f
•I. i
T A R T
nesle uiffiekeniie hecken, fmien, droogtc»
klip^Oi: is HC» de Znid-oofi hock J^p:
het tiaiße , tot omrcnt op vjff en mimig of
MS en civiutig mylen. Aen de iVefi-n.jde legt
de Kuß van Sina, of de bogt um Nanking,
en ßoot > den het Noord-einde, rtet eengroote
hoage Berg , aen een van de Noordelijkßt
Laadjchüppen vnn Sina. Het zoude anders
voor cen Eiland gehende» worden , davyl' er
den de Noord-x.yde een openbaere Zee is ^ daer
Jaerlijks veele WaL-vijfchea met Harpoenen j
ÄOO van ons als andere Vbikfn , in 't lijfge-
•vonden worden. Aldaer ward ook., in het
yborjaer > een groote menigte van Haring
gevangen. Alz.oo dut nootzAel;elijk_ een doortogt
tuffchcn Korea cn Japan , mer het Weigat
toe , weaen moet: gehjk ook dikwils,
aen de Koreafche Stuur-lniden, die ep de
Noord-oofielijkfte gewejlen vaeren , of'er am
de Noord-aofl noch eenig Land n
hebhen , welke berichte» , daer niet da
openbaere 'Lee te xJj».
Dit Land Van Korea is des Winters koud,
met veel Y s , en uittermacen veel Sneeuw
bezet. D'Inwoonders > als ook deze gevangenen,
moftcn hen met zobere koft cn
Weeding, behelpen.
Eindelijk deze Ueden- r zes en dertig
iterk , op 't Land gekomen , waren, tot
2cftien nac, geftorven, zijn met hun achten
, op den Vierden van Herfit-maend,
des Jaers zefticn honderd zes en zeitig, in
een klein oud vaertuig, nae Firoftdo in
pan gevaeren, alwaer zy op den achfte
des zeiven Maends. en den dertienden tc
NatigaxAhfy by hunne Lands-luideo quamen.
Wat aengaet dat hier gezeit word
'er Wal-viflchen , met Harpoens in't lijf,
van de Holländers aldaer gevondcn worden
, fchynt wat byzondcrs: macr men
moet wetcn , dat een Wal -vi fch ongeloo-'
felijk fnel in't zwemmen is. Want van fonas
word by Jofiphw , in zijn negende
Boek, o p ' t elfde Hoof t f t i ik, gezegt, als:
dat de Wal -vi fch , in drie dagen en drie
nachten , met Jon.u , tot in den Poatud
EHXIUHS , of zwartc Z e e , gczwommen
zoude hcbbcn , 't wdk mcn in de Bybelfchc
Kacrc af meet een weg van byna drie
honderd mylen vcrre te zijn. Ziet hicrvar
het Reisboek vau Air. Hendrik Bunting
welke die weg begroot op derdehalfhonderd
my l : en van 't Noord-eind van Spitsbergen
tot aen Korea is, volgens de Kaerte,
ruim Zeven honderd mylen. Al zoo dac
een Wal -vi fch, zwcmmeiidevan'tNoordcinde
van Spirsbergeu , de Kuft van Korea
in tien of twaelf dagen zoudc können bekoinen.
Poor deze ontdckking word ons oolc
A R V E ; i f i
de we g , om iiit Ooft-Indien hae Nederhnd
, benoorden om te vaeren , aengewezen
, te weten niifchen Korea cn Japan j
waer van de wy t c , ten a l d e rmi n f t c v y f
en twintig of zes en twintig mylen is;
Aldaer waeycn groote ftormwinden ,
en is dan vöorts cen mime Zee : het weU
ke veel gereedcr i s , als beooften Japan i
door de Straet de Fries of u^ninn en
dat noch te meer , om dat niet bekenc
i s , hoe verre Jejfo hem ten Noorden uitftrekr.
Om deze Reize te bevorderen , zoudc
het hcel noodig wezen , dat het over de
andere zyde bezogt wierd : tc weten, iiit
Ooft-Indien bewerteny^y«», längs Korea,
om te zienj hoe de Zee-kuftcn benoorden
Korea haer ftrekken , en hoe gemakkelijk
dat men 't over die zyde zoudc kunnen
bezeilen tot Jelmer-land, of toc Nov*
Semla toe. Oiigetwyfelt zoude men hier
vinden , da t , als men de Noord-hoek
van Nova Zemla voorby was, of door het
Wei-gat,de Noord-hoek y&njclmer-land,
dat men als dan wel Zuid-ooft zoude mo-'
n gaen : het welke met de Samojeof
Imvoonders bczuiden 't We i -
Dear als eens beveftigt word : gelijk
te zien is : ten eerften in d'eerfte Reize
f . H. van Linfchoten , als dat door het
Wei-gat eerfi een klfne Zee : m.trr ÜMr
door wez^ade, had men een ^oote en wide
Zee. '
Ten tweeden , op de tweede Reize i
in het Jaer vyftien honderd v y f en tnegent
i g , gedaen by Willem Baremfij. word van -
de zeifdeluidcn-gezegt, d a t , als men een
hoek , van omtrent vjf dag-reiz^ns, z^oiide
voorby zJj» , wjz,enae nae 't T^oord-ooße,
dat 'er dan een groote Zee is , Zuid-oofi op,
en dat z.y 't z.elfde xin- wel wiße/i, ovcrmits
cen van hen daer x^lfgnvetß had. Di t zelfde
word ook in Lsnjchotens Reis-befchrj--
ving getuigt , te weten, dat dit een klc»«
Zee vati vyf dag-reis.ens lang was: en dan
bad min weer een gat , en daer door wez.ende
, üoo IVOS 'er etn geweidige g\-oote Zee,
Een ander Tolk zeide mede, lUt men van
dacraf, in vyf dagen y in de Rivier Oby
konde seilen: ook dat voorby Ohy een Rivier
lag, CcXi^i genaemt, daer de RÜjfche * Lod- * vcemiidingen
handelcn : ook dat daer voorby noch
ccn andere Rivier was , Molkanfay^i/w«»,
tot aen welke 'tgebied van den Cz^aer ofKeix^
cr van Aioßovienßrekt: dat de laerjh Rivier
Rlolkanfay aen d'eene zyde oitder de»
Tarrar , en , ae» d'anders zjyde , onder den
sLclven Keiz^er behoorde. Zeiden noch, dat
het Land aldaer, te weten van Ob y a f ,
uitwaerts aen ßrek^e , maekende eene hoek »
die zy Noes noemn , pegens welke hoek, het
V eindi