ü « mm
ü
f
(
r
t
t
llt^
•
r
; \
• ' i i
i
t
• ! ••
™ I N L E I D I N G.
de ^ Ä Vm Plmago aquatm,/co,,zon„agrammfoUa, het Trag:fo„ vülotum
en de wortel der r „ t a . Wanneer zy zan,en eeten, ze.ten zy zieh kruisbee T ™
den grond , het Vleesch ward met zyn f chdn, e„ faus in e e „ » g ö g r a g '
dan itheurt d>e geene voor welke» de , rog of fchotel ftaai, het Vleeseh me
zyn l ianden, (want zy gebtuiken geen lepel s , vorken of . .es fen) in kleine
Ilukken en roerd het in de fam ; ieder neemt dan een ljuk uit den fchotel of
ichept raus en vleesch niet z y „ hand, of de fehotel gaat om en de oudfte
>een,en eerst , en de knegts het laatst ; de l im woid naderhand «it kommen na.
gedronken; dan word "er gelchaafde Wilgebast gegeven ora hunne banden af
te v e e g en; en dewyl he then verbooden is eenig v e t met water te reinigen
veegt men de fehotel met droog gras of een fluk vel uit. Hirn drank is Paarde
o f zmvere Koeme lk; zy drinken ook the e , van welke zy een 01,5= op a « pond
water kooken, met Melk van Keme l s , Boteren Keukenzout . - 1 H„ „ „ e Wa
pcnen zyn Lanzen , Py l en, Boog e„ een gekromde Z a b e l : de ryken hebben
een Snaptaan met een getrokken loop. ~ ünder hunne vermaakiykheden be-
T r t " ie v e e lhe e f t van de Moorfc/., SfanfcU
het Sehaakbord, dat zy gelyk wy fpeelen; alleen zetten zy in de eerfte zet
¡ e Jk r »"y z e g g e n , zeggen zy ScUt of Sobit,
gelyk wy zeggen zy Ma,. Zy fpeelen ook Damnen en ToimiilU, e„ de jongens
fpeelen met kooten. ' '
Z y worden zeet oud en men ziet dikwyls 100 jaarige lieden te paard zitten.
Hunne ziekten zyn rotkoortzen en koortzen met t , i t l lag;depest kennen zy niet
dan by „ am; doch de Kmder z iekte is 'er zeer gevaarlyk, wy l zy den Lv d e r
geene hulp toebrengen, dan dat zy van de windzyde tot de Tent koom^r e n
pyze brengen of zydewee hebben zy dik'wylsen gene e„ eze v e "
do„r^hefi,g heen en we e r - , e f chudden, tot dat de Lyder geen p y „ meer g^
IV.
Regurhg es Goäsdiemt der MongoUfche VMeren.
i v l ' T / , " Mo„sotircbe Tataaren een dwaalend en
No..aä.,eh leven lerden, z y . zy echter onder opperhoofden verdeeld, die zv
t o f l t e r n of . . T e n t e n : zt,.k een gezelfchap noemen zy C / J .
r ° „ " ' y s™ ^en tiende van het V e e , en heef t
fcho , h l ' looä f t r a foe iFeLn
ichoon het m het geheim dikwyls gefchied. '
Wanneer een gemecne een ontmoet , brengt hy zyn gefloo
enrcgtehandaanzyn voorhoof i en raakt daar na m^t dez c lve'd ' e S va
gloetcn zy zieh flegts met het woord Mendu het Seen het f i f v n r . i r ,
-^er n>c:kvvaard,g. dat de lialmukk^n eu verdere / d i e by o i l H
fchaaf-
J N L E I D I N G. x v i i
fchaafde Europeers voor wilde en zedenlooze Volkeren gehouden worden,
wetten hebben, die veele in Europa befchaamen zouden. 'Er is een wet -
boek in de MongoUfche fpraak, het g e en, onder Chaldan Chan , door vieren
twintig Mungolijche en Uratfche Vörden in tegenvvoordigheid van dri»
Overpriesters goedgekeurd en vastgefteld is. Men fpeeld in hetzelve niet met
het leven der Menf chen; men weet 'er van geen Pynbank. 'Er zyn zommige
merkwaardige ftukken in, zo wel voor Vor f ten als Onderdaanen. Verraderyen en
kwaadwillighcid jegens' de Onderdaanen, worden geftrafc raec verlies van al him
vermögen, of zulk eene zwaare boete als hunnen Ry kdom toelaat. De ftraffe
voor Overilen of Soldaaten, die zieh in een gevegt niet wel gearr.agen hebben,
is dat men hen van hunne wapenen beroofd en in Vrouwcn klederen omvoerd.
Op doodflag ftaaii zwaare itrafFen \ echter niet aan l y f of leven. Wanneer
twee Heden met elkander twisten en 'er een dood bl y f t , zo moecen alle de
geene die 'er ledig by geflaan hebben een Paard tot boete gevcn. Wo rd ie.
mand als in fpel of aanvallende party g e d o o d , dan moet de daader de Vr o u w
en Kinderen des vermoorden tot zieh ncemen. Ouders of opzlenders, die
hunne Kinderen zonder reden üaan zyn ftrafbaar. Daar zyn ftraffen op beicliimpen,
waar onder ook by 't Manvolk bchoord, wanneer men iemand aan
den hairlok of baard beledigd, of aan de r o o i e kwasc van zyn iVlius t rekt ; en
by de Vrouwen , als men haar by de lokken trekt of na de borften grypt .
Hoerery, egtbreuk en beilialitsit hebben ook liunne ftraflen. De zwaarfte
ftraifen zyn op dievery g e z e t , behalven het wedergeven van het geilolene en
de boete verliest een Di e f , zelfs om kleinigheden van huisraad, kleederen enz.
een Vinge r ; zelfs op het ileelcn van eene Na a l i of Naaigaaren ftaat i l r a f , ja
de Opziiners over honderd Tent en, moeten voor een Diefrtal inftaan , en
wanneer de Opziener van een Cbatun of twaalf Tent en, de behoorlyke nazoeking
niet doet verliest hy zyne Hand. Geraeene Dieven moeten alles wat zy
bezitren tot boete geven. De bocten altoos in Ve e beftaande worden g ede e ld,
tusfchen den Nojonn, de Geescelykheid en den klager. — De geringfte ftrafte
is een Bokje en een Ge i t , of eenige Pylen. Hunnen Eed belhr.t in het zetten
van de loop van hun Snaphaan in hunnen mond , of met een Pyl de tong
en het voorhoofd aan te raaken. In gewigtiger gevallen gebrmken zy de
vuurproef^ men maakt een plat yzer gloeiend, en de befchuldigde moec dit
een eind weegs op de toppen der Vingeren draagen, zommige kunnen de Vingers
zo fnel bevveegen, dat zy dezelve niet verbranden, en die is de proef van
hunne onfchuld.
Thans g a i k t o t den GoJsdicnst dti'IongoUers over. — De z e hebben even als
veele andere ^ßatifche Volkeren veele Fabe l en, omtrent den voorleden en tegenwoordigen
toeitand der Waeveld. Men vind by hen ook de leer der Zielsverhiiizing;
hunne Coden Oi Burcmrancn zyn uit Menfchen gcfprooten; zy zeggen,
volgens de ker der Lamafcbi Gndsdiem:, dat 'er in het begin een Chaos
geweest is die 6 , i 16,000 van hunne Mylen diep en breed wa s , in deze ruimte
trokken zieh gouden wölken zaamen, die zulk een ontzaggelyke regen gaven
dat 'er eene onmeetbaare Ze e uit ontftoiid, en og die Ze e kwam een fchuira
als Me lk, en uit dat fcliuim zyn alle levende Schepzelen geboor en, zelfs Menfchen
en uit die Menfchen de Burchaaneu. — 'Er kwanien uit tien hemelftreeken
ftormen op die Z e e , waar door een zuÜ ontflaan i's, die ver onder den
grond
I