3 7 4 N O O R D
Idcin Me i r . Vo o r r ¡oopcnde , ve rmengt
hacr met meer Ri v i e r t j e s , en bewatert hct
omieggcnde Landr chap. Ee n ande r e Vlict
•loopt na Sefed, Samarkand en Buchara.
T u flehen de Rivieren faxant s en 0.v»;i
Valien in de Kafpifclie Ze e , volgens PtolemiHs
en OmiM, de Rivi e r en Jaßus en
Pol^cimetus.
D e Pol^cimetus i s , volgens f chryven van
Curtius, een Beelce , we lke de Oe v e r s ,
t e r wc d c r z y d e , t o t eenc fmalle kil maken.
Daer na wo r d zy in een hol o n t f a n g c n , en
onder d 'Ae r d e weg gefleept. Da t zy o n -
der d 'Ae r d e ve rborgen wo r d , ftrekt t o t
bewys he t ge rui f ch des ¡oopende waters
dewyl de g r o n d z e l f , o n d e r den welken
zoo grooten Rivi e r e v l o e i t , ook een
telijke v o c h t iiiclevert.
D e Poljcimem l o o p t , volgens TtoUm£
us, door een z e e r g r o o t beftek d e sLa n d -
fchaps der Sogdianen , wt l k e uit w y t -
ftrekkende Wi lde rni f l en befìact. Hy bef
c h r y f t de zelve alzoo , als o t ' z y overal in
eene open kil v l o e i d e , en f c h y n t me r de
a h m een zelfde Vüet te zijn.
Zeker Et h i o p i f c h S c h r j ' v e r , volgens de
vertaling van de H o o g geleerde He e r fobus
Ludolfi, in 't L a t y n , z egt deze wo o r d e n
van de Ri v i e r Gihan of GijoK.
„ Sicut Fiumen Gi j o n in diebus Hi emi s
,, ( Nilum intellcxit )
Dat is :
„ Ge î i jk als de Rivi e r Gijo» te Wi n t e r
j, t y d ( ' v e r f t a e n d e d e N i j l , ) : waer uit te
bczeffen is , d a t me n oulinks me t deze
naem o o k ande re g r o o t e Rivi e r en he e f t
benoemt.
Van de z e Vl i e t wo r d by Petrus Payi,
die onzcs erachtens de e e r f t ewa s , we lkde n
corfpronk van de Ni j l in Af r i k a bc zocht
gezegt, da t zy Gehon is gebeten , en eene
der Rivi e r en van he t Pa r adys z o u d e zijn.
Marma Dibagos, een Arme n i f c h Ko o p -
man , die meermalen de Ka f p i f c h e Zee
heeft ove r gevaren , he e f t monde l ing aen
m y b e r i c h t , d a t de Rivi e r Oxtts, eer zy
in gemelte Ka fpi f che Zec ftort , doo r een
klein Me i r f chi c t .
Hct Laadfihap van
B U C H A R A .
HE t La n d f c h a p v a n Boecharof Bûchant
, z i jnde me d e de naem van
des zelfs Ho o f t - f t a d , is gelegen
op de hoogt c van negen en de r t i g gr aden.
Hct paelr, ten Z u i d e n , aen de Perzen :
ten No o r d e n , aen de Ka lma k f c h cTa r t a r s
ten VVeflcn, aen Samarkand, en d i c h t aen
O O S T
de Ka fpi f che Z e e ; en ten OoAon , a e »
Cukar en Turkeflan , we r dend e hct z e l v e ,
ondcr 'c Us b e k s T a r t a r y e getelt.
^bulfedaikdx Buchara, als d'eerfte Stad
in M ^ a r a n a h r , op de lengte van zeven en
taclitig g r a d e n e n twi n t i gmi n u t e n : en
gaKija , cf de Stad Schumon, in "t g ewe f t
van Saganija, de laetfte Landf t r e cke na h c t
Oo i l e , op twe e en negentig gr aden en
veertig mi n u t e n , verfchillende eeneftreekc
van negent ig my l c n , van he t We l l e n a h e t
Oo i l e te rekenen.
Zommi g e verdcelen di i La n d f c h a p in
g r o o t en klein Buchara.
D e Stad Buchara is gcplaetft in een läge
Landsdouwe , omk r i n gt mc t een h o o g e
aerde wal.
Zy is verdeelt in dr i e deelen : wa e r v a n
de Vo r f t me t zijn Ho f g e z i n , en Ho v e l i n -
gen, het midde l f t e bewoonr . In hc t twe e -
de woont den Ko o pma n , en in het d e r d c
gedeeke hoiiden z i eh de Amb a c h t i l u i d e n ,
en vreemdelingen op j hebbende clk A m -
bacht cn K o o pma n f c k p , ziine eigen af~
zondering. De Kerken en St a d s g e b o uwe n
zijn p r a c h t i g , van ftcen opgeha e l t , en va n
binnen ve rgul t .
Midden d o o r de Stad loopt zeekere
V l i e t , we lk qiiaed wa t e r g e e f t : die ' e r
van drinken , wo r d e n me t ¿ e wu rm in de
beenen g e q u e k , gelijk in Guinea.
H e t La n d f c h a p van Buchara gchoorde
wel eer aen den Kr o o n van Perfie ; d o c h
n u op zieh zelfs, en een eige Pr i n s d om.
D e Ch a n of Vo r f t van Buchara t r ekc
zijne meefte fchattinge van de Stad alleen.
Alhier komen z o o wel I n d i a n e n , P e r -
n , als Mu s k o v i t e r s , Koophande l d r y -
n .
Deze Stad was v a n o u d s r u c h t b a e r , d o o r
oefFening van k o n f t e n , geleerde liiiden, e»
geleertheir. Wa s me d e een der vermaerfte
Ov e r -Ox u s gelegene Steden , en van een
aenzienlijke cn de f t ige t immc r a edj e . Me n
telde daer rondsom vyf t i en Dö r p e n , en
ZOO veele Voor f l edcn , welke alle met een
groote mu u r , van twa e l fpa r a z angen in de
r o n t e , omcingelt waren , gclijkelijk me t
de Stad : het geene reigen den acnval de r
o u d e S c v t h c n , was geflieht. De Stad zelve
was daer en boven n o c h mc t een binneir
omr i n g t . Da e r binnen flont we d e r
een b emu u r d c afTnydinge , in de welke he t
Slot , geheten Kohundiz., gezien wi e i d .
D e Rivi e r e Sogd loopt door de Vo o r f t a d :
die me d e de Landen daer rondsom b e -
fpi'ocit : ook een zeer acngcnamen en
vruchtbaren oort verfchaft.
Zoo wel d'Ar abi e r en, als Sc y t h e n , hebben
de Stad Buchara van ouds meermalen
ve rwoc f t gchad.
D e
^ f 1
T A K T
D e Hu i z e n in "t La n d van Buchara zijn
gemaekt onder van g r a e uwc , en boven
tigchel-fleenen j of ook wel van leem ,
zijn gedekt me t gebakke tigchel-fleenen.
D e wulfzels der Hu i z e n zijn befchildert
met veelderhande vafte e n f c h o o n e v e rwe n .
O p de poorten van veele Steden heef t me n
Wokken, in dir g ewe f t , tegen het gemeen
gebruik der Ma h ome t a n e n .
• De Bucharen wo r d e n gehouden uit h e t
J o d e n d om ge fproot en te zijn : wa e r voor
zy zieh ook zouden uitgeven ; d o c h nu
over gegaen t o t het Ma h ome t a e n d om :
hebben evenwel veele kerkelijke gebaerten,
( z o o ge z egt w o r d ) na he t J o d e n d om heilende.
Hu n n e n aert i s , te tuifichen , als
d e J o d e n in Du i t f c h l a n d gewoon zijn te
d o e n . Zy zwe rven a lom in de Ta r t a r i f che
R y k e n : zijn di enf tba e r , en niet zoo-helthaftig
ten k r y g e , als de ande re Us b e k -
ken. Veele hebben zieh , by Inl andf che
t w i f t , onde r den Kalmakken en Moega l en,
en o o k in Siberien begeven.
Z y zijn we l Ta r t a r en : maer me e r zedig
. als veele anderen > in ommegang befcheiden
en beleeft.
H e t Bu c h s r i f c he volk k omt t o t Aflrakan
fteeds Koophandel d r y v e n , br engt aldaer
Z y d e , en Z y d e floffbn : ook alderhande
I n d i f c h e en Pe i f i a enf che Ko o pwa -
r e n , in Schepen , me t een ma f l , dwa r s
over de Ka fpi f che Ze e varende : wa e r uit
te befluiten is j of dat h u n L a n d aen de
Ka f p i f c h e Oc v e r ftoot ; of d a t aldaer
groote Ri vi e r e n z i j n , di e in gemelte Ka f -
pifche Zee uit ftorten. Zy z i jnne t in h u n -
ne kleding > en b y n a den Perfianen ge.
lijk.
Z y zijn Na b u u r e n van Samarkand, en
word , by eenige S c h r y v e r s , het Landf
chap van Buchara > z omt y d s me t da t vat
Samarkand eens gebieds gcnaemt.
D e hedenda egf che Bucha e r f che Vo r f t
wo r d ^bdefes genaemt.
O p he t J a e r zefticn h o n d e r d vyf
ventig . is tot Mo s k o u aengekomen zeker
Afgezant > uit he t La n d f c h a p van Buchara.
Di e met hem g e f p r o o k e nVb b e n , zeggen
, dat hy z e i d e , zijne La n da e r t wel
Tartars van a f k omf l , d o c h z e e rwe l l evend
t e i i j n 5 da t men hun ongelijk d e d e .
¿'andere Ta r t a r s te vergelijken ; da t zy
d ' I i d e l f l e ondcr alle de Ta r t a r f c h e volken
waren < cn bezaten ve r f che ide groote bemuurdc
St e d e n , behalven een groot aental
A R. Y E. 3 7 ?
Kalmakken een dwalend en woeii: leven leiden
kleine St e d e n , cn ontallijke vccle Dö r p e n .
H y zeide , da t hun Vo l k genaemt wicrd
Bouffemamoff, dat i s , gcloovigcn, om da t
z y den waren G o d crkendcn; dat de
fte andere Ta r t a r s Hc idenen en Af g o d c n -
dicnaers wa r en. H y zeide wy d e r s , da t de
, die noch Steden noch Dö r p e n hebben,
maer van den eenen plaets na den a n -
deren , hun Ve e d r y v e n , hen nede r z e t -
tende daer de befte We i d e is ; van welk
Vee zy leven , en kruipen onder Hu t j e n s ,
die zy op Wa g e n s en Karren omvoeren j
dat d i t Volk z omt y d s wel honde rd myl e n
Weegs voor t t o o g , eer da t zy zieh n e d t r
zett e j daer zy zieh d a n , gelijk de By e n ,
er floegen.
Dces Ta r t a r zeide me d e , dat de T a r -
taren 5 die h y Kalmakken oneigentlijk n o emd
e , cn n u Sina hadden b ema g t i g t , gedeilc
waren , in drie Volken , te weten , fungarski,
Mongalski en fun^inski', da t in he t
Land de r Kalmakken , een beruchte R i -
, genaemt Aour of Ahour ( mi f -
fchien Amur') die t o t een Gr e n s , t uf l che n
het gebi ed de r Mo s k o v i t e n en Sinefchc
T a r t a r s flrekte j da t de L a n d e n , tuf l che n
T a r t a r y e en Siberie , weinig bewoont wa -
ren , en da t men daer loutere Wo e f l y n e n
zag; da t men uit Siberie d o o r Samarkand,
veel k o r t e r in het Zuiden van Sina k o n d e
komen , als d o o r he t Wo e f t Ta r t a r y e .
Het R y k van Buchara, zeide h y , wa s
vry groot ; onder h e t zelve waren begr e -
pen eenige Ko z a k k e n , als me d e de Stad
Ciarda en andere St eden , we z ende de
H o o f t - f t a d fchicr z o o g r o o t , als Moskau.
Gelt g i n g ' e r niet veel om : raaer me n v e r -
mangelde alles. De n meeften handel beflont
in Ve e , dac z y , aen de Sine z en, regen
Z y d e ftofFen wiizeMen.
D e Stad en het La n d f c h a p van Buchara
hebben veele Ma h ome t a e n f c h e Heiligen ,
en Ge l e e rde Ma n n e n voor tgebr agt . Me n
heeft 'er op eenen t y d vier dui z end g e -
had.
AI hc t Ed e l gefteente, dat van Buchara
k o m t , is doorboor t : f c h y n e n d e d a tme n
in die Landen de Juwe l en aen draden g e -
regen , gebruikt .
H e t wo o r d Bochar , wo r d verklaert in
' t Pe r f i f ch te bctekenen , vergader plaets
van we t enf chap . verroits a l d a e r , in de
oude t j ' d , ZOO eene g r o o t e toeloop van
geleerde Mannen was.
Van Soliiaia Herd^, een plaets niet ve r -
te van Aßrakan , omt r e n t de Volga gelegen
, zegt men , dat daer nu geen Me n -
fchen zijn , maer veel fleene gebrokene
Huizen en Ge b o uwe n , we z ende de Me n -
fchen al in de Kr im v e r h u i f t , ter t y d als
Cafan aen he t Ruf l i i che gezag is o n d c r -
worpen , welke me t de Bucha r en , o o k
ccner a f k omf l gezegt wo r d e n , te zijn.
Het Bucha r i f che volk fpreckt een zelve
Tale 5 als die vaD Sogd en Sam.irkand :
; i$' fchoon van gelaci , cn van goeden inb
o r f t .
M
V MS
h I
Í '
m l