i : fe
f i
W i '
284 N 0 0 R D
ftiiiten van Pylcn beqiiacm. maken 5 brak
den zeigende Apr i l met driehondcrd diiizend
man , nevens v y f zijner Zoons ( den
oudften , HoM-tay-tJe y midJerwyl achtedatende)
op ; deed ter zelver t y d een
ander Leger uit Oo f t -Ta r t a r y e bewegen
, en een derde uit het Landfcliap van
hcc Noorden rukfcen , om alzoo
zijnen vyand op de Rivier van Kerlort,
twee hondcrd my l bcnoorden deze Stad
neder geflagen , van alle kanten t'omrmgen.
Hy liet aen den Moskoviters van
iBs- Selenga en mpehoH * verzoeken , geen
fchuilplaets aen den Caldan te verlenen;
doch hy vond groote moeite, om dezandachtige
Wilderniflen van Samo, welke
teffensmet een menigte Sneeuw bedekt waren,
overtegeraken: verloorveelPaerden,
Reis enLeger - tuigj dan bereikte echterna
een marfch van twee maenden , den Oe -
ver van de Rivier van Kerlon: den CMan
vernam het zoo dra niet, of hy week na het
Zuiden, en wierd door de Armee van
Cbenßommott, endoorha e r , hoewei zy
zeer vermoeit wa s , i'eenemael geflagen ,
eenige duizend man ter neder gemaekt ,
tien duizend Mannen en Vrouwen gevangen
genomen, zeventig duizend Schapen;
zes duizend Of len en Koeyen > vier dtiizend
Keme l s , en vier duizend Paerden
bemagtigt, en de reft van de byhebbendi
magt, van welke veleoverliepen, verftroit,
200 dat hy alleen met veenig mannen na
het gebergte, alwaer hy gevaer loopt , van
door honger en koude , terwyl hy noch
Levensmiddelen , noch Tencen heeft , t(
zuÜen vergaen , moft vluchren. Den Ko -
ning van Jarkan , veertien Taren gevangengeweeft,
ontfnapte by deze gelegenth
e i t . quam zieh aen de voeten van den
Keizer we rpen, en wierd door den Kei -
zer onder een fterk geleide, na zijneLanden
te rüg gezonden. Den Keizer is vervolgens
zegenpralende in deze Stad geko.
men , en me ent , voor 't einde van de
maend met een klein L e g e r , de grenzen
te gaen bezichtigen.
Over welke ftoffe uit Moskou, by afvraginge
van Pekinfche Re i z i g e r s , Brieven
, Grens-gezaghebbers, en Kalmakfche
Afge z ant en, het hief na ingelafteverflag,
my mcde fchrifteüjk is over gebrieft.
Hoog en wel Edtlen Heer;
D e Vor f t GaUan , en met Caldan , het
welke den beroemden Vor f t i s , die zieh
naderhand Bn^chtH Chan heeft genocmt ,
want deze Volkeren na het toenemen van
haergeluk en daeden, harenamen 00k veranderen
: gelijk nu zijn Ne e f , i$ voor dezen
c n O O S T
^raptmtarfâgewccd, en nu zieh nocmt ,
ErdtmZwoktaiKomaifa, die tegenwoordig
de p n f c h e Kalmakfche magt , welk aen Siberlen
grenzen , onder zijn gebied heeft.
Deze Vor f t Caldan, dan , gelijk heb gezien
uit de brieven van het Pekings Ho f ,
aen den NertzÂmkoy Bevelhebber gefchreven
, was een grootmocdig V o r f t , en
afgezyden vyand der Sinezen j een }
Zoidaet , heeft met zijne ma g t , die in
twint i g o f d e r t i g d u i z end, jae altemets in
veertig duizend man , of meer beftond ,
de Moegalen die by de Muur in dewoef t e
velden zwe r v en. en Onderdanen van de
Sinezen geworden zijn , groote afbreuk
gedaen, want de Kalmakken beter Zoldsr
ten zijn als de Moegalen, jae heeft gefchreven,
by aldien hy twee ofdr i e duizend
goede Kozakken * uit Sibérien, met *
goede vuur-rocrs gewapent koft krygen ,
ZOO zoude hy al het geene de Sinezen buitendeMuurbezitten,
verderven. De Sinezen
dan vrezende voor grooter onheil,
en dat dezen Vor f t grooter aenhang (want
na het Zuiden noch verfcheide Kalmakfche
Vorften zijn ) mogte krygen. En al-
ZOO haer gantfche R y k doen bevcn , beflooten
, hen onverlioets te oveivallen,
gelijk zulks door goed beleit en ma g t ,
hen is g e luk t , want hy toenmaels met
een geringe ma g t , van ongevaer vyftiei»
of twintig duizend man , en de Sinezen
niet had verwacht , menende wy t genoeg
van hen te zijn , aen een Rivier die omirent
het begin van de Selengn i s , had
eerft ( gelijk noch voor eenige dagen my
Kalmaks Afgezant , zoo nieiiwclijks
den gemclden Erdetii Zuroktai Kontaifa
gekomen, my mondel i jkber icht ) twee
partyen van de Sinezen geflagen , en zieh
na iiet Zuiden gewend j doch onvermoed
verviel in een derde flag, die hem te magt
ig.was; doch is het na dit verlies van deze
Veidflag ontlopen , maer naderhand
van har tzeer , andere zeggen van Fenyn,
ZOO zelfs ingenomen had, geftorven : zijn
overgebleven volk heeft zieh aen zijn Ne e f
den genoemden Erdeni onderworpen , die
een magt van over de dertig duizend
n, of meer kan opbrengen , en houd
met ons * goede Nabuurfchap : zend Jaer- •<• De ruTlijksGezantcn
na Tobel, alsookalhier, die
meeftmet Sinefche Waeren en Rhabarber
aenkomen, en worden wel onthaelt, want
z y een goede dicnft aen hunne Czaerfche
Majefteitcn, vooriedejacr haddens cdaen,
mids vermeid hebbcnde eenige duizend
Tartaren, diegenaemt zijn Kez.akfcheOrda :
welke hebben met haer invallen aen 't Land,
ook met rooven van Mcnfchen en V e e ,
jroote fchade gcdaeii : want om de groote
aiftant
R T A R Y E. 2 8 f
in ruft en v r ede , zoo binnewacrts als van
buiten. He t voorleden Jaer was een zwaañlant
van de cene plaets tot de andere
is het onmogelijk voor die Mcnf chen.
zulks te verhoeden. Wegens den Konink ren k r y g tuiTchen de Sinefche Tarters en
Elomh, kan ik geen bericht krygen , het Kalmakken, welke Kalmakken ( h v z e g c
bezwaerlijkfte is , dat de namen van de Kalmutz-i) te vooren vcele Tarters der ge-
Kalmakken , Moegalen en Sinezen ver- ner , die een omreizend leven leiden • ,-
fcliiilen , e n d a t z e d i e , voornamelijk der [haddenverilagen, alsmedehadden z y v e r
Scyta
U t
Vorften veränderen : ons volk uit Sina
wift te zeggen . dat van onze gevangenen,
zoo in Ma j i n gekregen ( cn b y hen dienft
genomen , en in deze togt mede geweeft)
hadden verftaen, als dat de Sinezen op
deze marfch , in de twee eerfte Veldilagcn,
als ook door groote ongemakkcn
, ongemecn veel volk hadden verloorcn
; maer waren getrooft , dat zoo een
vyand hadden gederopt : de Sinezen levcn
met de onze in een goede vrede, en
gaen Jaerüjks met Karavanen aldaer handelen.
De zommige willen, dat van Jakutskoi
»Zckcrseidmet een Dofanick de Rivier Lena af te
Vin vact- varen tot de Zc e , vier weken vereift, dag
cn nacht , hoewei my toefchynt dat deze
tyd veel te lang i s , tot af legging van
dien vaevt.
Als men dan in Zce komt , gebruikt
men daer vaertuigen Kotz-ii gebeten , en
ontmoet men na de rechter zyde een uirhock,
genaemt Swetoinas, of Heilige Netu,
die men bereikt met open water en goede
wind, in drie dagen : tegen over dien hoek
is een Ei land, een ermael varens, in Zce
gelegen , dat voor weinig Jaren is ondekt,
onbcwoont , bergachtig , en zonder bomen
, als Nova Sembla. Hi e r vallen v e d
Wal-ruOchen , die de volken C^^uker^
naemt, opvangcn, en daer van de tai
aen de Moskovi ten venten. Hier is de
Zce veehyds toegevroren, en men wil dat
y in den Jare 1(^95,94, en 95 * niet on-
..ooit is geweef t , jae i omt yds langer toebevroren
b l y f t , dryvende aldaer afgryzclijke
;n cc 2y j)
bergen van Ys , die tegen den Ys -
hoek aen ftooten. Dus verre het aen my
Q ver gezonden veiflag.
Voigt dubbclt van't gedeelte eens briefs
in Latyn aen my uit Jfirakan, gezonden:
nopende ecnig verf lag, dat zeker Gr iek aldaer
in fchiifc haddcgedaen , die van Pékin
derwaerts over was komen reizen 1
waer in van den Kalmakfchen oorlog gewag
werd gemaekt.
Het is nu ointrent een Jaer geleden, dat
dreven het talryk Moegaelfche volk , die
woonachtig zijn tot aen den drempel der
vermaerde Sinefche Mu u r , dies veele der
zelven , beneffens hunnen Chan, en de
aenzienlijkfte, tot binnen degeme l t eMuur
zich hebben verfcholen , tot berging van
haer leven. De r Kalmakken Chan , ge-
ik uit Pekin ( Pevn , ) de Hoof t f tad va
SiM ben gegaen ik hebbe aldaer met de Ji
zuircn groote gemeenfchap , over de twee
maenden lang gchad, tot dat mijne Koop.
waeren hadde gevent , en andere ingekoft
als Edcl-geftcenten en andere goedercn van
1098.
Simi : aidaer was op mijn vertrek alles ken.
, dat een ftrydbaer en dapper
Man i s , heefi een Gezant met veel
dreigementen aen den Sinefchen Kei zer
jczonden , en eifte , dat men aenftonds ia
randen van den Afgezant zoude overlevede
voornaemfte der gevluchte Mo e -
galen : door dit hoovaerdig en dreigent
Gezantfchap , was den Sinefchen Keizer
zoo getergt , dat hy een zwaer Leger toerufte
, en het te gelijk met de Moegalen
dede uit trekken tegen de Kalmakken, cn
wierd vervolgens aldaer dapper en fcherp
geftreden, doch de Sinezen en Moegalen
fchooten te kort , fneuvelende' t meefte
gedeelte v an' t Heir.
D e Kalmakken fteunende op harenzegen,
bragten den Sinefchen Tar ter groote
fchade toe s maer dier Keizer ruñe een
veel gtooter Heir ten tweede mael t o e , mdei^
dat hy recht op de Kalmakken los z ond,
hebbende daer by g e v o e g t , veel Voet-krygvoivolk
en Ge f c h u t , niet tegenftaende d i t ,
is aen zijn volk het k r y g s l o i , en den zegen
tegen geval len, want niet alleen dat
het Paerdevolk wierd verflagen, maer zel f
het Vo e t v o l k , en men verloor de zwaerfte
ftukken Gefchut : als dus de Kalmakken
zegen praelde, begonden te denken, en
toe te leggen om de Sinefche Muur over te
fpatten, is'er een krvgslift gevonden, nament
l i jk, men zond door een afgelegene
Muur-poort, groote krachtvan Rui t e r y
u i t , niet op het Kalmaks He i r , maer van
achteren , op Paerden en Ve e , die di t
groote Kalmaks volk , beftaende uit meer
als zeventig duizend ftryders, ten dienfte
waren , cn dat hun tot voedzel ftrekte ,
't gcen onverdacht , en onvoorzien hun
o p ' t l i j f f t o r t e , en dit zoo gelukte , dac
de Kalmakken gebrck aen fpys v o o rMenfchen
en Paerden bequamen 5 dae ropvolgde
zware ziekte , zoo dat zy gedwongea
wierden heimwaerts af te trekken , achterlatende
een groot gedeelten hunner Benden:
en dus zijn de Sinezen cn Moegalen
verloft , van den aenval gemelter Kalmak-
N n i Doch