• i m
[ À / ;
3 4 1 N 0 0 R D
In I i i « Val i en Koeyen en Stieren , die
gehecl wi t zijn , en hebben ftaercen van
e e n u i t m u n t e n d e f c h o o n h e i t , d i e , t o t / » -
doßan en in 't Mogol s La n d , zeer d imr
verkoft worden , en waer mc d e zy de Oliphantcn
aen hunne ooren optooyen : g e -
lijk mcn zulke ftaercen me de , in de Heii
lochten , voo r Scandacrden , aen lange
rieten g e b e n d e n , g e b r u i k t : daer de zelve,
als zy in de Ae r d e geplant (laen , z o o als
hunne wy z e i s , wanneer he t Leger r u f t :
als paruiken , by neer hangen.
Van dezc Di e r en wo r d aen m y uit Perfien
, he t volgende gefchreven :
Een ran ^ I c n vind in 't Ko n i n k r y k Tibet Ko e -
föä « beeften me t lange gekrulde ftaertcn , die
l ^ i d " / Ta r t e r s voo r pluimen op hare Mu t z e n
oStrmy voetcn , ook op ha r c St o rm- h o c d e n , Picbc
«ert. Jjen, c nVa e n d e l s : v a n ' t haair wo r d e n d e k -
kleden g ema e k t , zeer b e q u a em tegen den
Regen : in de ma cge van deze Koeye n
•word cen fteen gcvonden , die geel vai
vcrw i $ , zoo groot als cen Ga n z e n Ey
doch z o o va f t niet als een Bezoar-fteen
maer veel lichter , welk by de Ar t z e n
hoog gc a cht i s ; zy is k o u d van T emp e r
maer d r o o e t de zinkingen des h o o f t s ; de;
zelfs ftof fiilt he t z i edend wa t e r , als h e t
daer in gefmeten wo r d : .insgelijks vind
men daer Ko e y e n , wiens lioornen z o o wi
zijn , dac ze he t Elpenbe en overtrefFen
maer d o o r des zelfs d u n t e , kan mcn daer
niets van maken : d e z e Beeften zijn zeer
geneigt om Zo u t te eeten : daer wordei
ook zeer wi t t e en lankhaairige Ka t t en ge
vonden , d o c h geen Mu i z e n . T o t hier
toe he t bericht uit Perfien.
I n 'c Landf chap Ttbet valt Wo l
naemc Touz,, die uit de borft van
Ge l t e n wo r d g e p l u k t , welke vecl me e r
mct Bevcrs-haair over eenkoraende i s , als
met gemeene W o h wa n t ge enBever -ha a i r
is zoo zacht en eel. Van deze Wo l ma e k t
mcn in ' t Landf chap van Kachemire hooftdocken,
welke by de MogoUers en Indianen
g e d r a g e n , en in grootc wa e rde gehouden
worden , verre boven die van eenige
Z y d e of befte Wo l gema ek t mogt en zijn.
Dusdanige hoof t -doeken worden ook van
Inlandfche Wo ! g ema e k t , die veelfijndi
cn eelder als de Spaenfche Wo l i s : mai
d e hoof t -doeken van d i t Ge i t en-ha a i r gem
a e k t , zijn veel d u u r d e r , na gelang
d'andere. Do c h he t flimfte i s , da t lichtclijk
de wu rm in de zelve k o m t , 't en zy
men die me t b y z o n d e r e z o r g e ui t f l a e t , en
dikwils ve r lucht . Da e r zijn ' e r , di e de
Crooten o n d e r de Mogol l e r s afzonderlijk
Ilten maken , en over de h o n d e r d en v y f -
t i g Roepies k o f t e n : maer de a n d e r e , va r
de Iniandfche Ka c h emi r f c h e Wo l , kofter
e n O O S T
elk naeuwlijks v y f t i g Ro e p i e s ; e e aRo e p i e
rekent omt r ent op een Du k a e t .
D e meeftc Menf chen in Tibet zijn van
gediente als d e T a r t a r e n , plat cn ingevalle
van neus , me t kleine o o g e n , als die van
Zwynen , hoewel anderzins niec ongoe -
"ijk en blank ; zoo is me d e he t Volk van
Kacheguer , of Kashtr , d o c h die van Kachemire
zijn f choonde r van g e d a e n t e , en
blank van v e l , inzonderheit de Vr o uwe n j
waerom zy in Indoßan zeer ge zocht wo r -
den , op d a t de teeling wie w o r d e , en
na r e c h t e Mo g o l s a f k omf t e t e beter t e g e -
lijken.
Abdaila, in zijne Be f chryvinge van Sina,
vertaelt doo r Andrm MHllertts, z e g t ,
dat tuflchen Tthet en IncUin een L a n d
l e i t , d a t de Arabieren Kandahar n o eme n ;
de Sinezen , Doi-le-jumi; de Mo e g a l e n ,
Karaganen, cn d ' I n d i a n e n , Gendeher. E e n
gedcelte van de Me n f c h e n , zegt h y , zijn
^ a e r z w a r t , en een gedecite w i t : en wo r -
den de Witten van de Moegalen Gtganga»
geheten.
TuiTchen Kitay o? Sina , en Karangane»
L a n d , z egt h y , zijn g r o o t eLa n d f t r e k e n ,
elk zijn eigen Konink hebbende . In een
van de zelve is het de w y z e , d a t de tanden
d e r luiden van acnzien , me t Go i i d e
kasjes bedekt wo r d e n , di e zy a f l e g g e n ,
als z y ter ma e l tyd gaen.
Het La n d f c h a p ^ « ¿ « / l i g t , volgens verhael
van verfcheidene Re i z ige r s , niet wy c
van Tiber. De ve rma e rde Gool, in zijne
aentekeningen over Alfergan , z egt daer
van he t volgende.
Het La n d f c h a p Kabul legt op drie en
dertig en een halve graed No o r d e r breett
e , wo r d by de Oo f t e r f c he Volken Kahnliflan
, da t i s , KabulUnt, g e n a emt : en
trekken Abulfeda en ande re , da t L a n d -
fchap tot het R y k ZaMißan en Gor, we l -
ke me t he t Landf chap Farapanifiu, alzoo
b y de ouden g e n a emt , z o u d e over een
komen, volgcns gevoelen de r o u d e Sc h r y -
vers ; aen wiens ui t e r f te eind de L a n d -
fchappen Zuaflena en Gorjda, volgens Ptolemem,
z o u d e leggen.
D i t La n d f c h a p Kabul is bergachtig en
vruchtbaer , welker Ho o f t - f t a d van de
zelfde naem , Ibn Maruph en a n d e r e , op
omt r e n t twe c graden beooften Kandahar ,
brengcn.
D e Stad Kabul is g r o o t , en me t twe e
Kafteelcn g e f t e r k t , en veele f choone Pa -
leizen verzien. Hi e r was van ouds de Ze -
tel de r Indi f che Köningen , want de I n -
dianen , volgcns gc tuige van Ibn Haukelt
niemand Xahof Schach, da t i s , Groote Konink
• gewacrdigden te noemen , ten zy
, h y deze Stad in zijn geweld hadde . Wa e r
T A R T
uit men de Na b u u r i g e Ta r t a r s en Pa r then,
dien z y dit g e d e d t e van I n d i e n ontnomen
hadden , he t hoof t koade bieden. _
N o o r d w a e r t s , na aen de Stad
R i v i e r , genaemt Logma» , di e zieh I
, in den
oulinks
delfjk , om de Stad flingerende
¡ndM voegt.
D i t L a n d Kabul noemdc mcn
het eerfte Landf chap van Indi en.
Ten t y d e van Mervan , Arabifche Ka -
lif of Ke i z e r , op "t J a e r v y f en zeftig van
H e ^ r a , hebben de Ma h ome t a n e n he t zelve
incenomen gehad.
I n de St ad Kabul is een groote toeloop
van Koopluiden , van alle oor t en, zoo om
d e eieen Koopmanf chap , die daer v a l t ,
als om de ovc rvloedvan l i j f tocht . Hi e r
zijn de door - r e i zende Handelaers gewoon
hunne Koop-waren te v e r p a k k e n , te ve r -
luchcen, en in andere ftouwinge te br enccn.
Zo o dat in Kabul gezegt wo r d een
Derbent, da t is o p Pe r f if ch . cenfoort d^s
bandst oignangkfi^, of we l « »engt doortoitdoor
'tgebergte ,
Hier worden uit I ndi en de Myrobi l a -
nen, en andere Speceryen b y een gebragt,
en ZOO wy d e r vervoert. Du s verre Gool.
Het Oo f l e r gedeeite van Perfien , ten
. aenzien van Ifpahan , is bepaelt mc t het
Landfchap Sinde, en het Vo l k Eufh"! genaemt,
die eensdeels 5ynsbaer zijn a e nī -
de, en anderdeels aen Pe r f ien, welke voor
acht of negen J a e r eene r y k e Karavaen b e -
roofden . die doo r Mdtan na Kabul zoude
trekken 5 wa e r dig zes honde rd dui z end
Tomans. , , _
[, Ni e t w y t van 't gebergte Balgh , t u l -
fchen Kandahar en Kabul , woont zeker
V o l k , AugansoiAfgam genaemt. De z .
A R Y E. 3 4 3
grenzen leit. Kamul wil men , da t flecijs
weinig dagen van de Mu u r die Sina va a
T a r t a r y e icheid , afgelegcn z o u d e zijn.
zijn groot e St r a e t - r oove r s , en iterk. Zy
zwerven oml i e r , zonde r zekere of vait
woonplactze te houden. Hu n n e n aerd is
dat wanneer z y gegeten hebben, kor t daer
o p , daer van aen 't braken r a k e n , en vecl
vuiligheit uit de ma eg q u i j t worden. Di t
gebeurd hun dagelijks 5 en z o nde r d a t ,
zegt Tavcrnier, zouden zy geen de r t i g
Taer oud wo r d e n , ma e r jong aen de wa -
ter-zucht fterven. De Perzen , zegt hy ,
hebben z eke r wo r t e l , wa e r me d e zy de
tong fchrapen , 't geen een friiTche mo n d
maekt, en me d e he t braken v e rwe k t .
H e t Landf chap Ciaiii, dat men wil als
o f Le enhe f t ig van Kask^r w a s , buitcn de
S i n e f c h e M u u r , in We f t -Ta r r a r y e cn de
Na b u u r f c h a p van Tibet gelegen . heeJt een
Hooft-ftad van een zelven nacm , die wei
k l e i n , d o c h fterk is. . , ,
I n het zeWc R y k Cialis zijn noch de
Stedcii Turplja». Aramuth en Kamttl, we l -
ke laefte een fterke plaets is , en op de
Het V o l k , da t tuifchen Qali^ en he t
Sinefche R y k woona cht i g i s , weten van
Ry s n o c h van Ko o r n , maer ecten nie: als
Vleefch : en is van Paerden , Mu i l e n , of
Kamelen-vleefch niet vies.
Tuflchen Galis en de Sinefclie Mu u r
wo r d het L a n d , doo r roovende Ta r t a r s
en Ve e - h o e d e r s , ( zegt Bencdiüus Goes )
bewandelt; zoo dat h e t , zonder geva e r ,
daer niet te reizen i s ; dies men daer meeft
by nacht reift.
Men heef t my b e r i c h t , in de Ma e n d
M a e r t , des J a e r s iö'i)4 , in Moskau aengekomen
te z i j n , zeker Ce z a n t , gena emt
Dejejfay KaJJimsn , afgezonden van z eke r
Vorft ßolfyo, of anders den grooten 7oigari
g e n a emt , die zijn eigen be f che rme r is :
zijn R y k zoude l e g g e n , honde rd my l aen
dees z y d e d e g r o o t e S i n e f c h eMu u r . Ze f t ig w« da«
kleine Vo r f t e n z o u d e onder zijn gezagzijn. „^t
D e Ho o f t - f t a d zijns La n d f c h a p s z o u d e a c - 5 « « ' » ^
• • T. / - • I I I - Rykauileinacmt
zijn Purpana Cimul : zijn klceaing zin, » bczwymt
na he t Perfiaenfch : zeven of acht ^«c^aiS"
Steden z o u d e in zijn La n d z i jn; d o c h he t iJet tf -
meeftevolk e c h t e r , leven te Landewa e r t s ,
en onvafte plaetzen bewoonen. Hy bragc
met zieh veel Sineefch St a e f - g o u d , fijnder
als Duka t en G o u d : hy zeide van B u -
chaerfche geflachte te we z en , en wi lde
men zijn Me e f t e r Chiva geheeten te zijn.
H y q u am klagen ( z o o g e z e g twi e r d ) over
onminlijk onthael , da t zijne Volkeren ,
ZOO in de Da u r f c h e g r e n z e n , als totTomskpy
, en eiders ont fongen . Hy br agt ve r -
fcheide koopwa r en me t h em , als Ag a t e
Kopjes, en veelderhande Ede l - e c f t e ent e ,
ZOO bearbeid als onbearbeid , die in Sina
Valien , gclijk ook veele Sinefche Stoffen :
h y bragt ook me de e e n T o e p i e s , die in
Moskau gefchat wi e r d op v y f en twincig
duizend g ü l d e n ; d o c h zoo zy geheel was
gewe e f t , wi e rd waerdig ge a chc , ( z o o als
my o o g - g e t i i i g e n berichten ) tweemael
honderd dui z end giilden, want a lda e rnooi t
g r o o t e r w a s gezien. •
O p he t J a e r twa e l f honde rd en zes en Z'«
v y f t i g , hcef t de Ta r t a r f c h e o f Moega e l -
fchen Ke i z e r 'Kul/lay de Sinefche Mu u r
door gcdrongen , en he t No o r d e r Sina ,
dat toen Kitay geheten wa s , ingenomen ;
gelijk me d e een gedeeite van he t Zu i d e r
Sina, tocn Mwgi genaemt : en is vaii
dien t y d de naem van Kitay voo r de L a n -
den , buiten de Sinefche Mu u r gelegen .
verfmolten ; want een gedeeite van dien
toen me d e onder de na em van Kitay b e -
kent was : en heef t ganf ch Sina , z o o by
de opgeme l t e Volken , als I n d o f t a n n e r s ,
U s -
% ^ L
j e s E s a i