;ÌÌ
R ' ,
5 8 N 0 0 R D
cn zulks tot vcrzocninge, en voorkominge
van alle onheil.
H y heeft Goi id cn Zilver mynen aldaer
gezien j 00k die van Kooper , T i l i , en
Y z c r . Züver is daer in groote menigcc,
'cgeen aen.byzondere luiden werd toegeftaen
tc dclvcn , dacr dan de Koning zijn
recht van trekt. 't Kooper is daer zeer
blank, cn van helderekhnk. Go u d äderen
had hy in Mynen gezien- Hy zegt
dat zelfs eenig Zandgoud van de grond
eeniger Rivieren op gedoken had ; doch
werden de Goudmynen niet zoo vcel geopcnt
j als die van Zi l v e r , of ander nietael.
Wa e r van de reden hem onbewuf t
was.
D e Korei'rs vrczen de Tarcers en Japandcrs
uitrcrmaten zeer» want zy zijn
zeer blohanig , ja zoodanig , dat als cen
Veldflagj ot" gevecht zal aengaen , ziet
men , dat daegs voor het g e v e c h t , ccnipe
hondcrden , uit fclirilc zieh zel f verhangen.
Hec Chriftendom heeft daernoch
gecn ingang j in haere Tempels zag hy
groote Schilderyen, daer aen de eenc z yde
- vcrroont wiei'den alderhande lichamelijke
welluften , en aen de andere z yde , alderhande
pyniijkheden , waer mede zy verbeeiden
, dat de goede en quade in het
ander leven het genot zoude hebben, ieder
na zijn verdienften.
B y hcn is een Koninglijke gevangenis,
die daer in werd g ebr a g t , dat perfoonen
van belang z i jn, komen daer zeer zelden
uir ; gelijk daer binnen zieh een Beul ophout
, dien het mede niet geoorbf t is
dikmael uit te gaen , welken het ombrengen
van decze of g e ene , naer 't welgevallen
van den Koning werd aenbevoo-
Icn. Da e r werd ftreng recht gedaen 5
en het is daer ook zeer veilig te reizen
door het Land; wezende de mcnfchcn zed
i g , milt, gocdaerdig, medogent , en beleeft.
Die g e ene , welke aen de daer gevangene
Necrlanders het vaerniig hadden
verkoft , v,'aer mede zy over zee vluchtcnde
naer Japan voeren , met de dood
zijn gef t rat t ; zoo ftreng is daer de
Wer.
Men vind in dit Land , Eftnerauden ,
Saphiren, en andere lüer onbekende Edel e
fteenen.
De Vrouwen van aenzien , gaen daer
bedekt , en ver f chui l cnz i chvoordevreemde
mannen.
Het Eiland Tußima, of anders Teimatie,
dat tuffchen f.ipan en Korea is gelegen ,
was wel eer onder Korea , doch door oorlog
en verdrag , nu onder de Japanders
geblevcn.
e n O O S T
Korta is zeer Vo l k r y k , en zoudc miC
fcliien de Koning wel vyfmael hondcrd
duizend nicnfchcn in de wapenen können
brengen. De Soldaten verdienen daer geen
loon , aizoo de Ingczetenen den krygsdienft
voor niet moeten doen.
D e Steden zijn niet zeer fterk ; de
Hooftftad is mim zoo groot als Amf ter -
dam. 'De Koning magvan de gemeene Ingczetenen
niet aengczicn worden, elkmoet
zijn aengezicht verbergen» of zieh omkeeren
, als hy aenkomt.
D e GeefteLjke perfoonen werden , geftorven
zijnde , verbi and , in cen dikke
kift , onder een meit van hout : maer de
Heremyten werden begraven als andere
menfchen. De afch en het verbrande gebeente
, en werd niet verzamel t , maer
blijft ongezien op het veld liggen : deze
Geeftelijken können hiin dienil verlaten,
cn dan trouwen.
D e Koning heeft het recht van leven en
dood over zijn volk : hunne zeden komen
met die van Sina in veelen over een ; die
b y hen ter maeltijd k omt , moet d'overige
fpys mede dragen.
In Korea zijn fchoone Paerden , cn het
Volk zit daer op als hier te Lande , cn
niet nae de wy z e der Tarters : zy doen
die in 't wi l t , op zommige Eilanden ter
aenqueeking ioopen.
D e Koreantn zijn goede Schryver s; men
verhaelt da e r , dar een Tarters Af g e z anr ,
hier aen 't H o f zijnde , vroeg , waer mede
het R y k wierd befchermt en befliert;
en dat den Koning antwoorde, met de
Pen; doch dat de Ta r t e f daer op een p y l
van zijn kooker trek , en zeide , liier mede
befchermt , en beftiert men tot onzcnc
het Land.
Salpeter valt 'er overvloedig, en men
maekt 'er goed Buskrui t , 't geen tot gi'oote
harde Wompen werd be r e i t , die, wanneer
men het gebruiken z a l , tot fijn ftof,
als meei werden g e f t ampt , want korrelkmid
is by henonbekent. Quikzi lver vind
men mede aldaer.
D e Soot werd daer veel g ebrui k t , cn
gemackt van paerde boonen, welke gaer
werden g ekookt , en dan g e d r o o g t , tot
klompen gekneed, en ingelegt met z o u t ,
in een pot of ton , met hegen op malk.inder
, daer dan een wdni g water by we r d
gegooten, en zoo ftaet te rotten en te
meuken , eenige tijd lang , waer nae hec
dikke te gronde z i n k t , en met mandtjes
dit dik o f drabbige afgdigt zijnde , is het
overige de Sooi.
Gdijk de Snkhi drank mede vao g r o f
gemalen Ta rw , gemengt met gekooktc
I l y s , werd gemaekt : mea neemt het
mec-
Ik
T A R T A R Y E . y^j
mcerendecl R y s , dit diis medecenigc di- ¡tci- Eihokh» zag'er op eeiimael, tweemael
gen tc peilen j^^eftacn hcbbende, cn verrot I veertig duizend tegcn malkander zoo ftry-
' ' ' ' den , dienende hy te we z ende , is het zuivcrc , en uitgelekte dier tijd voor üj f -
zap , de Saliki-
De Koreers zijn zeer zindelijk , cn reindclijk;
wanncer zy haer wacer maken, zoo
doen zy zulks op de hurken zittende. Zy
zijn mteft tijds g ewoon, maer eens te
t rouwen, doch de Vr o uw verftorven zijnde
5 ncmen zy een byzi t tot zieh , gelijk
de meerderheit van Vrouwen aldaer toegelaten
is.
Haere Steden , leggcn v e e l , fterktens
halye, op hooge bergen, die met muuren
zijn omtrokken.
De Ooftcrkiift van Korea is met veel
ftorm, onweder , en miit onderworpen,
cn liet is aldaer op 45 graden zoo k o u t ,
als in Necrland op 5z } om de Z u i d z i j n
de beile Zee-havens j dacr zijn veel Slaven
en Slavinnen , doch alle van eigen
landacrd.
Daer valt zeer veel The e , men drinkt
die aldaer tot ftof g ema ekt , en met heet
water gemengt , zoo dat hec geheel drabbig
is. De groote Heeren doen eenige
hunner Slaven , (di e 'er zommige eenige
hondcrd voedcn , ) de Geneeskonft leeren
5 maer zoo het Heerfchap komt te
ftervcn , den Ar t s zelden lang daer nae
leeft.
Längs hunne ftranden zijn alom wacht -
torens, die by vieren te zamenf tacn, wanncer
vuiir op de eerfte werd aengeftooken;
200 beduit het kleine onraed, doch het
gevaer gröoter werdende , fteektmen het
viiur op de twe cde , derde cn vierde
aen.
De Dörpen zijn daer te Lande ontelbaer;
iemant by het haair te vat t en, is
daer zeer oneerüjk en veracht.
Z y fchry ven als de Sincezen > met penceelen.
Porcelijn werd dacr te lande zeer
goed gemaekt , en byzonder koppen, welke
onclFen zijn , ena l s g e e i f t , dievergul t
worden , cn in Japan zefer geacht , en bezogt
zijn. Het ovcrtreft in fijnhcit äat
van Japan , en werd meeft door de Vr o u -
wen gemaekt.
Men weet daer roode drank te maken,
7.00 fmaekeiijk als wy n , die iemant bcfchonken
ma ekt , waer mede de Koning ,
de Nederlaudcrs eens aen zijn H o f onthaelde.
De Keizer ocfent zijne krj'gsluidcn dikmael
, en doet die dan vechten tegen malkander
, verbceldcndc hec eenc gededte
Kureeh , cn het ander pfänden, doch de
fapanders fchicten in't gemeen te kor t , en
vcinzen zieh tc vlicdcn 5 na dat een langwylig
fpiegcl gcvceht is gehenden. Mc e f -
fchut.
De Koning zieh met zijn gelubde H o f
bedienden , veelnjds beraed ; zy dragen
netjes om het h o o f t , die met goude fnoeren
, en goude malien zijn geregen , drajcnde
niemand anders diergclijke güldene
De mcefte Godsdicnf t der Papen in de
Kloof ter s , beftaet in 't offeren , körnende
Burgers als Landluidcn, fteeds daer
met haer giften , zoo van Do e k , Z y -
de , R y s , S p y s , cnz. om voor hen te
offeren.
De fpraek op Korea, heeft in klankgcen
gemeenfehap mec 'tSineefih, ' tgeen Meef -
cer Eibokken oordeelde , om dat hy de Karefihe
Ta e l zeer wel fpreekende , van de
Sineez^n op BatavianKt wierde verftaen,
doch zy können malkanders fchriften leezen
: zy hebben meer als eenderlei fchri f -
ten ; Oon^ek is een fchri f t by hen , als by
ons het loopend, hangende alie de letteren
aen malkander: van het zelve bedient zieh
de gemeene man ; de andere lettergrepen
zijn met die van Sina eenderlei.
Het H o f van den Koning , is omtrenc
zoo groot als de Stad , mec een
muur omhe int , die van gemetzelde ficen
en klci is gemackt , hcbbende boven op
infnydinge van fteen, als o f h e t hane kämmen
waren. De r Steden muuren zijn daer
zwak 5 men is de zelve met gefchut niet
gewoon te fterken. Binnen dit H o f menigte
van wooningen zijn , zoo groote ais
kleine, en alderhande luftpketzen ; daer
binnen onthoud zieh ook zijn Gemalin en
B y - w y v e n : want hy , als al het volk ,
maer een echte Vr o uw heeft. Di t Ho f is
gelegen binnen de Hoof t f tad Tijoz,ian of
Sioor. Den Koning van Korea, ter tijd van
Meeftcr Eibokkfrt, was een grof en fterk
man , zoo dat gezegt we r d , hy cen boog
konde fpannen , houdcnde de pees onder
zijn kin, cn trekkende dus den booge zelve
met zijn eene hand ui t .
D e Koreers van aenzien , zijn gewoon
beursjes met vergi f op hun zyde te dragen,
o m , ofdenootzakcl i jkhei t zulks na
hun oordecl , het verei fehte, zieh in het
kort van kant tc können helpcn.
In dit Land valt veel Z y d e , en niemant
vrecmcs haelt de zelve , waerom die
zeer goed koop is , behalven dac over
Sufma ofTußima, eenige han dcl met de
Japanders nu v a l r , 'c geen in Japan den
Nederlandfchen Zy-handel hinderlijk is.
Den eerften September n58(i , verfcheen
in Pekín een Koreeßhe Af g e z ant ,
H 2, volhi