6 t N O O R D
onbefclieiden cn baibaerfch gehouden.
Dus verre Martijn.
Bericht Over Korea en J c f o , ter tieer gefielt
in Japan , enmy toegex^nden.
KO R . E Y , o f , na onzc bcnaming,
Korea , is een vaft L a n d , tuflclien
Stna en Tartarye > voor uicfteekendc
; is van ouds a f , in drie Landftreekcn
onderfcheidcn : wclkers uitterfte eindc
tegens Ja^'in in de Zee uitftrekkende, gc
naemt word Tßooßn; deszelfs midcfe!-
landfchc gcdeelce is cigentlijk Karej, en her
laetlie einde, 't welk met Ta r t a iye , cn
Ziiidwaerts acn Sina grenft Fakhtfai gcheten
: alhoewel deze lactfte naem in de
Bocken , cn beide de eerfte in de gemecni
Taele, voor de gewoonelijke benamingc
van alle Korefche Landen gebruikt werden.
Der zelver Inwoonders getuigen j dat
zy van der Japonezen blocd, oi' van Ken
afkomftig zijn j het grootfte gedeelte is
meefl: altijd onder de heerfchappye van de
nabuurigc Tartaren gewecft , oi met hen
in een verbond en vriendfchap. Zy wierden
bcoorJogt van Mikaddo TJiitn - Ay,
(Erf-kcizer) endoorzijneGemalin Dßn GH
teu, dewelke hare overledene Echtgenoots
wapen in eigener perfoon, en in
een mannelijk kleed voortzettede, zoo dat
in 't Jacr Chrifti 1 9 9 . het Land onder de
gehoorzaemheit gebragt wierd j niaer de
Koreers zijn , naer verloop van eenige tijd,
Bondgenotcn der Tttrittren geworden, en
tot de n j d des dappercnHeids, cnj apanfchen
Keizer Teyk." > van deze Nacie ongekreukr,
en onbelcdigt gcbleven. Den
voomoemde Keizer las eens in des Ry k s
gefcliiedenis Boeken, hoe dat de Voorouders
van dit Volk ^ynsbaerwarcn geweeft
acn zijn Ry k : hy maekte dan toeleg op
deze Landen, en cifchce van dezelve door
een Afgezant, de bewyzcn van der zelver
fchuldige onderdanigheic ; welke Afgezant
zy ombragten, en aen Teykp hier
door gelegentheit gaven tot de rechtvaerdigc
wapenen , met de welke hy de Ta r -
tarifche magt harer Bondgenoten gebro-
Jcen , cn de Koreers tot erkentcnis, en aflegging
des jaerlijkze Schatting gedwongen
heeft; alhoewel hy deze wapenen niet
200 zeer uit bcgcerte tot der zelver Landfchap
, als tot uitvoeringe van een ander
oogwit, by der hand vattende,het welke hier
inbeftondjdat hyd'Opperhoofden van zijn
nieuw verkrtgenRvk vernederen. en
melden , door Korej, hem den weg tot
Iiet groote Ry k Sina bacnen mogte. Naer
welke tijd , zy gezamcntlijk den Tartaren
e n O O S T
wederom zijn toegevallen j en het Japanze
bezit tot den laetftcn oever des Landfchaps
Tßooßn ontwceken ; als de welke,
ot'veel mecr deszelfs gedeeite , zieh onder
de befcherming dczes Kcizers, met 'er
daed begevcn he e f t , de welke z i e h , dezcr
bezitting nict veel kreunde, of de zelve
achtende, behalven dat hy de Grensftcrktcn,
tot zeekerheit zijns Ry k s onderhiclt,
en d'Onderdacnen door d'aengrenzende
Voi-ften of Landsheeren van 't
Eiland TfüßnM liet liandhaven j en beftiercn.
Nae de dood van Tcikp , liet den Eettijá« 5
Keizer Ijej.is , t'elkens nae verloop van "t Sm'de"-
derde Jaer» zijn Ho f met een bezending
onderdanigheit bewyzen. Den tegenwoor- Jaeiüjks
digenTyw^;«, hadde gelaft de zelve, nu, c«bi«dfsnaer
verwÜTeling van de kroon
nicuwe Keizer af te leggen.
Tßooßn ftrekt zijn voorfte gedeelte tegens
het genocmde grooteEiland Tfißma,
wacr van daen het zelve 48 Japanfche, of
16 Duitfche mijlen aflegt, tulTchen welke
veele kleine , mecft onbewoonde Eilanden
en Klippen leggen, in 't gezicht van de
cwee Oevers , met wachten wel bczet,
waer hcenen alle vaertuigen van beide zyden
acnleggen , cn een net onderzoek van
haere lading uitftaen moeten. Di t Landfchap
levert de befte Stok-en andere gcdroogde
Viflchen u i t ; haere Nooten ,
Kruidei5, Blocmen , krachtige Artzeny
planten, en in 't byzonder d'alder edelfte
en koftelijkfte wortel Nidßn , welke mede
veel in de middcl Landen van Korey en
Fakh'ß'.i voort k omt ; het zelve levert ook
eenige weinige gocde Handwe rken, en
onder dezen koftelijke aerde Va t e n , cn
andere vreemdigheden , die uit de Tartarifche
landen japy en Muche , komen,
docli mögen die van daer nu niet meer inkomen
: haere vaertuigen zijn zeer flecht,
welke nu aen Tfußm^ mögen acnlanden,
en aldaer de gemelde goederen, en andelichamclijke
behoefte verhandelen.
De Noordlijkfte naebuuren ¿er Koreers.
zijn de fefoens, niet van 't vafte * Land, * v«flaet
van 't naefte Eiland fefogaßma ge- "ec®^".
:, dewclkevan den Keizer bebet
Japanfche Ry k ondcrdanig zijn ge- f "
macict, en werden de Jeßofche Landftreeken
Matßkmiit en Inahn, van de Bevelhebhers
des groote Landfchaps Nanbu cn
Ofm, in 't Noordevan Ja^an-, beheerfcht
cn bcftiert, doch zy hen onLings van
haere iioogmoedige hcerfchers , door iiitroeyinge
der bezettinge , zochten t' ontkften
; maer nae dat van deze Landsheeren
een magt voctvolks, met drie honderd
niiteren vcrfchencn, zuiverde zieh
hacren Koning of Oppc rhoof t , doorccn
bezen-
A R y E.
Maendcn uitgebleven wa s , is met nict
meer als het gczeide weinig bericht wederom
gekomen. Een ander Keizerlijke
Jonk , Nvierd hier op van d'OoQkuft van
Japan , ten zclven einde afgczonden , dewelke
nochtans, naer lang vergeefs zwerven,
verre naer 'c Ooñen , tuíTchen veertig
en vyftig graden afgedrevcn i s , aen
een vafte k u f t , dewelke voor America gehouden
wierd, en aldaer in cene gevondene
Zee-boezem ovei-winterde , wifte niets
als van de ftrckking des Oevers naer het
Noord-weften te melden , waer uit weinig
liclit te fcheppen i s , waer nae mcn in
Japan bcfloren he e f t , de vrecmde Landfchappen
niet te laten ontdekkcn.
De Japanfche Landkaerten, dewelke
men in groote ?Ieercn huizcn , en ook in
Sjmmi, of andere Tempelen van deze geweften
z i e t , fteUen dat Jefo grenft acn
Daun , en zijne Oofterfche Oevers, n u m
/yftien graden l a ^ e r Ooftwaerd als het
Landjiifrt«, en turfchcn dit cn Jnterica, een
engte der Zce (Frerum Aman, of ftraet de
r r i e s , ) maergelijkalsailehaerekaertcn ftordig,
cn met geen gracden bepack zijn, zoo
magmen op dezelve, cnin'tbyzondernict
op die gcene ftaet maeken, in de welke de
namen allecn naer het geiuit, en met Cmm,
datis, Alphabcth-fclirift, zijngcfchreven,
enzoodanig dat het gchccle werk, maer alleen
uit een bloot vcrhael ingeftelt 15 j daer
zy anden haere, en andere hen, welbckcndcLanden,
met Sin-, datis, uitdrukkelijke
chai-aäers voorftellen , ge\ijk als de befchvyving
der zacken verbccld. Dus verre
let bedcht aen my uit j?,f/)«»toegezonden.
Alle het voorcn ftacnde is niet betet
overeen te brengen , ak dat mcn , naer
aenwyzing van haere Landkaerten , hoe
wel zeer grof gcmackt, daer van 'er eeni-
"ji mijn bezitting zijn, bcfluite , dat
. feß> niet anders, als het Oofterfche
Tartarye i s ; cn fefogaßma , ccn gebrocken
Eiland, of Eilanden, benoordcn/i/o,
dicht acn Tartarye gelegen , naer Kore.i
afftrckkendc , of wel het ons bekende fejo
zelve , ahvacr zy door liare Zee-engte ccn
geduuriseftcrke \ loct in' t Noorden vcroorzaekt;
werdciideder zelveronbekcndeOczomtijds
door de vcrvallene vreemde
T , A R T
bczendinge aen de Landsheeren van zijne
fchuld , cn ovcrleverde hem twintig van
de fchuldigcn , die gekruift wicrdcn , en
wclkcrs hoofden aen d'Oever van fcjo, op
paelen geftelt, deze opftant uitbluftcn.
Dit Eiland legt, volgcns bericht van
zommige haerer Schippers, vcertiL', en
van andere ( miiTchien wegens vcrfchcidene
Haevenen,) maer zeven mijlen in het
Noordcn van debeide Noordlijkfte Oevers,
üfKacpen, der woefte Japanfche Landen
Sugaar en Taijaßtkh. dewelke in het Land
Oßi* Zuidwacrts aen loopende, eenen
Zee-boczcm befluiten; dezelve is in cer
dag, doch wegens des zclfs ftcrkcnflroom,
allcen op zcekere tijdcn , moeyelijk over te
vaercn. Dit fefo zoude de groote van 't
Eihnd KiKßH. bereiken , cn een Land zijn
met woefte Boffchaefie bewaflchen, 'twelk
nochtans weinig uitlevert tot voordeel van
het japanfche R y k , als allecn zcekere beroemdc
gedroogde Vi f ch, gcnacmt Kara.
oflevendig Sah} no wo •, dewelke
als een Stokvifch gewogen , en gekocht
word , neffens eenig peltz of ruig-werk,
het welke nochtans by de Zuidcrlijke J a -
panders nict gebruikt word. d'lnwoonders
zijn een ruig en fterk Volk , met lange
haairen cn baerden , geoeffent met Py-
Icn. Haere Taelc met de Korefche eenige
overeenkomft heeft; zy woonen meeftaen
de ftranden; behclpen hen met viflchen;
zy worden van. de Japanders gehouden
voor cene zeer flordig en morzich volk,
maer dcwyle deze van zoo een groote zmdelijkheit
zijn, dat zy zelfs de Hollanders,
daer in te boven gaen , is ziilks weinig te
achtcn j zy worden ftrenger van de J a -
pandcrs gehouden als deKorezen; zy moeten
ook met een fterke wacht op iiaere
Zuiderlijkc oever gelegt, in pligt cn onderdanigheit
gehouden worden, haeren
Heer of j apans bevelhebber, met een jaerlijkze
bezending begroeten , cn een jaer.
lijkze fchatting , zoo als mcn be r i cht , al
Icen van een Mangorf opbrengen.
Achter dit Eiland legt Noovdehjk het
vafte Land Ok» Jefi , «at is , Opper of
hoog Jcfo. d'Eigcntlijkc toeftant cn ge-
»cimg per™ d c m c r n vcr.allm , _ bc-1 Jont a .^^r^.y" ; ! -^^^^
n d k ' j r f i zict bcncJcn breeder.
liet L^^ilfihap Dauria en nen^enzmdc
^lael^eti.
r i e h t " dm iiy onder dat ruig volli eenige
, , „ „ : , i-eiien hadde met fijne Sineelche Zydenc
.ad " iileedinge bekleed , waer nit hy bcdoot,
iJ'S.",ilcei,aenhanging, o f , op het mmfte , een
H . S i h o o s t e ^ o S e n ^ e e n
r i
i i« i