'ff
^^ i
- I i ;
1 i
l ß - r
53» N O O R D
dar des zelfs werkingcn boven andei-e wel
de krachtigfte zijn , want ter dczcr t y d
•worden door de hicte alle Kruidcn uitgedrcven
, en de Vruchten ryp gcmaekt ,
cn de Vogclen tot volkomencheit gebragt.
Deze Af g o d word uitgehouwen, in zijne
handcn hcbbende twecStroo-halmen, naeft
zijne voeten ftaende ccn kleinen
dragcndf op des zelfs fchouderencen
o f S a k , met alderhandc vmchten . tot
Offcrhanden beftek. Dc z e word eerbiediglijk
gevi e r t , cn de drie eerfte dagen
worden tot de gaftmalen gebruikt.
AugufliB. heefc tot befchermfter Oki"
Barch/t» S.in > dat is zoo veel als de goede
Godin en reine Maegd. De z e word geviert
als Voigt. De Afgodendienaers vergaderen
alderlei aerd van Aerdgewaflen,
vruchten van Boomen en welriekende Kn u -
den, en leggenze in een Ko r f , diezein
hare hand boven 'c liooft houdcn , omtrcnt
het iiitgeliouden Bceld van deze A f -
godin , of naeft de zclve , is uirgehouwen,
c e n o u dWy f , welkers banden mede
met welriekende Takken en Kruiden
gevult zijn , waer mede zy willen te kennen
geven , dar gelijk een jonge Docht e r ,
zonder Man , geen Kinderen kan baren,
en ook een oude enafgeleefdeVrouwniet j
dat ZOO de Aerde zonder hulp dezes Go -
dins, geenvrucht kan voortbrengen. De -
ze Godin werd dan met groote eerbiedigheit
aengeroepen, op dat zy hec ryp worden
der Vrachten » en 't zaed geven der
Kruiden , door quaed we e r , niec zoude
bcletten. Nege dagen worden door het
ganfchc Land met maelcyden by te woonen,
biddcn, en malkanderen te bezockcn
, doorgebragt.
scjtembic. De Stpumber word beheerfclu doorden
Afgod Kübi Burchan, of Go d des Herf f t .
Dezen is uit fteen gehouwen , en verbeeid
als rpeelendeop een Dwars- f lui t : by hem
ftaet ccn kleine Jonge , welke op de Lui t
fpeelt, cn een Dank-licd zingt aen den
opperften Go d , dat de Zomer gelukkig
ten einde geloopen , en den Herf f t begonnen
is. Acn dezen worden geofFcrt aiderhande
gediertens , Vogels en ViOchen,
Vruchten cn Koorn , en t'zijner cer word
een dag met gcbcden cn gaftmalen tcn einde
gebragt.
Oftobet. In Oiioher word tcr eeren van Kutßhar
Bunhan, of Go d van de Scorpioenen, de
vergifrigfte van aile vliegende en kruipende
ongediertens , een dag met gebeden en
mac-ltyden geviert. Om dac in deze
Maend , de Lucht meeft ontftoken cn bcfmet
i s , tcr oorzaek de Zonne niet meer
ZOO krachtig op de Acrde werkende, en
om de ongclijkhei: van de Elementen, als
e n O O S T
mcde , om dat de koude noch niet ftark
genoeg is, de Lucht door ccn vorft ce reinigen.
De z e vergiftheit veroorzaekt alderhandc
krankheden , en qiiade zinkingen.
. De OfFerhande zijn de eerftelingen
. van "t V e e , voornaem een jonge Ko e , die
noch niec gekalft he e f t , cn een gefneden
St ier , Wiens bloed, geflagt zijnde , in
het voornoemde Va t gcdaen , 't vlecfch
'gekookt, en ten Of iergebragc word. mec
verzock, van door zijne magt , alle (chadelijke
en gevacrlijke ziektens van hacr te
willen keeren : en dacr toe zijne dienaers
te houden.
De Maend November, is den AfgodNovemb«.
Eldfchm B^rch-tn , of bcfciiermer, in Me -
I cacl gegooten , toegehciligt. Hier voor
worden in den beginne des Maends zommige
Vogel s en ViiTchen g e ikcht , cn geoffert,
der zelver bloed in 't bewufte Vae
bewacrt, en in de daer toe aengeftelde bedeflondcn
, gebeden ui tgef tor t , ten einde
hy haer gelieve ce bewaren voor alderhande
ongemakken en quade dampen j 't Ve e
van alJe fchadelijk weer befchcrmen , en
de VilTclieryen , welke nu op hacr beft
zijn , 'te zegenen. By deze Of ferhanden,
weike vier en twintig uuren duuren, gebruikt
men in plaecs van Lampen , Porcelcine
Kommen van aiderhande verw ;
met zuiveren Ol ie gevul t , en met lemcnec
van Boom-wol aengeftoken.
December lieeft tot Af g o d Kokitk. Bur- Decerabct.
chan , of Kachay Bwchan , dat is een Go d
der Varkens of van Gelten , die op Bergen
en Valeyen weiden , cn wy l in dcze
Maend de Zonne van'c Noorden zeer verifgeweken
, en de dagen daer door
erkort woirr^ie n brengcn z yr JB okkcn en
Varkens tcn Of f e r , tc gelijk biddende
dat hy ha c r , cn haer Ve e , ten allen t y -
den voor alle fchade bchoeden wilde , en
wcl voornamentlijk , in de Winter. Di e
Feeft duur t , als 't voorgaendc , den t y d
van vier en twintig uuren.
Januarim, is onder de befcherming van Jimmitjs.
Vlan Biirchd» , of Kulugum Bürchau , dac
is de Go d der Mui zcn. Dezen is van den
lioogftcn Go d Terigri , magt over
de koude gegeven , en kan klare en hddere
nachten makcn, dagen verlangen , de
Lucht rein, en gezond makcn, en tcgens
'c einde van de Maend , de koude doen
minderen. Op den eerflen dag dezes
Maends, worden in een dacr toe gemaek.
te Tempe l , Zwanen, en alderlei aerd van
witte Vogels geoifert, en gebeden gedaen,
ten einde hy haer, neffens hare Beerten ,
voor alderlei krankheden bewaren wilde ,
cn een goed Jaer-tyd geven. Di t Feeft en
gebeden, duuren vier en twintig uuren.
Fe-
T A U T
Februaruu word beftiert door den Af g o d
VskenBagaBurchan, of Kcr Burchan-, datis
de Oifcn G o d , of de Go d der Swepen.
Deze Maend word ook genaemtdekicine,
natte, windige, en onbeftandig in koude,
en word gc zegt , dat dcze Af g o d de Aer -
de, tegens de komftc van den grooten A f -
god Bars-, oiTfchaganBurchan, anders Sart
Maideri, te zuiveren heeft. Hem worden
geofFert wilde Gei ten, Har t encnHazen.
Me n z e g t , dathydegeftaltevanalderhandc
Vogclen aeft nemcnde, onbefchadigc'
door deLucht vliegt, waerom hy verzocht
word, ook zoo de Menfchen cn 't Ve e , |
fchadeloos te willen houdcn, van alle gif- i
tige krankheden, welke van de quade Lucht , ;
harcn oorfpronk mogren hebben : daer toe
hy ccn van boven, dat i s , van de Opperfte
Godhcit gcgevene ma g t , zoude- hebben'
ontfangen. Di t Fceft duurt driedagenlang, [
en word met vailen gevier t , in liunne A f -
godifche Kerken. j
Deze Almanak hebbe ik getogen uit een
Sineiche Kerze-bruine Fluwele T a p y t , o f '
Voorhang, die in ¿V«« is g ema ekt , waer
in deze verhalinge met Goude en Zilvere
geborduurde Letteren is verbeeid j welk |
Kleed onder den Huis-raed van KmesW^f ;
ßlj mtßljni>itjGaliex.j>t is gevondcn. ]
Mcnzag dacrnochaen, degemelde A f - j
goden , of liare beelteniflen ver toont , en j
dcze woorden, in de Sinefche ZeieUfiad des
Bogdichan Kambaluk , is een Bede-hnis ge- j
boHwt van offdefleen, t er eeren, if na de »aem
van Maideri , in 't vyf en twinti^ie faer van'
de Heerfihappye des Sinefche Bogdichan. j
Onder aen den Voor-hang is in Go u d
uit genaei t , een Thoorn , ftaende in een j
Wyngaerd, midden in den Thoorn ver-'
toont een P u t , daer de Emmeren by hangen, j
Het Geloof der Lam<ii ilrckt zieh zeer j
verre ui t , en begint kort achter Jlfirakfln, |
by de Kalmakken, en gaec tot aen de Sine- j
fche Miui r , enhedcnsdaegszelve tot dicht '
acn de "Ys-zee, in het Landfchap Niuche,
benoordcn, totaen het Mei r Baikal, en bezuiden
tot aen, en inTanguttviTibei, woonende
dicr Opper-prieftcr in TangHt o f B.irantoia.
Do ch in het Landfchap Niuche,
cn dacr omt rent , is dcze Godsdienft uitheemfch,
hoewcl geoorloft, cn word dacr
van buiteningcbragt, als mcdc in Sma, aiwaer
deVolkcn anderzinscenanderGcIoof
hebben. Ln of fchoon dcze Luiden den,
Duivcl eere aen doen, om dat hy hen geen
quaed zoude doen, zoo zijn zy echter den'
ChrirtelijkenGodsdicnft.wanneer daer van
onderricht werden, niet ongencgen.
Het Landfchap Tangnt valc v r y koiid,
Daer zijn vccl Vifchdragende Vlietcn , er
fchoon Koorn , ook Rhabarber en wilde
A R y E.
' Of lcn. De Menfchcn zijn 'er l i jvig, niec
te groot , hebben zwart haair , kleine neuzen,
en hellcnvryingedacntenadeSinczcn.
In het R y k van Tangm, en in de Stad Binmoia
Barantola is ecne wy z e , dat men, op zeke- ¿cb m^e
rengefteidentyd, cenf lcrkenjongel ingui tkieftj
die mec alderlei wapcntuig toegeruft, ¿«'"'„^r
en aldus over ftraet gezondcn word , met S«"»"'«-
magc van icder een , zonder onderfchcid
van kunne ofaenfchouwvanperzoonen, te
doodcn, 'r gcene h y v a n een duivelzen y ver
' bczeten , ftoucelijk ve r r i ebt , zonder dat
iemand hem dcrft tcgcnftant bieden. Hy
;is opgepronkt met Vi a g g en, Standacrdcn
, en cen veclvcrwig kiced. Zy noemen
hem Buih, 't geen Doodjlager bedied.
Die dus gedood worden, zijri geofFert aen
hunnen veelhoofdigen Af g o d , /Wenipe genaemt,
( wien het Volk fpyze voor zet ,
cn met rcukwerk viert^ en worden gelooft
eeuwiger eerengelukzaligheit te beerven.
In Barantola, volgens bericht van zeker
Griek, die in Ä>i«hadgeweeft, aenmygedaen
, zoo waren'ei- twee Chans , C gelijk
reeds aen is g e r o e r t , ) de een is Waereldi
i j k , ende ander Gceftelijk. De z e laetfle
is de La??7a Lamof, oF Dalai-Lama , de
welke over alle de Afgoden-dienaers gebied
, en niet allecnlijk over de Priefters,
maerook over de Chans in die gc\veflcn ;
wanc geen Chan word zondcrzi jnenzcgcn
in zijne Hecrfchappye gcftelc. Hy zegent
ook den Sinefchen Keizer : enwanneerhy
in , zoo plag hem de • Bogdi * ofsin^
Chan , niec verre van de Stad , in 'c ge- ¿ i "
moet te komcn , en mec grooce eerbewyzing
t'ontfangen. Hy i s , ten cydevandcn
Vader van dezen cegenwoordigen Keizer ,
toen hy het R y k van Sina ingenomen had,
in Peking g cwc e f t , om hem te zegenen 5
doch hem wierdvan eenigc Chriftcnen, cn
rechtzinnige Menfchen voor gehouden, dat
zulken grooten Monarch niet tocftond, aen
cencn leugenachtigen Paep zulks te doen.
Doch de Bogdi Chan was bevreeft; voor
den gemeencn man; wanrookin 5i>;.jhouden
zy hem vooi cencn waren Heilig. De
Keizer ontfing hem dan buiten Peking, in
^zijne Thuinen, dacr hy de zegcn vanhem
ontfing, cn , groote gefchcrken vcrcerc
hebbendc > liet hem weer na B.vrantolci af -
crekken. De z e Lam.t word hierom zoo
hooc gelioudcn, om dat 'er gelooft word,
dat hy onfterfFelijk i«;: want hy word voor
eenVadcrvanecuwigheirgehoiidcn. Gr o o -
te en kleine komcn, om de z cgen, by
hem : gelijk de Chriflencn na Jeruzalcm
gacr^, al zoogaetmen na hem ter Bcdcvaerd.
Hy bedricgt hec Vo l k , met cc
voorwenden, dat hy nimmer ftcrfr: macr,
gelijk de Maen aen den Heme l , fteeds
T t 3 op
U S 'u