geven mede driederlei benaminge
aen Jcfo , als Mo Matfumai,
't geen het gedeelte van fejfo is naeil: aen
f.ipaa gelegen, alwaer de Japanfche wa cht
IS, cn hebben z o o men w i l , deze V o l -
keren in den Jaere 1 6 7 0 , z i eh met G e -
zanten geheel onderdanig aen het Japanfche
H o f gemaekt . De twe ede bcnaming
e is fejfo Noßma, waer door zy het
Noordeiijkfte gedeelte verftaen. Een derde
benaminge is feffo Oh*, dat is , het
ver afgelegen Jejfo , f chynende dat zy
daer door verftaen den vaften uithoek van
D e Japanders twy f e l en of ^ ß a en j4nierika
> wat hooger als Jefo , vaf t is aen
malkander. Zy z eggen yej fo in 't ront
groot te z i j n , drie honderd Me a c o f c h e
mylen, dat is z o o g root als het Japanfche
Eiland , daer Nangaz^kk' op legt. A e n
d e No o r d - o o f t K u f t van Japan bykans
aen het e i n d e , is een Ze e -ha v en ^ van
waer de vaertuigen mede nae Jejfo afvaeren,
wezende aenmerkens wa e r d i g , waerom
de zelve niet altoos affteeken , daer
z y het minfte Zee hebben , of hct naefte
Zijn , het is mi i f chi en, om dat alhicr
de beqiiaemfte V ^ e r t , en befte Häve n
is , of mi f lchien dat de Schepen die hier
afvarcn , het nae de meef t Oof tel i jkf t e
plaetzen zetten , of wel dat zulks met her
vervocren van Wa e r en , z omt yd s bef t
gelegen k o m t , en .dat die geene we lke
op fejfo , di cht gelegen aen f^ptm willen
z i j n , afvaeren, daer deze Landen he tnae f t
aen malkander gelegen zijn.
Zeeker kundi g per zoon f c h r y f t my
uit Oo f t - Ind i en over fejfo het volgen.
de.
Ik cn kan hier niet verbergen , hoe
my ver fcheidene Japanfche Kaerten in
banden zi jn g e k ome n ; de meefte f chikken
het fefo kort voor de vaf te Ta r t a -
rifche K u f t , maer andere daer en t e g en,
brengen benoorden fefo , of fefo Matfimai
, noch een ander E i l a r d , fejftgaßma
gebeten , dat met een naeiiwe Zc e -
boezem ondc r f cheide zoude zijn , en de
hock van Ta r t a r y e daer b o v e n , die van
dit tweede fejfo afgefcheidcn is , we r -
dende nu genaemt fe^o Ok/o , of Oku
fejfo , hoewel andere het wo o r d Okio
voor alle ver afgelegene Landen nemen.
Du s verre uit boven g eme k e
Brief.
D e Oc v e r s aen het Je f lof che Land
zijn mcer b e w o o n t , als de binnen L a n -
den , die meeft van Menf chen ontbl cot
A R Y E. i f i
z i j n , en woef t . O o f t o p , ui t de No o r d -
hoek van fapan, en Zuid o p , uit de
Wefl>hoek van fejjö, leggen twe e Ei landen,
me t d e n a cm vanüT»» en Sin, in 't
Japans b e k e n t , die men g e loof t G o u d
cn Zi l v e r - e r t s , in den boezem te bezi t ten.
Het wo o rd Kin zoude alle Me t a c l betekenen,
en ookui tmuntenhei t s wegen G o u d :
als mede een ander Ei land , z oude leggen
zeftig my l Ziiid-Kjoft van de hoek van fedo.
Het wo o rd Sma is op Japanfeh Ei l and
j e z e g t , en daer van daen k omt het dat
kjfo by zommi g e onder hun , feffößm»
werd gehceten.
Müjofßma is een E i l a n d , tegen over de
Noord-hoek van fapurtt voor de K i d l van
fo , of niet ver van daer gelegen.
Hier bewef ten , en benoord-wef ten,
over de Ba e y I^ambo, en achter 't Ei land
MajoJJima, is het L a n d zeer ha k k e l i g , in
en ui t g a end e , met veel Ri v i e r en : d o c h
vermids ik di t alleenig hebbe , by ver f lag
van Luiden , die in f^ipan waren g ewe e f t ,
en de Re i s met ¿f , o p ' t Jaer 1 6 4 5
hadden b y g c w o o n t , z o o cn is daer van
door my in de Kaerte geen a enwy z ing e
gedaen.
Iskrigana, is op fejjo een plaets aen deszelfs
No o r d - z y d e g e l e g e n, tegen over
KApiteßma.
In den Jaere i d p j zi jn in f.ipan , door
Schip-breuk aengebragt , eenige onbekende
Mans perzoonen , kloek van gedaente,
zeer muf cul eus , bruin van hu i t . met geen
platte, mae rve rheven N e n z e n , hebbende
geen toegenepen, maer groot e zwa r c eOo -
gen , hethaai r hadden z y boven de Oo r e n
ront a fge f choor en, met ver f cheidenegate n
in de Oo r e n , daer zwa r t e touwt j e s in hongen;
z y verhaelden dikmaelde wo o r d e n ? « -
tanhabbajan rabakkiffiy e n d a t v r e emtwa s ,
z y dcede de groetenifle op de Ma l e i f c h e ,
en niet op de Japanf che o f Sineefche w y s :
van waer nu de z e Menf chen in hun klein
vaertuig gedreven quamen , was men in
fitpa» niet b ewu f t , 't z y uit eenig Ei land
omtrent fejJö, of het Compagni e s L a n d ,
o f we l van eenig ander onbekent Land of
Eilafld, beooften in de Zuid- z e e ; 't g e e -
ne we l het waer f chynl i jkf t is , om dat z y
met vingeren in 't zant daer van eenig be -
wys maekc en, de Zon tot ui tduiding barer
mening te hulp nemende ; zy hadden
kennis aen vruchcen , die in wa rme I n -
diaenfche Landen vallen.
O p de Li^uefi Ei l anden, zi jn v o o r een
Jaer o f drie , infge l i jks , eenige onbekende
Menf chen in een v a e r t u i g , dat van
Vellen en Huiden wa s g ema e k t , geftrand;
deze wierden van daer overgebragt op
Sätjfma in fapan , en ovar gelevert aen de
bedienvi