S . P e tri Chryjologir
traliunt, diftrahunt, pertrahunt, quo? faciunt non vidëndos;.
Quæ vannas, qi^alis dementia,quanta cæci tas,fateti
deos - & eosludibrijs infcelicibns infamare ? Irrifprës
funt,cultôres non (tint,qui deos quos venerantur,illüdüt;
îniuriis afficiuhr, non honorant j’qui deos-a quibu&fë for-
màtëSexirtimantjfic déformant, confunduht, noirghori-
ficant,qui cos de iplà confnfionecomponunt. Vere,ficut
! ait App{lolus,quianon probauemntDeum habereiri no-
ticia, tradidit illois DeitSinreprobum ferifum,vt faciant ea
qi^enonconuèniunt : quandoeisquibus humana abrogent,
dantditiina: quando eos indicant dignos ccel6,qua-
doipfos façiunt terraipfa non dignos,Vere datifuntin reprobu
m fènfum,& non efthoc iudicij diuini, eft hôc fapi-
entiæ De^ vc ipfi tint iniuriarum Dei viiidices, qui iniuriae
probantur aurores. Q^æira,quævhio,ficin Deum de
idolis exequeretur offetifàm, vt eos quos vetuftas aris, in*
cenfo.victimis.gemmis, auro deos eflè mentita.eft,pofte-
I m as tilrpi cuira homines fuifle turpiffimos iudicaret, &
eorum vitam, mores, a«9tus,ipfis eorum fignaret invulti-
bûs,ac^doceret taies fil giendos elle pptius quamcôlédosî
l Deflêâmùs fratres, & eos qui taliâ funt fecuti, &noseua-
fiflè ralia coelims«gaudeamus. Quorum formant adulteria |
I in limulac^ris, quorum fotnicationes imaginibus man-
i dant, quorum cjtulhntincæftapidiuris, quorum crudeli- i
i tates commendantlibris, quorum patricidia tradunt fæ-
De Epipbania & Magis.
S E R M o C L V I .
Q Voties falutaribus fuccis contra lethales morbôs an- j
tidotum tempérât peritia præcauta medicorum , fi
prseter arrem .præter medicinam, prater tempus accipere
præfîimat ægrorus.fit periculi caula qüod prouifum eft ad
falutem, fie Dei verbum fi præter magifterium, prater do-
btrinam, prater dogma fidei, feire remeratius præfumat
auditor : quod eft vita materia, fit perditionis occafio.
Quçrendum eft fratres,ne per audiendiimperitiam,quod
ad profeâum nobis diuinitus feriptum e ft, ad animarum
veniat detrimentum. Putafnc Ghaldaeosfidetum feruta-
tores , errantes per aftra mages, cceli negotia in tenebris
noftium perquirentes, nafeendi, moriendi caufas ftella-
rum cur li bus aferibentes ,bona,malaue hominum dear-
bitrio luminarium firmantes , Euangeliftahodie ortum
Chrifti abfeonditum fæculis ftella duce docuitinuenifle?
Abfit. Sic l'entitmundus.ftc gentiles intelligent, ficfacit
fpeciesle<ftionis:cæterum fermé Èüangelicus non huma-
naloquitur, led diuinainon vfitâta, led noua; non arte
fallentia, led veritate fitbnixa: non oculis alludentia, fed .
cordibus infixa: non conierftur-is nutantia, fèdauétoricate
cuTis,'quoïüm irnpiètatcs pcrfonant tragoedijs , quorum I firmàta: àDeo venienri», n o n ifa to , uoucollcaanumc-
obfcoenaludunt, hos qua dementia daos crcdcrrntg nifi ris.fedvirtutibusacqiiifica. cum tutus ejTttUfm.mqim,,«
, i___ i__________ I nethlrem uiA+ tnAiehiuHernAùre<jù:EccemaQtabonentevenerun! quiacriminum defidèriQ,âmorefcéIerum polfidctur, Cri- j t
* minum deosexoptant habere criminofos i Quipeccarej
;cupit,peccatorum cdlit&veperatur àiiâores. Hinceft i
quod V enéri adulter inférait, hinc eft quod fe Marti cru-
delis addicît.v Hæc diximus fratres , vt proderemus cau-
i fam: quare facien tes hodie, qui tafia fuftinemus , faciant
Gentiles deos fuos, & faciant taies qui videntibus & hor-
I rorifint&pudori: faciant vt eos aliquando & ipfi qui fail
ciunf, horreaht&relinquant, &Chriftiani glorientura
talibus feliberatos efl'e per Cliriftum: fi modo non eorum
i ex fpe<ftaculis polluantur, fi eorum non inquinent thura
j taftu,.fi huiufmodifugiantdeaflènfionediferimen; quia
I fa&islemperéft æqualisaflènfus, Apoftoioprobante, c,ü
dicit ; N oniolum quifaciunt e a , fed etiam <[ui confentiy
unrfacientibus. Et fi tanta eft de aflènfione damnatio,
quisfatislugeateos, qui fimulachra faciunt femetipfos.
Nonne i^i amiftrunffmaginem D é i, fimilitudinçm per-
dideruntChrifti, exuti funt indumentum, quifc fimula-
chrorum 'formis fatrilegijs formauerunt ? Sed dicit ali-
quis,non funt hæc facrilegiorum ftudia, vota funt haec io-
corum: & hocëflè nouitatislætioam, non vetuftatis erro-
rem: eflè hocanni principium, non gentilitatis oftènfam.
Errashomo, non lunt h*cludicra,(unttrimina. Quisde
impiètateludit, de facriîegio quisiocatur, piaculum quis
dicit rifumî Satisfedecipit,quificfentit:tyrannuseft,ty-
, «ranni habitum qiépræfumit. Qui fe Deum facit,Deo.ve-
„rô contradiâror exiftit; imaginent Dei portare noluit, qui
idoli volüeritportareperfonamî quiiocari voluerit cum
Bethleem ludajn diebusHerodis ngisJEcce magi ab orieqte venerunt
Uierofolymam, duentes: Vbiefi qui natus eft RexludaorumÄ Vidimusftellam
eins in Oriente & venimus adorare eum. Cum nafci-
tur Iefus, britur origo rerum, generarat largitor generis,
nafciturauófornatura;, vt repararet haturam-, genus red-
deret.originem recrearet. Adam primus homo, pater generis
, origo generationis, naturae bonum, libertatem ge-
neris^C germinis vitam fic perdidft,dum deliquit, vt malum
naturae, lèruitutem generis, germinis mortem fuccef-
fio lamentanda portaren Hinc eft quod Chriftus nafcendo
naturamreddidit,tulititvoriendomortem, vitam re-
uocatdumrefurgit:&quihominianimamdederatde coe-
lo, indehominem fecit &carne conftare, ne terrenalabes
cceleftemfenfum rutfum carnis demergatinlapfüm, di
cente Apoftolo.Primushomode terra,terrenus:fecundus
homo de cffilo,1 cceleftis . qualis terrenus j tale^ & terreni;
Scqualis coeleftis, tales 8c cceleftes. Ë t loan nes Euangeii-
fta:Omnisquiex Deo natus eft,nonpeccat, lèd generatio
Deiferuatillüm. Hinceft ergo quod nafcitur Chriftus,
vt iacentes interreno germine cceleftem tolleret ad naturam.
Cum natus ejfet lefus m Bethlehem luda. Bethleem fratres,
Hebraice domus panis vocatur. His ergo vocabulis lu-
dae lignatur domus, genus vocatur, vt promiflionisfides,
vt prophetix ventas impleatur, dicentelacob: luda te Ge». 4>
laudabunc fratres tu i, manus tuaefupradórfum inimico- ^ g
rum tuornro,adorabunttefilijpatristui.Etpoft:Nonde-j
ficiet Princeps ex luda , nee Dux ex femoribus eius do-j
JUÜll V ü lU C lu p u tlt tlV l'tllU U » * “ * » ju iiu v a u r u i u m i wum neeven-i-a--r--c--u i-r e|p ofitafunt, & ipfe expedfcacio ge;n tium. | 11
diabolo, nonboteritganderecumChrifto. Nemo cùm V n d e& D&mdftvid&R.extneus.CumnatuseftetlefustnBeth-
ferpe_nmte /felic,uKrnuls^ liun/rd,irtn, rntemmnon c.u mIt hdeimab loudldetf oinc aditeubur sim Hperuo-d is Bevis, Quid ell quod tempore
ne. Si qua funt e ^ o vifcera pietatis in nobis , fi qua eft in
nobis contemplatie humanitatis ,fi qua nos habet frater-
naÊ&lutisaflèdio, abftrahamuseos qui fie ad perditio-
nem currant: rapiuntur ad mortem, trahuntur ad tartara,
felllni (unt in gehennam. Abfttahat ergo pater filium,-lèr-
uum dominus,parens parentem,ciuemciuis, homo hominem
, Chriltiauösomnës quifebeftijs eompararunt,
exæquarunt iumentis,aptauérunt pecudibus,dæmonibus
formauerunt. Et ilie qui libérât, inuenit præmium : qui
negiigitjacquiritoffenlàm.- Beatus qui fuævicæcu-
ftoseft , & prouiforeftfalutis
. alienæ.
lehem luda in diebus Herodis Regis. Quid elf quod tempore
Regis ncfandi Deus defcendit ad terras, mifeetur diuini-
tas-carni, ficterreno corpori cü ccelefti commercio? Quid
eft & quando non verus Rex expulfurus tyrannum, vin-
dicaturus patriam Jnftauraturus orbem,libertatem reddi-
turus aduentat.f Herodes refuga. genris ludaicae inuafit
regnum, libertatem fuftulit, prophanauitlan&a, confu-
dit ordinem;quicquid difciplinae, quicquid cultuseft, ab-
ofeuituneritoergo genti (an&e, quiahumana defunt,di-
uina fuccurrunt, & adeft Deus ip(e , cui homo non erac
quiadeflet. Sicit?rum Chriftus veniet, vt Antifehriftum
lubruat, libereturorbis, Paradifi patria reddatur, mundi
perpetuctur libertasjfseculiferuitus totatollatur. Eccetna-~
giab Oriente venerunt. Ab Oriente >d orienrem veniunt
magi, vt lufeiperet venientes, ipfe qui iuflerat vt ye-
nicent: quando enim D evm magus, nili Deo iuben-
te perquiteret, quando regem cceli nifi reuelante Deo \
Aftrologus inuemflet j quando vnuraD ev m fine D eo |
j C haldaeus adoraret in terra, quijn ccelo dijs totidem, j
____________________ ' I ;_____ quotfiquottideribps(
eru'rebat ? Plus ccblefte dc magis,quamde
ftellä flgnuin elt, quod ludàÈi'regem, quod legis authorem
•magus Seit, nelcit Iüdaetïs: Chaldæa dcfetc, non defert
Iudæa; Hièrofolyma auerlatur & refugit, Syria fèquitür
ßt ad orat, Ecce magi ab brienteyenerunt, dicémès | vbi eft qui nà-
tus eft Rex ludaorum i Vidimusftellam eius. Ec quid tainen eft
qubd vidètnr ? Verelîcutdikit Apoftolus.4 Cum eflètdi-
ues, pauper fadfus eft^f cum eflèt in Deitatefua dines,fib-
ftrafit pàupçfih carrie i & habere coepit ftellam viuam ',i’
to tarn qui fe cit, habet, & continet creàtiiram. Vidimus,
ftellam eius. Aliquando videt magus ; qui habet ftelläni,
non habeturdftelja; neciple agitur curfii ftéllæ, fed ipfe
ftellæagitciïrfum : cuius pèr çoslum fie curfum dirigic, lie
moderaturmceflum,'ficviam temperat j vcrnagorum fer-
uiaf, & fuittatur adgfelTüni : nam a m bu 1 atitema go , ftella
àmoulàti fedentëmagdy flat ftella: raago dormrenté
excubat, èxcubat ftellä; fic'fèntit magus,vtquibus vian-
di bar c6n,diriöieft, parfit nfeceflicas (èruiendi : & ftellai’m
phaniam mag^Chriftu Dominü muneribus myftfcis con-
fitentur, Scculrbrésfiderum, noârisincolæ,auCtoreni lu-
cis denfis inueriiuntin tenebris : vt fit hoc au<ftbi% gra tia,
nbn fit hocinduftriafic"qüærends : non fit ftellæ, led Dei :
fi t creatoris donum, non fit beneffeium creatune: non fit
humanae artis, muneris fit diuini. Ecce magi, in q u irab O-
r 'tente venerunt, dicentes : Vbi eft qui natus eft Rex ludaorum ? Vidimus
enim ftellam eius in Oriente, & venimus adorare turn. Vidimus
ftellam eius.. Et quid non eius .’ SteJlaeiuscft, non
illeftell*. SteUameius. Quæ.accepit ëilè , fed non ded^t.
ftellam, cuius ortum tenebataudor,nonqusorrum te-
nebatau(ftotis. SteUameius. Venientemnonàgënefi.fedà
genitore: mahdato, non fato : nonacompbtat^re,fed ab
aüfftoré: nonquædaretortum, fed quæiuftineret bcca-
lum. Stellam non légiféram, fed fignilèram ; feréntem
noh dietum 6rdinem,fëd nodiium lumen. Stellæ Hæc miniftravij,
non vitae: comes magorum,non cognata Shri-
, , . - . ftr: nohdominantisdomina,fedanGillulaferuorum^Scd|
lamnonDfeum credit, fed tudicatefle conferuam, quam I dicitaliquis: Quareitiagi? Quare per ftellam,fi cum ftel-
cetnit tUlttr Cuis bbTequijhnanapatam. Vbi eft qm mins ljs cuni originc nalla caufa eft , nulla ratio cum nliura I
iftKtx UuUorum; ViimmfteHam tm m orimte , & mumm’i Quir e ntagH Quart ftella > Vriter Ghriaum irifamateria
adirmtum. D>^na6Vbicft,|['uinatuscftRcalud*orum,^errorjs fic gcret ^luris occafio ? querfladmodum per
nortinrettoganc, led mlultant, quando lcientes interro-, Chnftuin mortis caufa, caula fadta eft vita:. Hoftem pro-
gdnr, nefeientes non ignorabt^ied negligentes arguunr ,^ priomucronecurbareliOgulareeftlnfigne virturis. Apnd
increpanc deiides, malosprodunr , conrumacds verbe, magosin culpa eratignorantia, non voluntas: &erat in
rantderuUm domino nop Occurrifle cauiantUr. Nam quid aimine „ „ „ ftpiium, fed error. <%erere Deam: & nc-
ab homimbus quaetunc j qlr, per D«um ifdueranc quod-: fcjrequarrere, neceffitasmagikeft, quamreatus. Fuit er-
quaerebant ? V t quid illisad hoc humanae deinonftracio-. g0 pimn, vt & Deus ihuenirc ie quaetenribus daret, & cul-
nisofficium,quibusadhdcCceliiydcrafcruiebant? Quoj „ am dCpUtareterrori. DeniquePaulusiudiciotalideper-
illis lucerna templi, quibus cceli Udusmirabile perluce-| feCutorefa6tnseft pnedicatr»: quia per zelumlegisimpu-[
bat ? Vbi eft qui natus eftrex ludaorum ? Hoceftdicere; Cur j gnakat legem, & in Deum Dei amoire peccabat. Hinceft
^ ex ludaeorum m prafepeiacet, ^ n? n.^ec.u•hbitin tern- qU?d fides currit ad P .» lum , perfidiaadignofantiamreplo
? vCur non fulget in purpura, fed fqualec in pannis
Cur later in fpecu, & manileltus in landtuan<*non habetur
? Receperunfiumentam piaelepe, quem in domo fua
recipere vos ipreuiitis. Agnouit, (icut icriptum eft, bös
puflefibremfiiöm, drahnuspraeiepe domini fui« ru au-
tem;Ifiael tuum dominum non quaelifti. Vidimusftellam
eius. App^ruit ftella höh volerisfediufla; non cceli niicu,
fed didinitatis i mpu I fit: non lege fideram,ied nouitacefi-
gnörüm: non cceli climate fled vimitc nalcentis: non ab
arte Vied d Deo : non Aftrölögi fcientiä, fed prsdeientia
conditoris: non Arithmetica ratione , fed fänötione d i-
uina, luperna procurarione, non curioiitatc Chaldxa.
non arte magica, led Iudaicapiophetia. Sic vbividitma*
gus hum anas perijfle curas, fuas detecifle artes, munda-
nxfabie'ntix exinanitos labores, omnium fudores obri-
guidefe£tatum, tpfius Philofophi* thefaurosefle vacua-
tos, fugiflepaganam no(3:ein,opinion'um nebulasconci-
difle, iptas daemonlimdetulifle vmbias,l^ellam non vt co-
metarn in circumfiifo crineocCultare quod nunciat, ob-
feurare quod lucec,(ic dicit: Fas eft, vt dc te n ouo radio,li-
gnifero lumine.fplendore cerco radiare videä.vc illic natu
regem, prxrer mundi legem, prxtercarnis ordinem rprx-
terhumanam monftresnarutam. Sicdepofiro errore,fe-
quicur, curric, peruenir, inuenic, gauder, piocidir,adorac
quia non petftellanl,non per arcem, fed per Deum,Deum
fe inuenifle' humana miracurincarne. Ergo fratres,ledtio-
ne praefenti non eft firmatus error magicus', fed folucus.
Sed fufficianf ifta hodie, vtper Deum qux luhciniequen-
tibus clare elucefcant.
De eifdem S E R m o C L V I I .
DOminic® feftihitatès caufas fuas fuis vocabuiis elo-
quuhcur: nam ficuc nafeendo Chriftus diem dedic
naralém, & refurgendo rèfurrçélionis diem dedic, fic lu-
mihefignorumdieih fùxilluminàtiohisoftendic. Qu ie-
nim nalcendoanrehumano corporefè velauic, poftea o-
perando ipfefè ccèlefti reueiauicarcano : port Deus ipfè
apparuir trino moÿo, qui homo in pareil parait fingularis.
Merico ergo folcnnitas pnefensepiphaniæ vocabulo nun-
cupatur, ihquailluxitDeicas, qux noftranobispbfeura-
batur ih earne. Ifta eft fratres, ifta eft fèrtiuitàs, quæ conce-
pta tempore diuerfo peperit tria Deitatis infignia. Perepicurrit
: Sed adhuc dicit auditor. Efto quod ftella, non
nutu proprio, fed Dei iuflu oftenderet viam quxrenribus
magis; vnde tanta tnünerum feientia myfticbrum,Wnde
donorum facramenta tanta î , Non Chaldæa arte, fè î de
prifeafanâorum cradicionemaiorum,erantiftidégénéré
Noe,defiIijs Abrahæ, qui Chriftum nafeiper Deum didicerant,
non pet artem,eumque hominem,Deum,Rbgem,
moriturüm alto'cognouerancfacrainehro. Hinc eft quod
apta patrum fidei mimera portaüeriinc: vc aurum Régi,
incenfum Deo, moiituro myrrhamfciënter offerrenc,tali
quernunere dc pietati fatisfaccrenc & honori. Sed de
magisiftafpfficiaar. Per epiphahiam Chriftus iîî nuprijs
aquasfàporauirin vinum, vc Chriftum nuptijsinterfuille
vircücisfuerir , non'voluptacis, non fueric Bümaniracis,
fèd poteftacis : fignifuer’fcau fà , non vënrris: ebriecatis i
nbh fueric apparatus, fueric diëtatis pftènfio. Deniquev-
bi aqua mutauic naturam, mox pacefecic audio rem, de e-
lementortim creator mùtâtiohe reuelatus eft creatufæ.
Foelicesnuptiæ,foelicesillæ,quibus Chriftuseftpraéfèns,
non luxu, fed vueutibus confècrantur. Quid ibi non
cranfiùicingratiam, vbi aqua tranfiui tin vin#n?PerEpi-
phaniam Chriftus lordanis alueum bapcifma noftrum
confècratus intrauit, vc quos nafeendo in terra fufeepe-
ràc, hos renafc^ido releuarec in coelum : in fè haberer li-
beros, quos præter fè viderai elfe captiu&* faceret vitales
îpfe, quos culpa fecerat elle moi cales: perpetuos redde-
rec, quos mors dëdetat temporales : 8c quos diabolus
exules fecerat terrenorum, hos ipfè in coeleflibusfibi faceret
eflè confortes. Hinc eft fratres, quod Spiritus fa^-
d ù s tune totô fe fuditillapfü,. quando pater de coelefti-
bus clamât. Hic eft filius, meus dile&us: vc quibus iu
crèandis nobis operacio fuerat vna cum filio, vnafierec
dè noftra reparationè dignario , fîcque Chriftus diuerfo
tempore vno eodcmque die magorum munere, atque
mutatione, atque patris voce Deuscrino teftimonio
nofcëretur, neretque de trina oftenfione
Chrifti Epiphaniæ vna & fàcra-
tafolennitas.
e tijden
Statt. }•
‘ i i i i i
/ 'M1 1