Ii
126 N o o R D
fteen , äk Kircherns die vercOonc , hy de
Gttle Rivier te.zijn.
AI wie door de groote Muur vaa Sina
ter poorte inkomt , werd aengecekent, en
ook ZOO die uitgaet { de Sineezen rijn
náeriverig, ajs teveel Uitlandersdoordien
weg in hun Land komen , • daerom verftonden
z y , wanneer dat onder den Heere
£. Tsbrands Ides.,. die A^e z ant
-h'unne Czaerfche Majefteiten wa s ,
trent vier honderd menfchen in Sina quamen
, dat in toekomende die Gezanc-
•fchappen , in niet mcer als honderd mcnfchen
zoude beftaen ; wezende hen aengenaem
, dat alle berichten en brieven ,
in 't La t yn werden gefchreven , om dat
•zy doch altoos Roomfche Geeftdijken tot
harent hebben , welke die Tael beter als
hct Mofcovi fch verftaen.
Z e k e r j e z u i t , ^cnz^mx Alexander, althans
noch in Sina by leven, bericht, dat
hy op bevel van den Koning , de groote
Muur heeft gemeren , en die bevonden
drie honderd Duitfche mylen lang te zijn,
doch ZOO hy op eíFen land lag , wäre hy
Velgens zijn oordeel wel lang vier honderd
myl, is Over hooge Bergen ge l egt , heeft
vier ingangen, als de Lemunger Poort, de
Datfrfche en Selingtr Po o r t , de vierde, te
• wecen de Tibetfe Poor t , is zoo breet ,
•dat semakkelijk vier Ruiters naeft by malkander
daer door konnen-ryden.-
Buiten de Sineefche Muur Noord en
Weftwaerts, gebruiken de Tarters erl Sineezen
Wagens, die door Oflen werden
fetrokken , doch zoo dra als men binnen
e Muur is , bedient men zieh van Muilezels
en Ezels.
De Sineefche Muur werd by de Moegalen
genaemt Xongan of TJchahan Crim.
Zeker Reiziger die van het Noorden binnen
Sina is getreden, fchryf t aen my daer
over als volgt.
Tegen den Avond quamen w y aen de
Sineefche groote Muur , en reden eerftelijk
door een Poor t , alwaer de Muur voor
het meeflen deel vervallen lag j omtrenc
een mufquet fchoot verder, togenwy weder
door een De u r , daer een rondeel om
gong : en vorders reden wy noch door
twee Poorten j wy zagen de Muur aen
deze Poorten drie dubbelt te zijn , of l iever,
wy zagen drie Muuren, die ieder op
rondeelen of groote plaetzen ftonden : op
de Muur , daer door de eerfte Poort gon-
. gen , zagen wy een Wacht -hui s , daer
-iteeds wacht in gehouden wierd , en buiten
delaetftePoort, was mede een Wacht -
-huis met twintig Manbezet j waer uit befloten
fchynt te können werden , dat de
Muur voornoemt , dmtrent de Poortcnj
O O S T
ingen verdubbelt i s , en dat'er ver*
: Poorten met Wapen-plaetzen tot'
fterkte zijn gcbouwt. Een vierendeel myls,
nietverrevan.de eerfte Poort , zagen wy
ter linker zyde leggen een Stedeken Galgan
of Kaigan genaemc, dat met een fchoone
levendige iteene muur omcogen wa s , en
Toorens heef t , die met pannen zijn gedekt,
bewoont by Sineezen j aen deze
Stad is biiiten der Stede-muur, een Voorftad
, en heeft yzere Pooi ten , doch geen
graftcn. Hier was in het Jaer idSÄ een
bezetting van zeventig man.
Velgens zommige berichten aen my
gedaen , zijn buicen de Muur , Vuur -
toorens of Vuur-baeken opgericht.
AJle boog fchoten ontmoet men op de
Muur een Toorentje ^ en de Muur buicewaerts,
is op veel plaetzen zeer blinkende
, op zommige plaetzen is zy mec
aerde gevul t , en op andere plaetzen met
gebakke fteen , en ook öp zommige plaetzen
met Klip-fteen, enz.
De Jezuit Gobien, in zijne verhglen
van des Sineefchen Keizers b e v d , omtrent
de Chriftelijke Rel igie, zegt dat het
Landfchap Leaotong van Korea isafgefclieiden
door een arm van d e Z e e , en zulks
achter de groote Sineefche Muur. E n w y -
ders , wanneer de Tartaren zieh meefter
van dit Leaotong hadden gemaekt, hebben
z y haer Hof in de Hoofd-ftad van dit Landfchap
geplaetft, zoo dat nu de Inwoonders
van Leaotong in Sina , voor Tartaren
^ n , en genieten alle de voordeelen,
welke eigene Tartaren toekomen.
Van de groote Muur meld zeeker gefchrift
by een Sineefch Chriften opgcftek,
dat hy bykans voor twee duizend Jaer,
Van den Keizer Zhingehi gefticht i s , beginnende
'an de Zee-boczem aen Leaotung
, en eindigende in Xienfi, bcOuitende
de Landfchappcn Pekim , Xanß en Xienß,
hebbende in de rechte een lengte van 660
* mylen , en in de kromte meer als dui- " ^^
zent , breet zeven of acht vadem, en fche'myt"
hoog zes vadem j zy is gebouwt over de
hooge toppen van fchrikkelijke Bergen,
daer zijn op körte afllanden hooge T o o '
rens, om wacht daer uit te houden, gebouwt
, waer van, als ook van de Muur
zelve , de gebakke fteenen noch zeer gaef
vertoonen, En dit weinige is getogen uit
het verflag van aengeroerde Sineefch
Chriften.
Omtrcnt het vierde deel van de lengte
n de groote Mu u r , acht men te zijn
a de laetfte Muur -poor t , op een na ,
naer de Korefche Zec toe , wezende de
Leaotunger Poort de laetfte.
De groote Sineefche Muur die Sina van
Tnr.
J: