dem Steden
vci-
Ibcoword£
U AVrttSfuifi
,
Mm^iu t
dicht xa
N O O R D
Doch namacis zijn my van a cht er di
Sinefche Mu u r na hcc No o r d e n , be r i chten
toegckomcn , die melden , da t de
Konink van Sina v r e de heef t gemaekc mec
alle aengrenzende volken , wa e r van 'er
eenigc regen liem op waren g e i k e n , als
Kalmakkcn , Moegaicn , en d i e , welk«
g«io« omt r e n t de Steden aen den Da.our * ziel
onthouden.
Acn my i s wy d e r s n a d e r h a n d , v a n twe e
Kalmakfche Ge z a n t e n , die in Moskptt
reo g e k ome n . het volgendc , aengaende
hun La n d , Hc c r f c h a p p y e , en ande re
iJ^ z a k e n , in een volgende brief Bericht.
'lict
Wtl EdeU Geflrtnge Heer j
t.
D e Ka lmakf che Ge z a n t e n h e b ik vc r -
fcheide mael gc fproken , den e e r f t c n , di e
voor de anderen in r a n g g a e t , is een g e -
booren Kalmak , van goed gedr ag , cn na
hare wy s ook b e l e e f t : den twe ede is een
Bu c h a e r , die o n d e r d e b e f c h e rmi n g v a n d e z e
Kalmakfche Vo r f t i s , zy onde rhouden zieh
me c f t me t k o o p h a n d e l ; zeide m y da t dr i e
o f vier mael in Sim was geweeft , en h a d
ook volk by z i e h , die tamelijk wel gereift
h a d d e n . Op U E. vragen hebbe van h e m
t o t a n two o r d gekregen. Da t haer Pr ins is
genaemt Kontaißi j voo r dezen wa s zijn
nacm Arapuin Taifa : en de z e ve r ande r ing
van namen ge f chi ed by h e n , a i s z y i nma g t
en aenzien t o e n eme n , gelijk zulks de z e
' t geluk gehad h e e f t , en na haer z eggen,
b y de ve e r t ig d u i z e n d man R u i t e r s , kon
o p b r e n g e n : is een Ne e f van den b e r o emdcn
Enfuchü Cha», d ewe l k e de Sinezen in
eenige J a r e n veel heef t te doen gegeven ,
in ' t verwoeften van verfcheideharer Öndc r .
danen d eMo e g a l e n : m a e r n u h e e f t m e n t y
d i n g , d a t als h y me t zijne Ho r d e n , niet
ver van d eRi v i e r SiUnga ftond, de : Sinezei
mec de Mo e g a i c n , h em o n v e r h o e t s , me t
i l e i n e ftukken overvallen h e b b e n , vecl ..
zijn volk geflagen, en h y zelfs me t weinig
Volk en Vr o uwe n , is 't ontviucht : en
q u am mec he t weinig Vo l k , dat maer op
vier h o n d e r d ( ande r e zeggen mi n d e r ) man
gezeit w o r d , op d e v o o r i g e p l a e t s , d a e r h y
g ewo o n t heef t , da t aen de oor fpronk d e r
Oby z o u d e zijn. Zy woonen alle zwe rvend
e , van de eene piaets na den a n d e r , o n -
der r o n de T e n t e n , van d ü n n e h e u t e tralie
g ema e k t , en me t Vücen gedekt z i j n , boven
is een g a t , daer h e t licht in k omt , en
kan ook gedek t wo r d e n , is zeer w a rm, en
voor Wi n d , Re g e n en Snecuw z e k e r : dez
e Te n t e n zijn na iedcrs ftaet, g r o o t cn
klein : haer h u i s r a e d , dat meefl: in eenige
t l e r en en geweer b e f t a e t , h a n g t aen de
wa n d e n : en r o n d s om gact haer V c e , d a t
en o o S T
in Paerden , Of f en , Ko e y e n , Kamelen
en Schapen b e f b e t . Gemeenlijk legeren zy
zieh aen Rivieren en ftaende Wa t c r e n , by
Be l i e h e n , in he t omr y d c n twe e of d r i c
myl breet eni ang. De z e n Prins Kontaifit, .
IS wo o n a c h t i g acn de oor fpronk d e rRi v i e r
Iriis , en ve rde r of h o o g e r van h em, ka n
men in cen maend , in he t Bucharen La n d
komen : de eerfte Buchaerfciie Steden
d i e m e n o n t m o e t, z i j nTu r l x i n c n ^ k ß i , ook
Samarchan, da t zieh ftrekt na de I n d i f c h e
grenzen , zy Ge z a n t e n zijn daer niet g e -
weeft : en zeit me n , da t I ndi en wo r d vaji
d ewo e f t e Ve lden en Bu c h a r e n , gcdeelt mec
xeer h o o g e Bergen , he t ganf che Taer me t
Sneeuw en Y s b e d e k t , en da t he t aldaer zeer
kout zouden zijn j en dat over die gebergtcn.
om de k o u d e e n h o o g t e , voor Me n f c h c n e n
Di e r e n , onmoge l i jk over te komen i s : van
dezen Kontaißi rot Sim, he e f t men een r e i -
ze van twe e ma enden van noden , ove r
woefte Vc-lden cn weinig gebergtcn , d i e r
geen Me n f c h e n , ma e r wel wi l d eDi e r e n te
vinden z i j n, en ook wa t e r : de eerfte Sinefche
Stad d a e r ; tya cnkomcDj z o u d e zijn
CamßydczndereSukßH: daci'zeondervraegc
wo r d e n , een Vr y g d e i - b r i e f b e k ome n , en
'oort r e i z e n : de Ka lmakken zijn mceft
Heidenen , b i d d e n aen eencn G o d die zy
Burchan n o eme n , welke verbeeld wo r d
door G o u d e , Zilvere , en Kope r e gegote
b e e l t j e s , gema ekt na hären DaUí
Lama, die zy Go d d e l i j k e e e r b ewy z e n ,
en van de Ka lmakken , me e r als van de
Sinezen wo r d g e e e r t , en z o u d e deze na z i j n
fterven , wede r in een Vr o uwe n lichaem
komen en herbooren worden , het welke
:y voor vaft gelooven : haer fpraek en
f c h r i f t is meefl: mec de Moegalen e e n s ,
fchryvcn van boven na o n d e r , zy woone n
in geen Steden , ma e r zeggen da t zy t u f -
fchen de Bergen by Rivieren , veel o v e r -
blyfzclsva n v e rwo e f i e , entanielijkc g r o o -
te Steden hebben , me t muur en omr i n g t ,
maer v e r b r o k e n : en me t boomen bewaflen,
daer aldcrhande Di e r e n zieh ophouden ,
en g r o o t e f choone g e b o uwe n , eenige n o c h
in 't g e h e e l , en andere vervallen z i j n, vermoe'de
da t de Sinezen daer in g ewo o n t
hebben, en over eenige honde rden v a n j a -
:n , vcrlaten of verjaegt zijn : gevraegt
ijnde wa e rom da t ze die niet b cwo o n e n ,
zeggen , da t he t voor hen om 't Vc e , van
de eene piaets t o t de ander rc verhuizcn ,
veel gemakkelijker is. De Kalmakken hebben
geen fteene Ke r k e n , maer zonderlijkc
groote viite Ke rken , me t twe e dcuren
daer 't l i cht in k omt : in piaets van k l okkcn
, flaenze op een bekken : haer L a n d
is tamelijk Vo l k v y k , maer d eme e f t e Vo l -
keren zijn ondc r de DakiLama. Da e r zijn
tiif.
T A R T
ruíTchcn hen ook veel Bu c h a r e n , d i cme e f t
met de koophandel zieh generen. De Kafpiiche
Ze e is van hen v r y verre a fge legen.
d o ch zy reizen daer niet h c e n , om dat de
Ko z a k f c h cOr d a a l d a e r zwe r f t , we l k e T a r .
laren die Ma h omc t a n c n zijn , zijn zeer
r o of a c ht ig en mo o r d a d i g : om een kleed al-
Iccn zullcn z y een Me n f c h , dooden of ve r -
koopen: de Kara Kalpaki, hunne Na b u u r e n ,
zijn wac be t e r . De Kalmakken hebben geen
andere amba cht en als Go i i d en Zilver i
den, die h a e r g ewe e r , en o o kwe i n i g e r o e r s
maken : he t geweven gocd k r y g e n zy uii
BHcharienanSina: h e b b e n g e c nmu n t , mae)
ruilen Wa e r of Ve e , voo r ' t gene n o o d i g
hebben: haer drank is Ko e y e n , Schapen cn
Pacrde Me l k , daer z y o o k h a e rBr a n d ewy n
van maken : de Ma h ome t a n e n hebben een
vrye ocfening van Re l igi e onder hen , en
zelfs worden veel Kalmakken , Ma h ome -
tanen , gelijk i k ' e r een hebbe gezien. De
Kalmakken zijn t o t den dronk zeer genegen
, gelijk ten mijnen hui z e h e b g e z i e n :
deze hebben verfcheide Sinefche Wa e r e n
medc gebr agt , die me e f t in Ly nwa c t beftonden
, Porcelein en Rh a b a r b e r : haer
koopmanfchap be f tond in tien of twa e l f
duizend g ü l d e n , daer v o o r hebben zy
eenige waeren voo r hären Pr ins g e k o f t , als
L a k e n , L e d e r , Ke t c l s , enz. Muskiis
zeggen zy , d a t veel by hen v a l t : he t is
een di e r t j e daer he t van k o m t , dar na een
R h e e g e l i j k t , cn loopen op de gcbc rgt e .
D e Ka lmakkcn hebben een wo e f t leven ,
a l t y d hebben zy onde r haer z e l f s , of me t
haer nabuur en oorlog , of vermakcn zieh
met de J a c h t : Chrifienen zijn onde r hen
n i e t , ook geen J o d e n , ma e r wel van d e -
ze (lag in die uit I n d i e n daer k ome n
handelen : g e f c h u t hebben z y n i c c , maer
wel r o e r s , die zeer lang , en me t lonten
worden aengefloken , me e f t gemaekt
Bucharien , o o k is aldaer Buskr ui t ,
komt d a t u i c Sim: daer is geen b e f n y d e
onder hen . eeten Va rkens vlecfch : \
onzen Zaligmaker en E n g d e n , we t en zy
n i e t : haer La n d is me t v h k t c n cn bergci
v e r 9 Í e r t , Go u d en Zilver k r y g e n zy ui
Sma by ftukken , daer ze icts van maken
maer hebben geen mu n t . Xy g e r s zijn wcl
op de grenzen na Bucha r en , maer niet by
hen: Le e uwe n e nOl y p h a n t e n zijn in Sina,
maer niet by hen : d cMa n n e n d r a g c n Kaf-
M « j o f l l o k k e n , á\c l y Arinnttn mcmtn
ilaen de rechter z y d e o v e r de l inke r , zoo ook
d e Vr o uwe n , des gelijks hunne Prinzen;
deze zijn niet veel onde r f che idcn van de
gcmcne man , ocfenen zieh mccfl: me t de
j a c h t : Papier hebben z y u i t Sina: de veclheic
van Vr o uwe n hebben zy z o o wel als
de Ma h ome t a n e n .
A R Y E. 287
Dat 'er in Ka lmakkcn La n d , omt r e n t
de Moega c l f che Gr e n z en me d e fterktens,
o f fterke Plactzen z i j n , wa e r uit men z i e h
kan b e f c h e rme n , hier uit b l i j k t , da c a l s
wanneer hunne Cz a e r f che Ma j c f t e i t e n g r o o -
ten Ge z a n t , Fador ^Icxai'its Golmvin , een
zende-bode a f zond u i t Irkntske > n
Boeßoskti chan , Kalmaks Pr i nS, dat
zende-bode gelaft wi e r d , te reizen ,
alle ^orgvtildigheit, en te pleißer
plaetz^n die flerk. iijn , op dat hy d
•Mimewjfe , van de Moega c l f che vjanden ,
f f andere vreemde yblken , niet verrafl of
'•vervallen mogte luarden , en geen qnade he*
jegemngen hrj^cn.
X den
t di e
D a t ' e r by de Ka lmakken me d ewo n i n -
gen zijn , ' c z y he t Hu t t e n of T e n t e n mo -
, hier uit insgelijks bl i jkt , ve r -
mids in de bevelen die de b o v e n g e n o emd e
zende-bode me d e wi e r d gegeven , ftond.
Dat hy körnende in de Kalmakfche plaetz,c» ,
ea de Boc f ioekt i chanf che wooningen , iemand
voor uit z o u d e z e n d e n , op da t h e m
een plaetze aengewezen mo g t e w o r d e n ,
daer hy zijn zoude .
Boeßoekti chan wa s gewoon , fteeds te
reizen in de geweften daer hy h e t ge z a g
h e e f t , en den Zabel z w a e i t , ve r t e r ende
het Gr a s en G c w a s , alwaer h y zieh n e -
d e r z e r t e , cn dir in zoodanigen w y s , d a t
als het J a e r om is, hy den kring zijns G e -
gs heef t gedaen , en op de z e lve plaetze
;der k o m t , van wa e r vertrokken wa s .
D e Kalmakken zijn dapperder Zolda t en als
d e Mo e g a l e n , hiin r y k d om be f t a e t in Ka -
melen , Pa e rden en Ve e : als he t Feeften
b y hun zijn , bekleden zy hunne Te n t e n
met koftelijke T a p y t c n , die hun van b u i -
tens La n d s toe we rden g e b r a g t .
jirapta chan, oiSerehen chan, Kalmaks
Vorft , di e thans groot wo r d in ma g t van
Volk en Ve e , ve roor z a ekt e in den J a r e
1696 , da t zijn C o m Bufuchtichan oi Boefoekti
chan, in ve rmögen , zoo van k r y g s -
volk , als anderzins a fnam , wa n t na h e m
toe , veele Ka lmakken z i eh begaven, we s
h y Bufuchti chan , we inig k o n d e ui t r i chten
tcgen den Sincefch , fehoon hy me t
zijne Hc i r k r a c h t e n o n d e r d e Sinefche Mu u r
i e r d t e ftacn, om h e r b u i t c nmu u r -
R y k van den Sinefehen Konink acn te
;rypcn. De reden van twi f t , t u r c h e n
iezc Vor f l cn wa s , zoo men z c g t , da t Boe^
foekti chan gcwilt h e e f t , dnt acn h em o v e r -
gclevert wi e rd zijn Ne e f s V r o u w , daer
h y tuk op wa s , als me d e eenige Mo e g a c l -
fche Prinzen zijne v y a n d e n .
D e Ka lmakkcn kieven d o o r den bank ,
het G e l o o f v a n den l a w / i y v e r i g e r
aen , als d e Moega l en.
t ' Zede r t de d o o d van den Ka lmakf chc n
V o r f t