A
4/.14V.
The#.*.
<^4bbatisNefler. de Spit.fcient. Collatie X t V.
Vcl certe filerufalem aut Sion animam hominis velimüs
accipere, lecundnm illud, Lauda ïerufalém Domintim: lati-
daDcum turn Sion.Igiturprsdi&equatuor figur^ in ynum
itafivoltimus confluunt, vt vna atque eadcm lernfalem
quadrifariam poftuintelligi, lè.cundu.m hiftoriam ciuiras
Iudiedruriiffecandumallegpriam Ecelefia Chrifti,recun-
durn an agogen ein i ras Dei iliacadeftiS qua: eft mater omnium
no(truin , fecundum tropologiam anima hominis,
qme frequenter hoc nomine aut increpatur, autlaudatur
& Domino. Dè his qoatuör ihtcrptecationum generibus
Apoft'olus fra dicit:N#wc autem fratres fivenere ad vos Unguis
loqmns,qtiid vobisprodero, tiißvobisloquar, aut in reuelatione,aut
in fcientia.aut in prophet ia, aut in doélrinai Reuelatio namqué
ad allegpriam perti.net., per quam ca qua? tegit hiftorica
narratio, Ijrirjtuali fen'u& expolicione relèrantur: v tverin
gratia. Si illnd aperire tentemus, quemadmodum patres
nqfiri omnes fub nubéfuerint| & omnes-in Hofe baptizatifint
in nube&in man, ^quemadm.pdum omnes eandemefcamffi-
ntaiem mdnducauerint, & eundemjpiritalem de cotifequenttpe-
tra biberint potunt,petra autem trat Chrifim: Qmeexppfitio
prashguräporii corporis &.|anguinis Chrifti,.qUe m quoti- 1
die fumimus com parata, Allegoria: continet rationem.
Scientia veto qua: fimilirer ab Apofltolo membtatur,Tro-
pologia eft, qua vniuerfa qua: ad diferetionem pertinent
adfcnalemy vtrum vtilia vel honefta fint, prüdentji exami-.
natiorie mfeernimus j' vteft illud : Cum apudnofinètipfos
iudicare pratcipimur, Vtrum deceat mulierem non vélato
capite orare Deum. Qux ratio, vt didkum eft, moralem
continet intelleófcum. Item prophetia, quam tertio Apo-
ftolos intülir lo co , Anagogerifönat ,-per quam adinui
libihaac futura-fermo transfertur, vteftrlludtNoluntusau-
temvos tgnorarejratres dedormientibus, vt noncontriflemihificut
'& uteri qmß> 'em non babent. Si enifn credimus quod Cbrißus mor
tnuseß& refurrexit, it a & Dew eos quidqrmierunt,perlefum ad
dueetcum eo, Hoc enim vobis dutmw tn verbo Domini, quia nos
qüiyiujnm, qui refidut fumus, in aduentu Domini non präuente:
imtsees qßi dormïerunt,qu6niam ipfe Dominus in iujfu & in voce
archangels t & in tuba Dei defeemkt de ulo: & mortui qui in Cbri-
ßfffunt, refurgent f f in i . QÜä exhortaqonis fpecie anagoges
figura prgefertur. t D'o ££ rihaj;veco fimplicem biftoriai
expolitionis ordinem.pandit, in qua hullusoccultiorin^
tellèdfcus, nill qui verbis relbnat, concinetur, fic’uteftilin
via immaculata. Ille enim pfallensihtelligit quæ dartün-
tur, qui in via immaculata grelïu puri cordis innititur. Et
ideireb fi fcientiæfpirirali facram in corde véftro vultis ta-
bernaculum præpararè, ab omnium vos vitfotum eonta-
gionepurgate,&eurisfeculipræfentisexüite. Impofîibi-
le namque eftanimamquæmundanis vcl tehuiterdiften-
tionibus occupatnr j donum Icientiæpromereri j vel géni-
tricem fpiritalium fenfuumj aut tenacem fàcrarum leâ io-
num fieri* Obleruateigiturin primis,& maximè tu Joannes
s cui magisad cuftodienda hæc quæ didturus Him,
ætasadhucadolefcentiorfulfragatur, ne ftudium le â io -
nis ac deliderij tui labor, vana elatione eafletur, vt indicas
fummum o ri trio bien tiu m, hiceftenim primusdifciplinæ
aâualis ingrelfiis : Omnis quippe labor homintsin ore ipfius, & | ^
v^omnium feniorum infticuta arque fèntentias intento ni^sCpj-
corde & quali mu to ore fufeipias ,ac diligenter in pebtore mus ad a-
tuo condens, ad perlicienda ea potius, quam ad docenda dualc vi-
feftines. Ex hocenim cenodoxiæ pernieiofa præfumptioi tâgraÜus.
ex illo autem fruétus fpiritalis feiendx pollulabunt. Ni- ^ ° ^ ndl
ml itaqiie in collatione feniorum proferre audeas , hifi
quodinterrogare te aut ignoratio nocitur^, aut ratio ne-
ceftari* cognitionis impulerit^ vt quidam variæ gïoriæ à-
more diftenti, pró oftematione doétrinaè * ea quæ optime
norunt, interrogate fè Emulant .Impollibile eriiméft eum
qui propoôto acquirendæ laudis humanæ, ftudio iebtio-
nis inliftit, donum veræ feientiæ promereri f Nam qui
hacpalTione t deuiétuseft, riecelïe e ft, vfalijs quoqne &
maxime fuperbiæ vitijs;obligetur , & ira in aétuali arque
ethicacongreflione ptoftratus, Icientiam Ipiritalem quæ
exeana/citur, minime confcquetur. Efto ergo' per om-
niaçitusadaudiendum, tardus autemaâloquendum,n e cadat
in te illud quod notatur àSalomone^ St.pïderis virum veio-
tem in verbis, feito quiajpem habet infipiens magis quam ille* Nee
quenquam verbis doeere præliimas, quod ôpere ante non 1
feeeris. Nuncqnimhosordinem tencre debere , etiam
exemplisfuis Dominus nofterinftkuit, de quoitadicitur. ■
Qua.coeptt lefusfacere & docere. Caue efgo ne anté a’âum ,l‘
prolîliens ad docendum, in illorum numéro deputeris,de ;
quibus in Euangelio Dominus ad difeipufos luos loqui- i r Q
tut : Qua dicunt vobis feruate&facite,fecundum operavero eorum Matth.zy
nolitefacere, dicunterim& nonfaiiunt. Aüigant enim oneragra- ■
uia & importabilïa, & imponunt eafupcr himeros hominum, ipfi
nemo tern
ere fibi
•furpare
debet.
Nnbqua
(olidam |
aflequituîi
eruditio- ■
nem.qui I
captandæ
vanæ.glo-r
riolæ gratia
ftudet,
if deuin-
6tus.
Jacobi i.
Prou.zj,
lud :tradiêi enim vobisin primis quod accept, quoniamChri- \autemdigitofuotiolunteamouere. Si enim ille quivnum man- Matthj.
j ßus mortuus eß pro petcatisnoßris, fecundum feripturas, & quia
j fepuUus eft, & quia refunexit tertia die, & quiayifuseß Cepb&.Et,
Galat.4-. q x^Uit Deasßliumfutmfaäiim ex mutiere.fa^um fub kge.yt eos qui
juolege erant, redimeret. Si ueillud, Auislfrael, DoitAnus Deus
mus Deus vnus eß.
Quod de aäuali fc’mtiaproficiaturadßnri-
talem.-.
ü C A P V T IX ,
D
Matth, ƒ.
diiciplin.:
u^t.
Pfal.iiK.
Pfal. toc
QVapfopter li vobis eura eft ad lpiriralis.fcientije lu-
men, non inanis iabtantis vitio, fed emundatiohis
gratia peruenire , illms primum beatituäinis cupiditate
flammamini,:<ic qua dictum eft, Beatimundocorde ,qticniam
Danieli P- ipfiDtuwvtdebunt: vtetiam adillam de,qua arigélusad Danieder
ait, peruenire poffitis \Om aut ent doäifucrint\fnlge-
bunt ßcutßlendor firmament*, & qm ad iußitiam erudtunt mul-
tos, quaßßeÜA in perpetyasitternitates: Et iivalio Propheta, lllu-
minateyobis turnenfeientia dum tempus eß. Tenentes itaque
ül.am quam habere voslentiodiligentiafn leóbionis^ om-
ni ftudio feftinate^ abbualem, i<d edt, ethicam, qnampri-
raum adintegrum comprehendere difciplinam. Abfquc
hacnatnque lila quam diximus thcoretica puritas non po-
teft apprehendi, q.uam hi tantum, qui hon aliorum do-
cenciuinveibis, fed. proprio rum äiäiium virtute perfefti
funt j'poftmultaoperum aelaborum ftipendia, iamquali
in pva:mio conlequuntur , Nonenimamediratione legis
iht«lligentiam,fedde frmäu operis acquirentes.cum pfal-
mographo canunr, Amandatistuisintellexi. Erexcoétis paH
ßouibus vniuerlis fiducialiter dicunc, Pfallam & intelhgam
datum minimum foluens docuetitfic homines, minimus voeatitur
in regno edorum,opi mulra & maiora negligensdocerc prf-
fump 1 erit, confequens profqbto eft ,> vt iam non minimüs
in regno caelorum,fed fn gehenn* fupplicio maxiftiushS-
beatur. Et ideoeauendum tibi eft, ne illorum addocen-
dum inciEeriscxempliis, qui peritiäm drlpütandi aclermo-
nisaffluentiam conlecuti, quia poflunt ea quie volueririt
ornate eopioleque difterere, feientiam fpititalem poflide-
re crcduntur ,ab hisqui vim eius &quäliratem chfceröfe-
re non nouerunt. Aliud namque eft,facilitatem orrs &
nitorem habere fermonis, & aliud venas ac medullas cx-
leftium intrare dibtorum, ac profunda & ablcondita
lacramcntapurillimo cordis oculq-contemplari’, quod
nuHacenus humana dobtrina , nec eruditio fecularis,
fed lo b puritas mentis per illuminationem fanöti fpiri-
tus obrinebit.
Deapprehendenda verafiientiadifet-
phna. >
G ' A P V T g X.
FEftinandumigitur tibi e ft , fi ad veram feriptufarurri
feientiam vis peruenire, vr humrlitatem eprdis immobilem
primitusconfequaris, quæ te non adillam quæ inflat,
fed ad earn, quæ illuminât feientiam, çharitaris c o n - ___
fummatione perducat. Impollibile namque eft immunr [Theore-
djitn mentemdonum feientiæ fpiritalisadipifci. Etidcir-
co omni cautionc d euita, ne tibi per ftudium ledionis, Wsacpul
non feientiæ lumen, nec ilia perpétua quæper illumina- ris asirab
tionem dobtrinæ promi ttitur gloria, led inftrumenea per- bequiri-
diciohis de arrogantiæ vanitacc nafeantur . Deinde hoc |tur’
^Abb.JS^ßer. de Spir.fiient. ColktioX IV .
cibi eft omnlmôdis eniteridûm, v t expulfa omhi fdllicitu-
Sacrçfc«-' dine & ç q g ita tio n e terrena, affidüum te ac potiiis iugem b tarse af- . facræ præbcàs Iéjdi6ni,dohec continua m editatio imbuat
jid i/am menre m t uam,éc quali ih li m i 1 i tu di n em fuiformet,arcam
jlcûibué . q uodammodo ex ea faciefis teftame.nti, habentem in le
| lcilicet duas tabulas lap idea s, id e ft, duplicïs in ftrumenti
H a i r c n - 1, perpetuam fitmitatem : vrnam quoqué auream, ho c eft,
[dam plu-- ;j memoriam puram atque lince ram, quæ reconditum in fe
iiirnum ] mannaperpetua tènacitate confe ruet, fpiritaliüm fcilicet
^ m e s u fen fu um , & angeliçi illius panis pererinem cælefteroque
d ulcedinem.-tîecnonctiamvirgam A aro n , id e ft ifummi
verique Pontificis hoftri Ie fü Chrifti (àlutare ve xillum ,
immortalïtatis memoriæ'lèmper viriditate fîonde fcèns .
Hæcnamque «ft v irg a , quæ pofteaquam de radice Ielïè
fuccila e f t , viuacius mortifleata reuirefeit. Hæc au tem o-
mniàduobus Ché ru bin , id eft j hi^qricæ & ^ ir itâ iis fç ien -
ad theo-
lïtticea
îhabcrc.
LtuH.il.
Leuit. 16.
'i.Cor.6.
fortsicarione & alibiarguéris eos Dominiis, ait, Spirititsförr
mcationisdeeépiteos,&fornicmfuntkî)eo ftp . Qui'qi.is vc-
ro a geminahac fdrnicatiöne dilceftèrit, hàbeHit^tertiaii/
quam deuitec, quæ in legè & Iüdâifmi liiperftitionibùs
cominetur. De quibiis Apoftolù^ : Dies, |%u
& htenfes & tempora & anhos. ,Et itërum ïiSe teftgéiîs ', neque
M I M c°ntreftaueris. Quæ de fuperltiti'ombus
légis dibtaelle riori dubium eft , in éjuas fi quiS inciderit,
proculdubfo inoechatus àCHrffîo, âB Apbftolo nohmç-
retur audirèj Deßondt enim vdj r»i vtfo vïrginem caßam exhi-
bère Chrißot fed illudad eum quod lèquitur voceeiulclem
Apoftoji diri|etur. Tïmeo autem bos, ne ftcut fèrpcns feduxit
Euamàfiùtiafua ita corrumpàntur ferifus veflriàfimplïcitateqiïa
efiinChriflolefu. Quodliimmuridiriainhunjs quoaffor-
nicationis effugerir, habebir quartam quæ âæretici do-
I 1 B i . > • ■ I , ■ »wb® mm - . Ä gmatisadulterio perpetrafùf. De’qua idem B.'Apoftolus; !
R \ty°>ip^%ßioißuiafoßdtßepoHemni.eam’intrabum hiptgratur
Icientiç multitudo,quæ propitiatornim Del,id eft,pla- . uesinvos, nonpar centesgregi, '& ex vobis ipfisfuroent viriloJuett-
ciditatem pèâons tuilugicer protègent,&acundisIpiri- | tesperuerfa, itabducantdtfcipulospoßfe. ' Haftcetiäm qui no-
talium' nequitiariim.incürübus obumbrabunc. Ec ica i tueriedeclinâre;^^caueathe fubtiliorépeccatoinlbrnfk-
mens tua neïh lolum in arcam diuihi teftamènti, verum et- rionis vitium collabatur,qui fcilicet ihbbgitàtidnam per-
lamin régpum facérdotale prbiiebta , per indilTolubilcm ! uagatione confdtic, quia omnis cogitatio non folum tur-1
puritatis âfte<âum’ , quodammodo ablprpta Ipiritalibus fpisvlèd ëtiamotiofa,&d Deoâuantulurflcu’nq-dil(:edensr
diiciphnis,illud rmplebit))ontificâle mand.atüm, quod d dperfedo virbimhiuridiflîmaforflicatio depi - J
lègislàtoreifapræcipitqrrEf defa0isnon egre(ttetur, nepol- ' ^
tuâtfanftuariumDei, ideft,coffüümyinquôiùgnerhabita-
turum feDomiqiis te^vômmitÿdkeny.Ihhabïtabô iü eis&
inter illos ambulabo,.Quam obreiri dil igentèr rnemeriæ com-
mèndanda eft, & incelTabiliter recenfendafacrarurri lèries
fcrjpturarum. Hæcetenim meditätibhis iugitas duplicem
nobis cofifertfrüdtum ; Primum quod duminlegendis^ac
Gâtât. 4.'.
i-Cokii.
ibidem.
Interrogate, qu'omodo poßit dd obltuionemfccula-
riumcarminumperue
nirïf
• C A P V T X I I .
C ' ■
Perfom-
numin-.
terdan^
fuggçril
occulcos
fanét^; ■
fccipturæ
fenius.
f ^ E r i n t i w . - A a h * c ^ o odcnlm brimmitioliipùn.
e ftvtn ullB noxatvm jogilationuin kqueis captiuetur, ftiohe permotus, ac-dripde grauiter ingemifccDS;
deinde qubd ea quçctebbrrimàrèbctitiône perçu rlà,dum
memofiæ traderelaboramus intelligere id temporis obli-
gata mente bon quiuimus, poftea ab ornniuifi aduum at
vifîpnuriïillêccbrisabfolütrj.præcipuæquenbtftürname-
ditationfc tadtirçublUcnrés’i elarius inmemiir-jitavtoc^
cultiflimorum fenfuum quos ne tenui quidem vigilantes
opinatione peteepimus, quieïcenribüs nöbis,&velfopö-
ns ftupore demerns, inteiligentia reueletur.
De muftiplici inteüeftu diuinanm feriptu-
rarum.
' C A P V T B P
hæc in quam omniaquæ copiolfllime digeflîfti maiorami-
hiintuleruntdefperationis augmenra, quam h adle nus lu-
ftinebam. Quippecuipræterillasgeherâlesâniniæcajjti-
uitates, quibus nondubito.infirmes qublîjue pullàri ex-
trinfécus, fpecialeimpedirneritutn falutisÿccedit \ pto ilia
quàmtenuitér videorâttigille ntftitia literarum , in qua
me ita vel inftahtia pædagogi, vel continuæ leâionisraa-
cerauir incentio, vt nuncmensmeapoetidis' velüt infetta
carmihibus, illas-fabularum nugas hiftotialque Ijjellorum
quibus a paruulo primis ftudiorum imbuta eft rudimen-
tis, orationis eciam tempore rnediceturfpfallentfque, vel
pró peccacorum indulgentia' lupplicanti, aut impufteris L
poematum memorîà fuggeratür,autqualï bellantium hevT
. , -,.. ■ rOum àn,te oculosimago verlèrur, taliumque me phanta-i
✓ ^ R e fc e n te autem per hoeftudiüminriouatfööe men- | fmacumimaginatib fifmpereludens,ita mentem meam ad
V - y ris noftræ.étiàrh leripturarûm facies incipiet innoua- | fijpcrnos intuitus afpirare non patitür, vtquacidianis flc-l
r i,& lacratiorisinteirigentiæ pulchritudoquodamnrodo ribusnoupoftitcxpelli.
cum proficienfe pröficiet. Prö capacitate enim hutnanörum
lènfuûm, earuin quoque IpeciescoaptatUHStVelter^
renacarnalibus, vel diuinafpiritalibusapparebfc,itavchi
quibus äncea videbätur ctàflîs quibufdam nebulis inuo-
luta, nec fubeihtatem ieius déprehendere , nec fulgorem
valeant fuftinere. Sed vt höc iplum qubd aftruere niti- ]
mur, alrquo clarius pandatur exertiplo, vnunviegrstefti-
moniuiti prorulifte luftieiac, per quod etiam omnia præce-^
ôta cælellia lecundum meniuram ftatus noftri ad omne
homtnum genüsprobenius extendi . Scriptum eft in lege:
Nonfornicabiris. Hocab hominc carnalium adhuc ob^
lcccnitàtumpafîionibusobiigatofecundumfimpiicemlir*
Quidför- teræ fonUm lahybriter cuftoditur. Ab eo äucem qui iam
riuft ^aca^ <>ne iuculenta & im p tir O' di fcfc ftiraft e dtü, nem
diàims ce^* t § idi'pfiiiÄ^ Ipiritalicèr obfeiuan j vt fcilicet non fo-
litè^ lum àcærcmonijsidôlorùm ,fed etiam ab omni fiiperfti-
tione gentilium &iaügurior'um, omnhiméOe'fignorum &
dierumac temporum oblèruationedifcedar ,'Vel certé ne
quorundam verborum aüt nöminum coniedturis , quæ
, fincetitatemfideinoftræpdlluunt,implicctur. Hacenim
j fofnicationeetiam Ierufalem diciturconftuprata, qudfor-
I nicata eß in omni colle fulHimi, & fub omni ligne frondofo. Et
quam Dominusiterurii increpans perprop-hetam . Stent,
j i n quit, &faïuent te augures edi, qm contempt abanturfidera, &
fuppitiabant menfes, vt ex eis annuneiarent venturatibi. De qua
Rejponjio qtiopatio memoriam eorumpof imité
’ ~ abolcre.
C A P Y T X IM .
X J ' Eftèrôs : De Hac ipla re vhde tibi ptirg;atioriis riiàxi-
^ thanalcicur delperatio, cicum iàtis atque èficaxre-
mëdium poterit bboriri, fi eahdern diiigentiam atquein-
ftantiàm quam te in illisfecularibus ftudijs habuilïe di?i-
fti, ad'Tpiritalium l'eripturarum volueris^leâïonem medi-
tâtiGnemquetransferre : Neceflè eft enim mentem tuam
tamditi .illis canninibus occûpari, quamdiu libi aliqua
quæintrafcmeciplamrècorat, firnili ftudio & affiduitate
conquirat, ac pto illis infruâuofis arqué terre'nis'j Ipi-
ritalia atque diuina parturiat v Quæ. eu m profimdè àl-
teque conceperir , acque iri illis fuérit ^nutrita, vei ëx-
pelli priores fenfim poterunt, vcl peitftus aboleri: Va-
càreenim curiift'is Cogitationibus hulTiària mens .nori po-
te ft ,& idep quamdiu Ipiritalibus ftudijs non fiïerit oc-’
cupàta, neceflè eft èam illis quæ pxidem didicit impljca-
ri. Qaumdiuenirh rionhabuerit qtib recurrat, & indè-
felTosexerceatmotus, neceflè eft vt ad ilia quibus ab in-
fantiaimbuta eft, collabatur, èaque femper reuoluat quæ
long© vfu ac médiratione conçepic. Vt igitur hæc in te
feientia