n
f« :
2 9 X N o o R D
fpouwen z y a cht er h u n n c f c h o u d e r s o v e r ,
infgelijks den Du i v e l t e n h o o n .
Als de Kalinakken cen E c d zweeren ,
hakken zy z omt y d s ecn Z w y n in twc c
iliikkcn , cn Ickken 'c bloed van 't Mc s :
o f houwen ook wel me t een Zwa e r d ecn
zwarte Ho n d d o o r , en lekken zijn bloed
van ' t Zwa e r d » daer dan eenige woorden
b y z eggcnde .
B y Wi n t e r t y d , als het Sneeiiw l e i t ,
z e i h mc n , op vcel plaetzen in de Ka lmakfclie
Wo e f ì y n e n , me t fledcn te La n d e daer
D e t cgenwoordige Ka lmakf che Vo r f t ,
Momßak g e b e t e n , die zieh omt r ent AfirAk^
n o p h o u d , en zijn eigen Stief-moeder
getrouwt h c e f t , was ten t y d e van den
Moskovitifchen o p r o c r -ma k c r Stenkp Raz
i n , van d a e r , en diep Wo e f t y n ewa e r t
in gcweken , t o t op de plaecze , daer de
letters NAgajum AUgnHm, of GrootNagay,
in mi jn Kacrt eindigen. D o c h na he t verilaen
en dempen van gemelten , is
die Vo r f c wede r ^ J h a k a n g e n a d e r t , cn
heeft op nieuws den E c d a e n h u n n eCz a e r -
fche Ma j e f t e i t e n g e d a e n . H y z w o c r o p d e
Icanc van een Ri v i e r , leggende twe e P y -
len dwa r s over ma lkande r en, me t ecn bi e -
ten Zabe l daer n e f f e n s , en ftapte daer
over , z e g g e n d e , d a t h cm die Pylen en
dat Zwa e r t nioften doorgrieven , indien
liy zija wo o r d niet hi e l t .
Des opgemeltcn TaißofPms Aiomßaks
Gezanten heb ik in Aioskott, omn a e uwe
verbinteniiien me t h u n n e Cz a e r f che Ma j c -
fteiten te maken , gezien. De z c hadden
klederen van ruige Schape vellen a e n , me t
d e w o l n a b u i t e n , da t l a n g eRo k k e n , a cht
e r h o o g gefpleten zijn.
Hec wa r en kör te lyvige Mannen ,
geel-bruin van v e rwc , cn hadden het aeng
c z i c h t p l a t , de kakcn b r e e t , d e o o g c n -
klein, zwa r t e n t o e g c n e p e n , en he t hoof t
ge f choor en, u i t g e n ome n e e n t u i t o f v J e c h t ;
die a cht er van de kruin a f h o n g . Ee n d e -
zer Ge z ant en h a d , i n c e n d o o s j e , he t a f -
beeldzel van zekeren hunnen Af g o d op
zijn borft hangen.
D e Ka lmakken dragen z omt y d s me d e
g e f t i k t e Laken- rokken , daer aiderhande
wrede Di e r en op gebeeld zijn. Hebbe n
groote ringen d o o r d'ooren : en de z ommige
doo r de neus hangen. Zy zijn zwaer
van g a n g , ja f chynen lam te voet te z i j n ,
en hebben de beenen k r om inwa e r t s ftaen,
't gecn van 't ge f t adig Paerd ryden k omt :
het we lk hen dappere Ru i t e r s ma e k t te
7-ijn. Ae n de toppcn van de mu t z e n dr a -
gen vecle onder hen een roode q u a f t , gelijk
als een R o o s : en zulks uit overgeioovigen
Go J s d i c n f t , cn ter gehcugcnis van
cn O Q S T
dat G o d eenmael uit den Heme l op de
Aerde gekomen * w a s , daer hy den »„¡^
Me n f c h , wcgcns zijnc z o n d e n , be f t r a f i e : rchy« ^ifr
ZOO da t eenige onzinnigc Menf c i i en hem
ve rwonden , da t hy bloede. T e r cercn "«"'»'«^»c
dan van d a t Go d d c l i j k bloed , dragen z y ,
tot een teken , dc z e roode qua f t , 't zy
van Laken of Z y d e , op de mut s . *
Wanneer dcze opgeme l t c Ge z ant en en
hun gevolg de oogen van hunnc Cz a e r f c h e
Majefteiten zagen, of t o t g e h o o r v o o r hacr
gebragt wa r e n , wierden zy bcgunf t igt
met Z y d e gcboorde Ro k k c n , die zy ten
Hove aen t rokken. Wa n n e e r ik hun vroeg,
o f z y ooit Du i t f c h e n hadden gezien? ant -
woorden zy van n e c n ; d o c h da t eenige
van hunne Broeders in Sina cn Indien
weeft wa r e n , en van Du i t f c h e voiken wi f -
ten t c fpreken. Zy rookt en veel Ta b a k .
D e Ka lma k k e n , die mcn Zwarten heet,
zijn a l dus , om hun rouwighe i t van Icven,
:noemt; gelijk ook de zwa r t e Mocga l e n
lerom alzoo gcnoemt worden. An d e r s
'er gccn onderfcheid van v e rwe tuflchen
hen en de ande re , die men Wúu Kdjmk'
ken n o emt , als d a t de Zivarun wa t onnut -
ter l e v e n , als de W,tetn wa e rom ook by
zommige geen onde r f che id van naem o n -
der hen be ide wo r d gemaekt. Zy wo r d e n
ook Zwarten g e n o emt , om da t het in iuin
Land gevaerlijk is te reizen : gelijk dan
ook de zwa r te Zee , om da t z c gevaerlijk
te bevarcn i s , í M m gcnoemt wo r d . u-jnczwjit
Voor omt r ent twaelf of dcrtien J a e r , Ä h ?
hebben de Ka lmakken een invai in ^ f ^ e »
gedaen , en ccn getal van de r t i g dui z end
Menfchcn g e d o o d , volgcns berichten my ^ k l T "
uit Perjien toegekomcn. gryfchjkis.
Een Ka lmakf che nederigc g r o c t , g e -
f c h i c d , me t de r c cht e rhand , h a l f t ò c g e -
vouwen , acn "t voor hoof t te flaen.
D e Kalmakken ontdekkcn hunne h o o f -
den me t , ' t z y in pleging van Go d s d i c n f t ,
o f groereniíTen.
Z y hebben in 't dr inkcn een over geloovige
gebaerre , welke i s , de vingcren d e r
flinkerhand op de fchael of kroes te d r u k -
ken, e n d e v i n g e r , n a e f t a c n d c pink van
d e zclve h a n d , in de v o c h t tc dopen ;
doch in dicrvoegen , da t de nagel met nat
wo r d : daer na knippen zy de z e vocht
over de flinker f c h o u d e r , terwyl zy iets
binnens mo n d s fpreken of prevélen : d i t
doen z y , alsze hun cerfte cn laetfte dronk
doen , ter ma e l tyd dricmacl.
Zeker Re i z ige r Nicefhorui g c n a cmt ,
die lange t y d me t Ka lmakken om heeft
g e g a e n , z e g t , dat 'er in die i p r a e k , wo o r -
den gcvondcn worden , welke me t het
Hcbreeuws eenige gclijkheit hebben.
I n de t y d be f chryvingc van Wilijtm ,
Mon-
T A R T
Monnik en Procurator in de A b d y e vai
Egmond , we lke eindigt me t den J a r e der
tien honde rd cn drie en dc r t ig , ge f chr e -
ven in o u d en flccht Papen. La t y n , vi nd
mcn , op den J a r e elf honde rd en v y f en
negent ig dcze woorden van de T a r t e r s ,
dat voor een g r o o t gedeelte Ka lma k k e n
zijn gewecft.
Hoc tempore Tartarorttm dominmm ßcui
a plerißjite iraditur, initittm hah uit, hi enirr.
ßib montibus India in regione diña Tar-
, conflituti, dominum juum regt
David , ßUum Johannis Presbyteri, occidcntes
ad aliar um terrarum depopulaiionem proceffiritnt.
Dat is :
I n deze t y d is de Ta r t e r f c h e He e r -
fchappye aengevangen , z o o als van vcele
wo r d g e z e g t , wa n t zy hebben onder het
gcbcrgce van I n d i e n , in 't Landf cha p
Tartara, baren Koning D<aW, Zoon van
den Hoogen-pr i e f t e r Johannes g e d o o d ,
en zijn voort gegaen. ter verwoeftinge van
andere L a n d e n , cnz. En onder he t J a e r
twaelf h o n d e r d en cen en v y f t i g , vmd e
dezc woorden.
Eodtm tempore gens Tartarorum occupati!
OrientalibHi partibw crudeliterijue ßtlrailts ,
in dm fe dividunt nec non Hungariamf^r Poloniam
incurrerunt , ubi campefirie bello cum
ipßs habito frater regis Hungarie , dux coli,
mannui in Pannonia in Polonia nobilis dux
Cobaria HenriciU Occiduntur , reliqmm vero
vulgtM lam in virus in muheribus
^uos invcnire poteram m ore gadii extinxe-
Dat i s :
I n de zelve t y d he e f t het Ta r t e r f c h e
v o l k , hebbende de Oof t e rde e l en ingenom
e n , en wredelijk t 'onde r g e b r a g t , z i e h
verdeelt in twe en , overlopende Hu n g a -
r y e en Polen , alwaer te velde e engeve cht
gehoudcn zijndc , de Broede r van den
Hungarifchen Ko n i n g Colimanmu, cn in
Polen , den Edelen He r t o g van Co h a r i a ,
Hendrik, vciflagcn z i j n , we r dend e het overige
voik, z o o Mannen a l sVr o uwe n , doo r
het zwa e rd geve l t, cnz.
D e Ka lmakken ceccn , behalvcn R y ^
G a r f t , gedroogde Vi f c h , ook gcbakkci
koeken van Ge i r f t me t Ol i c . .
Dit volk eet ook Slangcrt cn aiderhande
ongcdiertc, en drinken het bloed van vecU
derlei gcdiertcn : d o c h meeft Me l k van
Pacrden cn ander Ve c .
Zy zittcn onder "t e e t c n o p d c Ae r d c ,
als de Kl e e rmake r s , en wctcn op te fpring
e n , zonder banden aen de Ae r d e t e f l a c n .
Gelijk het lOlma k f c h e volk bcftaet iiii
zcer vcclc Vo r f t e n d ommcn , ( d i e eenige
A R Y E. 293
veci, andere weinige Mcnf chen onde r z i e h
hebben , zelfs de z ommi g e ma e r drie h o n -
derd man , cn m i n d e r ; ; zoo i s ' e r me d e
een Vo r f t Moraan Teijfa g e h e t e n , die zcer
m a g t i g i s , en onder de g r o o t f t c nwo r d g e -
rekcnc , konnende vcel dui z end man te
Velde brengen.
D e Kalmakken noemen zieh Hc e r f che r s
van de geheele Wa e r c l d . en Zoonen de r
Zonne : 't geen miflchien hier van zijn
herkomen h e e f t , d ewy l v o o r vier h o n d e r d
Jaren eene Ta r t e r f c h e Vr o uwe , (we l k e r
Zoon , te weten Cingis chan , zieh gewe l -
delijk , als Ho o f t over veele o pwi c r p )
zcide , da t zy uit de ftralen van de Zo n
was bc zwangc r t , wanneer zy dezen Zo o n
baerdc. Vo o r zijn beeld moe f t zieh i ede r
buigen. Hy bragt byna A[>e g e h e d t ' o n -
der.
Onder de z e Ka lmakken woonen veele
Bucharen, die he t La n d b o uwe n : gelijk
liet f c h y n t , da t de Bucha r cn zcer veele
volkplantingen u i t g e z o n d e n , cn zieh , o n -
der andere Ta r t a r i c h e Vo r f t c n , me t t e r
woon begevcn hebben : aldus vi nd mc n
hen in Tobol t gelijk me de aen den Oe v c r
van de Ka f pi f ch e Zee , en eiders.
In 't J a c r zeftien h o n d e r d a cht en tzes -
tig , wa s in MoskoK een G e z a n t , van een
grootcn cn magtigcn Ka lmakf chen V o r f t ,
Vlebagamgenoemt, c e n j o o d e v a n a f k omf t .
Noch j o n g z i j n d c , wa s h y in Po l e n , we -
zende een Du i t f c h e r van gcboorte , doo r
de Kr imf c h e Ta r t e r s gevangcn g ewo r d e n ,
en van daer na de Stad jifoph gevoe r t , di e
aen den mo n d van de Ri v i e r Tanais leit j
daer h em de Ka lmakken , welke van u i ^ a -
kan komen om te handelen , g e k o c h t . en
over de Folga ve rde r diep te La n d e ingev
o e r t , en acn den Kalmakfchen of Mo e -
gaelfchen Pa t r i a r ch , dien zy Katoechta
noemen , v e r k o c h t h a d d e n , ¿ i e h em de
f p r a k e , als me de Iczen cn f c h r y v e n , h a d
doen l e e r e n , cn ook g c dwo n g e n zijn We e
acn te nemen , cn t o t ecnen Prieftcr ve r -
hevcn : daer hy ook een tcken van droeg,
zijnde een geele Sluyer. De zclve J o o ä e
is eindclijk by den opgemclten Vo r f t ,
vermids hy de Pool f che cn de Du i t f c h e
fpraek k o n d c , tot ccncn Ge z a n t g e b r u i k t j
doch het Di i i t f c h , da t hy f p r a k , mo f t
men me t groote mocite van hem verftaen.
In de te rüg reize t ' h u i swa e r t s , wi a rd hy
van zijn medc -broede r v c rmo o r d , u i t naom
da t hy de mc e f t e eer cn aenhaddc
gehad.
fpraek h
Wanneer een Moega e l en Ka lmak t e n
huize in t r c e t , is hy gcwoon een ieder di e
h y in den hui z e vind , te groeten ; d o c h
de Gccftclijkc onde r h e n , z o o Mannen als
Vrouwen , en doen z u l k s , Geloofshalvc
O o 5 nictt