fi
4 7 8 N O O R D
hacr recht dragcn , zoo zy dac haddcn :
dies toog-^^^as me c l iondc rddui z endRui -
ters hec Us b ckkc r Land i n , cn rukte voor
Balch , doch de Tar tei ' hielt zieh geilote,
en geilerkt , binnen depl a e t s , zonde rdat
te Ve lde verfcheen , o( fchoon hy raeermalen
uitgedaegt wierd , en men hem wegens
dien Pe r f ch een Zwaerd en Spil zond,
ten ftryd ui tdagcnde , zoo h y hart had .
en eca Ma o wa s , macr zoo hy een W y f
wä r e , konde hem de Spil ten arbeid dienen
i h y ontfong , en behielcze be iden,
hec Zwaerd zeide hy , zal my dienen des
vereift , en de Spil insgel i jks , om de Per -
zen, gelijk deVr ouwe n opgelloten te houden.
Zo o dat de Konink ^hhas onverncht
cr zake te rüg toog.
D e Vl i e t Bakiriu. by Curtiui, PliniHs
en b y Strah, ZariMpis en Bakrriana gebeten
, Word nu Bnchia» o f Boechara en Balch
gena emt ; valt uit den Be rg Tamus , bevocht
igc dar geweft , volgens gemelte
Schryvers , en ftorc zijn water in den
Oxiti.
Desgel i jks fchryf t Sirabo , dat voorby
Bakrria, anders Zariajpa, een Vl i e t ,
in, vloei t , en in den Oxujvah.
e n O O S T
v c r s , hunne benaniinge cn fpeldin" e t *
volgr. ^ ®
Zonimigc Schryvers willen , dat de
Vliet Gihon o f G,hnn , is de Oof ter mond
o f arm van de Vl i e t 71¿ r ¿ f , dus genaemt ,
van wegen zijn overvloeycn , wanc zoiutyds
hec geheele Land door hem ovt r -
ftroomt zoude worden, wezende hct woord
Gichcn o f Gihejs over lboomen , op 't Hc -
breeuws gezegt.
Da t zeker Rivi e r van deze naem , ecnc
der vier Vlicten des Paradys is geweeß ,
mag blijken by Mofes cerile B o c k . hec
tweede Hoof t - f tuk , hec dertiende v e n ;
want de T e x t iprekende van de Rivieren
des Pa r adys , zegt deze woorden.
E n d e de naem der tweede R i v i e r e , is
C H O W A R E Z M I A .
CChorax,
fioii'arez.mia word by Pro/omoM, mie, by Texeira , Korrax.m , en
by Elmacin, Chouaraz^m gebeten. Le i t aen
aUe kanten omr ingt met WildernilTen. Ge -
heel Chou-are^mia leit ten We r t e befloten
me t een gedeelte van het Land der T ü r -
ken : ten Zuide raet Choraßin , ten Oof t e
me t een ftreeke van Mmvaranahr; cn ten
No o rde met andere Landfehappen der T ü r -
ken. He t is gelegen aen den uiterften loop
des St rooms Gikun, heden d'O^wgena emt ;
t e weten , aen deszelfs beide Oever s , en
in de Nabuurfchap van Jgnr. Boven Cho
u/arenMia is geen andere bevolking aen dczen
St room.
Onde r de naem van het Landfchap Cho
ji'arez.mia word b y zommige Schryvers
Chorafan medc begrepcn , o f onder Chora'
fan, Chowarexjnia , waer aen het pae l t ,
hoewel hct een byzonder geweft i s , gelijk
de benaminge der Rivieren Oxm oiGihu»,
en faxartes o f S i h m , welke aendezcLandfchappen
roeren , mede di kma e l , zonder
onder f cheid, by de Schryvers worden gebrückt
, en verwardelijk aengetogen , k ö -
rnende d'O.vjM mede onder de naem van
fthnn, Dsjihhoen , Gichan, Sog en Schas
v o o r , en de faxartcs krygt mede by zommige
Schryver s de naem van Kant, Zei
han , Dar/Ä , en andere j en hebbeo wy ,
b y hec aentrekken van vrecmdc S chr y-
, deze is 't die het ganfche Land Cm
omloopc.
E n zoudc de Rivieren Gihon en PhifoTt-,
'olgens Calvin, de meeft Zuidelijke R i -
vieren van het Paradys wezen.
Grotutí vercaelt hct woord Gihon, ofGi
m , een Viiec die af l e i t , o f wcl een afleidende,
ofafgeleide Ri v i e r , en op een
ander plaecs zegt h y mede , dat de Üéon
is de middelfte fchooc van de Rivi e r
fhrmts. ^«»/w wilde, dar deze Rivi e r zijn
naem hadde , van dat zy bequaem was ,
Landen te bewateren.
In k o r c , het is gewis , dat een Rivi e r
met deze naem door het Aerdfch Paradys
heefc geftroomt , en word de zelve van
Morinns, vermaerd Profeflbor , wel eer
in de Or ientadf che Ta e l tot Amfierdam ,
ve r toont , als in de Perfifche Inham uitftortende,
verbeeidende hy het Paradys ,
gelegen tuffchen ^jjyria, Mefipotamia, ea
de Perfifchc G o l f , z o o , dat de Euphrates
tnTigris, tot eene Rivi e r geworden zi jßde
, door het zelve hecn fchieten , en ten
einde het Paradys bezuiden, weder tot
twee Rivieren fply tende, tweearmen k r y g t :
waer van de Oof t e r arm Gihon , en de
We r t e r Phifon word gebeten, ' t Gc ene alle
door hem, met vcel rcdenen cn blijken,
is beweert. Da t nii de Rivi e r e Oxm dczc
naem van Gihon o f Gihm beert bekomen ,
moet niet vreemt voor komen , eensdecls
om dat men de Rivieren die het Paradys
befproeiden , cn de rechte plaets van de
z e lve , niet wel wetcnde aen te wy z e n ,
hem voor eene van die iieeft g e n omc n ,
want inwa e r he i t , zy niet verre afgelegen
i s , van die plaets, alwacr wacrlijk hec Paradys
f chynt geweert t czi jn : ten anderen,
om dat de grond betekeninge van bot woord
Gihnn, op alle Vlicten dicaf lciden, o f over -
rtroomen , genomcn kan worden.
D e Nyl word in 't E t b i o p i f c h , med«
Gejon o f GQVO» genaemt , ' tgeene z i j r o o r -
Iproak
T A R T
fpronk uit het Gr iekfche woord y ew fchynt
te trekken , en dat weder ui t het He -
breeuwfche G'thon, waer van gezegt word,
dat zy om het Land vloeide, doch de
Nß bcvjnd men , niet hec gehee! Abyffinen
L a n d , maer alleenlijk het Landfchap
CojiimA te door vloeyen , zoo d a t , in de
Heilige Schr i f t , gewiflelijk van cene andere
Rivi e r als de N j l gefprooken word.
wanneer zy van de Gihon gewag maekt.
Volgens den Arabifchen Schryver MohaUbi
, ftrekt het Land van Chowarez-mia
van het Mcix Chowarcx^mia , Zuid
Oof twaer t s .
D e voornaemrte Steden in Choivarexjnia
zijn Kath, Karkanijah en H.XK.iir-Asb, welke
laetrte gelegen is aen den We r t e r Oeve r
des Strooms Gihttn.
Herodoot fteld in zijn derde en zertiende
Boek de Parthen , Chorafmer s , Sogders,
Candares en Ariers , vcrvolgens achter
een, die een zelve wapentuig, als de
trianen , droegen : welke te zamen drie
honderd calenten Jacr l i jks tot fchat t ingaen
Konink Darins betaelden.
Cingis Chan i rok , na het veroveren en
verwoerten der Stad Samarkand , na de
dcelcn o f geweften van Chowarcz^mia ¡
zond eenigen , die de Inwoonde r s ,
aen hem t roi iw en gehoorzaemheit te be -
wy z en, zouden noodigen. H y deed hen,
me t belofteii en drcigementen , zoo meC'
hoope te voeden , als vreeze aen te jagen j
eenige dagen opboudcn , tot dat dekr ygs -
hciren b y een zouden gekomen zijn : en te
weten , na de krygstuigen cn rtorm ge -
vaerten vervaerdigt waren om d eHo o f t -
ftad te belegeren cn te bertormen.
Ma e r dcwyl nu het geweft van C W a -
rex,mia van fteenenontbloot was, zoohi euwcn
de Mogol l e r s , o f Tar taren , ftukken
uit de ftammen der Moer -bczien Boomen,
in vorm van rtcenen, en fchooten daer mede
. Wanneer ze de Stad met aerde, hout ,
ftoppelen en rtrooi opgevult hadden, flormdcn
zy van alle kanten op de zelve, ziilks
de gcenen , die zieh daer binnen bevond
e n , niet magt igwar ent egcnr tant t edoen.
N a de wallen dan ingcnomen wa r en, fmeten
zy vuur in de wyken of f t raten , dat
hct grootrte gedeelte der huizen, en al wac
in de zelve wa s , verflond. Maer de T a r -
taren , ziende zieh hier door van een gedeehc
der buitcn verfteeken cc zullen z i jn,
rtackten het branden , cn namen wy k voor
wyk o f ftraet voor rtraet in : niet tegenrtacnde
de Inwoonders die dappcrlijk ver -
deedigdcn , cn hiclden ook niet op aldus
t c doen, tot dat de Ta i tarcn al de wyken
ingcnomeniiadden. Daer na bragtcn zy al
de Inwoonde r s , tot cenen toe , buitcn op
A R V E . 4 7 9
de Ve lden, en ftelden de Handwcrklieden
Konf t ena e r s , die ten getalle van honderd
duizend beliepen , afzonderlijk van
d'anderen , en namen de Kinderen, Me i s -
kens en Vr ouwe n , die eenigen dienft zouden
können d o e n , gevangen ; maer aJ de
overigen , zoo Mannen , Vrouwen , -als
ftok-oude Wy v e n , verdcilden z y onder
de krygsknechten, om ter neer gehouwen
ce worden 5 gelijk elk vier cn twint ig perzoonen
ter neer hieuw.
Choivarex.mia word , volgens ^¡»ulfidaihm.
van Chorafan en Mmvaranahr afgefcheiden.
Chowarez.mia, Ahmed, paelt tcnAiabC».
We r t e aen De^.
Na Chowareiimia volgenten Oo f t e , 7 » r -
k^an , en het Land der Geten.
D e Landen van Chowarex-mia , volgens
Ehn HAHkd, zijn de koudrte van alle La n -
den dapr omt rent : want de Lucht i s 'er
koudj dat banden en voeten daer door
a f Valien o f a f vriezen können in de Wi n -
'ter. D e Vl i e t äA« » vrieft aldereerft t o e ,
daer h y Ci)OTvArez,mi;t aenraekt.
He t Volk i s ' e r rtouc, en kandenigdui - .
zend Rui teren uitleveren.
De Konink van Perfie heeft oulinks na
Chowarex-mi» eenig volk gezonden, dac aldaer
zieh neer z e t t e , en huizen bouwde .
Na een geruimen tyd zond den Konink
iemand derwaerts heen , om te zien boe
het aldaer fttMid. Dees aldaer gekomen ,
zag dac zy huizen g e b ouwt , cn hout by
een vergaderd ; ook Vi f lcben uit de R i -
vieren gevangen, Beeften gef lacht , cn gek
o o k c , en het vieefcb gegeten hadden.
Dewy l nu in die Land-tale C^ottr, h KorÍ
o u t ,
Koninks van Chawarez^mia , was certyds
Korkang o f Kurk'^nez. gebeten.
en Zern, vleefch betekende , zoo zeide
' me n , hec was een Land van hout en v k e f c h :
waer uit hct woord Chmrez.m o f Chowarcjjnia
zou gefprooten zijn : hoewel War
ntTHs wi l , dac de naem zijn oorfpronk
heeft van hec woord •verachtelijk^, 't geen
Ch(nvarez,m in de Lands Ta e l zoude bete-Tskwic.
kenen, dewyl hec volk daerongeboorzaem
was.
Strabo f chynt de Cborasni c r s , Choras -
muncrs te noemen ; met byvoeginge , dat
zy , beneffens de At t a f e r s , onder de volkcn
Maflägcrs en Sacers gerekenc worden,
na de welke hy van de Baktrianen en Sogdianen,
Spi tanner s , en van dePe r z en , die
voor Alexander de Groote v luchc e , fpreekt .
B y Arrianns leert men Cho r a smene r s ,
en by Stephanus Cbor t imner s , dezer Ve l -
ken word doorgaens by de oude Gr i eken
en Latyncn gedacht .
D e Konink lijke Hoof t - f tad o f Zetel des
I