Äf
I5 N O O R D
„ccn Vadcr over licn begon te liecrfchen,
„ getuigcnis gevcndc dat hy p Jaren had
,5 tocgcbragc om de acrdevan de wateren
j , tc fchciden j waer mcde zy was bcdckt
j.gewccñ , cn daer na bcvondcn dat hec
5, droog \s-as geworden, vindcndc vcrjjlchcide
voctpadcn der beerten , waei-
„ mede de Aerdc weder van den Hemel
>,vei-vult en gezegend utiis. Hy kerde de
),meniclien boomen en alderk-i kruiden
«planten, en gcbood in de vier deekn
„ zijns Ri j k s , Zon en Maene waer te nej>
men, rechtende groote vlijt aen om
„eenige verkcuigen uit te vinden , tot de
5j Muzi jk belioorig. Hy is de ecrfte Ko-
„ ning die zijnen ftoel vefte in hct land-
Xenci, ondcv den namc De
„ Sineezen hoiiden liem voor denheiligftcn
„menfcli die ooit gekeft heeft , waerom
„ h y ook van hcn noch in alle Tempelen
„ zeer vieriglijk werd aengebeden , voor-
„ namentlijk van den Akkerman. Hcnderd
„ Taer heeft zijn gezag geduur t , wannecr
„ h y 1 17 Jaren oudzi jnde, quamteover-
„hjden : een zijner naeften, met name
„Xhm, volgde ÍQ zijn plaets, cn fliehte
„ eencn anderen ñam, onder den naem van
„ Tu , zieh vüjtig toonende om den loop
„ der Hemelfche lichten te onderzoeken,
,5 maekende daer van ook een befchryvin-
„ ge , cn was d'eerfte onder hun die de
„planeeten uitvond , en daerom werd
3, hy ook voor heilig gehouden. Hy heeft
„geheerfcht 5 5 Jaren, wanneerhy, na een
„levens t i jdvan i i o Jaren, aflijvigwicrd.
„ Van hem , tot den vyfden Koning uit
„ hee zefde gellachte der Sineefchc familien
„Chi», genzcmt Qnxihoau, z i jnin' t v e r -
„loop van 1858 Jaren, 8i achtereen
„volgende Koningen geweeft, wclkers na-
„ men wy hier om de konheit niet zuUen
„noemen. Cwxihoan maektedan eenbegin
„ v a n Heerfchappye Jaren voor de
„komfte Chr i i l i , zijnde van inborft een
„ftout cn dapper Oorlogsman j hy is die
„Koning, die den wytberoemdcn miiu
„waer door Sma vmTArtarje gefchciden
„ b l i j f t , ftichtte , daer van hunne ge-
„denkfchriften aldus fchryven. On-
„ zen Koning Cmxihoan, zijnde wys cn
„verftandig, ja deklockmoedigitein Oor -
„loge van alkonze flammen, vracgde in'c
„zefde Jaer van zijne Regeeringe eenen
„ Waerzegger Cna'dat hy byna der Tarta-
, ren dwingland geworden wa s , ) wie
, nae hem zijn Ri jk zoude vernietigen
erd geantwoord Hhi
ikijc, 't welk
„ Tartaren zijn j ; daerom heeft i
hy in dei
„ y l , van de ftad Kin , leggende in het
„landfchap van Xcwi , tot in de groote
„ Zee van Leauthnng belaft, längs zijncgrcnen
O O S T
grenzen heen, yder in zijn gcweft, eenen
grooten muiir van 2.8 eilen hoog ( dat
.311 hout voet i s ) aen den anderen gc-
.hecht op te boi iwen, op dat hy zieh
,van die woefte volkcren zou aflchei-
,den : maer gemerkt de duivel een va-
,der der kiigenen i s , en in' t gemeen
,zeer twyfelachtig iets voorzcgc , ZOG
, begreep de Koning deze voorzeg-
, ging niet, want zy gaen voor t , en ge-
,tuigen, hoe na verloop van 51 Jarcn,
j wanneer hy 5 7 Jaer geheerfcht hadde, af-
,,lijvig zijnde geworden , zijn Zoon ge-
, naemt Hmje , of na zijn kroning Vlrj,
, door daitel en ongebonden k v e n , van
, ccnHerlogCÄ^io-f^iowierd omgebragt, cn
, vernietigde alstoen , naer de voorzeggin-
, ge, het ganfche Ri jk. Veele Europeers
, zullen miflchicn anders fchryven , alhoe-
, weldit^ae^dcninhouthunneroudefcllrif-
, ten dus over gezet is. Di t zefde geflacht
„heeft onder de naemC/j;M,maer vierver-
„volgende Heerfchcrs gehad, cn qviam
„als toen een menfchc, genaemt Hanca-
„oco, zijnde wel fcherpzinnig van ver-
„ ftand, doch van eenen geringen ftaet, en
„een fcheepsgezel geweeft, door grooten
„ aenhang zieh Koning te verklaren, ftich-
„ t e de zevende familie onder den naem
„ van Han , by welkers navolgers ( uit dat
„ hi i is, ) onder de beftieringe van den IT.
Koning Nigawe, en wel in zijn zefde
„ J a e r , o f in t 42 Jaer des Keizers
„gußi, wanneer 't iiier alomme in vrede
„was, is gcbooren G O D cn M E N S C H
„ van de Maegt Maria : zy getuigen dat
„ ten dezen t i jde , de Zonne zoude ge-
„ eclipfeert zi jn, en dat in 'tteken Aquarius
„ zieh een Comeet vertoont heef t : zoude
„het wel die uitmuntende blinkende Ster-
„ re , jae die trefFelijke tonge des Hemels
„(gelijk de H. Oiidvader ^gnßini u
„ zegt ) geweeft zijn , die boven ßcthle-
„hem, de geboorteplaetze van den Salig-
„makci- C H R I S T U S J E Z U S v e r -
„ kondigde ? gemerkt deze plaets en Xenci
„ mecft Oof t en We f t van den anderen ge-
„ftrekt, en ongevaer vier uuren of <Jo
„ graden ( in den Meridiaen) komt tever-
„ fcheekn : Maer hier tegens werd weder
„ingebragt, 'tgeeneOr/^^w« f chryf t , dat
„ d e Egiptifche, en de Chaldeufche Ster-
„ rekundigen naer het Joodfche land zijn
„ gereift, om deeze wonderbare Sterre ,
.,( die Cr^ßßhomM eerder voor eenen Engel
des Lichts a cht , ) te aenfchouwen, zoo
j kan dan dczelve niet zcer hoog boven
•jden Horizont hebbcn gcftaen, of zoude
, van hare nabuureu anders mede zijn ge-
, zien geworden : wat van deze waerhcit
, by ons niet werd gcwecen, dat zullen
wy
T A R T
„ w y cchter met het lijden en ftcrven van
„onzen Zaligmaker (wanneer de Zon tc-
„gens den loop der natuure vciduifter-
„dc ) zekcrlijk komen te bevefti-
„ g c n ; dat de Sineefchc volkercn van die
„waertekcnen niet onwetende gebleven
„ zijn , gemerkt hunne Kronijken daer
„van (onder den veerthiende Koning
„Ou.\nvu) aldus fchryven. In' t 7 Jaer,
„ de" 3 maend en 15 dag van onzcn heer-
„fchcnden Koning, wierd een groote en
„nooic mccr befpeurde duifternifie aen de
„ Zonne , in den Stier gezien : zoo dat
„onder dezen koning heeft geleden, en is
„geftorvcn G O D cn M E N S C H ,
„ des wacrelds Zaligmaker.
„ T o t hier toe, onder den 15 Koning
„Mintje, hadden deze volkercn noch geen
„ander geflacht of navolging dat hun tot
„ deugdcn was aenprikkelende , als 't
„geen al ruim 500 Jaren geieden , onder
„den 13 Koning van 't vyfde geflacht
„ ehest, door twee vaifche keraers hun
„ was geleert geworden, zeggende een met
„ namcn Aietje, dat alle mcnfchen zieh on-
„ der malkandei-en zouden liefhcbben , en
„ veel liever flcrvcn dan elkanderen
„ vyand zijn ; waer uit toen is voortgeko-
„ men de vuik gruwelijke Sodomitifche
„zonde , want de mannen hangen ma!-
„kandcren als klitzen in flinkende welluf-
„ten aen't l i j f : zijn wederpartye genaemt
„Tauch»,' leerde dat de menfchen maer
„ z i e h zelven moeftcn lieven, cn geene
„ mocite met andere hebben j jae zoo hy
„ mer een liaair van 't hoof t , alle men-
„ fchcn konde verlolTcn , hy zoude het
„niet willen docn. Maer in dien tijd ,
„ i k weet niet door den geeft der voor-
„zcggiiig, of door de wacrachtige aen-
„komfl der Apoflekn in de nabuurlijke
„fteden cn vickkcn , quamcn de geruch-
„ ten tot voor dezen Koning, dat in 't We f -
„tcn eene groote wet wierd geleert, die
„de mcnfchen tot zaligheic cn deugdcn
„was aendryvende; de Koning, hier toe
„ genegen zijnde , liccft een wys en ver-
„flandig Man , met naeme Cajmgan,
„nevens noch achthien andere afgevaer-
„ d i g t , om deze wer te gaen nafpooren,
„ o p datze in Chma mogte worden ge-
„ vocrd j doch deze zijn, na langduurige
„reize, in ccn RijkT/McAo genaemt, ( k g -
„ gcnde in hdiin) aengckomcn, alwaerzy,
„ onluflig zijnde geworden om vcrder te
„rei/en, eene zckcre vaifche f e f t e , ge-
„ nacmt Fe , (mecnende dat het de rechte
„ cn by hacr gezochtc wet was ) hebben
„aengcnomcn, cn nevens hacr een jeerling
„ vnn die ordre genaemt Hamen , met 41
„ daer Overgefciircvcne leugenachtigeboc-
A R Y E. 17
„ k c n , cn ccn groot gefchildcrt beeld,
„ naer de gedachtenifle van hunncn Af god
„Fe, aldaer bekomcn hcbbende, zijn z y ,
„"na datze drie Jarcn waren uit geweeft,
„weder te rüg gekecr t , en in hun Land
„ by den Koning gekomen , die tÄ-ftond
,, het beeld aenbiddende , voorts geiaft
, heeft deze we t , niet allecn doorganfch
China , mzCT 06k'mToncquin, Combodu
,, en Siam, gelijkze daer van iiet fchcmcr-
,licht noch hebben, tc verkondigcnj dit
, is gefchicd 60 Jarcn na de geboorte van
, Chrißta , en heeft, van dien tijd af tot he-
, den, deze afgodifche Leer zoodanig een
„ toegang gekregen , dat nu in hct Land-
, fchap Nankin over de 1300 van hunne
, Duivelstempcknof Pagodes kunnen ge-
, tek worden. Deze wet is naer de naem
, van hunnen Patroon Fe genocmt, en uit
, een ander Sede gcfprootcn , genaemt
^ Taufn , welk wooj'd zy in twee namcn
.verdeckn , Tau beteekent eenige vuilig-
, licit of verrottinge , Sft, daer mcde
, drukken zy uit verfcheidegeleerdeman-
^nen , die dag cn nacht zieh over 't be-
, fchryven dezer zacken roemwaerdig
, hebben gedraegen ; deze hebben ecrft
,veekViifchen, en met namcn den Vi f c h
,Tnkpan , als Coden in't water, aengebe-
, den , doch door vcrdcr onderzoek qua-
, men zy die weder te verdeelen , onder
naem van Nu^tan , of Cm. Zy ge-
,loofden de vermenging der inwendige
, geeftcn , dat de zielen in aftvezentheit
, eens lichaems onfterfFelijk zijn , en daer-
, gm gebruiken zy ook deze ftellinge in
, de navolgende woorden : Cin het zaed,
^födeaelTem, Xi» een hart;, en gemerkt
, z y zcggcn , dat her hart de wortel van
, den aeifcm is, en d'aeilem de wortel van
, iict zaed, zoo zai dat zaad weder tot den
, aefTcm, cn de aclTcm weder tot iiet harte
, der mcnfchen zijnen kcermoetenneemen;
,cn bcvefligcn zulks met het woord
^Taytan, oiLmäen, waer mede z y ver-
,flaen, dat des menfchenlichaemontelba-
, re natuurlijke gcdechen en eigenfchap-
, pen heeft. Van de opflandinge des
, lichaems gelooven zy , dat na cle ziele
, van het lichacm is gefchciden , die in
,ecn plactze verhuifl , genaemt 7'<jmi«,
,alwaer zy zoo lange verblijft, tot datze
, weder in deze o f gccnelichanien varcn zal;
, hierom bcflrooyen zy ook den dooden
, met zout , cn gelooven dat het Li jk hier
, doorminderven-ottinge onderworpen is.
, Z y roepen en bidden door ofFerhanden,
, ook voor de dooden en zieken, bezweeren
, de booze gccftcn dooi- duivelfche ktteren,
, die zy Foxi,i noemen. Tweemael des
, daegs, doenzc met hunne onderhoorige
C . „ P a -
msmm