m
'^P i
52(5 N O O R D
Diacr allcenlijk tweemael des Jaers, ws
neer de Tempelcn geopcnt zijn : en dan
gefchicdcn daer binnen Ommegangei
eeren van de Beeiden. Do c h de Lam.is
zcifgaen daer vaek, en we l , des Winters,
dric o f vier Maenden geikdelijk. Binnen
de Tempels bidden zy , by vcrpozinge;
biiigen de hoofden, en Icggcn plac tcr acrde
nedcr. Zy zingen aldaermec eenezaclv
i e item , hebben hunnetwiftredencn in de
Kerken , daer de zommige tcgen fpreki
en andere verweren. Als zy uit de zelve
t'huiswaercs keren , gaen de p n g e LamM
al danzcnde, 't geen zy zeggen cot ffiivolginge
der Engelen te doen : want zy acn
negcn rangen der Engelen in den Hemel
die Go d ter eeren . zingen en danzen
geloven. De Engden worden L ^ by hen
genaemr. Zy malen de zommige aenge,
iiaem a f , andere afzienelijk , die zy zeggen
de quade Gecften tekecre gaen. Eenige
fchildcrcn zy af in wapcnen , die zy
zeggen Middelaers, tuíTchen Go d en de
Menfchen , te zijn.
Ecn halve dag van KaparAngut^ Hoof t -ñad
-van Tibet of Tebet, i s , in zeker Stedeken^
cen Kloofter, van v y f Jionderd Lamai.- derwaerts
veel Bedevaerten gedaen worden ,
en zelfs van den Konink : en als die daer
kooit, is'er een groote toeloop s^ti Lamas.
wel tot twee duizend toe, dicdenKonink,
paeracnpaer, al zingen de ontfangen; doende
zy zes biiigingen voor i iem, en hydr i e
voor hen.
Ecns ter Maend gaen de Lamas , wiens
Opper-hooft mede Dalne-lama , of Lamnlamalnv
en Lama Congiu word genaemt, in
Omgang, om den Duivel uit de Stad en
Plaets te verdryven. Als dan dragen zy
zwarte ftandaerden , daer de Duivel op
gefchildcrt ftaec : andere dragen Tr ommen
, en gelijkluidende fpeeltuigen , op
welker gehoor zy zingen en danzen; hebbende
dan de mond bedekt , op dat 'er
de quade Gcef t niet in kome.
Z y bewierooken zomtyds de HuizeO ,
biddende als dan de Engelen aen , dat zy
de Duivels willen weren. In Ttbet is op
een Berg zeker Kañcel , dat aen een Engel
toegewyc i s , 'tgeen de Lamas maendelijk,
van ondcren tot bovenen , gaen bewierooken,
fmytendeSpys en Brood ten venfteren
uit, dat by de armen word vergadcrc: en
dir alles gcfchied , opdat liy hen zegen tegcn
de vyanden zou verjcnen.
Z y hebben mede dagen , op de welken
z y het water heiligen , daer zy Go u d ,
Korael > en Rys-korlen in werpen , op
}ioope dac het zclve dan niemand befchadigcn
z a l , cn de Duivel dan geen kracht
zal hebben op degenen, we lkemc tdi twa -
e n O O S T
ter befprengc worden : gelijk zy mede
zulk gezegent water van den dag der zegcninge
bewaren.
Z y Offeren , gelijk veel andere Heidc-
•nen , to: verkr.yging van veelderhande za-
De Boeren laten Jaerüjks eens herzwarte
V e e , door de Lamas , bewierooken en
belezen , op dat 'er de Duivel nict in en
vare, die z y zeggen, dac zieh in die veri
we meer behaegt , als in andere.
Zoo wel de Tibet fche als Tangut fche
Lam.ts gaen ter Bevaerc in een Landfchap,
, Vtfang genaemt. Die aldaer gewecft z i jn,
worden zeer geeert j en geven de zegeningen
aen anderen , met de banden op den
hals te leggen : 't geen zy gelooven dat
veel goeds en aflaet toebrengc.
Z y beblazen de kranken , terwyl andere
bidden , om de zelve te genezen.
De LantM geven v o o r , datze voorzegginge
können doen : daer zy de blinde
Menfchcn mede bcdriegen , makende veel
kriflen en kraffen , wanneer zy iets voorzeggen
zullen.
Wanneer de Lamas iemand doen zweren,
doen zy hem de banden opeen Beelt
leggea,^ daer Doods - bccnderen by zijn ,
op dat die zwe e r t , aen het fterven zoude
gedenken, en dacrekenfdiap van' t zweien
zal moecen geven.
Als iemand hunner Bloedverwancen gcftorven
i s , keren zy de klederen om , en
taten 't haair ongezuivert hangen.
Het is de wyz e in T••het en Tangut als
¿^Lamoi Lijkenteaerdebeftellen, de zelve
door het Volk laten dragen, en dan zomtyds
verbranden , en de afeh gebruiken , om ,
mec klei g emeng t , Beeiden af te maken :
of dat zy die buiten de Stad doen voeren,
om van zekere Vogelen , die w i t , en de
Kranen niet ongelijk z i jn, gegeten tewor -
den. Di e onvroom by hen geleeft hebben,
worden na de dood aen ftukken gehakt ,
cn voor de Honden geworpcn.
Deze Lamm worden mede by het volk
roor Heel-meefters gebruikt , die een pap,
'an Meel cn Boter maken , het welke zy
den Duivel Offeren , op dat hy de kranken
ZOO niet quellen zoiidc : want zy gelooven
, dat alle zickcen van den Duivel
herkomcn.
De volken in Tangnt en Tibet, geven ,
uit vrezevoor den Dui v e l , hunne Kinderen
vecle benamingen, na geringe dingen:
't geen zy , om den Duivel te verdryven,
heilzaem meinen te zijn ; waer toe ¿z Lamas
aenleidinge geven. Als cen eerftgeboren
Zoon ftcrft, zeggen de Limits , dat
de Duivel liem gedood hccft j zoo dac
mcn de Kinder? daer namen geef t , na een
Hond,
T A R T
Hond, Ka t , R a t , e n z . want de Duivel,
zeggen zy , veracht zulke geringe fch'epzclen
, en zal daerom in die Kinder s , als
geringe fchepzclen , die zulke geringe namen
dragen , niet varen.
In V^ittg zi)n zedcrt körten t y d , twee
Tcmpclch gebouwt, voor den Godsdienft
der LaiHas, cn of fthoon de Keizer voöi
de zelve geen gcnegentheic heef t , zoo
houd hyze echter in waerde , om daer
door alles te ontdekken , wac in 'c Wei ler
Tarcarye omgaec , en de Princcn aldaer
tot vricnd tc houden.
Als een Lama, lierfc, en zijn Li jk recht
uitgeftrekt blijfc liggen , zonder aen deze
of geene zyde om cc vallen , houden zy
Kern voor Zalig.
Z y leeven na de Pythagorifche Wctcen ,
mede eenigzins.
Ret Gc loof der Lamas behelft mede ,
dac "er een Drieheic inhe cGodde l i jkeWe -
zen z y . Zy noemen dan het Goddel i jke
»d «t eérftc Wezen Larha Conjóc , dat is zoo
» perzoon. De tweede is
woont, en B y hen genaemt Cho Cdnjoc, 't geen gezegt
hra i s , Groot Boek.- De derde noemen zy Sagroóte
L,- guja Conjoc , 't geen gezegt i s, te verfiden,
P ^ien, beminnen in glorie. Zaken dezer
I i i - " . waerlijk onverfiaenbaer. Een Boek
eoU« G o d te noemen ! ßlup 1 Hier voor houdei
z^^kTüfs echter hun opgcmelte We t -boek, zeggenzoude
zijn de , lict is Godsbock : en éenige , het is
God zelve: wezende miíTchien met tezegbydcjeuii
g e n , hetBoek,tsGod, te verftaen, inhec Boek
d S g c ^ werd van Go d gefproken : zy wecen w y -
dcrsvan de verlwrgentheit derH.Dr iehei c
niets te zeggen. My gedenkt , in banden
van eenen Kalmakfchen Prins, die van deze
Señe was , dit Wet -boek, of omklaerdi
fpreken . dubbelt dier van gezien te hebben.
He cwas inledergebonden. DePr i
eerde het zeer, leide hec o p , en voor zijn
h o o f t , omwond hec mec veel banden.
coonde 'c my open, cn zeide, dac hec een
fchrifc van een ongemeene Iccter was
van andere geftalce , als de gemcene lecters
"of bocken by hen. Hy zeide, dat al zijn
Godsdienfi in 't lezen van het zelve be.
ftont: dies las hy daer ileets in. Do c h dewyl
ik mec hem niec, als door drie mon.
den , fprcken mofte , zoo konde ik der
rechten zin daer van niet krygen.
Z y gelooven, zoo de Jezuit Am höhn de
Andrade z e g t , hec ongefchapene woord .
en dac hec die is , welke , tot zalighcic
der Menfchcn, is Mcnfch geworden, ge-
•florveii, cn opgeftaen j doch alles is vermenge
mec zeer vcele grovc dwalingen er
beuzelingen, zoo dac de grond der zaken
hen onbewuft is. Zy gelooven, dac Chr i f -
lus is gefiorvcn voor het Menfch'elijk ge-
A R T E . 3 2 7
flacht; doch weinige ondcr hen hebben
daer kennis a f , noch komen niet over cen,
wa;c döod hy geftorven zoude zijn , en •
weten van gccn kruiziging , en noch min
van de bcduitzelen en kracht der zClvc.
En gelijk uic dit Gc l o o f der Lamas cebefpeuren
i s , dat 'er oulinks by Ken kennííTe
, van hec Chriftelijke Gfeloof zy
geweeft, zoo vind men mede ohder de
Gaures, zijnde cen voik van het oudePer -
fiaenfche Geloo'f; veele byzonderheden.
Waer uit te be fpeuren i s , dac z y rouwe
kennis van Chriftus gcboorte cn zijne
Menfchwerdinge, bcneffensde gefchiedenilTe
daer van, hebben gehad: welke Sefte
nocli licden ondcr de Perzen gevonden
wo r d : wiens Gcloof bredelijk hyTavirbefchreven
word. Dees Schry ver zegt
mede , dac de groc>ce Tarcarfche Cham ,
den Mahometaenfchen Gödsdienft zoude
en de Tartarfche Berg-koningen
byzondere Seccen in het zelveGeloof zou- *
den aenhangen; in'c welk hy gewislijk is
misleit. Wa e r van mede de opgemelte KalikfchePrins
de minfte kenniflé niet had.
Deze Lamas gevoelen, dat 'erMenfchen
fierven zonder zonden : welker Zielen ,
lenilonds na hun dood, ten Hemel varen:
Tiacr de Zielen vanandere, die veel quaeds
gedaen' hebben, regelrecht ter Hellen gaen:
doch der middelmatigen Zielen in aldeihande
Dieren verhuizen : en dat de Ziele
van ieder Menfch was beftclt in zulk een
Beeil of Di e r , na wiens acrt hy had geleert
: als in een Xy g e r , Olipíianc, Serpent,
Pa e rd, L e e uw, Beer , Luis, V l o ,
enz. maer als deze Zielen weder komen te
vallen in Menfchen, als dan zijn die altans
Menfchcn van zulken doen , ampt en wezen
, als zy voor dczcn zijn gewecft : te
weten : een Konink , een Konink : een
Lamas cen Lamas -• een Bo e r , een Boe r ,
cnz. Daer by meinen z y , dat Go d hcden
geen nieuwe Zielen fcliept : maer dat hy
de zelve allcenlijk doet verhuizen , na de
Leerevan Pjthagoras, Áit loop door ganfch
Indien, onder de Heidenfchc Indiancn,
heeft. De Dieren , gelooven zy , hebben
hunne zonden zoo we l , als de Menf chen,
00k vcrflaht en kennis, na trappen: gevoelen
der halvcn , dat de Wo l f z o n d i g t ,
als hy het Schaep vreec, en de K a c , als
z y de Muis dood. Om zalig te worden ,
houden zy , dat allcenlijk Godsdienftelijk
behoeft gezegt te worden : Oni mani pae
meouri, dat is zoo veel gezegt , als, fchoon
ik. "och S.00 veel z,onden heb gedaen , xMhk,
even-wel ten Hemelgatn. Maer deze woór -
den worden door gewoonce, zoo verwart
byhen uitgerprooken , dat z y , of veele van
hec altoos, den zin daer van niet verftaen.
Veele
1:1 :
II F) I % 'S Í
sa