IJ
; t . - - t i (
i f S N O O R D
vigewieriicn gcnaemt. Dus v e r r eui tmondding
bericht van boven gemelteTarcar.
Kemnickf en D/doe zijn twee plaetien ,
aen dete zyde de Rivier Seltnge gelegen.
D e Jurten of Hut ten der Tarters in
Dauren Land , zijn bedekc met Vüt cn ,
by hen genaemc Weilok^
Veele der Tane r s tuflchcn de Stad Tohol
en de Sineefche Muur , 2ijn gewoon
hitnneLyken terAerdetebeftellen ; eenige
on:itrent Nersßmkpi verbranden: by 't fterven
en begraven hunner Aenzicnüjkf tever-
•wanten, die van Manlijke kunne z i jn, een
Paerd , of W e l , leggen het zelve boven
op het graf.
Wannecr hec Me i r BaikAl , en ändere
Meiren in de Nabuurfchap van ' t Mu g a -
Icn Land , bevrozen i s , en dat Kamelen
daer ovcr hebben te gaen , doet men hen
fcherpG yzere fchoenen aen , om den voet
te vafter te zetten , ZOG als de afbecldinge
daer van onder my beruft.
D e fteene verbrokene Toor ens , die men
ZOO hier en daer in Dauria en Moegalen
Land. by z onde r indeDa l env ondj t e r t y d
van de I^uchfche Oor logen, zijn tegen den
Pyl lchoot gebouwt g ewe e f t , zy waien
de midlijn , omtrent v y f en twint ig voet
g r o o t , en kleinder ; zy hadden kleine
laege deur t jes , waer door men in he t ;
bouw kruipen k o n , die nu noch ziel
b a e r z i j n , maer vervallen. De Menfchen
welke heden omtrent deze oudegebouwen
woonen , zeggen , dat die zijn geflieht
geweef t van de oude Taf ter fche Helden o f
Reuzen , onder hun genaemt
D e Magalen en Kalrnnkh"
^ogatiri.
doen hun«
j doch die
ruiken meigen
nen meeften handel by ruilinj
naeft aen Sina zijn gelegen , ge
de Sineefch Ge l d , maer die äf j ,—j ,
zijn:
ontfangen geen Zi l v e r , als by 't w i g t ,
liever mangelende, waer voor wä e r , ab
dat Zilver of eenig Munt ontfingen. De
MugaelfcheVrouwen, voornaem diegeene
welke het naeft aende Muurwo onen, hebben
fteeds de P y p met Tabak in de mond.
Deze Volken ^y z e n niet op vafte en gezette
t y d e n , als men in Europa gewoon
i s , maer als zy hongeren : en zitten dan
op de Aerde neder. He t VJe e f ch, 't zy
Paerde Vleefch of ander, fmyten z y op
ter br ading, en cen weinij
het p , weinig
t y d daer op gelegen hebbende , eer't half
g a e r i s j byten daer zeer onbezuift, nädat
het een weinig van de afch gezuivert i s ,
ftukken tot hun fmaek , en vergenoeging
af.
Die fteelt werd met geeíTels op de billen
onder hen gekafteit.
_ D e Zoons erven onder de Mugalen , en
met de Dochters,
en O O S T
Drie Mugaeifche groote Prinzen , öt
T a iM, werd gezegc dat zieh noch hou;
den op hun zelven j buiten fchitting aen
MoskoViet of Sineefch, die niet zeer wy c
van het Mei r Baikal zouden zijn • verftaende
van de meeft Ooftelijke Mugalcn, doch
wie Zy zijn ) en hoc benaemt , is my on*
bekent.
De Moegalen eeten vecl Wo r t r i s , on$
onbekent, zy fpyzen mede van zclf geftorven
V e e , doode Paerden en Kemels,
en ook dat onganfch > geftorven of ver«
minkt i s , de Geerf t eeten z y droog , en
veeltyds ong ekookt , hunne brand is op
veele plaetzen Koe en Kemels meft. Me n
heeft daer veel zandige Landftreken, voor -
naem dicht onder de Mu u r , maer dat 'er
een Zand-zee zoude zijn , als in yiral>ie,
daer enkel zand is j zonder eenig Lov e r
of G r a s , 't geen de ouden hebben gewilt.
en werd met de waerheit niet over een te
komen , bevonden i in 't algemeen is dit
Land niet zeer vruchtfaaer, voornaem het
geene iiaeft aen Si»a is gelegen, het vetfte
en vruchtbaerfte gewef t , is het geene j
dat naeft aen de Ruf l che Grenzen ftoot,
en hunne Czaerfche Majefteiten erkent ,
doch het alderbefte Land in die geweften,
is te wederzyde de Oevers der Vl iet A .
mar, gelijk mede goede We i d e is dicht
onder Nertsinskfii , alwaer goed Kooren
valt, ZOO als de Landen boven aen de 0 ¿ ; ,
Jenifea , TmgMka. en Ktt , ook vrucht -
baer zijn , en vermakelijke Boflchazien
hebben , waer voor de Beemden dicht
onder TVrf«»», niet behoeven te wyken.
'De MugcätntnTHngHuen, zijn gewoon
eeft Leedere of Zyde Ta s te dragen, daer
z y "B raii' d' ewyn van P" aerd'e M" el;lkk iinn heb-'
ben , tot hun geftadig gebruik i de Paerde
Melk is onder hun de áengenaemfte
drank en voedz e l , zOo als ik iemand gefproke
hebbe , die daer op by hen te gaft
was geweeft.
De TmgHxjn , Nabuuren der 'Moega*
U», eeten de Vi f c h en 't Vleefch mede
raeuw , byzonder des Wi n t e r s , wanneer
die bevrozen is gelijk zeeker Dui t f c h
Reiziger my verhaelt he e f t , aldus mec
hen gegeten te hebben, en dat de raeuwe
Vi f c h niet onfmakelijk voor q u am, zoo
als de Moegalen mede het aes van doode
Paerden eeten.
Als de Tmgnfche Schamans, of Priefters
en Duivel - jager s , die dicht by de Mug a -
lcn zieh ophouden, voorzcgginge zuJIen
doen , of Toveren , op hare w y s , dan
maken zy cen zeer luit gefchreeuwenmis«
baer, houdendc een Py l in de hand, met
het cene einde op de Aerde gezet , cn het
fcherpe voor de mond > of onder de neus,
fprin-
T A R T
rj»ringcndc cn danzende als dan, gelijk uitzinnig
, waer na zieh tc flapen leggen, en
ontwakende , vcel zaken zeggen.
De Rivier Kailaar in't Mocgalcn Land,
is zomtyds zoo ondiep , dat door waedet
kan werden , het Gras en d'opgeflage
ruigce, raekt in deze omftreck veeltyds
aen brand , 't gunt den Rcizigers als dan
groot ongemak toebrengt , wanc alzuk
vuur vliegt raddcr v o o r t , als cen Paerd
runt, ZOO dat men zieh daer van naeuwlijks
wachten kan : de Rivier Gan, niet
verre van da e r , kan veelcyds mede , wegen
fchaersheit van wat c r , door gegaen
werden : de Spys moet in deze geweften
mede gevoert werden, waer toe men veel
levendig Runt -vee, en Schapen gcbruikt,
behalven het Wi ld dacgcfchooten kan werden
, ook de ViiTchen die met puntige
tweefnydende Pylcn , die voor breet zijn,
werden getrof fen, wezende meeft Forellen
en groote Snoeken.
D e MoegaUn en Kalfftakks» , dryven
groote handel met Ve e "en Pelterye : in
de Stad Barantola, die in het Land van
Tangut l e g t , welke naem als z y van Ko ophandel
fpreken, geduurig in de mond hebben.
O p zommige Oorden in Moegalcn
Land, ziet men dat de voorby gaende
Heidenen, kleinigheden aen de Bornen
hangen , ter eeren hunner Afgoden , die
z y gevoelen door dit Of fer te behagen,
als wanneer z y hun gebeden ftorten, oordcelende
daer 't meeft verhoort te zullen
werden, om de nabyheit der valfche Go d -
h e i t , die zy waenen daer omtrent zieh
onzichtbaer op te houden.
Zommige Moegaelfche Prinzen leven
enkel op den R o o f , zoo van de Ruffen als
hunne eigen Landsluidcn, en daeroni is' t
gevaerlijk door hun Land na Sina te reizen
, dat anders zoo wel als recht door
Kalmakken Land een vry körte weg zoude
zijn , zijnde de we g over Selenga mede
kortcr als over Nertx.inskfii.
De Mocgalcn zijn door den bank niet
zeer grof van ftal, zy zijn wat lyviger van
lichaem als de Sineezen.
D e AlosgaUn, dienaby deGroot e Muur
van Sina woonacht ig zijn , zijn f r i s , en
van gezonde gedaente , niet leelijk , maer
eer (choon van ftal, docJi die van daer ver
afgclegenzijn, hebben eendonkerendroev
i g wezen , fchyncnde van de gczonfte
aerd niet tc zijn.
Tn de hoeken van Hutten enTenten zommiger
Moegalen, vind men , zoo hier
en daer gefohilderde Afgoden-bcel t jes ,
daer z y Reukwerkvooropf teken, tenwel -
kcn einde, daer fteeds kopjes voorftaen
A R Y E. 2 f 7
waer in de reuk-ftof g e l e g t , en aengeftoken
werd j men ziet daer bcncffens ook
kleine laet jes, waer in het zelve werd bewaert,
ter t yd toe van 't gebruik.
In 't Mocgalcn L a n d , zoo wel als elders
in ca Kalmak.h)t> vind men
zeer klein gevogel te, dat aerdige en kon.
ftig gewrochte ncftjens , een ipan groot ,
weet te maken , in gedaente als cen tonnctje
daer een tuitje aen i s , waei' de openiog
door g a e t , hebbende cen lapje over
' t g a e t j e , zoo dat het qualijk zichtbaer
i s , die aen de takkcn der Boomen hangen
, rondom dicht toegefloten, behoudens
de genoemde kleine ronde opening,
niet grooter als een twee ftuivers ftuk ,
daer deze fchrandere dierkens lucht door
fchcppen , cn ter vlucht zieh weten ui t
te arbeidcn ; deze zijn gcmaekt meeft van
W o l , der wilde Sehapen , die de zelvc
ftrooyen, of wel die zy uit den rüg
plukten : zy hangen aen dedunf te takjes
als aen fpillen , en werden van de wind
"its cn derwaerts bewogen. De konft
izer arbeid is beter op hec oog te z i en,
als te befchryven : het zachfte ftof is aen
de binne kant v an' tNe s j e , dat zijn kleine
veertjes, en van de fijnftc Wo l , om dat
de jongen het meeft gemak zoude hebben,
gelijk ik 'er eenige van daer my over geigt
, kan vertoonen.
Rondsom het Mei r Dalaia , diciit aen
de Stad Labinskoi, anders Kanin genaemt
, dat bcooften de Rivier Sehiga
naer de zyde van SIM toe , is gelegen ,
houden zieh Moegalen op , die het Land
bouwen. Hier dichte by is een gebergte
j daer men geele E r t s , of Minerael uit
haek , waer Zwa v e l , cn Zalpeter , ook
Aluin van werd gemaekt , en niet verre
van daer in de woefte He i d e , woonen de
Boelogunfihe , Oetfieg/chi, Saienfihe , en
andere Volkeren , van verfclieide Talen.
Gelijk rondsom het Mei r I f lok, dacbeweften
de Selenga is gelegen , mede veel
Volk woont. Te midden in dat Mc i r i s
een Eiland. Karlar is een ander Mei r daer
omtrent.
De Wef ter Mocgalcn gebraiken geen ,
of zeer zeldcn Spiegels cn Stoekn , maer
zitten als de Perzen, met de bcencn onder
het i i j f , zoo als z y mede van geen Tafei s
wetcn, maer eeten op de Aerde : zy onthouden
zieh des Winters meeft in äicht e
BoiTcliafien , en gezette plaetzen , doch
des Zomers Weiden zy meeft aen de Oe -
vers van de Rivicren , cn onthouden zieh
dan onder Temen , en alhoewei de Mo e -
galen door den bank geelachtig zijn , zoo
vind men onder de zeive mede geheele
blanke Menfchen.
K k Zy