i J
h
20 N 0 0 R D
„ r e o , op de uictcrfte gr enz en van her
„ O o f t c n t o t in het No o r d e n , längs her
„ K o n i n g r i j k de r Sineezen , om di e lan-
„ d e n als v i y en erfttdijk te blijven i j e z i t -
j, ren , gelijk zy o o k als n u n o c h in ver-
„ f c h e j d e La n d f c h a p p e n v e r d e ck zijn.
„ H e t Ko n i n g r i j k riö Ä• ^C„,^• '.«-/j«n, i / i (»d ai, tuoumi U- lll-
„ t r e n c z o o g r o o t is als P o r t u g a e l , ) fcliijnt
5, dus zijn eigentlijkftc n a em te h e b b e n ,
„ hoewe l he t van ouds by de iiitlanders en
„ a engr enz end e volken ande r e namen lieelt
„ g c h a d ; de Ta r t a r e n noemen di t R i j k
„ Gamum, om dac het ver in ' t Ziiiden l egt ,
„ de I nwo o n d e r s taïahPimnghyÇn ve rwen de
„ t a n d e n gelijk de I rdi anen . D e Sineezen by
„ de Ta r t a r enyî / i i«Âi .of Barbare» gena emt :
„ noemen d i t R i j k Canchtn, gelijk o o k de
„Japannezci-s , om d a t zijne ingeboorne n
5, blootvoe ts j o f o n g e f c i i o e i t g a e n , en h u n n c
„ r e c h t e r g r o o t e t o o n (da t wo n d e r is) dwa r s
„ t e r z i j d e a f l b e r , gelijk zulks n o c h by
„eenigeonverbaftcrdenka n gezien we rden .
, , D e z e landsgrenzen begrijpen in z i e h 12
„ Provint i cn > wa e r van 'er 7 meeftendeel
„ van "t Oo f t e n op i i gr aden 6 t n i n u t e n ,
„ t o t in ' t Zu i d -we f t en aen d e Ri v i e r Pothijn,
„ t e g e n s O t amm d o o r de Az i a t i f c h e Ze e -
„ b o g t l ä n g s zijnen oeve r omai-mt wo r -
„ d e n , en ftooten de v o o r i g e v y f La n d -
„ T c h a p p e n , me t h u n n e b e r g e n , in den
„ o n d e r g a n g d e r Z o n n e , t e g e n s ' tKo n i n g -
„ r i j k de r L ^ w i ; « , i n ' t No o r d -we r t e n
, , a e n de Pr o v i n t i e jHnam en 't Ko n i n g -
„ x i ] k Cabiwgh , ( d a t een afvallige rijk van
„ d e z e Kr o o n i s , ) en eindigt ten laet-
„ f t e n in 't No o r d e n , en omt r e n t 't
„ No o r d - o o f t e n , längs de Pr o v i n t i e O ^ n -
„ « , Wiens we g e n a l d a e r , om uit diTin 't
„ Sineerche R i j k te k ome n , zeer reisbaer
„ z i j n -, wei ve r f t a ende van den Z e e k a n t ,
door de Pr o v i n t i e Cnnitm , naer de Si-
„ n e e f c h e Ho o f t f t a d Si»i»g t o e , we l k e '
„ gemeenjijk in d r i e dagen gaens verdeelt
5, we r d -, ma e r z o o de vr e emde l ing gene -
„ g e n wa s van hi e r d o o r de Provint i e Bamv
„ in Junam, o f t e d o o r ^ en Lock jomi', in
„ de Pr o v i n t i e Omncy ove r te t r e d e n , z o n -
„ d e r da t hy v e n o f van de z e Kr o o n e h a d ,
„ m ö g t hy z i e h wel v e r z e e k e r e n , d a t
„ h y z o u d e a e n g e r a n d en we c r h o u d c nwo r -
„ den.
Was gete e k ent
I n T o n c q u i n , 1 6 6 ^ .
H . K. B.
Dat de Ta r t a r e n van Niuche , nu h e e r -
fchers m Sina 3 niet 200 ze e r onkundii?
z j jn in al 'c g e e n e , omu-enc hmui e L a n d -
en O O S T
ftreke, en die de r gebuurvolken voormaels
i s g e b e u r t , of der zelver a fgc l egenthc i t ,
tpeflant en geda ent e , kan be fpeur t we r -
den uit h e t volgende vcrliacl , 't geen
op, mj j n v e r z o e k bye en geftelt is , by J, -
hm«ti M i l m m , di e al in den J a r e i « ; «
zieh rn Srna , ten dienft e de r Ne d e r l a n d -
fciie Ma e t f c h a p p y , als T o l k o p g c h o u d e n
lieeft , en namaels fteeds als Ko o pma n
meermalen aldaer g ewe e f t , cn de r Ta e l e
zeer k u n d i g wa s , v o o r z o o veel als h y zulks
in Ptktog, en elders in Sina , uit den mo n d
der eigene me e f t ve r f t andigf t c T a r t a r e n , cn
anderzins by v e rHa g a e n h e i n g e d a e n , h e e f t
verftaen.
Htir - ,
„ O p da t U E. byzonde r l i j k mo g t e on-
„ d e r r i c h t z i jn van d e n toe f t and d e z e r
iWoefte La n d e n en Vo l k e r e n , v o o r z o o
„ v e e l ik zulks ui t de ve r f t andigf t e der
„ T a ñ a r e n h e b können begrijpen , en z o o
„daer te l a n d e , als elders verflaen ; dien
„ i k v o o r a f , een we i n i g te zeggen van
„ h u n n e a f k o m f t , uit wa t h o e k d e z e
« V o l k e r e n z i jn g e i p r o o t e n , en h o e d e -
zelve z i e h dus verdeeld in H o r d e n , on-
„ d e r g e k o r e n e Ho o f d e n in v a d e plaetzen,
„ v a n andere Vo l k e r e n a f g e f c h e i d e n , t e r
„ w o o n begcven , en yerblirfplaetzen be-
»grepen hebben.
, , O r a da e r van dan net te hande l en;
„naoetmen v o o r a f laten g a e n , cn z eg-
,, g e n , h o e de z e Ta r t a r e n z i e h b e r o eme n
„ v o o r t g e k ome n te zijn , uit he t aeloude
j g e f l a g t e de r b c r o emd e Snun; o o k
, d a t z e nooi t dienftbaer zijn g ewe e f t , al-
, hoewe l z e veel malen d o o r v e r f e h e i d e n
, h e i r l e g e r s , als yinAUx an dcr Grm,«,
,Dari«4 , Cjm en Xer x u zijn beftreden
, g ewe e f t , d o o r we lke overlaften en o o r -
„ l o g e n , zy voorna eml i j k b ewo g e n z i jn '
„geworden , in v e r f c h e i d e Ho r d e n en
„ r a a g t e n , nacr h e i Oo f t e n z i e h te ve rde e -
„ l e n ; zulks d a t z e by bcnamingcn wi e rde n
„ o n d e r f c h e i d e n , en h u n n e Ho r d e n gena emt iioii..
„ZI,n g e w e e f t , de eerfte dar X "
„ zi;n de g r o o t e Manualen de twe ede Su. " " ^
„mmg ^la ; z i jnde de wa t e r a e h t i g e Mm - Ä
„X'lcn i de d e r d e Af t r i ; « , en de Vierde
„Memt. Zy n o emd e n h u n n e b e z i t p l a e t z e n , ¡.".-i
„Kia^ ^, Ka^aik fl, S x c W e n & m m w , E T
„ t e r t i jd en wyl e t o e , d a t z e by aenwas
„ i n menigt e toe n ame n , en een Ko -
„ n i n g r i j k ove r de z e Ho r d e n o p r e c h t -
„ ten. Zy k o o z e n t o t hunnen Ke i z e r of
„ C h a m , een ervaren en b e r o emt man ,
„ Zmhi, g e n o emt ; 't we lk g e f c h i e d e , vol-
, g e n ! d e t i j d r e e k e n i n g e , o m t r e n t o p ' t I a e r
. n 87 na Ch r i f t u s geboor t e .
, , D , i e r -
T A R T
„Daerenbcjvcn b e f t o n d e n d c aSi ^ « «, te
„ t i j d e de z e r v e r d c e l i n g e , die a cht e r de
„ Bcj'g JmiiHs z i e h onthielden , in Zeven
„ Ho r d e n , we lke g e n o emt wi e r d e n , Tar -
i^tar , Tangur, Cunat, Tatejr , Sonic,
„ Mongli, en Tei > eta, uit we lke zeven H o r -
„ d e n cenige a fgewekene Volkeren me e r
„ naer 't Oo f t e n h u n verblijf n ame n , in de
„ p l a e t z e n voor en g eme l d t ; en o r a dat de -
„ zen gekor en Keizer uit d e H o r d e d e r T a r -
A R Y E. Jt
, t c n j d i t h e i rwi f t e b y z i j n e we d e r k e e r i n g
iwondcren te verteilen j en d a t z e da e r
, o m t r e n t een ni euwe waer eld van mc n -
. f c h en g e v o n d e n h a d d c n , di e b y de I n -
,woonders Catha^m genaemt z i j n , ' twe l k
„Sim is; en a enge z i en, van t i jd t o t t i j d ,
„ d e Volkeren onde r de z e Ho r d e n me r k e -
_ lijk ve rme e rdc rden , zoo he e f t d e -
, , z c Ke i z e r zijnen Zo o n Gik o Chan, me t
„ een g r o o t e ma g t , naer Cathaj g e z o n d e n ,
• Daet
een vlicc
„ t a r c n was v o o r t g e k ome n , z o o hebben^ „ o m me t de zijne aldaer t e beftaen : d e z e
„ alle zijne onde rdanen dien naera van Ta r - 1 „ Gmo Chan ftierf aldaer in zijne jonkh'
^houden.
,, De z e Zinchis d a n , he e f t ten t i j d e zij
„ n e r beftiering ve r f ehe iden we t t e n gej^
mäekt, en de dienften d e r b o o z eGe e f t e r
„ a f g e f c h a f t j z i jnde de eerfte die zijne o n -
„ d e r d a n en geboden g a f , om de wapenen
, , t e hant e e r en, op da t z e b e q u a em zijn mo g -
„ t e n , h u n Ri j k v o o r alle gewe ldena rye te
„ b e v i y d e n j en wanne e r da e r in ge -
„ n o e g z a em onde rwe z en wa r en ; h e e f t
„ hy in zijnen t i j d z ommi g e S < yten , di e
„ h em dikwils q u ame n be rooven , als nij-
„ d i g z i jnde ove r h u n n e welbeftelde he e r -
„ f c h a p p y e , b e o o r l o g t , t 'onde r g e b r a g t ,
„ e n tot ctjnsbaren ge f t ek.
„Wanneer dezcn C h am o u d en af-
:lceft wa s , he e f t hy by zijn over -
^ twaelf Zo o n e n nagelaten ,
„geleei
„ l i j d e r
„ dien zijn naefte Woedvr i cnd Mango Chan,
„ in 't ge z ag gevolgt i s : de z e Mango Chan,
„ m e t de zijnen g e k ome n z i jnde a c n ' t u i t -
„ t e r f t e van de Z e e , v o n d aldaer veel I n -
„ wo o n d e r s op een Ei l a n d , di e h y me en -
„ de te b e f t r i j d e n , en tot zijn overcogt een
„ v a e r t u i g b e k o m e n h e b b e n d e , q u am hy
„ d a e r mc d e d i c h t acn 't E i l a n d ; ma e r
„ d e I nwo o n d e r s q u ame n des na cht s
„ o n d e r wa t c r tot aen 't Schip , en
„ k r e g e n cen opening da e r in , zulks d a t
„Mango me t de zijne onvoor z i ens we g
, , z o n k , en in de Ze e v e r fmo o r d e : na
„ w e l k ongeva l , ChoccMa,oiHoccotaCharly
„ z i j n e n twe e d e n Zo o n Cn bula z on d , di e
„ d e n Volkeren als h o o f t v o o r g e f t e kwi e r d ;
„ u i t we lk geHagt de Ta r t a r e n , di e he t
„ Noord-oof t e l i jke dee) tot aen de g r o o t e
„ Z e e , a cht e r het hangend Ei l a n d CVi-^,
„ b e z e t e n h e b b e n , zijn v o o r t g e k ome n ,
„ die z o o volkrijk zijn g ewo r d e n , d a t z e in
„ d e n J a r e 125.0 in twa e l f Ho r d e n of Ko -
j, ningrijken zijn verdeelt.
* „ We l k e I i Ko n i n g r i j k e n of He e r -
„ f c h a p p y e n n o c h hcden ten d a g e o n d e r
, , h e n bekent in we z en , cn op te teilen
„ z o u d e n zijn. De gewe f t en aen den oeve r
„van de Ze c , tuf l chen J a p o n en 'c
„ O o f t e l i j k - T a r t a r y e , gelegen , is h e t K o -
„ningrijk J-npy , "t we lk o n d e r de T a r t a -
„ r e n ftaet. T e n Zu i d c n gr enf t d i t
R i j k aen 't hangende Ei l a n d Corea ,
„ e n wo r d d o o r den g r o o t e n mui i r van 't
„ L a n d f c h a p Leatong a f g e f c h e i d e n ; nae r
„ ' t We f t e n leic ten gienspael de g r o o t e R i -
„ v i e r Linhoang, die tiiiTchen di t R i j k
i,J>*py en NiHcbe vloeit. De o u d h e i t de r
„volken van dit R i j k is b y d e Sineezen be -
„ k e n t , me t den n a em van Ki» ^ ' t w e l k
C 5 ' „ g o u d
aengenomen , en t o t n o c h t o e b e -
, , d i e hy vooral de e endr agt aenbeval,
„ o n d e r een voorbeeld > nemend e twaelf
, , p i j l e n , d i e h y , t ' z amen gebonden zijn-
„ de , h u n g e b o o d te breeken , 't we l k
j.onmogelijk was , dies de Va d e r h u n
„ v o o r h i e l d , da t he t R i j k z o o o n -
„mogelijk z o u d e kunncn g e f c h e u r t we r -
„ den , zoo zy e endr a cht ig bleven , ma e r
j, d o o r twe e d r a c h t f c h e i d e n d e , z o u d e n zy
, , als eenen pijl ligtelijk kunncn o v e r h e e r t ,
„ en gebroken wo r d e n : by we lke gelijke-
„ nis z y geleert wi e r d e n , da t de me n f e h e -
„ l i j k e zaeken d o o r e endr a cht ve rme e r -
„ d e r t , ma e r d o o r twe e d r a c h t ge f che ide n
„ k u n n e n we rden . Hoccota , zijn o u d f t e
„ Z o o n , volgde den Va d e r in "t R i j k : de -
, , z e zond ten eerften een leger i i i t , om
„ d e landen Oof t e l i jk gelegen te o n t d e k -
„ k c n , en te zien , of zy hunne
„grenspalcn niet wy d e r k o n d e n ui c z e t -
_ • Het is waerfchijnelijk , dat de Tartaren die het Noord-oolica en Ooften bcwoonen , afeettclinffen
zij« van Ifmatl. Wanc daer ftaec by Mo x .,s. Ende acngaende Ifmail, hebbe ik u verhoort. ziet. ik
• hebbchem gezegent , ende zal hcm vruchtbier maken, en hem ganfch zeer vermenigvuidigen, twaelf
Vorftcn zal hy gewinnen . ende ik zal liem tot een groot volk Hellen: en or een ander plaets doXiV
zal ook den Z oone dezer Dienftmaegt tot een volk ftellen: en in "t vyfcntwia\igfte Hooftft.k maer de
Zooaen der bywyven. die hadde. gefchenken . en zondw weg ^a^zifnSh
Zoone Ifa^c , tc^^vyle hy noch leeÖe . Ooilwaerfs . na het Land van Ooften ® ^
. 'I« twaelf Zoonen uit de lendenen van//««Vgefprootcn. werden opgehaelt bv Aioa«
m -t vyfentwmt.gfte Hooftftuk. aU mede in 't eerfte Boek der Chronyken. Dit zijn de Z o o n V n ^ E S
en dit l«re namen m hare dorpen. en palleizen . twaelf Vorften na hare Volkeren , S t Ä
Werdende by veele gelooft deze twaelf Vorftendommen noch in wezen te ziin V ond«
de Tartanfchc Horden te fchuilens een zaek die by my . aU desoakundig en ongewis, n i e c l ^ d bepaeU
M