i f g N o o R D
maer eeiimael gekentert geweeiV. Al s
de Hollandeis dit Land ontdekte , bevonden
daer de Noorder breette van
46 graden en : 1 minuten, en tien graden
yn aciic en dcrtig minuten Noordoofte
miswyzing.
Het oud fa/>a»j , 200 Selirifr ais
T a e l , liomt mee het Sineefih over een ,
200 dat het f c h y n t , of het Japanfche
Volk uit die geweften herkomñig zoude
zijn.
Ondcr her f.ipgnfih gebied is een Landfchap,
gelegen beziiiden Aíiak¡>, niet verre
van de Ze e , g e n a emt ^ , ofy/?¿¿, al-
•Svaer het Oppergezag in den Jaere 169%
hadde AÍMtenden-o feeítwmocami Sad.
darßKgue, welkeei f Man gokjaer l i jks inkomcn
genoor. Hier zeggen d e j a p anders
dat de ecrfte Mcnfchcn in Japan gcbooren
zijn.
Hec verdient zijne opraerkinge , dat
de \vyle dit woord Ißi met fejo in klank
groóte gemeenfchap he e f t , of deze benaming
niet van lefo of £«,<> oorfpi
kelijk i s , en dar de eerfte bevolking
van Japan over lefo uit Tartarye gekomen
is , waer nae müichien uit Si»a over
Korea meerder toevloet van Menfchen by
eekomen i s , daer heen de eenhelligheit
der oude fpraek , aenleidinge geloofelijk
geeft. De Wapens en Teekenen van
Eer , welke boven gemelte Gezaghebber
voen , afgemaelt, onder my zijn berußende.
Een Man gok ¡s' dertig duizend Kokkien
of Go k i c n , maekende een Kokkien
tien gulden , of de waerde van dien
omtrent.
Een Go k is tien duizend Kokki en, en
werd deze hoeveelheit, meefityd in R y s
berekent.
In he: Landfchap Iße o£ Ifchi, Iiout
men de meefte Japanfche Heiligheit te
zijn , en de oudfte Tempe l s , werwaerts
de meeft Godidienftige Japanders ter bedevaert
reizen , van waer z y te rug kerende
met witte kleedcren zijn aengedaen: de
Hutten en verbJyf plaetzen zijnaldaernoch
200 g e b o uwt , aJs men oordeelt by de
eerfte Menfchen , en ter t yd der Scheppinge
gel^fuikelijk ce zijn geweeft. Hier
waenen zy , dat de eerfte Menf ch uit de
Aerde is voortgekonien , of andere zeggen
dat hy aldaer uit den Hemel is neergezet.
Zeeker Schipper der Nederlandfche
Ooft-Indifche Mae t f chappye , die Zeven
mael in lapan is geweeft , bericht
my uit verhael der Japanders, dat de
hoek van Tartarye aen dien oord , Kafitoßna
genacmt i s , dat fe^o een Eiland
Cii O O S T
i s , dat de vaert tuffchen de vafte Kuf t ,
en dat Eiland v r y c n g , en ondiep i s , en
de grond modderachtig en zachc en
hfbbci Japanders bezetcing
^ ^ k t ^ T is Mat thpQH^f i , by
de Nederlandfche Ma e t f c h a p ^ Ooi t -
wacrts opgezonden gewe e f t , die van de
breette van 51) graden zeilde tot op 3 5 ,
58, 40 en 41 graden Noord waerts.
Tweehonderd mylen Ooftwaercs uit Japan
, ontmoete hy in Zee zomtyds eenigc
Vogelen en Puiftebyters , 00k Steenkroos
en ruigte, Zee.fchiiim, takken van
Boomen, 00k bladcren, dateen gewis
teeken van Land piacht te zijn , zondcr
nochtans cenig Land te ontmoeten, ah alleen
dat op 37} graden eenig Land van
verre z a g , 't gecn hy niec aendede / Jioewel
nae allen f c h y n , op deze lengte en
hoogte, de vafte Noord-kuf t , da e rCom-
-agmes Land het begin van maekt , of ecn
'oor-eiland van i s , niet ver fchvnt geweeft
te zijn. Op de hoogte boven gemelt,
tot vier , v y f , en ruim zes honderd
mylen van Japan Oof twae r i s , cntmoetehy
noch al verfcheide merkteckcncn
van Land, als c zwemmen van Vi f ch, en
vericheide aert van Vogelen , die by duizenden
van de Noord nae het Zuidenvlogen,
veel iMeeuwen die geweidig fchrceuwen
, en dat byzonder wa s , een Nacht -
u i l , dat voor een zeeker teekcn van Land
te achten was : zoo dat gewiiTelijk daer
omtrent , of op deze hoogte en lengte,
onbekende Eilanden zuUen zijn gelegen;
achtende men dat op die lengte en hoogte
de vafte Kuf t meer Noordwaerts legt ,
wezende by O^afi de vafte Kuf t benoor- .
den niet opgeloopen , om dat hy geen
bevel had hooger Noordwaert op te zetten.
Deze togt was gegrond op 't gevoelen
dat vier honderd mylcn beooften
Japan, in de Zuid- z e e , op 37; graden
, een groot Land of Eiland zoude
Icggen , ZOO als veifcheide Spaenfche gefcliriften,
ter t y d als zy op Japan noch
de vaert hadden , beveftigen , dat honderd
, honderd en v y f t i g , en twce honderd
mylen : van Japan Ooftwaerts, tuffchen
de dertig en zes of zeven en dertig
graden, verfcheide Eilanden leggen , zoo
als by ons dies aengaende, en Gefchri f .
ten , en Kaerten zoude können werden
v^toonr.
Een groot Land te zijn van boven
de Noordhoek van Ctäifornia naer het
Compagnies L a n d , klaerlijk blijken kan,
de berichten van den Nederlandfche
Priefter Henneptn , welke in het Noorde
van Amcrikfl, aenmerkelijke ontdekkingen
T A R T
gen onlangs heeft gedaen : liy verhaelt
dan, dat wanneer zieh ophielt onder de
Volken I^^ti en Nadottejfans, aldaer vier
Wilden in Gezantfchap aen quamen ,
•wdke verhaelden , dat zy wel van v y f
honderd Franfche mylen vq;-re quamen ,
uit het Wcften , of Noord-weften : deze
zeiden , dat zy v y f Machen , dat is ,
vyf Maenden lang quamen gereift, dat
haer Land genoegzaem beweften de IJfaÚ
was gelegen , dat zy fteeds geduurende
dien t y d , hadden gerei f t , uitgezondert
de t yd van ílapen , of het vangen
van Vi f ch en Beeften tot hun voedzel j
deze verzeekerde dat op al die we g , zy
geen groot Meir of Zee , of Zees engte
overgekomen waren j vervolgens en is tc
dier placcze geen Straet minian te vinden ,
alleenlijk zeiden zy daer Rivieren te zijn ,
die uit het Noorden door hunne gebuur
Volken naer het Zuiden in Zee
fchoten , dat de Menfchen aldaer vry
klein waren , dat daer grootc vlaktens
waren, waer wilde Stieren tc weiden gongen,
dat daer fchoone Pelterye v i e l , alderhande
wild Gedier re, dar zy weinij
; hadden ontmoet , eti.dikmac
stzaekt waren geweeft de meft van
:en re branden , om de fpys in aerde
poeten, die zy hadden te koken , welke
eigenfchappen alle over een komen met
de Noorder Landen in uißa en Europa.,
zoo dat buiten Straet de Fries befloten kan
werden, geen ander Straet Aman te vinden
i s , en de Landftreeken van Compagnies
Land te reiken Oof t aen, 1
aen Amerik/i benoorden California, als
gezcgt.
Bericht op de bevolking van Amerika : iw
hj blijkf y hoe de z^lve nie Noord-<
Afia of Tartarye geßhied k.an zÁ¡n.
Als mede klaerbíijkelijk. verioog, ap de
rolk-pl'">ti»¿ dfr meefi onbexj)chte Znidlanden.
DAt de Noorder Amerikanen vao
de Tartaren afkomf t ig zijn , 't zy
die omtrent ^efo, of meer Noor -
delijk uit Tartarye in Amerika over zijn
gegaen, blijkt waerfchynlijk uit veele
overblijfzelen van zeden en gewoonten der
Noorder- en Ooft-Tartaren : welke men
zelve onder de Noorder Amerikanen ook
noch tot op heden vind.
Het is zoo wel in't Noord-Amerika, als
in Ooß-Tariarje, gebruikelijk , dat de
Mannen het haair achter , en boven op
het hoof t , in een tuit vlechten of binden.
A R Y E. 1 5 7
Dat in Amerika hondcn vleefch gege^
ten Word , getuigc Hornius: en dar , in
Ooft-Tarca'rye, benoorden de Vlict^»?»r,
Landftreeke is , het Honden-land gen
t , om dat men daer vccl Hondcn
meft 5 cn c e t , is ook bekent.,
Daer word vaii veele Schryvers gemelt,
dat Amerika , aen zijn Noorder gedeelce,
meeft bevolkt is. Wae r uit fchynt tc blijken
, dat van die zyde de Volkplantinge
of bevolking is gekomcn.
By de Japanders werd verhaelt. dat de
Tartaren , by Matfuma^ , op fe^o , niet
wyt van fapan gelegen, als zy van ouds
met de Japanders oorlog voerden , in fapan
zijn overgekomen.
Als dan eenige van die Volken zieh op
het Land fejfo bevonden , hebben zy het
zelve bequaem können doorreizen, en tot
aen het Compagnies Land, dat is Amerika,
of eenig Voorland van Amerikf, zeer lichtelijk
overgerrokken zijn.
De Inlandfche oorlogen hebben mi f .
fchien eenige Scythen of Tartaren bewogen
, hunne Landen te ruimen , en
tot in Amerika over te zctten. Daer
noch by k omt , dat het leven der oude
Scythen en hedendaegfche Tartaren
wandelbaer i s , zondcr vafte woonplaetze
te hebben.
Het was omtrent het Jaer vier honderd
, dat de Noorder Volken zieh beweegden
, en , gelijk als met zwermen ,
uit togen, zieh alom ter neder zectende
: wanneer mifichien deze overtogt uic
Ooft en Noorder Aßa in Amerika voorgevallen
is.
Hetwezen, aengezicht, verwe cn uit-
'lijke gedaente derNoorder Amerikanen,
komen met die van de Oof t en Noorder
Afianen mede genoegzaem over een. Jae
men heeft het zelfde wiid gcdierte, als
Beeren, Wolven , enz. in Noord-Amerika,
als in Noord-Aßa. En is hier "uit te
befluiten, dat die gedierte uit Aßa in
Amerika is overgekomen , om dat men op
de zelve hoogte , Zuider breette, in A~
merika zulk gedierte niet vind.
Dat de Honden in 'c Noorder Amerika
fleden en wagens voort trekkcn , gecuigt
Franüfctu rafquez. de Coronado: en hoc
zulks in Siberien, en het Noord-ooßer Aßa
mede gefchied, werd eiders van my gezegt.
Plinins en SoUnm gewagen van een Vol k
onder de Scjthen , in 't Noord-ooften van
Aßa gelegen , genaemt Apakers, die aldaer
heden niet te vinden zijn. Do c h dat
in Florida een Volk zoude woonen , Apalaecers
of Apalcheners genacmt , getuigen
de Reizigers, die zieh aldaer opgehoudert
' V 5 heb-'