fi
1 , ' ! - /
i i
V il j I
T A R T
den zieh mceft in de wocfte velden j zijn
arm , cn van Ve e z o o wel niet v o o r z i e n ,
als de Muga l en. H u n we r k i s , omt r c n t
d e Rt v i e r d e ^ w » r Zabels en zwa r t eVo f -
fen ce fchicten of vangen , e n d e v e l l c n ,
als ook de wortel Giffeng, acn de Sincczen
te vc rkoopcn.
Van ftal en van g e h e t verfchillen d e N u -
k i nie: vcel van de Sineezen. In alle h u n -
ne zcden z i j n z e d e n Cr imf c h c T a r t a r e n g c -
l i j k , d o c h wac be l e e fdc r; wa n t zy p r y -
zen de zeden de r Sineezen : en deze p r y -
zen hen , da t z e dapper zijn : en zijn ook,
om de waerheit te z eggen, in vergelijking
b y de Sineezen , dapper ; ma e r zoo men
hen by d'Europi anen zal ve rge l i jken, z o o
zijnze , ten aenzicn van die , niet z o o
ftrytbaer. H u n geweer is een B o o g , en
Pook , of ook wel p i e k e n , gelijk de Ka l -
makken hebben. H u n n e Pa e rden zijn me t
g r o o c , en worden nooit beflagen : ma e r
loopen evenwel fnel over ys en fteenen.
D i r Vo l k heef t ganfch geenen Go d s -
dienft : ma e r he t f c h y n c , da t z e eenige
verdichtzelcn uit I n d i e n aengenomcn hebben.
Da e r zijn ook Priefters by h e n , die
z y LamM nocmen. Veele onde r hen beminncn
en omhelzen hec Chr i f t e l i jk Ge -
loof. Ma e r zy haten de Mahoni e t ane n
zeer : en wanne e r zy van hen f p r e e k e n,
o f cen Mahomc t a en zien , dan roepen zy
Goen, Gaen , da t een f p o t n a em is. Zy
haten ook de T ü r k e n , en nocmen hen
Boei, Hoei, miflchien h i e r om, om da t z e
in voorige cyden den Sineezen b y f e n d g e -
daen h e b b e n ; wanneerze d o o r die van her
T a ymi n f c h e geQacht u i t Sina verdrever
wi e rden.
A R Y E. 2 , 6 7
z c Paerlen bekomen in de Ze e , di e t u f -
fchen hen en het E ü a n d Japan i s , n i e t v e r
van d e nmo n d de r Ri v i e r e d'-V»t«>-. Hi e r
worden ook de ViiTchen Kmßheii gevangcn
D e Neftorianen hebben doenmaels den
Tartcrs byf t ant b ewe z e n. Va n o u d s af
woonden in Pek>ng , Ho o f t f t a d van Sma,
veele duizcnde Ma h ome t a n e n . Da e r zijn
buiten de Stad Ma l iome t a en-
Iche Moske en.
Deze Ma h ome t a n e n \ nSi n a , fpreeken
geen T u r k s , maer Perfiaens.
D e Bo g d o i t f c l i e f p r a e k f c h y n t niethcel
zwaer te zijn , en zy heeft eenig ove r -
c enkomf t e met de Perfiaenfche f p n k e .
Hun Schr i f t hek na da t van de Ar a b i e -
rcn. Zy f chryven of lezen van bovcn na
ondcrcn, gelijk de Sineezen , en van de
rcchte na de linke h a n d . H u n A B is
doch a n d e r s , als het Sineefche. Zy hebben
meer als zcftig l e t t e r s ; d o c h daer o n -
der zijn eenige t ' z amen gevoegde of mc -
klink-letteren. Zy f c h r y v e n me t pincee-
Icn , gelijk de Sineezen.
D e Sineezen z e g g e n , da t me n in he t
Bogdoicfche La n d Ro b y n e n en f choone
Paei-lcn v i n d . H e t k a n w e z c n , da t z e d e -
, die z y Chantmcing noemen > d a t is,
de Coude te zeggen. U i t zeekeren Be r g
daer omt r e n t ont fpr ingt de groot e Ri v i e r
Sungunea of Schingal, en ve rmengt haer
met de Rivi e r ¿'Amur , en valt in de I n -
diaenfche Oof t - z e e .
Het Ta r t e r f c h e Kr y g s h e i r beflaet alleen
in Ru i t e r y , en he e f t geen Voecvolk.
Z y hebben weinig vuurroers ; hoewe l zy
liefhebbers van roers zijn. By Ken wo r -
den o o k wel loers gema ekr . ma e r di e zijn
flecht, en fchieten mc e f t alleenlijk me t h a -
;el. H u n b u i f e k r u i t i s flecht en grof . De
iineezen hebben o o k voormaels yz e r e en
kopere ftukken g e h a d , en eenige een v a -
dem lang , d o c h d i k . De J e z u i t e n hebben
eenige gegoren. By den t egenwoordi -
gen Keizer zijn ' e r ook eenige van h o u t
gemaekt : d o c h z y hebben weinige en flecht
e Busfchieters. Zy hebben eenige P o r t u -
gezen aengenomen , die hen de Bus f chi e -
t e r y geleert h e b b e n . Hu n n e ftukkcn gebruiken
zy we inig o f niet : a]s alleenlijk in
belegeringen van Steden en Kaftelen , om
de muur en te breken. Nu in onz e t y d e n
z i j n ' e r veele ftukken ge f chut s . D o c h de
Sineezen weten da e r veel b e t e r me d e om
t e gaen , als zy : wa n t de Sineezen h e b -
ben gc f chut van over o u d s gehad ; raaer
d e Ta r t a r e n kenden het eerft te r e c h t , na
z y h e t R y k van Sina ingenomen h e b b e n.
N u beginnen de T a r t e r s , r y k g ewo r d e n
zijnde, de Sineefche z eden aen te n eme n ;
verlatende he t oorlogs-leven , zijnde zeer
genegen rot konften en koophande l. Di t pit is gede
Sineezen z i ende , zijnze van veele plaetzen
opgeftaen , en voeren zwaren oor log
tegen malkanderen. G o d w c e t , wi e e i n - t o t u s
delijk de ove rwinning b e h o u d e n zal. oMÎog"»«-
Beweften d e z e Bogdoitfehe Volken , of an.
het L a n d der Nuke»> volgt het Landf cha p
van Mugalen , he t we lke anders Niungm
genocmt wo r d .
Aen de Zee wo o n t ook een ander T a r -
tarfch ge f l a cht , her weike ma e rva n
andere Chitakken genoemt wo r d . De z e Vo l -
ken woonen aen den mo n d van de Ri v i e r
¿ i u i m w , en aen d eZe e - f l : r a n d , t o t b y k a n s
aen Sina t o e , cn zijn als wü d e Me n f c h e n ;
doch die plaetzen zijn noch niet te r e c h t
bekent. Zommi g e zeggen , da t hier cen
Z e e - k a e p is , die z i eh t o t aen Anttrik
a , of de nieuwe Wa e r e l d , ui c f t r ekt , en
dat di e allecnli)k d o o r een Zee-ftraet van
het zelve afgefcheiden i s : ma e r h e c i s n o c h
niet te r e cht beken t ; d o c h ui t l andf che
Rc i z ige r s zijn alleenlijk t o t aen de mo n d
L 1 1 • van