' i l . - II •
1 0 + N O O R D
Zoo Mannen als Vrouwen , zijn grof en
fterk, hellende ecnigzins na de Sinccfchcr
Tartaren. *
. Al s nien in deze geweften reift , moct
men des nachts wacht by zijne Paerden
houdcn , op datze niet van de Ro o v e r s ,
diedaerveelzijn, geftoolenwerden. Di e d e
Landftreek Na j aZt doortrekken , dacr de
Karuchta zieh meefttyds onchoud, bekomen
aldaer, zoo men z c g t , een vrygeleide
, en neemt men daer leefrogc op we g
mede tot den vcrderen reis.
De Gezaghebber van Nertßnskpp zend
Onder-gczaghebbers in de Steden faraun.
i, Barboeßnskpi en Tulemb.i, Ttdenbiy of
TeUtbiofipi, die niet ver van de Oe v e r van
de Vl iet Barbotfi, en de ooripronk van
¿'Amur leggcn. Hi e r vallen zeer goede
Zabels. De lucht is 'er matelijk getempert
en warm : en daer groeyen veei vruchten
in Thuinen. Om heg aen de Ri v i e r à ' A -
mur , waiicn naer men wi l , Druiven.
Der zelver ingang is mec zulk breet en dik
Riet bezet , dat men het qualijk omvademen
kan.
De luiden zijn hier arbeidzaem , en
woonen Do rpswy z e in huizen als hutten.
Dus ver re, volgens getuigenis van Nìk.ifcra.
Dattra is een v r y groote Ri v i e r e , en
ftort zieh omt r ent , op de hoogte van <5'4
graden, uit het Oof t -Ta r t a r y e in d'Oo f t -
Indi fche Zee. De Riviere is by my rer
plaetze gelei t , daer de meefte getuigen en
beile onderrichtingen my zeggen , dat
die gelegen z y . Do c h echter willen andere
, dat die meer benoorden l e i t , en ter
plaetze , daer de Rivier Frak. door my
geplaetft.
Men ziet in mijn Ka e r t e , bezuiden —
omtrent het Daur i f ch gewef t , eenige Sineefche
bcnamingen j die dus geplaetfl
hebbe , volgens zekere Kaerte in Sina zelve
gemaekt , en my vertaelt door P. Con-
Jkt, J e z u i t , die zieh dertig Jaren in Sina
opgehoudcn hadde. Doch'vermids de
Sineezen hunne Kaer t cn, voor zoo veel
her geen buiten de Mu u r i s , tot noch toe
riet klaer hebben vertoont , en weinig
acht op lengte en breette nemen , 200 gelieve
de Leezer te weten , dat de zelve
Piaetzen dacr wel waerlijk zijn , maer der
2elver lengte en breette aUeeniijk na de
bcfte gifling is genomen.
D e Rivier Pcnßa v a l t , aen 't Oofteinde
van Ta r t a r y e , in Zee. Vo o r hären
mond is het Y s zoo overvloedig ni e t , als
nieer Noordelijk. He t water van dezen
Vliec word zeer gezont bevonden.
In deNabi iur fchap van Dauria, amhst
Landfchap Snbatßa of SiiWß.i , woont
e n O O S T
een V o l k , gcnaemt f,tk.agi, dat niet te
woord met eenige vreemdelingen wil körnen.
Hc c gebruikt , in plaets van yzere
melTen , bylen en flits-punten, van fteen
en Wal rus tanden : gelijk 'er zoodanig cen
flits onder my beruf t : welke in een fcher -
mutzeling tegen deze fnkag', of f^kagir
wasgekregen. Het f cherp is een fpan lang,
voor fpi t s , cn als een mes gellepen, hebbende
ook de zelve gedaente , docii met
een dikken en breden mg . Me t dit geweer,
dus gellepen, weten zy zieh eenigzins
ce beheJpen. Ru n ander geweer zijn
meeft flingers, daer z y zeer fei en wis mede
weten te werpen , en Rheen en MenfcJien
ter dood te treffen.' Hunne kleding
is des Zomers van V i f c h , cn des Winter s
van der Land-dicren vellen. De naelden,
daer z y mede nieyen, zijn ook van Vi f c l i
graden gemaekt.
Tullchen de Rivleren Penßa en ¿ ' A -
miir, zijn verfcheide kleine Rivieren en
Piaetzen : hoewel tot noch toe niet t ewd
bekenr.
Alle de Rivieren , welke tuflchen ¿ ' A .
mur en de Lena , ten Noorden en Ooften,
in Zee ftorten , zijn zeer Vi f chr y k , gelijk
het Land daer vol BoiTchaedjen cn
Wild gedierten is.
B y de Rivier Zne. die niet w y t van
de Singal in ¿'Amur ftort, zijn twee Ei -
landekens in ¿'Amur gelegen : die de Sineefche
Onderdanen , voor weinigen t y d ,
in genomen hebben.
Omtrent de Rivieren Minka en Taeiman,
die gczegt werden niet wy c van den
uitgang des Amurs in Zee te ftorten, hebben
wel eer Volken , gebeten Ghdom en
Oeferom , g ewo ont , daer een vlek gefticht
wa s , dat de Sineezen onder zieh
hebben geilagen.
Ter rechter zyde van de Vl iet A'Amur,
na de kant van Sinti toe > woonen mede
Volken, BoghDoghana Macht ( z o o men
z e g t ; gebeten , in Steden en Dörpen, na
hunne wy z e opgcOagen. Zy zijn nu On -
derdanen van den Sineefchen Keizer , en
weiden aldaer Ve e .
De Volken , aen de rechter z yde van
¿'Amur Zuidwa e r t s , omtrent de Singal,
Zne, en andere Rivieren , geven aen den
Sineefchen Keizer Jaerlijks , in Wi l d -
""ingft, fchattinge.
Van de Vl iet Amur , en eenige naby
gelegene Stroomen en Piaetzen, fpreekt
zeker Ru f c h bericht , my van di coor d
toegezonden , vertaelt aldus.
BoveniiTd/if/z», enrondsom ¿'AmurooV,
op de flinker z yde van de Sija ftroom, tot
daer den Amur uitloopt , woonen mede
Machi, de Kitaifche Konings
OnÙ
íñ
T A R T A R Y E . JOS
Onderdanen, die hem groote Schattingen
en T o i betalen.
Daer ¿'Am/ir in den Oceaen l o o p t ,
ziet men een groot Eiland in de Ak'ftnfche
Zee, omtrent twae l f , of na giffing v y f -
tien myl groot ; cn daer op fteene gebouwen
, maer men kan dacr niet wel
na toe- komen, dewyl de Rui f i fche
Krygs-iuiden en Inländers, die daer naeft
by woonen, geen vaer tuig, om mede over
Zee te können gaen , noch verftand
die te bouwen , hebben , en ook gre
menigte van Klippen en Stecnen , bo
water uitftckcn.
Beneden de rs-kacp , aen ¿'Amumezyd
e , vallen in de Z e e , de Stroomen Lama
, Ochota, Tmvoi, Tadm, Penchion ,
Kamtfihatca, Tfchiundon en Aíiadir > by
de laetfte ftrekt zieh een groot gebergte
vyfwmft tot in de warme Zee , 500 Rui f che wurf t
¡scean.yLygj,^ ^^ voorby ¿'Amurhtigs de ftrand,
van de warme Z e e , en achterom dezen
Berg is een uithoek , die zieh ftrekt tot
in het diepfte van de Zee 5 hierom kan
men met geen vaertuig , in hunner Czaerfche
Majefteits R y k , noch in de Sibierfche
Steden komen , noch ook in de
Stad f a kmk p i , of aen de £,«« ftroom,
noch aen de Stad Mangaiska, of Tumchanskfi,
infgelijks niet uit den Oceaen in
de Stroom }enifiiskoi, want om de Noor d
zyde van dezen Berg , is het voi met
vervaerlijke Ys-bergen.
Van ¿'Amur tot den Be r g Najan , en
van de Kaep in de Y s - z e e , tot aen de
groote Stroom Lena, cn wydc r s van de
Lena op de zelve koude Zee , tot de Jemfeia
en Mangafeiska aen de Oe v e r s , leggen
veel Tanden, Hoorens, enz. van Zeepaerden
en andere Zec-dieren ,
de Onderdaenen hunner Czaerfche Ma -
jefteiten T o i betalen , insgelijks van de
Walrus-tanden.
Van de Stad J.emßeisi.a tot Ilemska , de
Stroom Angara längs , is vier weken reizens
, verder over Land te Paerd tot
Wercholienshfii, een week over het gebergte
, "t geen lege aen het begin van de Lena
Stroom, daerze uit het gebergte komt,
Van de Stad Werchohenskfli, nederwaerts
op de Stroom Kfuroim cn Mukoixa , tot
Kiringa, is acht dagcn: deze Stad legt by
de Stroom Kiringa, die in de Lena valt -
Daer in vallen ook de Stroomen IFitim
Olekma, Tttgir , (waer by de Stadr«?/»;-
koi legt ) Atfihir, fadomaia, Aldan, Tfcbiutfchinra
, WarU , TfMa , Mmicha, Folokfivaia
, Airtruka en ^ild.
Van Kiringa dr y f t men de groote Stroom
nederwaerts, tot de Stad fJkutska, in zcs
weken.
De Lena valt in den kouden Oc e a en,
met al zijn Stroomen : aen alle z yde n
rondsom de Lena, woonen Onderdanen
van hunne Czacrfche Majefteiten : dacr is
veel Wi l d Gedierte, en Vi f c h , Boifchen
en zeer hooge Bergen , Sneeuw en Vor f t t
men kan met Paerden hier niet wel reizen,
oorzaek van dehooge Bergen, Sneeuw,
Wa t e r en Moeraífen. Hier in den Oceaen
is fchrikkcUjk veel Y s .
Van de binnen Zee Baikal, gaet een haU
ve kringswys gebergte , na , en längs de
Lena Stroom , dat ontoegankelijk i s , ook
loopt een Berg , wel v y f honderd wur f t
ver in Ze e j 'tgeen verhinderd dat men uit
de Lena, door de Zee niet kan komen tot
het Kitaifi R y k , en in ¿'Amur Stroom.
Aen de zyde van de Lena vallen veel VIocden
, als p.inra , Bladnaia, Vlja, Ka^
•witfcha , koljma , Alaßeia, Indigirk.» ,
Tarfeha, Pianaia, Chromaia, Jana, Omoblmva,
OUnek> Woloko^t^aia, Anahara, Wolok.,
by alle deze Vloeden woonen Jakute»
en Bran, Onderdanen van de Ru f l c n , en
rondsom de Oceaenfche Z e e , woonen
Samojeden , van alderhande ilag en fpraek.
Van het Mzn Baikal, e n v a n d e Stad
rbaßnika , de Barbaßm^a Stroom op-»
lerts, reift men in twee we eken, t ot
Telengensk/t , en over Land te pa e rd, in
ticn dagcn , en tot de Stad Nertßchinska,
de eerfte in het Daurß Landfchap , is
twee weken rcizens : deze Stad legt tuf -
fchen de Stroomen Nertfchin en Tfcherna,
die in de Schiäa vallen : noch valt daer in
Arunja, Amafar, Vrka, Sadoenja, Kailar
: het Mei r KaiUr, uit welke de Stroom
KaiUr loopt , ftort in de Stroom Arguna.
Van hunne Czaer fche Majefteiten Stad
Nerrfchinska , in het Daurske L a n d , die
gebouwt is in het Jaer lÄ+o , van de Sibirfihc
Koz^kk'» ' reiftmen met Paerden cn
DromedariiTcn , tot in Kitoia.
D e Argana, en mceft alle de naeft voorverhaelde
Stroomen , vallen in de groote
Amu>\
Van de Stad Nertßhinska , di y f t men
nederwaerts op ¿'Amur Stroom , tot de
Stad K^imarska , in dric weken : de Stad
Kamarska legt aen het D^urska Land; men
heeft op zijn linker hand de Stroom Litnska,
bezyden liet gebergte, e n o p d e r e c h -
ter z yde het Kimfcba L a n d , en tegen
over deze Stad , vak de K^imara St room,
in ¿'Amur ; van de Stad Kamarsk* nederwaerts
op ¿'Amur , tot de Stad Albaßnska
is vier dagen , dees is gebouwt aen de
Noord zyde van het Kitaifche Land : de
Stroom Albaßnska valt in ¿'Amur.
Dit geweft is cen van de beftc Landfchappen
in geheel Sibirien, cn waf t in de-
O ze
k
\i