a l'i'
fi'
.ti":
NÉ
h(
33« N 0 0 R D
ver , me! t , dût de Koniligen van Laher,
in de Nabnurfchap van Tan^ut gelegen ,
afkomftig van Mtrttmfiha, tweede Zoon
v a n r r f W r f f « , z i jn, voigens bericht van
des Gezant G.vciiu de Silva Figaerea ; en
dat Mimmfika , in een ftiyd tegen de
Turkemans, gedood zijndc , een Z o o n ,
^/rC/Mogenacmt, achter Het: welke tot
armoede gebragt ï i jnde , ora dat zijne
Landen in Meden en Hyrcanitn bem ontweldigt
waren , ten kryge op ¡ndiin toog,
' ' ¡ S " . gelcgentheit tot
een Inlandfche beroerte vond, bet R y k
D d i , Cwelker Hoof t - f tad t u f i b cn A n
cn Lahor gelegen i s , ) aengreep, en dat
met alleenlijk overweldigde , maer gevolgelijk
deonileggende Ry k en en Landicbap.
pen onder zicb floeg. Gelijk Pafiha Ma.
h m ,• die ter t yd als de opgemelte Ge -
zant de Silva in Perfie wa s , He e r f cbt e ,
Cambaja en Cinde aen zijn Kroon nocb
hechte, hebbende zijnen Zoon Helancha«,
dat Heere da mienlj, in 't Hogol s gezegt
IS, voor Gezant aen 't PetCfche Ho f gezonden.
En dir is de coifpronk van ^ t
magtige MogoITche R y k in Aß, , dat bet
gebergte ImaM , ten Noorden ; de Indifcbe
Z e e , ten Zuiden j de Ganges, ten
Ooften i en de Landfehappen, van ouds
geheten taüra, Aracaßa en ierß,, ten
Weilen tot grenspalen heeft.
Tavernier, in zijne Reis-befchryving ,
maekt gewag van het R y k , Bmtan genaemt,
en fpreekt daer van in vol lende
wyze.
Het R y k Boutan, waer van de Hoof t -
ftad den zelven naem draegt , is van breede
uitdrekking , doch weinig bckent in
Europa of elders. Aldaer valt de fchoonfte
Miiskus ter waereld, en in zeer groote
ovei-vloed , en is door geheel Af i e vermaerd.
De Konink , om dat veel bedrog
in het verkoopen der Muskus fehui i t ,
voornamentlijk als zy noch in bare blaesjes
beiloten i s , h e e f t , op groote i t ra f , verboden
, de zelve, in bare vliezen toegenaeit,
in Boman op de markt te brcngen ;
maer alle open, op dat ieder zien kan, war
h y k o o p t , en nict bedrogen word.
Daer valt mede zoo fchoone Rhäbi r -
Ijer , als elders te vindcn i s , benelfens andere
drogeryen : als mede fchoone Pelteryen.
Do ch dcze Rhabarber loopr , in
't vervoeren. groot gevaer van bedorven
te worden . wat we g men die ook doet
komen : want de zdv e kan de vochtigheit
met wederllaen.
Dir Landfchap is van des Grootcn Mo -
gols grens-ftad , Gerreehepmr, c e n d a g o f
twee reizcns afgelegen.
D e Koopluiden van Bmas komen in de
en O O S T
Stad K . Î W . die men zoo z e g t , op dé
veertig graden leit te markt , en hanSclen
met Paerdcn Minien, en Kamelen. Hier
verdeelen zieh de Mogol fche en Periiaenfthe
Karavanen . en nemen die na Bai, cn
Viteli willen , eenen anderen we g , . i f d i c
Groot Tartaryeinflaen. E ' U ' d i e
In Beman gaet weinig geld om.
D e Tartaren en Vo l k e , van Kai.ul,
brengcn de Rhabarber tot T a r n en M e -
Vil te koop : l ierom heeft men wcl eec
gemcent dat al de Rhabarber uit Perfien
quam 1 liet geene zoo nier is i want de
bette komt uit Bm.n , en de flechtfte uit
Gi-oot 1 artarye.
De Volken van Berna, ( zegt Taver.ier
^ d e r s ) zi,n Afgodendienaer s , bidden
beeiden van Monf tei , aen , die van Amber,
Ko r a e l . Zi lvcr en Co u d gemackt
zijn.
Om van Paiha na Berna te reizen (wel -
ke reis de Karavane in drie Macnden aflegt)
trekt men over Gerreehepear , de
grens-ilad aen die zyde van "t Mogol fcbe
y b i e d . Hier doet men leef tochtop! Va n
die plaets dan tot de voet van zeer hoo»e
sebergten, reift men negen dagen. Op
deze we g zi,n Bolfchaedjen, en wilde Eiephanten
, waer van de Karavane veel r=
Ii,den h e e f t , waer tegen de Reizigers des
nachts viiur maken, cn op de wacht tegen
dit gedierte blijven. Men reift daer op
. Zm niylen van komt men -
in het gebied van * Kaja Nafal, dat t o t . . . .
aen dar van Beutan duurt. Dc z e Prins is ™ Ä l 5 .
Leen-fchuldig aen den Mo g o l , e n z e n d R . ' f l " '
hem eenen Eléphant 's J a e r s ! voor S c h a t - »
nng. De Hoof t - f tad is Nofal genaemt.
Daer is gccn koophandel , en niets als
Berg cn Bofch.
Als dan de Karavane op de voet van
het hooge gebergte, genaemt M a u m a , .
d a t z e e r f t e d e n i i o o g i s , k omt , l o r d e n
ZOO wcl Menichen , als Koopmanfchappen
en Leef tocht , door Vronwen cn Docl i -
tcrs ran 't Land , daer over gedragen :
ze fs de Paerden können dit gebergte qnali,
k over komen, zoo dat menze vaek met
t^onwen en koorden helpen moct. Tien
dagen is men bezig in 't overgaen van dat
Over dcze Bergen is het Land meeft
eften : en daer gebruikt men weder Paer.
den , Kamelen en Büffels. Aldaer waft
R y s , Koorn en Wy n . De Mannen, zoo
wel als de Wy v e n , gacn daer geklecd in
Kattoenc of Haaire klederen ; doch des
Winters m grof Laken. Zy dragen beide
Klap-mntzen op 't l ioof t , die met Va r .
kens-
T A R T
Icens-tanden verliert z i jn, daer z y ook veel
Korael cn Amber by zetcen : waer van de
Vrouwen ook ketcnen om de hals dragei
De Mannen , zoo wel als de Vrouwen
dragen aen de linker arm armringen : die
van de Mannen zijn ruim , doch van de
Vrouwen zeer naeuw aen 't vleefch, en dac
van de vuift rot aen de elleboog. Om den
hais hangt een zyde koorde, waer aen een
Ko r a e l , of een ftuk Amb e r , of een Var -
kens-tand, die op de borft k omt , vaft
gelijk mede op nare linker zyde bandzels
z i j n , waer aen zy Korael , Amb e r , of
Varkens.tanden > voor pronk , dragen.
Z y eeten alle f p y s , behalven hec vleefch
van een Koei > die zy , als de voedfter
van ülJe Menfchen , aenbidden. De Mannen
lieven de Brandewyn zeer. Zy hebben
veele plichtelijkheden van de Sinezen
onrleent: cn al fclioon zy hec vuur niet
aenbidden , zoo rooken zy echter, op het
einde van hunne Feeften , Amber . Van
Zee-fchelpen en Hoorens weten de Do c h -
ters armringen te flijpen, en bewerkenook
Agaet, Korael cn Amber . In dit Land
vait zeer gocd Worm-kruid, wiens dcugden
by Tiiz'<T»«ir worden opgehaek. Daer
Valien mede goede Zabel-dieren , en Mar -
tcrs.
D e Konink van BoHtan heeft zeven of ,
acht duizend man totzi jn Li j fwacht . Dc -
ze voeren Pyl cn Boog , IjenefFens een
Rondas, en yzer Gefchut . Lang g ekor -
reJt Buspoeder , beter als het Europifche,
is daer in gebruik. De konft van Gef chut
gietcn is daer van voor eenige eeuwen gewecft,
ZOO dat men'er ftiikken v ind, die
v y f honderd Jaren oud zouden. zijn : gelijk
daermedegoedeMusket tenz i jnj doch
deze mögen te Lande, om te vervremden,
nict uicgevoert worden > en als men'er een
uitvoerc tot zijn gebruik, moet borg wor -
den geftclc, dat weder in zal komen.
Z y voeren in den oorlog kleine Veldftukjes
op Kamelen , op wiens ruggen een
Man z i t , welke die Dieren en het Ge -
fchut befiiert.
V y f t i g Elephanten zijn rondsom dezen
Konink altans op de wacht. Hy i s z e e r
geifert, en aengebeden van zijn volk: die
hem fpreken w i l , moet met hoog verheven
en uitgeftrekten armen , voor over op
de Aerde neder vallcn , zonder dat geoorloft
is hem de rüg te keeren.
Dit Volk is fterk, grof en wel gemaekt,
doch hcbbcn de neus cen weinig plac : de
Vrouwen zijn immer zoo g r o f als de Mannen
; doch deze zijn zeer gequelt met
kropkeelen. Zy leven nu in volle vrede,
vrezcn niemand > als den Grootcn Mo -
A R Y E. 337
Ten Noorden van hen, en ten Wef ten,
als ook ten Ooften , zijn woef te Bof -
fchaedjen, en Landen , meeft onbewoonr,
daer bitter water valt, alwaer zieh ophouden
hier en daer eenige Rajas o f Vor f t en,
en Koninkskens, van weinig magt. Daer
valt Zi l v e r , hoewel niet vec i . ^en de Ko -
nink doet daer van achtkante Munt flaen ,
daer Letters op ftaen, die noch Indiaenfch
noch Sineefch zijn,
Behalven dit Landfchap Bcntaa roerc
Tavernier mede de Landfehappen jifem en
Ti^ra aen , dier gewag by anderen weinig
is gemaekt , en welker plaetzing niemand
voor hem te recht heeft aengewezen, waer
na den Lezer word gezonden , alzoo te
wyt uit ons beftek is gelegen , om daer
van hier veel aen te roeren.
De Konink van Tenkin of Ton<iuin, cn
andere nadl by gelegene Koningen, zegt
men dat Schatting betalen aen den Tmer
in Sin».
T I B E T , of T E B E T .
Tlbn , oiTtbet, alzoo by d'Indianen,
anders Tehei ^ Tebbttt, Tobbot
, of ook wel Tnmet geiiecen :
is een Landfchap dat zijn naem van eene
Stad , alzoo genaemt, draegt. De z e Stad
is door deTarcarfche oorlogen zeer bedor-
Dit Land ligt op twce en veertig graden,
Noorder breette : hoewel andere het
op veertig graden ftellen.
Het Landfchap Tibet , zoo zomroige
willen , zoude twintig dagreizens in
't rond groot zijn. Daer waf t veei groot
Riet.
Tibet word onderfcheiden in groot en
kl»» Tibet : en zoude elk , volgens bericht
van Bermer , eenen byzondcren Konink
hebben.
Hec Landfchap T,bet , ftrekt b o .
ven Tiamz,on, na de Muur van Sinatof.
men wil in Indien , dat de Lamaf voorc
gekomen zijn , uit hec Lauwen Land ,
boven Tonqitin en P^m, niet verre van
Tibtt. .
Noord-weft van het Sinefche Landfciiap
Xe/ifi, is gelegen hec R y k Ttbtt.
De Onderdanen van den Grooten Mo -
gol, dryven in Tibet met de Sinezen zwaren
koophandel, 'c gcen veroorzaekc, dac
het Mahometaenfch Ge l o o f , grooten in.
gang in Sina be k omt , zoo dat hun getal ,
als men my bericht , reecs tot over de
tweemacl honderd duizend Menfchen is
gefteigert.
Het R y k Tibet is gelegen , volgens de
vertaeldei- van ds Sinefchc befchryving,
V V door
fei
i