nft ' J- i-rtv » •
I i
[>
I i
i'' I
iMT
A R T
heit: als mcde ui t/CorM; ui t der Sudat fcn
Jand ) en ui t de Li q u e f c h c eilandcn , di e
de Smeefche wi j z e van kleding g cbrui k cn;
doch zijn i lcgtcr cn niet 200 zindel i jk aeiigcdacn.
Onder de Sineefche T a r t a r s , dat zijn
die van Nmche , is cen plegcelijkheit gewoon,
waer by alle dienaers over maeltijt
op zeker wo o r t Fueet , dat de huisvader
uitfpreektj op d'aerde val lcn, ter ec revan
de garten. T e r maeltijt we r t onder de z e
Tartars den gaften melk , vermengt met
verkens-fmeer en boonemeel , gefchonken.
D e linker handi s by liun dehoüg f t e t e r
d i f c h , en eiders.
Wannccr omt rent l iet jaer l i o o d e z e l v e
Tartars van Nmche , die na S i n a i n h e b -
bcn , het zelve voor d'eerrte mael hadden
overweldigt : maer door de We r t e r T a r -
taren daer wede r ui tgedreven wi e r d e n ,
toen hebben zy buiten Narä^mg, zuider
hoofcftad van Sina , een zeer aenzienlijken
tooren van por^elijn rteen, ter geheugenifle
van hunnen C h a n , doen b ouwen.
Deze tooren i s , wa n n e e r d c z eOo f t e r T a r -
taren nii het rijk van Sim wede r in kregen,
daerom ver fchoont gebl even, daer andere
gebouwen zijn verwoer t .
D e Tar car i f che Koning VinNiHche, en
te gelijk van Sinn, is tot die hoogheic opgertegen
, dac hy qual i jk gezanten gehoor
wil verleenen, ten wäre z y van het ma e g -
fchap der gener zi jn , wa e r van z y ge zonden
worden.
In de Sineeze r e i sbe f chr y v ing ede rHo l -
landfche gezanten we r t g e z e g t , dat de T a r -
tarifche yor f t , die heden het gewer t van
Sina, bezi t , z oude zijn oorfpronkelijk ui t
een der kleinfte vorften d e rTa r t e r s j enda t
zijn g root -of over-gi-ootvader deeerrte K o -
ning van z i jnenf tam zoudc we z e n , verheven
tot die waerdighei t door de inwoonder s
van zijn l and, welk flegts een ger ing landfchap
in Oo r t -Ta r t a r y e zoude z i j n , Mmcheu
of NiHcijiu of NiHche gebeten , daer
men te vooren of van outs noit een opper -
hoofdig gebiedt z oude hebben gehad.
Andere zeggen , dat XitKchi, de vader
van dezen tei
Kamin, on^
regenwoordigen Kei z c r ,genüemt
iderwiengcheeliwrf zijn r i jkingelijft
wi e r t , d e v i j f dc van z i jnenf tam wa s .
Zijn heil fchcen zoowonde rÜjk in de oogc n
der andere Vor f t en van zijnen landaer t ,
dat zy hem b y den bl ixem vcrgeleken : ja
het w a s , zeiden z y , een we rk van G o d t
en den hemel.
Deze T a r t a r s , die 't rijk van Sina hebbefi
ingcnomen , werden by Joris ^ndricfen,
die onder dezelve v o o r 'ilaef heeft
gedient, genaemt Nmhifihe of Ntochtenfche
Ta r t e r s , en gezegt t e l e g g enna e rhe t
A R Y E. 3
Noortoorten , ten aenzien van Sina. V a n
hen Ipreekt deeze f chr i jver wi jder s aldus .
D e Ta r t a r s , die aan de gr enz ender Si -
nezen leggen > zi jn tweederhande. Ec n i -
gen woonen naer 't oor ten, eneenigen naer
't werten. De g enen, die naer 't oorten
l e g g e n, worden Niuchtjche, en z y n o o k
van zommi g en , gelijk ik dikwi l s gehoor t
h e b , Niochtertjche Tartarea genoemt . D e z e
zijn d i e , wa e r tegen de Sineezen z o o
langen t i j t zwa r e oorlogen hebben gev
o e r t j c n die in mi jnen tijt no ch niet geeindigt
war en.
Deze Ta r t a r s zijn wi t van h o o f t , hebben
brede aengezichten , kleine o g e n , en
zwa r t h a a i r , 't we lk zy heel glat van 't
hooft laten af fcheeren , tot aen de k r u i n ,
van de welke zy een lange lok of v l e cht
op den r ü g laten nederhangen. De wi j v e n
laten echter hun haair wa f l en, dat z y tot
lokken vJechten, van wellce z y v o o r twe e ,
aen y d e r z i jde e en, hebben hangeni even
gelijk de Per f iäanfche v r o uwe n .
Het is een zeer g u l z i g volk. Zy gebruiken
tot hun fpi js alderhande v l e e f c h ,
als het flechts vleef ch i s , 't zy van wi l -
d e , of van t amme , reine en onreine beef -
ten j ;als van paerden , k eme l s , voiTen,
en andere. De voornaemf te Be v e lhebbers
doen het vl e e f ch naeuwel i jks ha l f
gaer k o k e n , of braden : en de gemene
lieden en kr i jgsknechten nemen het van
't v u u r a f , als 't no ch naeuwel i jks be g int
te koken. D o c h zy kloppen 't met een
rtuk hout s zeer mu r w , en eten het f c lue r
geheel raeu me t z out en peper .
Hunne klederen zi jn in ' t g eme e n zwa r t .
D e ruiters dragen lange rokken van wo l -
le doek , met enge mo uwc n , en die om
't l i j f f l a i t e n j en des wint e r s f chapeve l l en,
met het r u i gna e r binnengekeer t . Z y h e b -
ben om 't l i j f een ledere gorde l , daer aen
z y , gel i jk ¿-Vskekken , een neusdoek en
een taf ch h a n g e n , in de we lke een v u u r -
ilagh , tabak , en pi jp , ook een mes en
fchaer is. Zy dragen op het l i o o f tmut f cn,
met fabel s , lochsvel len, cn met ander bont
bezet. Eeni g e krijgslieden dragen van yzer
o f k o p e r ronde g ema e k t ehui v en, daar
op zy een klein b o f ch van root g e v e r f t
paertshaair hebben hangen. De meerte
bevclhebbers hebben panfers aen. Ee n i -
ge van hen dragen aen 't l i j f een v o o r -
rtuk van dik leder , overäl met Ideine
Vierkante y z e r e plaetjes bcHagen , om in
dezer voegen tegen de pijlen zeker cn
veilig te we z en : maer van achteren zi j n
z y bloot ; en z y z e g g e n, dat men dieslialven
d e n v y a n d den rugni e t toeke e r en moe t .
D e rijke beeren dragen ook z i jde en t r c f -
felijke katoene rokken. Zy di-agen hu n
A z f a .