lïl?
w
i I
Í'U
13J N o o R D
lijkheden te docn 5 gclijk de Zwar ten in
Güinca acn den Af g o d Fctifo gewoon zijn
te docn. Men legc mede , dat z y d e nHc -
mel acnbiddc-n. Ais iemand onder hen
zick i s , dan fchavcn o f fchillen z y . inet
ecn raes, ¡ange vuurc-lioutc krullen , en
winden die den zieken om 'r hoofd en armen
: gelijk de Samojeden zulks alzoo
mede gebruikcn.
Z y können Icezen noch fchryvcn. leder
Man heeft twee Vrouwcn" : dcze makcn
bieze matten , naeyen hiin Mans rokken
5 koken lioc eeten, enz. De Mannen
zijn zeer jaloers op hunne Vrouwe n
cn genegen tot ñerke dr ank , die hcn ligt
bcvangt. Do o r hunne ruige baerden f chy -
nen zy wreec te zijn ; doch zijn evenwel
zachtzinnig : rein en net op hunne fpy s ;
doch mor zig op kleeding. Zy dragen Japanfcherokkcn,
cnhebbentot9Íeraed, cen
weinig Zilver en Dekens. Hunne kkeding
is anderzins o p d e j a v a e n f c h ewy z e , meeit
van Z y d e , daer gefchildeide bloemen op
ßaen. De mouwen zijn naeuwomdehand.
Z y maeken ook rokken van beeile vellen.
D e Mans rokken zijn voor open, maer de
Vrouwen rokken voor toe. Hun fpys is
V i f c h j WaJvi fch Spek, Tr a e n , en groene
knoppen van roode Rooz en : maer die
dieper in het Land woonen , voeden zieh
mecVIeefch. Zy gebruikenverlaktekopjes
en \'ierkante bakjes , om hun fpys in op te
dilTchen. Zommige eeten met ftokjes als
de Sineezen j doch andere met de vingcrs.
Als de Vr ouwen gebaert hebben, houden z y
zieh voorweinig tyds in een huisje alleen.
Hunne Huizen zijn van gefchaefde
plankcn , net in ecn g c v o e g t , en gedekt
mec bailen van Boomen, zoo boven als ter
zyden 5 hebbende boven een klapvenfter.
om de rook uit te laten : ook van binnen
cen af lchutzel van planken , alles zeer net
met matjes bekleed. De Huizen zijn twce
mans lengte omtrent hoog , en de deuren
zeer laeg, zoo dat men bukken moe t , oir
daer in te tredcn. Boven achticn of twint
ig huizen ftaen niet, in wy z e v ang ehuchten
, by een , en die gebuchten leggen
noch wel een half my l van malkander.
Deze Volken zijn l u i , en niet vlyt i g
om t'arbeiden. Zy zacyen noch maeyen:
maer maken Vi fchnet ten van Hcnnep, die
in 't wild wart. Gaen ter J a g t met knippen;
v o e r e n P y l , Bo o g , en ecn Ho uwe r
op z y . Zy ruilcn Walvi fch-becnen, ( d e
Walviflchen vaneen zy met beene Harpoenen
) Traen en Spek , Vellen en Vogelen.
aen de Japanders, die daer komen handelen
, legen R y s , koopere Tabaks-pypen,
Oorhangzels van loot en zilver , Byien ,
Meifen, KJceden,enz. Hu n T a e l z w ymt
n O O S T
hct Japans. Zy zijn niot diefachtig.
Die op hocrcry met hunne Vrouwen betrapt
is j werd gcdood : gelijk zy mede
hunne gevangene vyanden wreedelijk ftraffen
, en met ibkkcn dood flaon. Zy zijn
i ftrydbaer, en doen den Naburen
zomwylen groote oorlogen aen.
rolgt een kort verfiag-, nie de befchryvinge van
het Land Je f fo, nevens-degetvoonten,
den, ommegang, tn geflalte van des z^lfs
Inwoonderen : z.00 al¡ z.Hlks 'teerfiinden fare
x^stien honderd drie cn veertig > door die
van het Heilands Ot^-lndifchSchip Kafti'ikum,
hex^eilt en ondervondems.
IF.jfo o f Efi, is op den zeven en twint igften
van Oog f t -ma end, des Jaers zesticn
honderd drie en veertig , door die
van 't Schip Kaßriknm, afgcteekent , Velgens
wrklaring van zeekeren Japander ,
Oer/ g enoemt , (die van eene plaetze, gebeten
Matfmej, zijnde de Hoofd- f tad van
^e^o-, in zijn B e r k , ract K y s , Sakie, gefchiJderde
blaeuwe Gi n g a n s , om rokken
van te maken : ook met Tapanfche water
geverfde Ro k k e n , Tabaks-pypen , en andere
Weinigheden geladen, om de zelvetegen
Vellen en Vogel s Veederen te verruilen
, längs die Zee-kuf t voe r ) en vertoont
yeffo zieh een Ei land, of meer Eilanden te Doorgaen»
zijn, gelegen omtrent de dertig mylen van ui"'* « i "
de Noord-oof t hoek van Japan , genaemt
Tzjingaer, op 40 graden 6 minuten Noor - m«t is
der breette ; en van Nabo, by de Ncde r - " J f S
landers de Kaep van Goeree, op 58 graden vm Tana-
5 minuten, zjjnde de Zuid-oof t hoek 60
mylen verre. « v *
Deze navolgende bevolkte Vlekken of tnge vacit
Steden zijn in "t voor fz Eiland gelegen:
ais 5 Matßney , Sirarka > Tocaptie , Kont- "^tei
choury , Groen , ^ccjueris , Ouhits, Poro- fs ,'of beiz
« , Sobojfary , Kroen , Outcboe.ra , Eßtn
en Strokany. Do c h alle deze plaetzen wor - in"Eiianden
by de Inwoonderen van Koutchory al- djeien^íl
dus genoemt : Mmmey, Kompfo, Pajcour,
Hape , Tocaptie , j^bney , Sanpel, dte'm«'
Groen , Sir arca , Saro , Kontchonry , o f " "
Konfchouro en Accjueys. fcliei<ieo
MAtfmey . de Hoof t - f tad van Jef^o , is
niet g root : eermen aen de zclve plactzc
k o m t , is 'er een groote Baey , Kamiudo
genoemt 5 die men, met een Schip, dertien
voeten diep gaende , gevoegelijk tot
voor de Stad bevaren kan } alwaer de Op -
perñe van het ganfche Land Jeß ( dien
dejapanders Matfmay noemen)
zijn verblyf heeft.
De Matfmay Simadonne ( Bevelhcbber
o f Opper f te van 't Land fejfo") gact Jaerlijks
de Kcizerlijke Majefteit van Japan ,
. T A R T
icjedo , Japans Ry k s f t a d , begrocten,
tot gdchenken mede nemende veelZiivers,
Vogel-vedercn ( om aen Pylen te gebruiken
') en fijne bonte Vellen. Hy laet zieh
met een Berk van fejfo, tot aen de Japanfche
Kurt , Nabo genoemt . overzetten : van
wacr hy dan voorts te Lande na fedo reift.
De Kuf t van het Land van fejfo längs
zeilende . van 4 1 tot 43 graden , vonden
z y daer doorgaens diepte van 20 vadem ,
goede wazige Anker-grond.
O p de 4? gradengekomenzi jnde, vonden
daer deze navolgende Piaetzen o fVl e k -
kcn dicht by den anderen leggen 1 ak ,
Tocaptie , Matfmay , Sirarca , en daer tegen
over Kontchoury en Groen. Hier zegt
A R V E . 1 3 3
myl br e e t , en inyi Lijt'ii > wy k t o f fchict , —acn. d- e-
Noord-weft z yde inwaerts af. Oo k kan
men aldaer niet.veilig voor de Zce ten
anker leggen : dan goede anker-grond is
een myl of anderhalf van'c Land, 0 p 4 0 ,
3 5, 30, en 25 vadem zant-grond.
graden, 50 minuten, tufTchen d'Eüanden
van d o o r , waer van hct een by de
Nederlanders het Staten Eiland, cn het an- of'tcoi
der, daer tegcn o v e r , het Compagnies
Land genoemt i s , met cen doorvaert van
i 4 r a y l cn tufTchen beide, hebben zy hct feUchti.
Compagnies Land , cn eenen van des zc-lfs
Bergen, aen een afloozende Sneeuw-water
plaetze, betreden , cn aldaer glinfterendc
Aerde gevonden, als of die vol Zilver
ftak ; enwas bleek , gelijk Wi ed- a f f che ,
met wi t Zand v e rmeng t , en niet h a r t : ja
fmolt, wanncer zy die in 't water leiden.
Dit is een hoog gebergt Land , en heeft
Valeyen en Dalen , met lang Gr a s , Zuring
men Zilver-mynen te zijn. Op zommige
pbetzen is tamelijk laeg Voorland : als
mede BoiTchaedje, en de ^ e , aen de
Strand, buiten geraeen Vi f c l i r yk is. Niet
verre van de Wa l ziec men v e e lWa i v i f -
fchen , die z omt y d s , door andere Vi l -
fchen op Strand g e j a e g t , en dan van de
Honden (dieze daer omt r ent , meer als
Menfchen , vernamen , en daer op afgerecht
waren) al zwemmende voor hunne
Meefters met byten gcdood, en aldus
vaneen wierden.
D'Inwoonders van Kontchoury en Acaueys
, zijn vyanden van aUe andere Inwoonders
des Lands van Jejfo : gelijk zy
zulks aen de Nederlanders verhaelden.
Deze E^ofihe o( ^ejfofihe Landen, die de
onzen betreden hebbcii, z i jn, op de hoogte
van 45 gvaden ?o minuten, hoog en Bergachtig.
Onder allen is'er ecn zeer hooge
B e r e , de Pick van Anthony by d'onzen
g e^¿ emt , die , volgens het zeggen van 't
weinig aldaer omtrent woonende Vo l k ,
Ziiverryk zoude zijn. In dit geweft ftaen
buiten gemeene groote , rechte , lange ,
d i k k e E i k e , Vu u r e , Greine, en Sparreboomen,
bequaem om maften en andere
dingen van te maken. He t Land isldeiachtig
en vet van Ae rde , met lang Li s j en
Zurkel of Zur ing bewafTen.
Komende op de hoogte van ^(S graden
cn 30 minut en, vervielen z y in een groote
inbochc , alwaer aen 't Land , in den
t y d van vier dagen , meer als duizend
pond verfche ge lange Salm bequamen.
Ret Land is boven op lieffelijk bewalVen,
en vertoont zieh ui t Zec in gedaentc , als
of men de Kuf t van Engeland z a g . en
heeft vette Aerde : doch op zommige
plaetzen is ook laeg duinig L a n d , dat niet
bcploegt o f b e z a c i t w o v d , zoo dat hct
ceen vruchten voortbrengt. Op de hoogte
Komende ter Noordc r breette van 45
van 48 gvaden, 5ominuten, is'.cLand
met laeç gebergte bezet , en op veel plaetzen
met kort Gras bewallcn j doch geen
en Look bewaflcn , zonder zwaer geboomte
, doch een weinig Kreupcl -bofch
vanBerkeenEl ze -boomen. Längs d eWa l
gaet, om den Noord-ooften , een feile
ftroom. Men kan hier voor de Zce niet
befchut ten anker leggen. Di cht onder de
Wal is het Kl ipacht ig.
Het Staten Eiland, daer tegcn over gelegen
, heeft mede liooge Bergen , en
fcheen zonder g eboomt e , ftcil cn klippig
te wezen.
Gekomen zijnde op deNoorde r breette
van 45 graden en 10 minuten , vond men
, eene plaetze , by d'Inwoonders Acqueys
genoemt, gelegen in een grootcn inbocht
van wel twee mylen diep , en anderhalf
myle breet. He t Land is rondsom hoog,
met geboomte bewaflen , en mceft van
kleiachtige aerde. He t werd niet bebouwt
of bezaei t ; doch brengt uit de natuur
fchoonc vruchten v o o r t : als Okke r -not
e n , Moerbezien , Druiven , roode en
Witte Aelbezien, zwarte Genever-bezien,
en roode Braem-bezien, Daer groeycn
ookveele Ei k e , Vu u r e , Greine, enBer -
ke-boomen. De Dalen zijn met Li s van
anderhalf mans lengte t en de kanten van
de Rivicren met Riet bewaflcn. Längs de
Strand ( d a e r ' t nochtans zoo dicht van
Oefter.fchelpen l a g , dat men de aerde
naeuwlijks bekennen kondc ) was 'i zeer
lieifelijk met roode Rooze-boomkens bewaiTen.
Binnen de doorvaert voornocmt zijn
buiten gemeen veel Oe f t c r s , die gemeenlijk
anderhalf vierendeel cn cen half Ellen
lang, en een half vierendeel breet zijn.
Deze Oefters zijn o n z o e t , om t'eeten.
Men kon daer geen Wi l d vernemen , als
R 5 ec»^
•I