Ii! l:
5 + N . O O R D
iai.Sini.ea
door^Kilanden.
Naderhand is b y hen f^p.w mede
bevolkc, ZOO eenigc willen : ja de Sincezen
hcbbcn gevaeren tot in ^frikfl toe :
' t geene voornamelijk in zwang ging by
' t icvcn van Koning Chia^ of G « , waer
van het R y k zijn nacm van Cina, of Stua
noch draegt by de Europeers: 't welk gefchiede
in 't jacr 440 voor Ciirifti geboorte.
To en zoude de Groót e Mu u r mede
geflieht zijn , die Ta r t a i y e van Sina
fchcid : fchoon andere de zelve veel jongcr
maken.
Deze Chin^ beminde de zwar te v eme
boven andere. Hy dede alle Sineefche
bocken verbranden; waer van te leezen in
her BaßUcon Sinenfi, van den vcrmaerden
Heer yhdreji Mutlernf, wel eer prooft tot
Bfrly».
Van het Landfchap Korea fpreekt zeckcr
Slavonifch S c h r y v e r , wiens fehrifren
noch ongedrukt onder my beruften : aldus.
TuiTchen her Landfchap Leamung en de
Riviere ¿'Amur, is het Koninkryk van
Kort.1. Di t R y k heeft zijnen eigen Ch a n ,
(dat is Vor f t of Koning : ) doch die den
Keizer van Kiui onderdanig is. De Ki -
taifche Keizer heeft veele zidke Chans on-
• der zijn gehoorzaemheir j die van hem een
Goude zegel hebben , en voe r en, om ce
betoonen, datze ^ijnsbaer, en onder de
gehoorzaemheit van hem zijn : dit doen
z y alleenlijk, om dat ze geduur ig in vreeze
voor de Inwoonders van 't Japanfche
Eiland leven. De Kitaien kernen hen,
de snood z i jnde, zomtijds tegen' t geweit
der Japanders te liulp.
Wanneer de Korefche Chan komt te
overlijden , en een nieuwe vcrkoorcn i s ,
dan is die Chan fchuldig te reizen naer de
groote ftad Pegien o f Peejum , om zijn onäerdanigheit
in perfoon aen den Kitaifchen
Keizer te bewyzen : gelijk aen den Va -
der van dezen tegenwoordigen Keizer
Bogdigam of Bogdi-Chan is gefchied : als
wanneer zieh een Korefche Chan in de
froocc ftad Pequin heeft laten vinden, om
et leen van den Keizer te ontñng en, tot
tec-kenvan gehoorzaemheit hemwaerts, en
rot bekrachringe van zijn Chanfchap.
Dit Land Korea fchier met een zeer
groote uitftekende hoek in Z e e , niet verre
van de mond of uitwatering der Ri v i e -
re A'Amnr. Do c h deze hoek is zeer bekommerlijk
en nadeelig aen de fchipvaert
voor die van Korea, en Kttai, om datze
zeer verre ter Zee moec omgevaren wor -
den : wanr indicn deze hoek niet hinderde
, ZOO zoude men zeer fpoedig van den
mond der Riviere Á'Anjur , tot in 't Ki -
taifcJic Ke i z e r r y k , können vaeren : doch
O O s T
evcnwel kan men te Lande derwacrts wel
konien ; maer jiec is war moeilijk om te
en : en ter Zee is deze we g noch onbevaeren,
om dat noch niemand dezer
acngrcnzende Tartaren (onzes we t ens )
van den mond der Riviere A'Amnr Zuidel
i j k o f , naer de rechte hand o m , zieh
heeft dei-ven begeven.
Onder de Japanders word di t R y k Ko'
rei o f Korea genoemt : en onder de Ki tai -
zen Chaoßen.
D e Korezen hebben in voorige tijden
groote oorlogen met die van Knai gevocrt:
en daer door zieh zelfs menigmael van de
flavernve en fchattinge v r y gevochten:
doch de Kitaizen hebben de Korezen mede
dikwils g edwong en, en rot reden gcbragt.
Oo k hebbenze menigen flag met de
Bogdotzen of Tartaren van Niw:he gedaen.
Nu is het ontrent dertig jaeren verleden,
dat de Bogdotzen hen liebben t'onder
g ebr a g t , en gedwongen het haair na.
hun gebruik en wy z e te fnyden. He t wel -
ke den Korezen dede bef tui ten. om namaels
tegen hen aen het muiten re llaen.
Maer na datze menigen ilag den Bogdot -
zen hadden gelever t , hebbenze zieh eindelijk
met hen op zeekere voorwaerden
verd ragen.
Dit Landfchap Korei is verdeelt in acht
Provintien.
In 't midden van dit Koninkryk leit
een zeer fchoone Stad , genaemt Pingan:
behalven d e z e , zijn'er noch veele andere
fchoone fteden.
Het is daer ook byzonder zeer Volkryk.
De fteden , we r t en, zeden , gedaenren
of wezens , raele, gelcertheit en
geloove der Korezen , komen met die van
de Kitaizen over een.
Hunne doode lichamen begraven z y niet
de aerde, als na drie jaeren : op een
zelve wy z e als de Kitaizen. Midlerwyi e
hebben zy de Lijken in zeer fchoone kollelijke
houte kiften Icggen , houden die by
iien in hunne hui z en, eeren dezelve zeer
grootelijks, en bewierookenze ook. Daer
is alleenlijk dit onderfeheid ruffchen hen
en de Kitaizen , dat deze hunne Vrouwe n
fterk bewaren; doch die hunne Vrouwen
op de ftraeten laten wandelen : en daerom
fpotten de Kitaizen met dezelve: ook willen
de Kitaizen met de Korefche Vrouwen
niet huwelijken , om dat die te veel
wil en vryheit in Korea liebben. De Ko -
rezen zoeken Vrouwen u i r , die hen aengenaem
zijn , en nemen dezelve ten huwelijk
, na eigen welgevallc. Maer de
Kitaifche Vrouwen met believe der O u -
ders , cn trouwen meeft in hunne eigen
geftachte > cn zcldcn daer buiten.
Dit
T A R T
D i t Kö'ninkryk is van alle vruchten ui t .
nemend vruchtbae r , brengt Ta rwe en alderhande
Gracnen voort : en inzonderh
e i t v e e l R y s , welke van tweederlei flag
i s , gelijk als in 't Land van ^.ipan .- wahr
daer is 'er , die in 't warer g r o e i t , cn andere
op 't land. De z e R y s , die in dit
Landfchap groeit j oordeeld men de befle
des waerelds te wezen : als ook de T a r -
we , enalle andere Graenen.
Men heeft 'er ald'erhande boomvruchten
in overvloed : ookKatoenen, Wo l d ]
Lywaten : gelijk in Kitai: defgelijks zulke
verwe , als op 't Eiland J a f d » val t :
mede den wcrtel Niß of Giufing: beheffens
Go u d en Zilver. Do c h dir Koninkryk
heeft geenen kooplwndel met eenige
andei'e Koninkryken of Volken , als met
de Kitaizen en Japanders : noch het
houd gee'n genieenfcnap inet eenige Vremdelingen.
Onder de kuf t in zee 3 zijn Paerlen,
"en Pacrlviffcheryen.
In 't kort : dit Lahdfehap is zefer beroemt
eh vruchrbaer van alles, 't geen tot
nooddrufr van den menfch vereifchr
word. Du s verre de gemeide Slavonifche
Schryver.
Korea werd by zommige bericht v r y
naeder aen ^apan te grettzen, als de gemeene
kaerten het ftellcn: zoo dat de zceftraete
, tuiTchen beide , aldacr fmalder
zoude zijn > als by veele vertoont
werd. Echter houde m y , om dat de
juifte breete niet w e e t , tot dat volkomen
bericht daer van zai gekregen hebben,
aen her gevoelen ^an de meef leLandbefchryvers.
Over Korea werd Z y d e in Japan gebragt.
De Koreers betalen wederzyds aen
de keizeren van Sma cn j'apan fchatting.
I n ' t j a e r i 6 8 i , wanneer de hoog gelecrde
Ar t s Andreas Clever, toen Oppe r -
hooft der zacken in ^apa», van wegen de
Nederlaßdrche Oof t - Indi fche Maet fchappye
, daer nae Ra ed van Juftitie op Ba-
.tavia, voor Gezant den Keizer in de
Hoofiftad 7edo ging begrocten , vond hy
daer Koreefche Gezaiitcn : Cgclijl^ boven
van diergelijkc is g cwa e g t , ) waer van
zijn Ed. aldus aen my berichte:
In'tjaer i(58i bevondeh xÄch , hj mi^n
aemvex.en , Koreefche Genanten in fjpan,
haere gnvoonlijke erkentenis aen zJjn Aiajefleit
aßeggende, die zeer hperlijk door het
geheelt Svk. op hevel van den Keiz^er , en van
de Lanetsheeren ( die voot dex.cn den mem
van Koningen gevoert herben,) elk_ een in
xjjn Landjheek. onthaelt werden : doende
z.ijf/ Majefteit aen dezelve alle hedenkthjke
eer en vtrmaek > eenigzins doenlijk ti^a-
A R y E. yy
ren : veele Tourno i en Steekfpeelen ivierden
hen ter eeren aengerecht, tot dat na ha~
re verrichtmg , hß'l'jk -¡vezende van 't Hof
bejchonken, tvederom cp zulke wyze op 's Keizers
kfiflen , doörgaens na haer Land afgela^
ten 'ztjn\ Zoo dat, volgens het voorge-
'Ven van de Tolken, hniten de oude gcwoon'
te van de voorige Ketzers, deze Gezanten
zijn onthaelt geworden. Hier uit blijkf rnt >
dat die van Korea zieh >voor VaJallenofLeen~
fchnUigen van dit Ryk. erkennen, en i( waer,
dat de fapanze Ketzer doorgekiolmagtigden,
aldacr ztjn hezitting mede op Korea is houzy
aen den Tartar van gehjken
jaerhjks motten erkentenü doen. Willende
zijn Aiajeßen , zoo 'er gezeid Wierde , met
deze mütheit te verßaen geven , dat die den
er zulke Landen wil
j het ZOO maeken , dat zijn'e
treden gekuß , en zijn naem gezegent •,
ah houdende die van een by.
Hitwerkfng, en grootcr kracht te ;
dan ff-oote heirlegers , tot het genezen van
veranderltjk land \ e& h'et den 't wag-
•• kofnt.
'öranga , zoo Japanfche en Sineefche
Scliriften voor veele eeuwen melden , was
wel eer een Jager in Korea, en had eeti
geruimen tijd van zijn ieven omtrent den
R yksflad Pingang doorgebragt : maer niets
vindende, waer aen hy zijn dapperheic
betoonen kon , ftapte hy over na fapa»,
na dat verftaeh had, dat aidaer z e e k e rTy -
ran het volk onderdrukte, delTelß Köningen
ver joeg, en het alles in bloed e n v u u r
ftclde. Toranga, datij verfloeg dezen T y -
ran met acht Köningen , die zijn zyde
hieldcn. T e r gedachtenis van dien da e t ,
word Tordnza noch heden aidaer met acht
;oo veel gewapende honden,
en met een byl ih de hand, en de voetop
een vuurfpouwende Draek g e z e t , vertoont
en uit gcbeeld. Oo k werd hy aidaer
nu noch Goddel i jke eer aengedaen,
aen iiern Altaren cn Teinpcls op te
rechten.
Maithem Eihokken heeft aeri my bcr
i c h t , dat men daer re lande een Hci -
denfch geloof he e f t , komende ten deeleri
met dat van Sin.i over een, maer dat men
niem.md dwingt in gcloofszaek, eenieder
her zijne mag bclevcn; duldende dat h y ,
cn d'andere Hollandfche gevangencn, met
de Afgoden fpottende : de Geeflelijke
eeten aidaer niet dat leven heeft ontfancn
bekennen ook geen vrouwen op
- van zwaerlijk op de fcheench gcilagen,
jae met de dood geftraft te werden,
7.00 als her meerinaelen is gefchied. Wa n -
neer het oorlog i s , zijn de Monnikken
gehoudcn mede tc Velde te trekken , cn
le-
11
ifi