i 4 S N O O R. D
2c wel onthaelt. Al s hy eeten zou , decd
h y zijn gebed, gelijk de Chriftenen, mec
gevouwcn banden : cn had , naer allen
fchyn > eenige kcnnis van den ChriftelijkeaGodsdienft,
dien hy , miflchien in
lafan , van de Ro omf che Priefters , of
welin Tar tar y e , aen de Rivier d ' ^ w w ,
daer de Moicovi ters zieh neder gezet hebben,
ingezogen had, of wel by overlevering
en onderrichtinge noch behoudenvan
die t yd a f , dat aldacr de boven gemelti
Chriften Priefters zijn geweeft.
Alhier zag men, in her iaetft van Hooi -
maend , hec Sneeuw noch op het Strand
D e Hollanders zagen op Strand leedige
hiiisjes : als ook gevogelte en Zee-robben
in grootcn overvlocr.
Als hec Scliip Kaßrikum längs de Kuf t
van lefo zwerfde , zondcr meer No o rdwaerts
op te kunncn k omen, en het zelve
fchadeloos was , waer door het Vo l k gevaer
liep van te zuUen blyven, ftaektemen
de R e i s , keerde wederom , en zette het
de Straet de Vries weer door. En is te beipeuren
uit het dagverhael , dat de onzen
veel fpoediger om de Z u i d , als ora de
Noord zijn g e z e i l t , "t geene de winden
toe te f chryven was.
O p 41 graden 45 minuten, quamen
z y aen de Zuidelijke zyde van le^o weder
aen Land : alwaer hen de Inwoonders veel
Roozen cn Appe l en, zoo groot als Mi fpi
Icn , aen boord bragten : als ook Vi f c h
en Oefters in overvloed. Hier had al het
Volkwederom Zilvere ringen in de Ooren,
Men vond hiergeenHoenders, Ganzen
noch En d e n : mede geen Verkens, Schapen
noch Kalkoenen.
Het Gras was ajdaer zeer hoog ge^vaffen
, zoo dat men door het zelve qualijk
konde gaen. Daer wieflen in 't wild veele
Moerbezien, Dr u i v en, Braembezien
Okker-nooten, roode en witte Aelbezien,
Kruisbezien , en Provenfie-roozen.
Alhier ging E b en Vloct in Z e e j doch
hielden geen geftadigc T y .
Aen den Japanfchen Keizer zoudejaer -
lijks, Zilver van hier in crkentenis gczonden
worden ; hoewel het Land van fafan
zelve zoo Zilver , Go u d , en Kope r ryk
i s , d a t , alwaer men geen Boomen ziet
walTen , men we l verzeekcrt mag z i j n ,
aldacr Minerael in de grond befloten te
zijn : ook zijn menigte van Mynen ongeopent,
alwaer de Kei zer een pael doet
opnchten , cn met ecn kleine wacht van
een man of twe e , laet bezetten , op dat
niemand de zelve aenroere.
D e Tapanders bragten daer voor Ko opmanfchap,
Byl t jens, Ta b a k , Ho uwe r s ,
e i l O O S T
en andere fnuifteryen , vermangelendc dia
tegen Pckeryen , Traen , en Wa l v i f ch.
fpek aen d'Inwoonders. En of fchoon de
Nederlanders hier geen tarn of wi ld Ve c
zagen , 200 wierden liun eciitcr Elandsvellen
en Harts-hoorens vertoont.
Matjes. gelakte Ko p j e s , en een Houw
e r , bragten de Inwoonders van deze
pkets aen boord , fchenkendc den Bevelhebber
van het Hollandfche Sclüp , ( d i e
daer tegens iets anders aen hen g a f ) verfcheide
Kleetjes en Ko p j e s , we l k e , naer
allen f c h y n , aldaer niet g ema e k t , maer
van elders ingebragt waren.
T e r w y l het Schip Kaflrikftm aen d'opgcmelte
plaets lag, quam aldaer een vrecmt
vaertuig uit Zee aen , waer van het Vo l k
beter gekleet was, als dat d'onzen tot noch
toe gezien hadden , dragende me d c , als
de anderen, Züvere ringen in d 'Oo r e n ,
zijnde aengegort met Houwer s . He t was
geladen met gedroogde Vi f c h enVelwerk,
en hoorde tot Coetßore t'huis.
Van/f/ö d'onzen dan t'zeil gaende, op
de hoogte van Kaep de Groen , ftaken zy
na de Noordhoek van lafan over , en vernamen
onderweeg, een zeerfnellenftroom,
om de Noord. En dus verr« uit het ver -
hael des Ondfer Stuurmans . dat fchriftelijk
onder my beruft, boven gemelt.
Men leeft in de Rei sbefchryving der
Neerlanders, die in Koren gevangen gezeten
hadden , dar aldaer längs de Ku f t
de ftroom Noordc en Zuide , zoo fnel ,
als een ras g i n g ; daer uit zy beflooten
hadden, dat de ftroom uit het Noor -
den , recht u i t , längs Korea en de K^uft
van Tar tarye heen quam fchieten 5 't gene
waer zijnde , lefo een Eiland zoude
zijn : gelijk waerfchynlijk reets uit den
Brief van AngeUi is verhadt .
Het Vo l k van h f o werd door de J a -
panders ftrengbeheerfcht. Ve e l ede rMannen
van lejfo dragen lank haair. De Japanfche
Bevelhebber in lejfo , heeft medc het
gezag over de Tapanfche Landfehappen,
Smgaer, of rßngar cn Ferafakki. De Japanders
prönken , 200 in hunne T empels
als Huizen , medc met Land en Zeekaercen,
waer onder eenige van j^ßa,
beginnende van de Kajpißhe Z e e , tot aen
lapan en lejfo , ook met Waerelt-kaerten
die zeer onvolmaekt en misftallig zijn gelegt.
Beooften Nangafakk' is voor zeven
J a e r , een onbewoont Eiland opgedaen,
daer Ho u d wa f t : als medc de vrucht
Piß,ng.
In het mecft Noorder gedeclte van lefo
heeft men , volgcns bericht van Tapande-
, die aldaer zijn g ewe e f t , klccdercn
T A R T
gcvonden , die in Sina waren gemaekt ,
waer uit te befluiten i s , dat de menfchen
aldaer gemeenfchap, en handel met de Sineezen
over Tartarye hcbbcn , door het
Land der Inpi en van Niuche, want de Japanders,
in 't zeeker wiften te zeggen ,
dat de zelve over hiui Land aldaer niet en
•waren gebragt.
Zeeker He e r , die lange Jaeren in lapan
als Oppe r -hoofd, wegens des Nederlandfclien
Compagnies belangen , " woonde,
liceft my g e z e g t , dat de Japanders zieh
bedienen van lejfo , als wy van No o r -
wegen en Y s - l a n d , dat van daer werd
gebragt groote menigte gedroogde cn
gezoute V i f c h , Hout en andere gr^ve
waeren : dat veele der Menfchen daer
fchier half nackt gaen , zeer ruig en wi l d
zijn.
In zeeker aen m^ van l a fM toegezondene
Re i s -be f chr y v inge , der optogt ui t
Nangafakki nac de Stad ledo, gedaen in
denjaere i 6 8 p , v i n d e v a n het Landfchap
IeJfo o£Iex,o , door den ervaren en verftandigen
WoDtheeler en Koopman Hendrik
(7o¿e gcnaemt , ter neder gef tel t , het vol -
sende bericht.
\Jk ledo, Hoof t - f tad van/«/>«?« , gaet
de we g voort Noord-oof t enNoordwaer t s
tot aen de uictcrfte Grenzen v anhe tLandfchap
Ochio , 't welk ruim veertig graden
A R V E . 14.^
Tvc, dat by haer, cn ook by de Inwoonclers
Noorder breette heef t ; dit legt tegen over
't Land van Iez,o, alwaer 't tuíTchen beide
redelijk w y t is. T o t noch toe is b y d e
Japanderen onbckent , of Iez.o of te lejfo
een Eiland i s , of hoe vetre , en waer het
zieh heen ftrekt, zelfs de Inwoonders
van dien weten 't mede niet te z e g g en,
z y zijn de Sineezen eenigzins g e l i jk,
dragen lange Baerden , zijn woef t , vuil
cn mo r z i g , zoo als de Japanders daer van
getuigen 5 dat genomen moet worden ten
aenzien van hae r , want zy fchelden de
Sineezen voor beeftachtig mo r z i g , en ons
Volk mede voor fiordig u i t , om dat zy
luiden in der dacd ongemeen zindelijk, en
rein van aerd zi jn: die van leuo komen op
hären gezetten t y d , als ^ynsbaeren aen
den Japanzen Keizer eerbiedigheit doen,
cn gefchenkenaenbrengen. In ' t jae r 1684,
is'cr ecn Japans Priefter uit g ewe e f t , om
wegens Iex,o eenig ondcrzoek te doen, gelijk
zulks bevoorens mcnigmael gcfchied
i s , maer de zelve wi f t geen bezonderhedcn
te verhalen , als dat nae omtrent drte
Macnden reizens, zonder eenige verandeling
by de Inwoondcn tc ontmoeten :
zommige Sineefche ftoffen, die daer niet
gemaekt worden, hadde vernomen, waer
uit de Japanders wilden oordeelen, dat dit
Land zieh om de Noord-wef t aen Ta r t a '
des zelven Lands Daars genaemt wordj
't z y aen malkandercn vaft zoude zijn , of
andcrzins dicht by zoude paelen , en dat
gemeide ftoffen die over Matfmai niet gekomen
waren , van daer zouden zijn gekomcn
: omtrent even gemelte t y d i s ' e r
ook een Keizers Jonk , welk nu afgclegt
i s , ten dienfte, en op bevel van z i jneMa -
jef tei t , anders mag 'er niemand buiten
's Lands vaeren, van Japans Oof t -kuf t afgefteeken,
om te zien wat Landen en Vo l -
keren derwaerts te vinden zouden we z en,
maer de zelve wi f t op zijn wederkomf t
niets te verhaelen , als dat naer eenige t y d ,
in de groote Zee , zonder Land te vernemen
, gezworvcn hebbendc , en van meining
zijnde zoo 't mogeUjk was weder nae
huis te ftevcnen , hem zoo veel zwaere
•ftormen en harde winden uit den Zuidweften
bejegende, dat daer door tegens
zijn wi l en meeninge , hee! vei-der om de
Ooft wierd gevoert , en eindelijk eengrooc
Land, dat wel ecn vafte Kuf t fcheen tä
wezen , quam te ontmoeten , alv/aer hy
naer veel zukkelens in een gocde Baey geraekte
, en bleef overwinteren , en op liet
Iaetft van de Noorder Moi zon , wederom
bchouden in fapitn quam aen te landen :
deze Schipper , de eenigfte die kcnnis van
de groote Zee-vaert hadde , en nu overleden
i s , in Na n g a ß^i gekomen zi jnde, *
door een Man , daer ik vcelt)'ds vryelijk 2,|n, Uaa
mede wegens diereelijke zaekcn koutede, ^^
hebbende, dat mijn geboortc nct complaets,
naer ik hem wel bedui t , en in de rald?dtt
Kaert aengewezen hadde , die we g ui tgc- ^f^ij,®«^
legen w a s , heeft my nae alle hoedanighe- eiianriaa
den der zelver Landaerts Volkeren , te
weten, Ntemv Nederland, d a t o p 4 i gra- fcm.h«
den Noorder breette in America l e g t , laten
vragen , en door gemelte perzoons
bericht, kon niet anders befluiten uit alle de.
omftandigheden te oordeelen, of hy moft '
op het Noord-wef t einde omtrent de 40 bcnikm«
graden , Noorder breette , aen de Kuf t dVondeivan
America geweeft hcbben, oordeelende
ook , dewy l e dit Land van daer , zieh vries hec
noch al Nooräwaerts * fcheen te ftrekken,
en het Land Jez-o van benoorden ^.ipan,
voor ZOO verre als 't bekent i s , door-da "de begaens
meeft Noord-ooftwaerts heen l iep, '¿'''""jf*
dat gemelte Kiiften om de No o r d zeer Tamrye
nae. of wel aen den anderen mogcen loopen
, 't welk veel aennemelijker f i s ,
als dat /ez.0 om de We f t aen Tartärycj^zoacn
zoude paelen , en de wy l e de/.en Schip.
p c r n u d o o d i s , en door des Keizers ver-dat b«aeu
bot niemand buiten 's Lands mag vaeren , ^j^^een
om daer door andere bequame Zee-luiden jy'se Coif
aen te quccken , is het niet waerfchynlijk ¡k®' * ""
T 5 dat