5 g i N O O R D
de «erfle twe e , van de zyde na de Scad
jinbAr , zijn opgerecht van ongebakken
ftcen , de derde van gebakken fteen, de
Vierde is ccn To o rn by ftrnack > aen de
R i vi er Kontdarioe of Kandari , daer is de
uitterfte wacht.
Om nu kondfchap te geven , de eene
fchilcwacht aen de ander , zoo lei t 'eral -
t y d gereet by ieder wacht , CCD groot deci
houts opgehoopt , en als wanneer de uitterfte
fchiltwacht-, diedacr i sop den Toor n
aen de Rivier Komdari, ecnig onraet van
Jcrygsvolk gewaerword, zoo fteekt hy zijn
hout in de brand, de wacht die daer aen
Voigt, als hy die rook o f hec vuur gewaer
word, zoo ñeekt hy zijn hout cok in den
brand , tot dat het gezien word by de
Wächters van de Scad M b a r , die dan op
flaende voet kenniile daer van geven aen de
Stad Chiwe : dit gefchied alles in eenen
dag , dat zes dagen reizcns is : 't Land is
aldaer zonder water.
Over Jernack. tot Stngtl, Zeven dagen
reizens is een water Put 5 anders is aldaer
fchaersheit van water : daer van daen tot
de tweede Put Zchagil, drie dagcn reizens
is ; van Zchagil ten einde van de fteenbergcn
, drie dagen reizens , overal zonder
water j om die reden groeit 'er geen geboomte
; daer is weinig Gr a s ; 't water
dat uit de Putten k omt , is zoutachtig ,
dat noch fchaers is : van de fteenbergen
tot de Rivier Jelbi, zijn drie dagen reizens,
die komt uit de fteenbergen, en valt
in hetChewenfche Meir.
Van de Rivier Jelbi tot de Rivier Saß
Cii, zijn twee dagen reizens, die komt
mede uit de fteenbergen, valt in het Chewenfche
Me i r , komende alle beide uit het
Ooften , van de Rivier Saßchi tot de Ri -
vier Geyko'> daer de Stad Goeriofis, en tot
j4ßaracha», is negen of tien dagen reizens.
De Boechaerfche en Chnvtnfche Luiden ,
oorlogen vaek tegen de Perfianen.
D e KozMkkf^'^Karacalpakkin, oorlogen
fteeds tegen de Kalmakktn, tegen Tßagan
oiZagany tx^Areptim, tn^Hkot,
Het Landfchap van
C H O R A S A N .
CHorafan is een wyt f trekkend Ge -
weft , Landfchap of Landftreke ,
en i s , volgens Au l f e d a , ten We f -
te, met eene Wo e f t yne omr ing t , dietuf -
fchen Chorafan en liet geweft van Zgebal
of Ziebal ( zijnde het Bergryk gedeelte
van het Landfchap Choromiihrene o f Choron
O O S T
mitrejjt, en Parthie ) en met Geowana , _
( t e weten , de Hoof t - f tad van r X e f i a n
oíHjrktnie) bepaelt is : ten Zuidegrcnf t
het met de Woe f t yne : die tulTchen Perfie
en het Landfchap Komis, enwyder s , voor
Karmanie en Dragiam iiitgeftrekt leit. T e n
Oofte heeft Cheraßia tot grenspael. ¿-«¿^a«
en het Landfchap van Hmd , of Mehran,
een gedeekevan Hind: eindelijk word het,
ten Noorde , met een gedeelte van Tarkeßan,
bepaeit. Waer uit blijkt, datonder
dezen naem van Cheraßtn, de geweiten van
Parthie , Arie , Paropanißu of Paropamiftu,
Margiana cn Bakiriane, volgens de
befchryving en bepalingvan PtoUmiM, begrepen
worden. Welkenaemvan Chorafan-,
anders by PtoUmans , aen het byzonder
Geweft of Landfchap van Parthie, toegevoegt
word : het welk hy Choreana , en
Stmbo , Chorz.e»a noemc. Maer by wy l e
word de naem van Choraßt» in eene bredere
betekenis genomen , cn wy f t ook aen ,
de verder gelege gewef ten, als die van gehcel
Mawaranalir en Turkeßan : gelijk dit
aizoo by ^Ifergan , en by de Perfifchc
Landbefchryvers, genomen word. J&Choraßan
word nu mede van de Perfilche en
andere Oof ter fche Ve lken, Vsbek%eaícmt,
na het Vo l k • Usbekken , dat over het
grootfte. en inzonderheit over het Noor -
der gedeelte van Choraßan heer f cht , zoo
als by ons boven is gemelt.
Naeuwlijks had Schach Aku , Konink oieu.
van Perfie , twee Jaren den Koninküjken
ftoel bezeten . wanneer hy t'eener tyde ,
met zijne Chans , en voornaernfte Ho &
luiden , om de Saá. Kasbynxyácnát, hen
beftond te vragen : o f e r wcl een beter
Land of Oor t was , als die ? D'een zcide,
Choraßtn : de ander , Pars: de derde,
het Land , "t welk de Usbekken bezicten.
Abiu ve rwi t t igt , hoe de Tartaren dat
Land zijnen Vader hadden afgenomen ,
bragt een tamelijk groot Leger op debeen.
keert daer meé na Choraßan, en gaet op de
Usbekken los. Op dit gerucht trok de
Usbekfche Vor f t Abdulkchan , Konink
Aboi met gewapendii' hand tegen. In den
aenvang ontftond groote fterfte onder zijn
Volk , en waeide, over zijn Leger , eenige
dagen, Onweder , met Donder en Ha -
id vermengt : daer de Usbehkcn , aen
lunne z y d e , altyd fchoon weder hadden.
Deze twee krygsmagten lagen zes Maenden
tegen malkanderen in 't Veld. Eindelijk
di'ong Schach Aboi tegen den v y i n d
in : zulks die wyken , en na Meßched
mofte vluchten. Schach Abas bleef drie Jaren
in Choraßan , en Heerfchte aldaer. N'a
dien t yd maekte zieh Abdnlliuhan weder
op,
T A R T
op , met voornemen , om zijn heil noch
eenmael aen Ahm te verzoeken. Di e oorl
o gduurde , voor de tweedemael, eengeheel
rond Jaer. Eindelijk veriloeg Aboi de
Usbekken , kreeg de Vadcr van Abduilachan
, Tilemchan, met drie Zoonen, gevangen
, en liec hen alle de hoofden afhouwen
: maer AbdallachaH , verwittigt
van de komfte van Schach Aboi, nam de
w y k , en quam daer na weder , me thondcrd
diiizend Tartaren , behaelde overwinningen,
en veroverde de Stad Turketh.
Deze oorlogen duurden omtrent acht Jaren
: midlerwyle de Pers zijn beft deed ,
om Choraßan , dat hy verlooren had , te
hernemen.
Sihach Aboi eifchte den Tartar tot een
twee-gevecht, of hoof t tegen hooft ui t ,
met te zeggen , dat dit een waer en oprecht
gevecht van Koningen was : daer
het geen hy deed , een gevecht van Ro o -
vers was. Zijn Vooroude r s , antwoörde
de Ta r t a r , hadden altyd in dier wy z e gevochten
; en woud hy niet vtn gewoonce
veranderen. Di t duurde tot aen het eind
des Koninkryks van Abdullachan, die omtrent
desjaers zeftien honderd ftierf Ve l -
gens Té-v/rtí, belegerde 5f/j0íri¡7^¿»Mj Balch,
de Hooft-ftad van Vsbek^, geduurende den
tyd van eenige Maenden : wierd daer na
gedwongen , van het beleg op te breken ,
zonder de Scad te veroveren.
Telin Chan volgde zijnen O om Abdnllachati.
Dees quam, met een Leger van drie
honderd duizend Tartaren , te Velde :
viel in Choraßan , en veroverde het geheel
en a!.
Deze Landftreeke is da befte van Perfie.
Men verzamelt 'er Kooren en Boomvruchten
, meer als tot voedzel der Inwoonders.
Saj , Rej t of Saja , word of wierd
ook voor eene van de voornaemfte Steden
van Choraßan gehouden ; hoewel andere
die onder het Landfchap van Deilem brengen
, en Vlugbeigh onder Zjebal, dat is -,
Bergland, of het aeloude Parthie.
Bej is op een vlakke en effe grond gelegen,
een dag reizens ten Noord-wef ten van
Komii, welke twee Steden de Woef tyne
van Choraßan ten Wef ten , volgens Abulfeda,
bepalen , op de Noorder breette van
v y f en dertig graden en v y f en dertig minuten
, en op de Icngte van zes en tachtig
graden , en twintig minuten , een geheele
graet Zuidcf t jker, als de Stad Kasbp •
in Perlie.
Ter zyde de Stad Key, leit een hooge
Berg , zonder lover of gras.
Deze Stad word voorde alderoiidftevan
Pai thic o f Ziekl gehouden : als die, vol-
A R V E. 3 8 J
gens de fchriften der Ma g e n , een aeJoud
Perfifch Vo l k , van Hmek^, Wetgever der
Perzen , zou geflieht zijn : of l iever , als
of ze te vooren al ecweeft wa s , en door
hem vergroot 5 doch daer na , door Me-
»ighir , Zoon van Firidon herbouwt zijn.
Rey, fchynt van Stephanm , Rhena genaemt
te zijn 5 welke Stad hy tulfchen
Scythie en Hyrkanie ftelt. Maer evenwelkan
die Rey het Rhagea van Piolemani, of het
Rhageia van Strabo niet zijn : als welk eene
Stad in Medien is, leggende alleenlijk v y f
honderd ftadien van de Kafpifche Poor te,
nu Derbem genaemr.
Rej wierd door beve] en beieit van 0»iön
de tweede Arabifche Chalif of Ke i z e r ,
den Mahometaenfche R y k e ingeüjft.
Daer na heeft , zoo het f chynt , Mu -
hammed Almahdi, Arabifch Keizer , de
vervalle S t a d , als hy daer quam , doen
herbouwen : of liever met een nieuw gedeelte
, als met het ophalen van wallen ,
oprechten van een grooten T emp e l , Kafteel
en Paleis, vergiert en gefterkt. De z e
Stad, zijnde de grootftevan Zjebal of Par'
thie, was tot meer als eene myle in de
lengte, en een halve in de breette geftrekt s
en daer en boven fraei bebouwt , en had
binnen een dubbele fcheute of gracht ,
en waterleidingen , als Abulßeda uit Ebn
Haukal verhaelt. Oo k krielde deze Stad
zooàinig van Inwoonders en Vreemdelingen
, dat geene Stad in 't Oo f t e , behalve
Bagdad , Volkryker gehouden wierd.
Hierom word Rey, b y d e Arabi fcheSchryvers,
de Moeder der Steden , de Brui d
derWaereld, Baba Elhub Ard, dat is,
de Poorte der Poorten des Wae r e lds , genaemr
: in de welke de Koophandel der
Menfchen gepleegt word. Hier by quam
de vruchtbaerheit des gronds , de volheic
van alderlei vruchten , en de luftigheit der
omleggende Landftreeke. Hier omtrent
wierden veele groote Dörpen bewoont , die
op deplaet ze, ^i/df/ii; genaemt, ftonden:
als daer waren Smd, Mergia, Konhad, en
veele andere: zulks daer uit een ige duizend
krygsknechten konden gemonftert wor -
den : want het gebied van Rey was wy t en
breet uitgeftrekt. T o t lof der Stad R n ,
ftrekt o o k , dat men by zekeren Arabi -
fchen Schr y v e r , Albibrib. leeft : debef t e
cn vermakelijkfte der Steden. is NesjoraH
in Aigrah : Sanua in fernen : Damoi^ in
Syrie , en Rey in Choraßan. Maer men
braed 'er in de Stad van hitte : d ewy l haer
Noorder gedeehemet Bergen beftuwt i s ,
daer de Zonneftralen uit den Zuiden tegen
aen fchieten ; waerom de lucht daer ongezont
i s , en dikwih Peft ontftaet.
Veele Mannen , die in geicertheic en
we-.
s