•J'i iî^f
128 N 0 0 R D
De Ruflen nocmcn die oudc gebouwen
'BagAiiri, of der Helden cn Rcuzcn Vooningen.
Aen de voet van de Toorens , cn
in de zelvc , Offeren de voorby gaende ,
cn omiiggende Heidenen , Popier dacr op
gefchvcVen of gedmkt is: men ziet'er gaten
in > ordentelijk by een g e z e t , dacr
lingwcrpigc ftecntjes in leggen , die gebakken
zijn, een achtfte van een fpanlang:
in de bovenfte hocken vind raen de mccftc
fchriften , zoo als my 00g getuigen hebben
verhaelt. Do c h waer van boven breder
is gcwacgt.
J E S S O , J E Z O , E Z O
arJcn Y E C O,
HEc Gewef t of Landfchap van f t f ,
anders fe:io, Efo oiTe^o , en by de
Japanders feetz.eidn genocmt , is
Ooihvaert van J^mche gelegen , op de
hoogce van v y f en veerdg graden,
ftrekt zieh uit tot dicht aen hec Land
van de Nederlandfche Oof t - Indi fche
Maetfchappy, anders met den naem va
Compagnies Land in de Kaerte bekent
hec welk een uithoek van ^merka werd
gclooft te zijn.
Het Landfchap Jejfo mag te recht
onder de Tartarifche Landfehappen werden
getelt j ZOO wegens des zelfs Nabuurfchap
aen het Land van Tartarj'e ,
als wegens de gedaente en wy z e van levcn
der Inwoonders. die mec die van de
Tartaren over een komen.
Boven het Japanfche Landfchap Qmkto,
(dacr de Stad Jeäo in gelegen i s , )
Zeven cn twintig dag reizens te Lande
naer 't Ooften , komt men aen d'uithoek
van het fapanfche Landfchap T^nngar. Al -
hier een engte overvarende , vervak men
aen 't Landfchap fejfo, 't geen vry woeft,
en niet zeer bewoont is. Alda e r v i t koftelijk
Peltery.
Men vcrzeekert my door Schippers
die meermalen van Batavia op fapnH hebben
gevaren , dar de Japanders in fef .
fo veel Traen , Pelteryen cn Walvifch
bcenen handelen , j a , dat zomtyds van
daer gebragt werden Europiaenfche Lakenen,
di e , zoo zulks waer is , aen de
Rivier ^mur gemangelt zijn , alwaer zy
van hand tot hand , door de Mofcoviten
werden gebragt. De beendeten der Wal -
vilTen , brcngen de Menfchen van fejfo
tot gebruik, en veel tot bouwing hunncr
Huizen.
Het Land van Jejfo is nooit te recht
door de Japanders zelfs bezichtigt , om
zijn verreafgelegentheit, grootte, en ge-
O O s T
brek van leeftocht op de reize: gclijk mede
by de gemecne man in Jafan fchynC
onbekent te zijn , of J<jfo cn J^pan Ei -
landen zijn of niet.
Het is ookonzeker j volgens't gevoelen
van ecnige Einopifche Schryvcrs, of
Japan een Eiknd is j want zommige meinen
, dat het &enyc jß. by 't Landfchap
Ocbio vaft ¡ s , en die weer aen Tar tarye,
oordeelcnde zommige dat de Japanders,
om te ondekken 0/ Jt?''» aen Jefo vaft
was , de reis hadden moeten ftaken, vermits
de doortogt door de ver te, zware
wegen en gebergte ondoenlijk wa s : hoewel
de Japanfche Kaerten , die door de
Japanders in Japan zelf ontworpen , en
ons in banden gekoraen zijn , blyk f chynen
te geven , dat ^apa» zekerlijk een Ei -
land of drom , van veel verzamelde Eilanden
is.
Daer word by zommigen gevoelt , dat
het geheele Landfchap van fejfo onder hec
gebicd van den Japanfchen Keizer zoudc
ftaen j 't z y hy zulks in vaft bczit heeft,
of dat die van feJfo iiem fcliatting opbiengen.
Onder de Groote in J apM word mede
getelt de Heere van Je^o-, zonder dat met
zekerheit by my kan gezegt worden , of
deze Heer aldaer , wegens den Keizer van
Tapan, eenig gezag heef t , d a n o f h y a l -
leenlijk geftelt i s , om de fchatting in dat
Landfchap voor hem t'ontfängen. Di e
zieh aldaer voor weinig Jaren bevond,
was genoemt Nacamjr, Samma
; zijnde het eerfte de Van of To e -
naem , naer de wy z e der Japanders, die
Vannen of Toenamen altyd voor zetten,
en de eige Namen achter aen.
Hy had een Inkomen zoo men zegt
van 515000 * Gokken. » Gokij
Zijn twee Geheim- f chryven waren
Fanda Kranoske Kamy , en Kammay Ijfcno ''«"»»ing,
Kamy : waer van d'eerfte 40000 , en de ^^itloe
tweede 8000 Go k tot Inkomen Jaerlijks "¿'^''g'"'"
had. ginting'"
Kaf^'a een Eer-tituI, en d'eerftewoor-f"^cen°
den zijn hier de Vannen of Toenamen. <'«dckaji,
Deze boven genoemden Heer quam Go^'g'^
voor weinige Taren, uit fejfo na de Japanfche
Hoofd-ftad fedo, hebbende zes tic» guiwcken
onder weeg geweeft. Enalzoomeni^ds"'^"
van Nangexjikki naer Jedo , Japanfche
Hoofd-ftad te reizen, cen Maend werk
heeft , kan men ten naeften by de afgelegentheit
van den weg niflchcn Jeßo en
Nangex-akki, daer uit gifTen, uitgcnomen
dat men na Jejfo trekkendc, een Zec-boezem
heeft over te varen.
Hy hadde het iiitterlijk gelaet als een
Japander, zoo ik g ebo v e , dat hy was»
T A R T
en Voerde ook d i cTa e l e : zoo dat , we r
tillen blijk , indicn hy uit liet Landlchap
W o geboorcig wa s , d'Inwoonders van
Mo zoo woe f t binnens Lands niet moctcn
i i j n , ols onze Hollanders die op de Zeckuften
hebben bcvondcn: 't welk ook hier
iiit f chynt te blyken, dat men in de
befte Wa t t e n acht te z i j n , die uit Mo
komen, fchoondie aen de Zee-ki^ten by
ons Volk niet gevondcn wierden want
alwaer Z y d e gewonnen w o r d z i j n gemeenelijkMe
Menf chen vernuftig en van
goede zeden-
^ In ?„M» komm Jaerli)l!s vry grooK
vacrmi"/» aen. gchdcn mct Hont cn R.ys,
k,i BÄercn, 't geene voor een Phcts in
i „ 0 " opgebouwt , doch met letgangen m
ee„|=ftdt, welke, als d= Sei,epenon,laden
¿¡n , in . f ' TelSfcl
n,im icleet worden. Längs de Jdlolcne
i T k l l j s men veel normen onderwor-
Van dir f f . is by ^ . » w « « . i"
befckyvmge v a n f « , » , het volgende re
' " S e Tez»it i ' ' " i " - ' ' ??
aen d'Indiaenfche Jexid.cn, gefckrevcn
„ i , Ä , den ach. en twmngften van
Spi-okkclmaend , des Jaets vyft.en hon.
derd v y f m «Mg .
„ o o n d m d e s Landfchapsvan / ^ , .1-
,f S»;». f'«' 'i'S • ' " ¡ T T 2
¿Jdm. I« d.njhTl^««}^!"'':
J ' . L f t «ß • "if " " r f
,. n -W i.-.l. hifUryirf den tlt
A R Y E. IÎ9
u i t de bygebragte gemlgenis van Tnm,
die immers meer kennis behoorde te hcbben,
als lang in /Jfm woonachtig geweeft
zijnde, dan zommige Eutopers, die
U a s groote , zondef bewys en zekeriieit,
op 't Papier ter neder ftellen . kan
duidelijk gctoont worden , dat J a j a veel
„itgellrckter is , dan gemeenehjk algemadt
word : )a da t , volgens 't getuigenis
van r rms K m , Nederlands Gezant
aen de Tapanfche Keizer tot / t i , deruimte
van dit R y k den Inwoonders zelfs onbekent
blyf t .
Weshalven M 4 m mis taf t , wanneer
hy aen fe«» de lengte van twee honda-d.
en de grootlte üreetce van ueit.g » y —
toefchryft. K W . i" Landbefchryving
, ftelt honderd =n vy t
over de jcmmer , Vf ,
dienti : lllanlijk. Hddcna din Hmd
Aqnita ù ttn aergnm Stid, gtl'g'n
Lmdfih.f v.,n J apan.
,„id,rm <f Aqiiitaners »,. h^ « , <>Kb
II. v„lm<r, ..r^t,' dd«,r.^indi,
«dtjds b, d, Im'wukn M.itfcy
"'DrLa„d-kaertenvorders,enWaereldklooten
, hebhen tot n o d i toe boven AX
„ i t anders als d'Oc e a en s f « ^ ^
L c w e l n.i al over l a n g , H v ^ ' ' J ' I " -
lin dezer ongcwisheit gewag maekt.
telt de lengte op y. . j .
t ig , en de meefte wy t e op zeventig n i y -
!en. Du s verre Momanui.
D ' O o f t - I n d i f c h e Ma e t f chappy dczer
Landen , heeft in den J i e r e zeftien honderd
drie en ve e r t ig, eenige Schepen a chr
Japan afgezonden gehad, om Ta r t a r y e
op te doen i op welken t ogt het La n d van
?5r« « " i g " r»'" ,
Schepen zijn eenige Eoot s lmden , in 1 apan
landende , gevangen aen he . H o t g e -
Üragt. die op vcele zacken . door de J a -
panfche He e r e n , ondervraegt wierden. By
welken voorval en oorzaeke Mm u n i u , m
zijne befchryving van J a p a n , eenig verhael
van deze ver afgelegene geweften , en
reizen ter Z e e , tot ontdekkmg van 1 artarj
e , d o e t , zoo als b y licm kan gelezcii
worden. - i • t
E y zeekere J c z u i t e n , we lke z i ch m J a -
pan ¿pgehouden hebben, we r d geoordeelt
M . cen Eiland te z i j n . vei'mids aen TilJoJ,
<t geene de uitterfte punt van f f . , cn t e -
geH over i - .™ gelegen i s . 5 « . g ™ "
Srift van wa t e r en ftroom we rd bcvondcn,
die z y oordeden achter en van längs
de Ta n a r i f c h e Kiift t e komen.
De Jeffofche Inwoonde r s zijn den J a -
panders in gedaente niet ongelijk. Zy zijn
hun ei=cn Heeren : doch zoodanig evenwel
, dat zy fchatting , aen den J apan -
fchen Keizer geven. . , . „
Men z e g t , dat J a e r l i j b in de J apan -
fche Ho o f d - f t i d p d , zeekere Menf che n
verfchvncn, om aen den Kc.zer eer te be -
wvzen', én hem t'erkcnnen, we l k em bonté
kleederen gekleed zijn , en een acnzien
en eclaet als wilde Menf chen h e b h e n ;
doch waer zy .'hnis hooren , heeft men
niet können verftaen. H e . bl yk t leeker
aen hun g ewa e t , dat zy uit kouc^e La n -
den komen. En dewyl de Noordel,,klle
hoek van J a p a n , voor zoo veel ons bekent
i s , o p v e e t t i g Staden l i g t , moctcn toe