iìV
22 N 0 0 R D
„ g o u d i s , en wo r d e n in de Sincefche
„ J a e rboeken , He e r e n van de g o u d e ber-
„ gen g e n o emt , om dat 'er vecl goudr i jk(
„ m i j o c n in gevonden we rden.
„ On d c r alle de Ta r t a r e n di e 't Ri j k Si-
„ n a door oorlogen gequelt hebben , z i jnj
„ d e z e geenzins de mi n f t e ge^vecft, ver-
„ m i d s d cSi n e e z e n z o o v a n h e n , als van de
„volken ui t het Koningr i jk Mu c i e , di e
„ a i c i j d tegens de C a / i n jm geoorlogt heb-
„ b e n , groore nederlagen zijn coegebr agt ;
» z o o d a t z e z i e h genootzaekt v o n d e n , nie
„ de Noorde l i jkf t e gcweften , naer die van
„ 't Zuidcn te vcrtrekkcn , en z o u d e n de-
„ z e t w e e gevoegde Koningrijken ce dien
„ t i j d het geheele Ri j k van Sf>M afgeloo-
„ p e n hebben , indien d eWe f t e r l i j k e ' T a r -
j, taren uic hec R i j k SanMrAcande , deeze
„ zcgenpralende wapencn hunne r bondge -
„ n o o i e n , niet me t ni jdige oogcn haddc n
„aengezien ; die me d e een veer van den
„ b u i r wilden h e b b e n , en q u ame n mer
„ e e n grooter ma g r in Sina v a l j e n , zulks
„ deze OofterJijke Ta r t a r e n van KTmche en
» t j ^ i me t Hunnen r o o f v e r l i e t e n , e n
„ z i e h we d e r om n a e r h u n La n d begaven.
„ Inmidde l s bleven de Samaracanders in Si-
3,ml me t de Zuiderlijke Sineezen zwa e r e
„oorlogen voeren , hebbende tot hunne n
„ V e l d h e er de b e f a emd e Tamerlaen , hy
„ d e Ta r t a r e n Temur en g e n a emt ,
„ om da t h y krcupel w a s ; deze wa s , zoo
„ g e z e g t w e r d , de Zoon van den vie rden
„ Keizer tot Samnr cMd , Batho g e b e t e n ;
„ d i e n a d e r h a n d d e n Tu r k f c h e n Keizer
„ B a j a z ^ o v e rwo n n e n , e n , in een k o u w
„ b e f l o t e n , me t z i eh omgevoe r t he c f t .
„ O o k verhaelcn de T a r t a r s , d a t z e in ' t
„ Oofterlijke Ta r t a r i f c h e d e e j , wel hon-
„ d e r d en v y f e n twi n t i g Ho r d e n of bewe eg-
„ lijke en verplaetzelijke fteden hebben ,
jjzwervende me t h u n Ve e en Hu i s g e z i n ,
« v a n de eeneplaets t o t den anderen , om
„ t ' c lkcns , naer gelegentheit des t i j d s , van
„ w e i d e te veranderen , en de befte te
„ z o e k e n .
„ Ve rmi d s zy o n d e r een ongenadig O i -
„ ma e t woonen , moeten zy z i eh des wi n -
„ t e r s in d i c h t e Te n t e n , v o o r de bi t t e r e
„ koude b e r g e n ; ma e r des zomers begeven
„ zy z i e h over de hooge gebergren No o r d -
„ w a e r t s g e l e g e n , daerze voor hun Ve e
„ g o e ^ e weide vinden , en een aengena-
„ m e ge t empe rde l a c h t gcnieten. De z e
„ L a n d a e r d we e t ons te ve rba l en, da t z e
„ boven op deze Bergen , verre over Zee
„ n a e r ' t Oo f t e n , verfeheide I anden beoo-
„ g e n kunnen , 't welk waerfehijnJijk J a -
ytfan, Efo, o f t La n d van America zijn
moet j dae r ze voorgeevcn niet verrc
„ v a n af gefcfceiden te zijn j tu/Tch.en
en O O S T
„ b e i d e n is de groot c Z e e , die deze
Landen van de h u n n e a f f c h c i d t . Ik
„ heb verfeheide malen g e z o g t , be -
„ l i c h t te mögen erlangen, of in die Zeen
„ g e e n J o n k e n of vaertuigen gevonde n
„ w o r d e n , die längs den Ta r c a r i f chen wa l
Noordwaerts ftevenen ; wa e rop zy my
„ a n c w o o r d e n, j a e j dat de volken van
uCorea dikwils in zome r z e dagen v a e r e n ,
„ om hunne d r o o g e viiTchen en andere eet-
. . w a r e n tegens G o u d of Pelteryen te ver-
„ r u i l e n j h u n voorts v r a g e n d e , of z e op den
„ No o r d h o e k van hun \ n d , wanneer de
„ b o g t naer 't We i l e n keerc , niet
„veel Ys in Ze e hebben vernomen ,
„en ot de z e Ze e des winters niet toevrieft,
„ zulks da t geen J o n k e n of Schepen da e r
„ d o o r kunnen varen ? Zy a n two o r d e n ,
„ dat het Ys me t verre van 't La n d gezien
„ W o r d , ook met a n d e r s , dan d a e r v e r f c h e
, nvieren in zee loopen j op welke pl a e t -
, , z c n veel Ys te vinden is ; maer de Ze e
„ IS nooi t geheel b e v r o z e n , zoo da t di e al-
„ tijd te bevaren i s , voornamentlijk in den
„ h e e t e n tijd j ook he e f tmen we inig klip-
„ pen of ande r e ongelegentheden , in de z e
„ Ze c , di e de vaert mogt en v e r h i n d e r e n ,
„ o t bezwaerlijk ma k e n , z i jnde de me -
„ n i g t e van'c Ys alleen om en b y h e t L a n d
te v i n d e n ; de Ta r t a r e n gaen des zome r s
„met pr auwen in Zee vifTehen. Vo o r t s
„ hun a f v r a g e n d e , o f z e van de toppen de r
„bergen No o r dwa e r t s de Zee open z i e n ,
„ d a n o f z e me t Ys is bcdekt ? Da e r op
„ a n t w o o r d d en zy , d a t z e over land g e .
„gaen zijn t o t aen de ander z i jde
„ d e r Z e e , daerze altijd des zomers lange
„ d a g e n en zon h e b b e n , alwaerze kleine
„menfchen gevonden hebben , die zeer
, , w i l d z i j n , woonende onde r de k o u d f t e
„ l u e h t f t r e c k , A\tzt Provarka n o eme n ,
,waer van ze verfcheiden me t zieh naer
, haer L a n d hebben g e b r a g t , en n o c h in
, Stm verfcheiden onde r de hiiisgezinnen
j d e r Oo f t c r l i j k e Ta r t a r e n gevonden we r -
• d e n , a lwa e r i k z eme n i gma e l h e b g e z i e n j DC« vol-
„ z i ; n d e dezelve k o r t en wanllrallig van
„ l i e h a em , plomp en g r o f van v e r n u f t j S V
,,hebbende geen kennis van G o d ; leeven
„ v a n het wild g c d i c r t e , d a t z e op de jagt dc^Tc
„ vangen , dan op koolen b r a d e n , en zoo „to-
„ eeten in den wint e r zieli generende me t •
„ v i f c h , b y d e z ome r i n d e z o n n e g e d r o o g t ,
.zonder eenige toeipijze te n u t t i g e n , "
„fchijnendewclwreed e n b a r b a r i f c h , zijn- w ™
„ d e nochtans hunnen Heeren oprecht en
„ t r o uw. Zy achten de Ta r t a r e n ba rba r i -
„ f e h e r danze z c lß zijn , en willen liever by
,, hunne Volkeren woonen als b y de T a r t a -
„ ren. Alle deze e igcnf chappen, diemen aen
, deze natie b e f p c u r t , z o u d c iemant doc n
» g c -
T A R
„geloovcn dat het Samojcdcn zijn , of vol-
„ken in de n a b u u r f c h a p aldaer.
„Deze He e r f c h a p p y c mo g e n d eme t r e cht
„vcrgelekcn worden by een Schip dat in
„ Ze e d r i j f t , welk geen fpoor nalaet, daer
„ het door t r e k t ; wa n t zoo doen ook deze
„bewecgbare Pr insdommcn of Koningrij.
„ k e n , die naer de gelegentheit des tijds
„wenden , en Zeilen naer de plaetzcn da e r -
„ z e begeeren te we z e n , hebbende ook geen
„zeckere merktcken van eenige St a e tkun-
„ d e , maer leven naer verfcheiden om-
„ftandigheden der zacken en tijden , er
„naer de belangen daer in verandcring
„ b r e n g e n .
„ H e t Koningr i jk Nincht is dan ge-
„ f t i c ht en eerft bezetcn by Cinochan, zoon
„ van den Keizer Hoccata, daer van hier
„vooren ve rme ldt i l a e t , die in zijn jonk-
„ heit overleden z i j n d e , wi e rd het geda ch-
„ t e Ri j k by vervolg d o o r zijn neef Mon~
j,gochan, die by 't eiland Corea , d o o r be-
„hendighcit der Ei l ande r s , me t zijn Schip
„gezonken en ve rdronken is bc f t i e r t ; na-
„ d e r h a n d is in dat Ri j k opgcvolgt eenen
„ Cttbil^ of Cnbula, daer van hier vooren
„ i s gciproken.
„ De z e volken, na verloop van t i j d
„ m a g t en mcnigte acngegrocit z i j n d e , be-
„ f l o t e n in dit geflagtc d n c Geme enebc f t e n
„ o p te rechten , cn een deel van hunne i n
„gezetenen naer 't Ri j k Jupy cn de ove.
„ r i g e naer ' t No o r d -we i l e n , en naer M u -
„Ihan te zenden ; eindeiijk verdeelden zy
„ h u n eigen Ri j k in Zeven La n d v o o g d y e n ,
„ of Ho r d e n , d o c h deze t o t twe edr agt
„vervallende , begoften hevig tegens mal-
„ kander te oorlogen , 't wc)k d u u r d e tot
„ d e n J a e r e i d o o : als wanneer zy z i e h
„ m e t maikanderen bevredigden , en te«
„gens de Sineezen de wapcnen k e e r d c n ,
j , d o c h voor af overdenkende alle de mis-
„Qagcn by hun voortijds in Sma be-
„ gaen , zochten zy dezelve te verbete-
„ ren , en op middclen te denken om het
„ l e e d , h u n e e r t i jdsdooideSine e z ena enge -
„daen , te wrceken ; de redenen zijn al te
„wytlopig om hier b y te voegen.
„ De grenspakn van Niuche, zijn tcn
„ O o f t e n JHM, ten No o r d e n en No o r d -
, , w e f t e n he i Fartarifche Koningrijk M' « -
„Ihan , ten Zuiden heeft het de groot e
„ Mu u r , alwaer de Noordelijkfte d o o r t o g t
„ i n den mu u r i s , zuUcs het deze Volkeren,
„ d o o r de n a b y h e i t , gelcgenheit g a f op
„ middclen te denken , om Si»a d o o r de -
„ zen doorgang te overmeefteren , gclijk
, , o o k gefchied is.
„ H e c Koningrijk Ninlhan , is gelegen
„ b u i t e n de mu u r No o r d -wc f t e l i j k van
,, Ninche , hebbende ten We f t e n de woe -
A R Y E.
„ f l i j n e n Samo en Belgia» , en het Koni ug -
,yZi]]iTffrphan, ten Z u i d e n d cmu u r d i e h c n
„vanÄHrtfeheid. In di t Ri j k i s , o f w a s
„ wel eer de groot e ve rma e rde Ho r d e of
„beweeglijke ñ a d Campiuon: en wi e r d di t
„ L a n d eertijds g e n a cmt , het zwa r t e C'<i-
„thaia: de wocftijnen alheir vallen zeer
„ z a n d i g , en de landen zijn vol vreefie-
„lijke wilde gedi e r t en^ en da e rom ge -
bruiken zy hooge aerde wallen r o n d o m
, hunne beweeglijke Ho r d e n . Zy zwer\'cn
, m e t h u n vee cn huisgezin van de ccnc
.,placts tot de andere : de kleeren die de -
„ z e T a r t a r e n , om de No o r d - o o f t g e l e g e n ,
„ d r a g e n , zijn voor den geme enenman van
„Vellen g ema e k t , alzoo dae r gccn Z y d e
„ o f Katoen v a l t , ten wä r e zy van de Si-
,ncczcn die koopen of ruilen ; zy hebbe n
, ve r f ehe ide P e l t e r y e n , als huiden van
, Wo l v e n , VofTcn , Be v c r s , Ot t e r s ,
, Zabels en diergclijke beefte vellen me e r .
, Z y dragen me d e lange rokken , die hen
, r o t op de hielen hangen , me t e n g emo u -
,wen. Wa n n e e r mcn ui t Sina d o o r de
. N o o r d c r p o o r t de groot e mu u r u i t -
, g a e t , t r cktmen door A7«cAe , Ni n l h a n ,
,cn d o o r d c z a n d i g ewo e f t i j n Samo , We f t -
, waert aen , tot aen de woeftijne Lop ,
, verre boven het Ri j k van Samaracanda.
,^Capacora is een La n d f e h a p da t wel eer
,,onder de Oofterlijke Sc^/ie» g e h o o r d e ,
waer van ik weinig bei icht heb erlangt.
U i t den Ge z a n t van MHJCOH , di e in "t
J a e r i d j í , nevensons in Pecl^ingwas, en
„ de reis me t SIeeden en Re n d i e r e n ove r de
„ v o r f t cn fne euw v o l b r a g t h a d d e , ve r f ton-
„ d e n wy d a t z e wel verfcheiden Ho r d e n
„ d e r Ta r t a r e n waren v o o r b y g e t r o k k e n ,
„ z o n d e r ecJiter eenigzins t e kunnen z eggen,
„ w a t Volkeren hec gewecft z i j n ; ove rmi ds
, h u n We gwy z c r en v o o r r i j d e r h e n v a n di e
, Volkeren niets h a d v e r t e l t , en z y h u n n e
„ neiis in da t guur e Climae t binnen de fleede
„ gehouden hadden. Wy hebben hun de
, Landbefclir)'vers kaei-t, by B^rcherus ce
, vinden , v e r t o o n t , ook aengewezen de
»reisftreek, di e voortijds u i t t o t
, in Sina was g e v o l g t ; daer op hy a n t -
. w o o r d d e , dat de z e kaert meer uit g i f .
.finge als bevindinge was g ema e k t , ove r -
,mids in de bovenlandcn van die g r o o t
. T a r t a r y e , zoo veel Ho r d e n en menf che n
,niet gevonden wi e rden als opgegcven
, wi e r d , ma e r wel woeft.e cn d o r r e Be r -
, gen , Vaicijen en He u v e l s , o n t b l o o t
, van geboomt e of eenige g ewa f l e n , d o c h
.overvloedigvan wilde S t i e r e n , Ka l ve -
, r e n . Beeren en ande r wi ld gcdi e r t e , en
„ d a t de voorna emf te Ho r d e n van de T a r -
„ r a r e n Zuidelijker te vinden wa r e n , al-
,waer zy een aengenamer l ueh t en gras
„ v o o r