i fi
CI
t i l
l!
310 N O O R D
de Kalmakfche Hordens , welke 00k, onder
'c gelci van grootc Karavanen , moet
bereift wo rden: cn is de hefte Sinefche
Stad , daer men aen komt , genaemt
en wel ecn Rlaend leizcns, door
de zandigf Woef tync , van Sinaaf gelegen
: dacr omtrenc Rhabarber waft , en
om welks oorzack deze we g mecft word
gebruikr ; wordende de zelve doorganfch
Europa over gezonden of vervoerr.
Dc Vierde we g gaet door KokoeaM, een
fchoone Sinefche Stad , en g e b o uwt , te.
g e n ' t overvallcn van dc Kalmakfche Tar.
tars, op een woefte pbccze, en wy t veld;
achter de groote Mu u r , twee weken rei.
zens van Peking : en van daer , door de
Landen der Moegalen cn Kalmakken, doch
door bequame en drooge wegen, längs
over de R.ivier Inis , over het Mei r Solewgh,
en zoovoort toc Tobd in SiberU, weL
ke weg van dc Bucharcn, Kalmakken, en
andere aen hct Ruf l i fche R y k aengrenzen-
•de voikcn, met hun laftdragendeVee
waeren cn koopmanfchappen voorzien, aJs
mede van meer ander flag van v o l k , des
Winters met ileden word' bereift. Alhier
2ijn zeer zware en ongemakkelijke wegen j
alzoo daer geen water o f water-plaetzen ,
als mede geendcrhandc levens-behoeften te
bekomen zijn. Oo k hebben de Kalmakken
aldaer, onder malkanderen , seduurigen
oorlog , en groote oneenieheden ,
en onthouden zieh daer veehyds ftruikrovers,
die op de voorby gaende Reizigers
en Karavanen weten te paflen ; gdijk als
2y onlangs een groote Karavane hebben
overvallen , waer by wel omtrent de di
zend man, door de Kalmakken, zijn dood
gebieven. Hierom zijn de ecrfte genoemde
wegen vry beter te gebruiken en te bercizen
, gaende de zelve längs of door de
Landen van den Prins Ajukaja , die
uit het geflacht van deze woefte Kalmak- '
f cheTar tarenafkomf t igi s : maer de voorfz.
wegen körnende ter zyden acn zijn Lan.
den grenzen , kan men die ook laten leggen.
Ln is deze we g dus welkorter , maer
onveiligcr.
_ De vyfde we g , na cn van Sirta.
nieuws uitgevondcn , en onlangs door de
Koopliedcn, met hun laftdragend V e e ,
over hct Mei r Zelmginskogo otStl'mginskfij
bereift, en van daer door de woefte Moe -
gaelfche plaerzcn , o v e r ' t gebicd van den
Chan OtzAToitz^i chan , en den Koetouchta
Lama^ acht wckcn reizcns: op welke reize
men zeer goede reisbare wegen heef t j
alzoo men flechts zeer weinig plaetzen ontmoet,
daer men , r'zijner behoeften, liet
water moet met zieh nemen. Men vind
daer geen Boffchaedje onderweeg, waer
en 0 0 S T
door mcn geen brandhont kan bekoiiien !
en "t geen mcn daer br engt , dat word den
Re i z e r s , als mede hun Vee van Paerden
en Kamelen , des nachts vcelmaels door
de Tartarfche Horden ontftolcr. Zonder
dac is 'er anders geen o f weinig gevaer om
te reizen : ook heeft mcn daer geen ftruikrovers
; en . als mcn zonder eenige bezwaernis
wil reizen , zoo gecft mcn aen
den gemeltcn Chan, Ot^^om^ichan , en
aen den Koeioachta Lama, een vereering
van eenig geld of ander goed , die daer
voor een zeer gocd gelei van hun voik mede
geven , en door deze wegen, zonder
eenige verhindering , tot aen de groote
Muur, en zoo voorc tot in Sina , geleiden
: of wel uit Sina derwaerts. De z e
gemeide we g , uit en na Sina over het
M a r SeUnskaja , Sdingimkoi oSSeUngwskfigo,
word nu , door de koophandelaers,
met hiin laß dragend Ve e , veel gereift :
en is dit tot noch toc de beft gebaende
weg.
De zefdc we g uit eß na Sina , is na de
Rivier Naoen of Naum. Men kan deze
reize , van de Muur tot Naoen, in drie
weken afleggen. Aen deze Ri v i e r , waer
längs nu verfclieide Sinefche en Daocrfche
volken wonen , k r y ^ men , van den Be-
'elhebber dier o o r d , verandering van
Paerden : ook word men daer van levensbciioeften
verzica Al s dan reift men door 'c
kIeineRyk^ö/i,/«^(i, welkers grenspalen
by de Rivier iVk««z i jn, tot aendevefting
Nertz^wshy toe , welke laefte plaetze acn
hunne Czaerfche Majefteiten behoort : cn
js deze de kortfte van alle de gemelte we -
gen. Mcn acht zoo verre van het R y k Sina
tot Naoen, als van Naoen tot Nertx^inskfij
tc zijn. Oo k kan men dezen w e g ,
zonder eenige de minfte verhindering van
vreemde volken, en anders, zeker en vei-
Iig gebruiken, alzoo längs de zelve Rivier
weinig Menfchen reizen. Daer wonen allecnlijk
voikcn , die meeftcn dee) het R y k
Sina onderhoorig zijn. Oo k heeft men
de geweften omtrent de pJaetze. genaemt
^r^s i»«, in de Nabuurfchap, geen
overlaft.te verwachten , alzoo de weinige
Moegalen , die aldaer woonen , ganfch
fzaem zijn. Van eene plaetze aldaer ,
genaemt Ntve, tot in Sina toe , zijn veele
Boftchaedjen. Mcn kan zeer gemakkelijk
iiit Sina , door dezen w e g , na Ncrt-
>skoj reizen , alzoo men daer overal wa-
-plaetzen , Riviercn en BolTchaedjen
heeft, en boven dien wcet men daer van
geen rovers noch dicven; Men geeft ook
aen gecne van de aldaer woonende Vorften
of Heeren eenige de minfte gefchcnken ;
dac deze weg voor de Koopluiden vec .
Ic
^«t geledcic
ve
dcKgc-
T A R T
levoordelen geef t : cn heeft mcn ook wci -
nig volken , die daer koophande! dryven.
D e zevende we g , welke tegenwoordig
längs Selenga, tot ovcr ' t groote Mei r Baikal
en Barhofufe l e i t , is nu vcel bctcr cn
lichter te bereizcn , als wel voor dezen ,
toen men over Barboeßn trckken moft. De -
ze weg is echter zeer gevaerlijk tc bereizcn
, om dc hooge en fteile Bergen , die
aldaer zijn. Daer is tegenwoordig ecn
nicuwe weg , die ganfch clFen i s , uitgcvonden
, welke gaet over en längs dc Ri -
vier lotde door het Land van Daoeri en Selengi;
deze we g word tegenwoordig door
meeft al de koop- en krygsluidcn uit Siberie,
tot de plaetzen , daer de Daoerjche
volken , hunne Czaerfche Majefteiten van
Moskovien onderhoorig, hunne vafte wo -
ningcn hebben, bereift.
De achtfte drooge Landweg gaet door
en voorby eenige Sinefche woningen , tot
aen de Rivier Naoen , en wyder s tot aen
de Rivier de ^muf , tot aen "t Albaßns
Kafteel, en door 't R y k of Vorftendom
Roiifsko o i RosMesksgo. De z e we g is noch
wel ZOO na, als alle andere wegen, en kan
in weinig dagen , met laftdragend Ve e
bereift worden tot aen de Muur . Hy is zeer
veilig, en men kan'er, zonder eenige bckommernis
, cn zonder eenige rovers ti
vrezen , reizen.
Van Nertz^insko tot , de Riviei
¿'Amar af te dryven, is v y f dagen varens,
' t welk mcn ook te Lande in twee weken
kan afleggen : en van Alba^n , mede dt
Rivier A'Anwr af te dryven , tot de Riviere
Sija , is acht dagen varens. By deze
i laetfte Rivier meinen * nu, zoo men zegt;
''' d'Albazicnfche Kozakken, onderhorig aer
- hunne Czaerfche Majefteiten , cenKafteel
tc bouwen. Van 't begin of oorfpronk der
• Ri\-ierc Zija , tot de Vl iet Singal, na bc-
' ncden af te dryven , is ook acht dagen.
"Längs deze Rivier Zy<t ftaen v e e lWy n -
gaerden en andere Boom-vruchten: ook
jnword hct Land aldaer met veelderhandi
A R Y E. 311
Zeeker Tarterfche Heer , Askanjama
genaemt. verhaeldeaen zeekere Reizigers
in Peking, dac 'er belialven de Naoenfche
groote Muur -poor t , (welke Muur zijn
Granen cn Aerd-vruchtcn bebouwt . De
zelve vruchcbaei-heden heeft men ooklangs
de Rivier Naoen , cn in' t Landfchap van
Swgal; waer nevens, cn op dc zelve veele
Sinezen wonen , of volken de welke ^ynsbar&
aen den Sinefchcn Kcizer zijn. Di t
Landfchap Shgal word by dc Sinezen
Soengho genaemt. Op ' t begin dezes Landfchaps
Singal is b y iiunnc Czaerfchc Majefteiten
gcmakkclijk ecn Kafteel tc bouwen,
't geene de gcheele Vl iet Jmi tr zoude können
bcfchermen. Oo k zoude men buiten
twyfcl wel eenige Riviercn opvinden , de
welke uit Sina tot in 't Landfchap Singal
komen tc vlocycn.
;in van den Oever der Zee neemt) door
Ike deze Reizigers in Sina waren gekomen
, noch acht andere groote Muur -
poorten zijn , door welke alle voikcn, die
den Sinezen fchar-fchuldig z i jn, hun mecfte
doortogt hebben , om hunnen handel
1 Sina te dryven. Zonder deze ondcrhoige
Sinezen , zijn 'er geen andere voikcn
die zonder bevel, ten wäre onder Gezant -
fchap , daer mögen door trckken. In het
Landfchap rondsom Naoen kan men zeer
;emakkelijk , met aiderlei waeren , hanielen
, alzoo d'Inwoondcrs van verfcheide
plaetzen , uit het gemelte Landfchap ,
geduuri^ in Sina hun koophandel dryven.
Ook zijn daer veelderleye en verfcheide
'aeren, die de Moegalen uit Sina brenen,
hecl goed koop en gemakkelijk te bc-
:omcn.
De negende reisweg, welke tegenwoordig
is opgcfpeur t , gaet over 't Meir Dalaja,
en voorc door Moegalen Land ; al '
waer den Vor f t Tx.etzjen zijn woningheefr,
en welke we g ( zoo men in Pekmg z e g t )
noch veel fpoediger is te bereizcn , als de
andere wegen , om dat men uit het R y k
Sina op Wagens, met Stieren getrokken ,
binnen de t yd van drie weken, aen 't Mei r
Dalaja kan komen, en van daer vorder tot
NerrzJenskoy, in een week reizen. Ae n
het Dalaiiche Mei r wonen onderhorige Si -
nezen en andere volken , welke mede aen
't Sinefche R y k fchat-fchuldig z i jn, en de
Landbouw oefenen. In gemeide Meir Da -
laja is cen Eiland , en een Bofch daer o p ,
daer beciuamelijk een fterkte op gemaekt
kan worden. Mcn heeft mede veel Bof -
fchaedje b y en omtrent dit Meir. De VHet
Argoent vioeit uit het Mei r Ddaja, die
zieh weder in de Rivier Amtfr uitwerpt ;
welke Ri\-ier zeer bequaem met vaertuigen
kan bevaren worden. Na b y deze Ri -
: vier Argoene ziet men eenig gebergte, dat
: door andere voikcn, na alle waerfchynlijkheic,
oulinks bearbeic geweeft i s , waer
by men ook menigvuldige groeven en ho^
len ziec, diediepuitgegravcn zi jn: in welke
veel Eres van L o o c . T i n , ook wel eenig
Zilver, in tevinden is: gelijk de daer wo -
nende Menfchen zeggen ; dat 'er op veele » Die
plaetzen daer omtrenc, diergelijke Berg-«¿^»J"-
ertzcn * meer zouden groeyen; waerom 'er vc«, «.
ook tegenwoordig eenige Wächters enberg- ^o^
werkers van'c Kafteel o f de SxiáSelenpns-totmoytt
koy zijnafgezonden , om in dac Landlchap fjcrflñde
ce handelen. en mee cenen ce ondei ftaen,
hoedanig de wegen op 'c gemakkelijkfte ce vc,w»u
bs