• F
i l í A ' f
¡I
^ V
3 7 8 N O O R D
ncemt aldaer dcn La n d b o uw cn Koopl i andcl
wacr.
Kort bericht , ove r S r c d e n , Plaeczcn
en Gewe f t c n , be zuiden Sil'erie , en be-
Ooftcn de Ka fpi f che Me i r g e l e g e n , en hun
onderlinge a f l l a n t , mc c f t onde r de naem
van Kajaki Tartari , enz. begrepen , b e -
kent in de Bucha e r f che en Ch ewi n f c h e
L a n d f l r e k e , z o o als die zijn bereift door
zeker Ru f c h Koopni an iiit Tobol ter hand
e l , en aen my fchrìftelijk me de gedeelt
als volgt .
Befchryving de r Rc i z e van Tobohk!!
t o t de geweften d e r z o o genaemde Ta r t a r
fche Kozakken. De reisbare wegen me c d e
benamingen over Adbafchcoy en Kapkanì,
tot de Rivi e r Ifchir», en van de Bucha e r f che
en Ch ewi n f c h e p l a e t z e n, cnz .
T o t de welgelegene plaets Shamshi Karagaiot
, is twaelf dag reizcns doorga ens ,
weike Ri v i e r ^ t ó w valt uit he t Zuid-we f t e n
in de Ri v i e r Irtis, en van Jfchimskie Karagaiae
r e cht t o e , t o t den oor fpronk van de
Rivier JJchim , v o o r b y Irtis, zijn fteenachtige
we g e n , elf dagen reizens, welkers
oorfpronk k omt van 'c Oo f t e n ter flinker
z y d e van de fteenbergen , tuiTchen beiden
d e boven gemelde Shamshi Karag
den oor fpronk van de Ri v i e r Ifihim , Zijn
vede ftilftaende wateren , Vi f c h - r y k , van
Snoek , Baers en CaroefTen : van de 001
fpronk de r boven geme lde Rivi e r Jfchim
t o t de Ri v i e r Norlfchim , is een dag reizens
5 de welke valt in een Me i r , daer
Vifc h is in overvloet.
Van de Ri v i e r Nor Ifchim, tot de oor -
fpronk van de Ri v i e r Kinirbaskie , zijn
2es dagen reizens.
Van den o o r f p r o n k van de Ri v i e r Kiìiirhaskje
, ' t o t de Ri v i e r Sarifoe, is vier
dagen reizens.
T u f l c h e n de Rivi e r en Nor Ifchim , Kimrhaskit
en Sarifìe, zijn 'er andere kJeine
Rivi e r t j e s : een i s ' e r genaemt Targa, d»anderen
zijn onbekent : Kinirbask,ie valt in
d e Ri v i e r Sarifoe, die dan valt in de R i -
vier Sirdarjoe : op zommige plaetzen gaet
de Ri v i e r Sarifie onder d o o r d 'Ae r d e : van
d e Ri v i e r Sarifoe t o t Toergoefian, is we i -
nig Gr a s t veei z anda cht ige wegen , zijn
daer : op z ommi g e plaetzen is 't water
zoutachtig T en daer is omt r ent de Ri v i e r
Sarifoe, veci wild Ge d i e r t e , als Cagali of
H a e z e n , KarakprjoHki en CÀani, of wildc
Verkens : als men d e r e c h t e we g zoude gaen
van de Ri v i e r van Sarifoe t o t d eSt a d Toergocftan,
de Ze t e lpl a c t s van d e nGe z a g h e b -
ber der Ko z a k f c h e geweilen : T e f f i i Chan ,
is zeven dagen r e i z ens j die weg is b e k ommerlijk
om te reizen , d o o r ' t gebrek van
water en hooge fteenachtige Be rgen.
en O O S T
D e twe e d e we g , längs de Rivi e f
Sarifog , over Saoefcan , is 't tteenachtig :
op de Kalmakfche w e g , ter zyden de Ko -
zakfche gewe f t en, is een Wa c h t : over de
Rivier Zchm, van de Stad S.ivra>t, t o t de
Scad Teergoefian, is dercien dagen r e i z ens j
daer zijn v e d e Wa t e r e n en effen Landen ;
men r e i f t ' e r me t Wa g e n s ; daer zijn Ber^
gen , ma e r niec h o o g .
Van Saoefcan, de ftecnachtige Ri v i e r
Sirdária u i t g a c n d e , ter r e cht e r z y d e de
boven genoemde Stad Savran : in de Ko -
zakfche geweften , is de Ge z a g h e b b e r di e
daer'zicK o p h o u t j •$•»//«»genaemt: t e r
flinker z y d e v ù t i S a v r a n , is'r fteenachtig,
i n ' t Ko z a k f c h e gebied.
I n de Stad Soefmk. houc zieh op , de n
Vorft ^BLA SHUIÌH : van Savran t o t Soeßck.
¡S een dag r e i z ens , en me c r : t e r r c eht e r
zyde van Savran, a cht er Sirdar, is d e Staci
^kkorgan : Zuid-we f twa e r t s van Savran,
is den Ge z aghebbe r zijn naem o n b e k e n t :
ter rechter z y d e van de Rivi e r Sirdar, aen
de kanc van Karakalpask^joe , is de St a d
Ssrnack, en de Vo r f t of Gc z agi i ebbe r , g e -
naemt Ifchim Snliati.
N o d i van de Stad Savran, een dag r e i -
zens, is de Scad Karatfioeck, d e nHe e r f c h e r
zijn naem a lda e r , is o n b e k e n t , en h y hout
zieh op aen de Ri v i e r Say , die k omt van
het Oo f t e n uit de Steenrotzen , en valt in
de Rivi e r Sirdar. ^
Van Karaz.chgtkoes t o t de Stad Teergoefian,
is anderhalve Du i t f c h e m y l , en den Vo r f t
genaemt Teffki Chan, als r e e d s g e z e g t .
Van XofTgoefian benoorden äe Steenrot -
zen, is de Stad Karnack., en de Vo r f t g e -
naemt Chaip Sultan-, omt r e n t die Stad v e r -
gaderenze L o o t , dat de Steenrotzen u i t -
geven : beooften Toergoefian zijn de Steden
Bavloeck,, Oeraìcha, Taßanikack, b e z u i -
den is de Stad khan , aldaer is den Vo r f t
Boelaet Sultan, de Zo o n van Teffkf Chan :
Toergoefian tot Ichan, i s v y f t i e n We r f t ,
o f dr i e Du i t f c h e myl en van ma l k a n d e r j
daer waflen Dr u i v e n : bezuiden de St a d
IchoM, is de Stad Otrsf-, een halve da g reiz
e n s , aldaer is den Bevelhebber gena emt
_ .Chan : van Otrojf, bezuiden t o t de
Stad Sofiran of Sairan, anderhalve dag r e i -
z ens , i s d e n B e v e l h e b b e r e n
dan z i jnde r n o c h veele andere kleine St e -
dekens : als in de Ko z a k f c h e geweften zijn
in 't geheel twe e en dertigkleine Stedekens,
waer van de voornaemfte is de St ad 7ó<rgoefian
; zy leit r o n d s om in 't wa t e r , de
wallen zijn mec zant o p g cwo r p e n , wa t
meer als twe e vadem in de i i o o g t e , me t
laege Ronde e l en ; een Ro n d e e l b y 't h u i s
van den Teffki Chan , is opge r e cht van g e -
b a k k e n f t c e n ; de andere , zes i n ' t g e t a ! ,
T A R T
Vcrftrekken t o t Stads P o o r t e n , en zijn o p -
gerecht van ongcbakken fteen , de mu u -
ren zijn ecn vaem d i k , op zommige plaetzen
mi n d e r ; de g r o o t e van de Stad in "t
rond , is wa t meer als e e » We r f t , d a t is
een v y f d e van een Du i t f c i i c m y l : in die
Stad is een g e b o u w j aldaer genaemt
lang b e t imme r t , zeven en twiritig v a d em,
b r c e t v y f e n t w i n t i g v a d e m , d emu u r e n z i j n
^ierlijk opgecooit me t alderhande verwcn ,
o p ve r f che ide plaetzen v e r g u l t , boven op
zijn twe e T o o r e n t j e s : v i n binnen in d i t ^ -
finna zijn over de honde rd ve r t r ekken , en
die vertrekken beftrooyenze z omt y d s me t
A R Y E. - 37$)
benze n i e t : d e T ^ ^ ; Chan d i e n u i n Toergoc
^»i»gebied, en h e e f t g e e nBe e n e n , a l z o o d i c
afgefchooten zijn van zijn eigen Na t i e , zy
dragen h em op d e h a n d e n : da e r i s e en J a e r -
markt. De n T ^ f o C^ r f a ^ y d t e P a e r d omd e
Koophandel tc d r y v e n , omgorde l t me t P y l
en Ho o g ; wat de reden is da t h y zoodani g
üit r y d , is onbekent . De Na t i e van de Ko -
zakfche geweften zijn v r y e L u i d e n , zy mö -
gen gaen waerze wiJlen, zonde r d 'Ov e r i g -
heit te kennen : de Karitkalpackfn zijn va a
haer niec ve r, en na beneden by Cirdar ge l e -
gen , zcggende geloofwaerdige Lu i d e n ,
lat 'er van die Na t i e a c h t duizcnd z o u d e we -
Brooc kruimelen , daer in ftaet een Ke t e l , f zen : z y en hebben geen grof Ge f c h u t , i
wat hooger als tot een ma n smi d d e l , v y f va.
dem min een halve elie in ' t r o n d ; aen die
Ketel z i jnncgenhandva t z e l s , r o n d s omme t
Lofwerk g e g r a v e e r t ; by die Ketel k ome n
van andere geweften 5<)fc/>«rf«, welke h e b -
ben het Boe foe rmanf che , of Ma h ome t a e n -
Iche Ge l o o v e : zy Oachten V e e , honde r d
Pantzieren 7^¿«7<y'o^genaemc, en fmy t g e -
weer hebbenze overvloedig in d e Ko z a k f c h e
en Caraka3packfchegeweften:daervalt R y s ,
Proco of Ge e r f t , G a r f t . We i t e n , E r t e n ,
doch Ro g g e en H ä v e r , en g r o e i t ' e r n i e t :
bezuiden en ten Oo f t e n van Taer^oí/?^», is
d e Rivi e r Talas, die is zes dagen reizens, en
ftuks, en me e r , l e g g e n 't en koken"c in d i e 'me e r l a n g , wo r d b ewo o n t v a n d e Kozakfche
Ketel t o t een OfFe rhandc , daer na beginc d e Vo l k e r e n , die n a ' c z e g g e n , veertig dui z end
Gemeente van de Stad daer uit c c f c h e p p e n , ' in 't getal z i j n : n o c h be zuiden Toergoefian,
200 ve e l i ede r gerechtige is. In Jfiana\eit\v)a me e r v a f t e S t e d e n , als de Stad T'^Awi
ulsreetkosha, ecn Heilig Ma n begr aven: bo.
ven op Afiana neftelt een Vo g e l , by haer g e -
naemt , g e l i j k a l s e e nOy e v a c r , fpier
w i t , heeft zwa r t e vleugels, is lang van poten,
tot een mans midde l h o o g , en heef t d i kk e
ncbbcn, langer als een eile: by j^fiana ftaet
een T omb e opgerechc van gebakken fteen,
gepleiftert gelijk de muur en van Aßa>sa, me t
äderhande v e rwe n : indi eTombe l e i tÄTo« -
ßoeckChan, c e n k l e i n e P r i n s , d i ewe l e e r t y d s
mec de Baskiren geoorlogc heefc tegen de
Sibierzen; op h em leit een J a f pi s fteen.
D i t bovcngenoemde Afiana»heefc g e t immert
Temir Afack, *, di e h a d d e daer toe
Mecfters gebr agt uit hec Kitaifihe § R y k ; en
h y Temir Afack, Icit begraven, in , o f omc r e n t
Samarkand, cn z o o a n d e r e z e g g e n , in d e Stad
Toergoefian,- h a e r d i a n k is wa t e r uit gegraven
p u t t e n , het Ge l o o f aldacr is Boe foe rmans ,
gacn bloocshoofcs, z o nd e r T u l b a n d e n ; de
Koopmanfchap die de Boecharen in d e Kozakfchc
geweften ma k e n , is Kaccoen, r o o d
cn wi t . v a n d e i l e c h t f t e z o o r t . Da e r i s g e c n
Koopmanfchap "van vcel wa e rde in de Ko -
zakfche g ewe f t e n : zyl i ebben geen o f weinig
grof G e f c h u t , klein geweer i s ' e r we i n i g ,
cok zijn 'er geen goede We r k -me e f t e r s : zy
ooviogen met Boogen en Schi cht en j het geweer
krygen zy uit het Bo e c h a e r f c h eRy k ,
haer oorlogs klecderen zijn Pant z i e r en **
Tigilajof g e b y n a cmt : Ve e van Schapen en
Paerden is'er overvloedig, Koeyen en heb-
o f Taskeit > zcs dagen reizens van d a e r ;
daerrondsomerneren haer Lu i d e n , by hen
Katama Koerotma genaemt j den Vo r f t aldaer,
is genaemt Oeracs Sultan , de z e hebben
het Boefoermanfche Ge l o o v e , cn o o r -
logen Jaerlijks tegen de Koz akken.
Noch van Toergoefian Zuideüjke r , vj - f
en twi n t i g dagen r e i z e n s , is de St ad Cw«
kar, daer rondsosa generen haer Vo l k e -
ren , genaemt de wi t t e Ki rgi f i , hebben
mede he t Boe f e rmanf che Ge l o o f , h a e r g e -
tal Word begroot op twi n t i g dui z end.
Nochbeweften Toergoefian, tot het Bo e -
chaerfche R y k , i s z e v e n t i e n o f achtien dagen
r e i z ens , van Toergoefian t o t de Ri v i e r
Sirdar, is een dag r e i z ens , heefc zijn oor -
fpronk uit he t Zuiden , en valt in h e t
Ch iwe n f c h e Me i r ; in di e Rivi e r is de
Vifch Somi en Safani, of Ka r p e r , en veele ^
andere Vi f f chen : van Sirdar t o t de P u t , «n veite
genaemt Dertikoetoeck, by di-oog w e e r , is
vyf of zes dagen reizensj noch drie dagen hoottheeft,
reizens, is'er weer een Pu t by Bo e c h a r , o f ^ ^ f a ' "
* De/o Tartzcts lün vnn ytcre ringctjes of fdiohbeties, _
ICH ecn vzcrc Heimet, »cIk op'l hoofc fh«, vjft lijn,"
oc op Jc'boitt komci.. bciickkcnde iiwdc li«t Kogwicht, ' FCCrCn
g ' « ^ ' . ' "
D e Stad Boechar , is m zijn omcrek ze- siim of
ven We r f t , dar is omrrenc ande rha lve
Duitfche my l , heefc twa e l f P o o r t e n , laege
Ronduiten , bezuiden vlak Ve l d , mec
Boi f chagi en, benoorden een ftaende Me i r ;
daer is niet veel Vi f c h , als Sajkni en Somi,
r o n d s om zijn beplante Bo ome n , en veele
omieggendeDörpen; Ko n i n k s , He e r en en
anderer b y z o n d e r e pe r zoonen hare Tu i n e n
BoiTchagien , di eKe r iTen , Ap p e l e n e n
i rtbr engen, als me de den W y n -
B b b 1 gaert