m
4 9 0 N o o R D
d e Noordelijkfte Noma d e n . We l had
lex-ander de Groot bcftaen , een Ve ldtocht
te doen , wanneer hy Bejfus cn Spitamenes
opzoclic : macr als ßfjfHs levendi;
gen gebragc, en Spitamenes by de Barbaren
omgekomcn wa s , ftaekte hy zijn beftaen.
Spitamenes, een der Perzen , die voor
Alexander gevlucht waren > was van de
Baktrianen en Sogdianen , na de Ch o r a f -
mers geweken.
Dus verrc zy gefproken van de Lande n
TMgnl, Tibet, C.uk-ir , Vsbek. , het Da l
Sogd, Bnchara , Turkeflan , en verfchei-
Atna Mawiiranarfche oí Over-Oxufche, b y -
gelegene cn andere gewc f t en ; zoo van die,
welk ondcr d e g e h o o r z a emh e i t v a n d c nPe r -
Ijfchen Konink ftaen , als van die , welke
eigen Ta r t e r f c h e > en andere He e r f chappyen,
Ry k e n en Pr insdonime r z i j n; voor
ZOO veel als zulks iiit veelvuldige Schry -
v e r s , die in ondericheidene Eeuwen hebben
ge l e e f t , zoo gedrukre als ongedrukt e ,
verfcheidcner tongen bye enl i ebbe gebragt:
dies z a l , vermids clk Volk een byzonde r e
fpelding heefc , en dat iiet ü p p e r - g e z a g
o f de He e r f c l i appye , en vervojgens de
groot of Jciein uirgelirekcheit des gebieds ,
ja zelf de geheeie benamingen der geweften,
fteden en plaetzen, in die Landf c : ^
pen , verwilTeling onderworpen zijn , mi f -
fchien de fpe lding en benaming der Steden
, Piaetzen, Gewe f t en en eigen namen,
ZOO niet ter neder zijn ge f t c l r , als die by
alle Volken iiitgeiproken , gelezen of genoemt
wo r d e n ; gelijk om gemelter oorzaek
de grenzen , heerfchappyen cn bepalirgen
dier geweflen , misftelling , na den
hedcndaegfchen toe f t ant , onde rhoor igzoude
können z i j n , (hoewe lgc i oov e z e e rwe i -
n i g ) z i jnde de volmaektc kcnnis, ter oor -
zaek van de verre a fge l egenthe i t , menig-
D :
vuldige wiflelvalligheden in 't gcbied en
des zelfs ui tge f t r e i c the i t, als ook om den
roegang, d i e , zoo voor Ui t l ande r s als
zclve voor Bu u r c n , tot die plaetzen v r y
bezwaerlijk is ; gelijk mede om gemelte
redenen , in de lengte en breete der plaetzen
, die na verfcheide Schryvers zijn ge -
volgt , veranderlijkheden of misftellingen
ingeilopen zoude können z i jn, 't geeneniet
hebbe willen n a h t e n te vermanen ; verdienende
by my Iiet meefte g e l o o f , nopende
de Landen in de Na bmi r f c h a p vanPe r f i en,
en Perfien zeive, he t geene uit nieuwe aen
my van die g ewe s e n toegezondene berichten
is overgebragt en ter nede r geftelt.
Muhan is een La n d f c h a p , bewoont by
Tarraren , achter Tndoßan; hier worde n
de befte Pylen cn Bogen gemaekt . De
Bogen zijn van Ho o r n , en de Py l e n van
ftcvig Ri e t .
e n O O S T
De Tarterfche Prittcen, z.00 Moega l en, Kalinakkcn
als Usbekken , en andere , Aeiben
de Sineeßh-Tanar/chen Keitjer in groa.
te achting i als m ^eker Brief, aen
mj Mit Peking gefchreven , blijkt; waer
hy te zAcn U, hoe een der aelver s,ijn Majeftcit
door iijn eigen Zcon quam kgroeten.
£ n v y f cn twintigften van Sprolckelmaend
zeftien honde rdz cven en
hentig, kreeg den Keizer in Pet
y d i n g , d a t ' e r zeker Zoon van een
Konink , uit Op p e r -Ta r t a r y e acnqitam ,
om hem een gelukkig Ni e uwe j a e r te we n .
fchen 5 en den P r i n s , wegens zijn verjar
i n g , t ebegroe t en . De Ke i z e r , die de z e
Luiden niec veel v e r t r o uwt , laet hen nooit
binnen Peking komen } maer is ' t de ge -
woonte , dat ze zieh ter neder flacn in een
groote vlakte , omt r e nt drie mylen van de
Scad, daer ze piechtelijk v e rwe l k omt , en
heerlijk onthaelt worden j gelijk ook acn
deze Prins , wiens gevolg beftond in zes
hondcrd Ru i t e r s , gebeurde. T o t dien
einde z o n d de Keizer vier dui z end R u i -
ters, en vier duiz end Voe t -kne cht en , me t
veel g r o v e ftukken G e f c h u t , om zieh te
dier plaets te legeren , en daer op te richten
dr i e Keizerlijke Te n t e n , die elk om
het pr a cht igft waren toegetakeir. d'Ee r f t e ,
zijnde wel de groot f t e , ftrekte tot cen
Vergader-zael, de twe e ande r e , wa tkl e in -
d e r , dienden tot plaetzing van den Ke i -
zerlijken T h r o o n , en S c h a t - k i f l e n , by
welke de Vo r f t gewoon is te flapen; en
ftonden aen den ingang der zelve zes vervaerlijke
T y g e r s , die in §ierlijke hokken
opgefloten zijnde , voor Ho n d e n dienden,
om d o o r h u n gebrul bekent te makcn, als
'er iemand tot de plaets naderde.
Den zes en twintigften trok de Ke i z e r ,
des Mo r g e n s t e n v y f u u r e n , me t zes duizend
man te paerd , en alle zijn Ho f - g r o o -
ten , na de bovcn gemeide pl a e t s , 't welk
zeer heerlijk om zien was. DeKe i z e r trad,
op zijn aenkomftc in de eerfle T e n t , cn
zertede zieh neder op Alka tyven . On d e r -
tuflchen wierden zeer net gewrocht e Ma t -
ten g e l e g t , van de Te n t e n desKeizers tot
die van den Zo o n des Koninks van Ta r t a -
r y e ; welke toen , onder het a f b r a n d e n
G e f c h u t , door eenige Ho f - g r o o t e n
gehaelt, en tot den Keizer gebragt wi e rd.
Als de Tartarifcli e Prins den TJ i roon begon
te naderen, viel hy op zijn a enge z icht ;
doch de Keizer bcval hcm ten e e r f t enopt e
ftaen , en di cht by hem neder te zitten ,
op he t twe ede Alka tyf . Wanne e r de Prins
kortelijk , na de wy s van die Landaerd ,
den Keizer alle zcgcn cn voor fpoed toewenfchte,
met b y v o e g i n g , dat zijn Vade r
vaft
T A R T
V:^ gcftclt h a d alles, tot zijn eigen hert cn
blbed toe , voor zijnc Majcfteit op te ofFeren
; en zijn ccnigc Zo o n derwacrts gezonden
had , om hem daer van ten vollen
te verzekeren. De Ke i z e r , hier o v e r g r o o -
telijks ve rblyd z i jnde , bragt hemacnlionds
een Go u d c Ko p met Wy n , tot een bctiiiging
, dat hy die toezegging acnnam ,
en zijn Vade r alle heil en zcgcn toewenf chte
; waer op het Gc f c h u t andermael geloft
wierd. Eindelijk begaf zieh de Keizer me t
al het gezelfchap in de groot e T e n t , daer
een heerlijke Ma e k y d toebereid wa s : en
eenige t y d te zamen vrolijk gcweeft zijnde,
nam de Ke i z e r , ondcr het los branden van
't Ge f c h u t , zijn afTcheid , en begaf z i e h
in .der yl na de Stad. Du s verre gemelte
Brief.
Volgen eenige
A E N T E K E N I N G E N ,
R.ikende Scytifche of Tarterfche Landen , Steden
, Plaetije» en Geweßen daer omtrent :
getrokken uit z-eker Perßaenfch Bock., -van
de algemeeneLand-befchryving. door Aboe -
Llihafen , Zoone van Ali Dz j u r d z j a n i ,
tc Tarnen geßelc , en door mijn z.org op
Batavia vertaelc: fchynende in dit vsrhael
de z^lve fireek. en weg. gevol^t te aijn, als
boven , ortdtr de Naem-hjfi der Pleißt
plaetuen , injfchen Samarkant en Cha an -
balug, ü ontlced', 't geene my Hit Sin a
lez-onden was , en mede in de ¡jehe Rtu-
J vervat, die boven onder den
t van 't Gezjinrfchap des yiirß Siachroch
na Ch a t a y , ü aengetogen. JVor
dende hier het t^elve herhaelt, om 't on
derfiheid in de Jpeldinge, de meerder plaetx.
en die'er worden gemelt, en de netterverklaringe
der z^lver ; om dus de wäre henamingen
en gelegemheden te helderder te
vcrtoonen.
EE r ik t o t deze Stoffe k ome , zoo
moet ik v o o r a f wa e r f c h o uwe n , hoe
van Ta e lkundige bcn b e r i c h t , dat
omtrent de namen van plaetzen, en h e t g e -
tal van hacr lengte cn b r e e t e , z omt y d s d u i -
fterheden of onzckerheden opdoen ; welk
gcbrek zieh al veel in de oude Perfifche
Land-befcIiryving-Boeken v o o r k omt , behalven
da t de Le t t e r s o o k vceltyds niet
kcnnelijk en onderfcheidelijk gcnoeg uitged
r u k t , cn hare punten z omt y d s gehccl nagclatcn
, of onde r en boven wa t v e r z e t, en
aldus aen verfcheide Letteren betrekkelijk
zijn ; "t geen een grooc veifehil van klank
in de woorden g e c f t , en nootzakelijk misflag,
omcreni vr e emde n ame n , die niet ¡
R Y E.
4 9 1
gemeen zi;n
veroorzaken mo e t : cn wacr
b y dan noch k omc , dat hacr f chr i f t maer
allecn uit zuivere mcde-klinkers , z o n d e r
nacm-letters of vokalen, be ihe t . Di e s zoo
is het byna maer een geluk , dat men de
rechte uitfpraek van ieder lettcr-greep, die"
zonder vokael niet kan uitgefproken wo r -
den , omt r ent heel onbekende woorden ,
wel t r c f t , alzoo het zelve macr een raedzel
i s , waer in me n , omtrent nooit gehoorde
namen , iets toegeven kan , om de rechtc:
klank van het wo o r d by giffing te r aken,
gelijk voor een Sprack-kundige licht doe -
nelijk is , omt r ent zulke wo o r d e n , die eigentlijk
de Ta e l makcn.
Voigt dan de Rolle van de Ruft-plaetzen,
diedeGezanKn van Chak^aan-Saied Mier-
Siach-roch , Zoon van Timotrleng of 77-
mnrlaen, in hare Re i z e van Samarkand na
Chatay , of CMay , d o o r gereift hebben ;
waer omt r e n t ook reden van bekomme r ing
dat eenige plaetzen niet wel van haer
naefte onderfcheiden zijn ; maer z omt y d s
wel twe e . of wcl cen gedeelte van de een
met een andere t'zamen loopen , alzoo de
zelve niet o n d e r , maer nevens malkanderen
, alleen met een roode ftip , i n ' t B o e k
van de Grond- t a l e , onderfcheiden zijn ,
die hier en daer licht overgeflagen, of q u a -
lijk ge z e t kan z i j n , 't geen dan noch meer
' jeling moe t g e v e n , die men in de Orientaelfehe
Handf chr i f t en al veel onde r horig
is. Do c h trede nu ove r tot de Rolle of
Lijfte van voorfchreve namen , die na alle
fehyn , van de Gezanten zelve zullcn o p -
gegeven en aengctekent zijn , op het lactfte
v a n ' t J a e r veertien honderd negentien,
o f in 't begin van veertien honderd twint ig.
De namen dan , en het Perfifch ve rha e l ,
luiden a l d u s :
Samarkhand.
Khara Boelaackh- Sjtraaz..
Sjiraau is een Stad , d o o r Timwlaen^tb
o u w t , en na de Ho o f t - f t a d v a n h e t L a n d -
fchap Perßs genaemt.
* Do Abä Wackhaba.
Do uiba Wakhabä Jfajerakh , een plaets.
BAkhaakKj een andere plaets.
Doemtecki
^khtsje'h, oíAitsjeh,
Q j i q 1
)
[ i ] Hhau.
Dir betckeoc , in't Pali.icnfch , twee raime wyc-mouwig
« Rokkcn , als d'Arabicis dngeD ; en een Cbbl, d« is,
«11 Rok iiict naeu« nioiiwen, dis oia t ly£ Hu«: ta Jciakh,
beauii ildulci tiuä ca gcicetfchif.
: M