ill
1 1 1
fi ll l
. 1ft. 66
LX X .
q tio d nafcttur ex teftnttum , vocahUur filius Dei. Ncmo hic
cotnrhuniccraccipiac fangum > fedilla lingularitacc qua
clamarurin coelcfttbus: Sarlis,iaH<aus,lan<ausDomi-
nus DeusSabaoth. Mitticjirautem Maria ad Elizabqth,
virgo ad fterilem, inlans'ad anum , vt certamine pio fü-
manramba:, pcrcipiant pariter, altera de nouitare fidem,
alteradenécefliiarevirtutemï Hisauditis>refpondic Ma-
ria-Ecceamlladomini ,fiatmihifecuudum verbum tiïum. Qija:
Tus cft Angelusà Deo & quid dicit? Dominusteéum. Er-
goerat cum virginet quiad virginem miferarr, ;i,'Pr*cemc
nuneium fuum Deus, lèdàDeo non rcceflit: tencij locis
non pore ft, qui omnibus habefur in locis: &cotus vbique
eft.fine quo nihil eft rotum. Benediftatuintermtilieres. Vcre
benediéta viçgOjquæôfvirgiriitatispoflïdet deers; matris
& pèfciilicdignitatem. Vere beneqi&a.» quae & luperni
conc ep ts meruit gratiam I & fuItalic integritâtis coroabÂneelodoroina,
iplafe çôgnofcit,& confitetuH nam. Vere benedi&aquas&diuinCgerminfsiufcepit gloaucillam.
Quia deuotus animus infulis beneficiorum ere-
fat ad obfequium .-augetur ad gratiaiq, non ad arrogan
riam protiilit, non ad fupetbiam pertumefeit. Fiatmihife-
cundum verbum tuum. Qua: credirverbo, merito concipit
verbum*In principio erac verbum, & verbum crat apiid
Deum,& Deus erac verbum: & ad totam réperuenit, qua:
in fecrertim fidei confentit auditu.Qdantum peccat hgre-
ricus,qui poft caufam npn credit,cum tantum hanc crcdi-
dilËè^bnfpicitante cauiam.
De eadem.
c
S E: R M O C X L I I I .
DEbetur quidem vobis natalities fermpi fe*l ineffabi-
le nariuitatis dominie«faeramentun>credere magi?
conuenit, quam referre.Virgp peperic.Quod natura non
habet, & vfus nefcir.ignorat ratio, mgns non capit, paupc
ccelüm rftupet terra, crcaturarairaturi quomodpièrmö
narrabic humanus? Denique Euangelifta &nceptum Vir-
ginisj Virgiriis partumiicut human©fermonë pandit, ita
dittino claudit arcanq:& ho!Tacic,Ychomo quod credere
iuflus eft, difeutere non pr«fumat. Qu[s at tingit arcanum
Dei ? pactum Virginis?r^umfaufas?T*culorü negotium?
commeèdum diuinitatis & carhis? hominem Deu?
L que vnum Deum? Euangelifta flc ait. Mips eft Angelus Gd-
brtelaDeo in ciuitatem GaUU*,cuinomnerdtNazareth,ad Fir-
ginem dejponfatam viro ,cui nomen eraflofeph& nomen virginis
Maria. MUTus eft Angelus a D eo, vbwnediacor eft Angelus,
bumanaceflèt opinio : vbi coeieftis eft nu ucius, inter-
pretatioterrena pellatur. Curioiitas humana torpefcaé,v-
bi fupernus habetur interpres,Mtjfus eft Angelus a Deo. Qui
i auditattentius, quiaaDeomiflus firyleitatis refugit pec-
rcrutatirecretum. Quo<J per Angelüm Deus mandat, il;
le-inereturfeire, quicimef/cire. ..Audi dominum dicen-
tem: Super qiiem refpiciam, nifi fuperhumile#a & man-,
fuetum,& trementem verba mea?Humilem öcmanfueru,
quantum manfuetuseftille quiiuffis obtemperat: imma-
fuetus tantumfeft ille'qui iufla d^cqtit. Mips eft Angelus ad
Virginem. Quia fem pet eft Angelispgnata virginitas. In
carne prscercarnem viuere non terrena vitaeft, fed ccele-
ftis. Etfi vultisTcireangelicam glóriam, aèquirere maius
eft,quanvhabere:eflè AngeluraFoeliciutis eft,virginem ef-
le.virtutis:. Yirgiry’tascnim hoc obtinet viribus, quod ha-
bet A ngelus exïiatura. Angelus ergo & virgo, diuinu m ariam,
6^ Regina totiits ektitit caftitaris.Vere bénediaa,
quæfuit'maior eælo^fortior terra, orbe latior: nam Deum
quem mundusnon capit ,iola cepit. 1 Porrauic eum ,qui
portât örbem :gcnuicgenitoremluum, nutriiiit omnium
viucntipm nurritorem. Sed vj.dcamus quid aft Euangeli-
fta, Maria, i nquir,vr vidit Angelum, turbdfa eft in.fermons eins.
T urbaca eft caro, concuiïa funt yiTcerai mens tremuit, to-
ta Cordis pbftupujtaltirudo: quia in ingreflu Angeli virgo
fenlitdiuinitays ingreftum. Tuibaturhumani cofporis
templum , & carnal is domicilijmouebanturangullis,
cum fe in virgineo pedlore tota Dei cpnderet magnitudo.
Sed liplacet, priulquamfidei Chriftianæ pènetremus arcanum
, loquamur ad eos qui partum virginis,qui magnii
pietatis factamcntum, quijreparationeçxlàlutis humans
rèferunt ad diuinitatisiniuriam.yénft ad virginem Deus,
hoc àft, ad opus fuum opifex, creator ad creaturam lu am.
.Qiando ad opificis honorem operis reftauratip, nonre-
dundat ? Quahdq^honpr non deputatur adgloiiam, h
fadtorfaduramfuam reparet?Ne amittat quis opus fuum,
nonne cum yeterafcit,renbuat?& cum cadit,eiign?dccum
deftruiturTiu melius non reformat ? Ergo quodin pareu
virginis agitur, non eft crearorisiniuria, led Talus eft crea-
turs. Si Deus fecit hominem > quis arguit.cur refecit? öc
quod ex limp formaflè digne cteditur, quare ex carne re-
f ormalle iudicatur indignum ?Quid preciöiiuS card aut Ji-
mus? ErgoreparationiFhoftçæ quapto precipftôr mate-
riai tanto maioreftg|öria. Aut quahdoDeushonin vte-
ro plalmatoTefthomihis? Audi lob : Manus cuæfece'runt
& finxerunt me. Et poft; V t cafe.Umcqagu 1 aftime :b fli b us
& neruis-inferuifti me,vitam & mileVicordiatpdedifti rai-
hi.>£t bauid:Tu fbrmdfti me,& pofufftifiiper me manum
tuam. Et ad tfieremiam Deus: Priulquarn eflesin vtero ,
noUi te,&in vnlua fandificaui teySiergo parentis in aluo
Igb lin eamentadépin xitfimatrisin vteroDauidmèm-
1 bra cömpegitjfi Hicremian^enitricis lanplifidauitinviil-
ua,fi iQsftinom' fterili^my tero repleuitSpiritu fando:quid
roitum m odu li virginis Iiabitàùit in vtero,qui mulierera
hominis lumpnt ex latere ? 4pie hominem roulieris re-
fum lit ex vtçrô, qîii vir^inefn vir^>rmau.ft ex corpore: ac
perindehomo qu æt i b i v i de n t u r;ti o u a*, Deo hâbenturan-
tiqua. Sed dicis:Ç^^nal<endTp;eçèiQStas0 po,c.uifuppe-
titfaciendi potefîasT Quæ î Vt iplàm naturam nafeendo
reficeret,quam feceratoperat)do: quia quæ fada fuerat vt
generaree ad yitam.iplàgenerabatgd mprrebi'Per peçea-
tunt primi hominis naturalçthàle vulnus açcepit ,J -
gunt ofiicfùtDy'non humaniim. Ingreps, inquir, Angelus a i ^pitefle qrigo mords, qüSeratihitium vits. Ifo c ërgo ne-
eam,dixit:Auegratiaplena,DomtnustecuiH,benedittatuintermu i gôtium natiuitatisquodmafci'éQ?mpûlit^hriftum, vtna-
lieres. Auegratia plena, dominus tecumt videtis qüibus I rursdiramnatmiija^datétaudoris, Ócnjatuiscuranoéf-
eft virgo oppigF^ata munedbus. Aue gratia plena, dominus fet viuificado fiiiorum.
Io /m .i.
efal 7t.
Pfui 7g.
ttcaw.Aue.hoc eftaccipe.'Quid? V irtutes munerum.non
pudóris. Auegratia plena. Hæc eft gratia, quæ dédit coelis
gloriàm, terris Deum, fidem gentibus ,-finem vitijs, vitæ
orf'inem, moribusdifciplinam. Han c gratiam defulit angélus,
accepit virgo làlutem læculis redditura. Aue gratta
plena. Quia lingulisgratialè eftlargjta per partes. Mariæ
vero limai le totam dédit gratiæ plenitudo. Omnes,in-
quit Euangelifta,de plenitudine eiusaccepimus, Ÿhdç &
Dauid dicit i Defcendit ficüt pluuia in vellus. Vellus cum
Ikdecorporei hé Icir corporis paftîônesilicyirgnitas cum
fit in carne, vitia carnis igriorat: cæleftis ergo imber virgi-
neumih vellus placido fe fudit illapfu , ôc to ta diuinitatis
vndâbibulo fe hoftræcarnisxelauit in vellere , donee per
patibulum crucis expréflum terris omnibus’in pluuiam
laluciseffunderet. Et lieut ftillicidia ftillandà fuper ter-
ram, vtvitalibüs partita ftilli cidijs. temporafidei rigaren t
jgptminc,tot'nüècsüicnt.'-Auegyatiafiènà$mniKieeunhMiÇ-
De eadem,
Sv e K m pi ' CXL1V.
DE natîuitate.Çhnfti nos comperéndinare lermonem
aldtudo rei facit,Sicogit mÿfterij magnitudo. Virgo
pcperit,quis loqueçur? V erb umcâio fadurh eft,quis nar-
rabit? Si vêrtuim D e ii nfa nt i æd a tvagi tu m ; homo imper-
fedus quomodo çlamabit in verbo ? Quanram ftellama-
gisnode dédit quærentib. lucem, tanram dodoris lcrmo
ortusdominici præbet audienribus cladtatem : vt Chri-
ftum inuenifl'e gaudcant, difeurrere non præfumaht: honorent
munerib. infantiam non minorent, Sed orate fra-
tres, vc qui noftro fenlim creuit in corpore, .paulatimho-
ftro créfcere dignecur in verbo. Euangeliftaôhodie angelum
retulit lie locutum. Ne timeas Maria , inuentfti entm
gratiam
oratiamapudDeum. Ne timeas Maria, quare ? Quia inue-
riiftigratiam. Timecnonquiinuenit, fed qui perdit. In-
uenic, inuenithæç conc'ipiendo fuperni germinîs gratiam,
quæ pariendo non perdidit virginitacis inlignia. Netimeas
Maria. Quid timet,quæ (êcuritatem rerun) concipit, parit
gaudia læculorum ? Timor non eft, vbidiuioüm eit negotium,
non humanum; vbi vircuris conlcientiacft, non
pudoris. Quid timet,quæ fufeepit eum, quem riment o-
mniaquætimentur? Quid timet, cuiitidex caulæ eft af-
fertor, integritas teftis innoccntiæ? Ne timeas Maria, inueni-
fti enim gratiam apudDeum. Quod erat in principio apud
Deum, verbumDeusintrafevirgoreperit, ôcfadumeft
magnum Deitatis cemplum, quæcratpufillum humam-
catis holpitium , ôc quem non capiebac pulillitas hümani
corporis, caspit virginalis vteri magnitudo.Effc, inquir, co-
cipiesin vtero.Propter reuerentiam dixillê fuffecerat: conci-
pies,quod exaggerar,in vtero quid eft? Vt cohceptus eilet
veritas, non figura: vtparcùseilet proprietas non imago,
vt lieut de Deo veto.Deus verus natus eft,lie de vtero con-
ceptu vèritas humani corporis nafeeretur. In ortu Çhrifti
fracreSjhumanicorporisiniuriafublataeft , non nacura:
nec eft creatura dcleta, fed culpa damnaca. Eft ergo hære-
lis,qüæ Chriftumaérium corpus all'umplîllè mentitur.-ncc
habuiilècarnem, fedhominem limulalïe confingit. Con-
cipies, i nqu ir,i» vtero,& pariesfilium,& vocabis nomen eiuslefum.
I Quod Hebraice Iei'us, Græcè^^Vihocdicitur Latine fal-
uator.Merito ergo virgini làlua funt oj^nia^uæ omnium
genhitfàluatorém. Et vocabis nomen eiuslefum. Quiainhoc
norrime deitatis totaadoraturMaicftas.-omncs quicom-
moranturin coelis, Vniuerfi qui habitant terram , cundi
qui in profundo tenenrur inferni, huic profternuntur no-
mini.hunc adorant.Audi Apoftolumdicentem:Vcin no-
| minelefuomnegenufledatur,coeleftmm ,terreftrium&
| infernorum. Hocnomenquoddéditcæcis vifum, audi-
! turn lurdis, claudis curium, lermonem^mutis,vitam mor-
tuis,totamquediabolipoteftatem de oblèffis corpofibus
! virtus huius nominis eftugauir. E d i nomen tantum eft,
; quanta pote lias ? Sed quiseftiftequi vocarurhocnomi-
! ne ? lam dicat Angelus. Et film Alttftimi vocabitur. V idetis
| quia qubd concipit Virgo, non terrenum germen eft, fed
coeléfte. Virgo peperit, led Deus fufeepit fiiium. Ergo qui
! de hacnatiuirate humano modo difputatad omnem tendit
tanti genitorisiniuriam. Etdabït, inquit, ei dominus fe-
! dem Dauïdpatrüfui.Hinchæteticasgeneratp;erfidi£efuç ne-
I buias.hinclibi fingic^rrorisfnateriam.Ecce,inquit,non e-
godico led Angelus,d abitilliDominus Deus, nunquid
quod cemporis,qhôd dati,quod éccepthqtiod minbratio
nis, quod mortis, li intellcxeris non tile diuinitatis, fed
corporis, tunullam ftlionrogabjsit)iuriam,mdiai^ n facies
in Trinitace diftandam. Sed reucriamur ad nos, &
quæ funt noftra iam loquamur; Dabitilli, inquit j bomintti
Deusfedem Dauidpatrisfu i, ®'nabit in domo lacob in aternum
®nieiUs wow m fji» » .'Qui in coeio Temper conccditpa-
tri, nunc iedem Dauid accepi tin terra ; qui regnnbit libi
'lèmpermbdojnobisindomolacobregnumfortiiuseftæ-
rernum. Gaudeàmüs fratres> quia qui libi regnauit regn^
türUs eft nobis; gaudcamüs, quia venir regnaturus in terra
i vc nos cum illo regnare polfimus in coelo. Audi Apb-
ftolum : Si compacimut, & conrcgnabimus. Nobis narus
eft,nobis vtiq;regnum vehic donacurusdplo proiüitténréj
cum dicit: Venice benediéti-patris mei, percipite regnutii,
quod vobis paratutii eft ab origine mundi. Vobis dixit,né
mihi. Venit, vrlit nobilcum lemper: vtnoftri?lit lemper
inoCulis, qui nunc tantum noitns habetur inycordibus.
Venier, vc quibus eft gloria de regno, litde faciiliaritate
fiducia. Et regnieiUs non eritfinis. Qui eiUsaduen tutti c^edis,
gaude, quia regnum line hue promilit : vbi eft line fuccef-
iore militia y vbi funt perpetuæ dignitate*. Sed quid eft
quod permanfura non ambiunt, qui anlbiunt trami tura ?
Quidcft ? Quidéftquodcaducoshonores auro comparant,&
nolunt gratis accipereicmpiternos?Frarres,hic pa-
ranrur officia, hic decernûtur loca,hic honores dciignan -
cut, hic qui non de Euangelij-fide acceperit codicillos, ibi
æcernarum infulas non habebit dignitatum. Ergo ft dele-
6tat militia;, ft volumus lemper militate, arripiamus arma
Chrifti,vigilemus, fobrij limus,vincamusdiabolumfpro-
fterriamus vitia, vtpollîmusacÇiperepræmia pariter , &
coronas abipfo Domino noftro lefu Chrifto , qui cum
Deopatre regnac nunc oc Temper, St per ümnia læcula læ-
culorum, Amen»
Ê J
begeneratione Gbriftt.
S e r m o C X L V .
A VditUri eftis hodic,frarres,quemadmodum nobii
X jLbeacus Euangelifta generarionisChnfti retulit liera1
mentum. Chrtfti,intern,generatioficerat:Cumeftetdejpoiffata ‘
mater etus Maria lofeph, antequam conuenirent,inuenta eft in vtero
habensde Spirïtu fanéto: lojeph autem vifem cum effet iufius,&
no lie t earn traducere, voluit occulte dim it tere earn. E c c*i o m odb
iuftus, quAoncepcum iponlæ duxir non difcuceré: Sulpe-
6ti non exquirit cauiam pudoris,COniugij famam non vin-
| non maioreft quidat, quam qui accipit:& qui accipit, an- j dicht,fed requiritf Voluitogulte dimittereeam. Hocpioma-
cequamacciperec, non habebar. Sednosiftafratres,au- I gisvideturconuenire, quam m fto, led humano iudicio,
dumus.non vtperfidi,fed vtfideles:& lie nobis argumen- I nondiuino. Penes Deum neqi pietaslineiufticiaeft, ne-
tum fidei, quod illis eft errorisbccalio. pabitilli Dominus j que line pietace iuftiria: cxleltiieniuline bom tare xqui-
Deus. Quid dar,aut cui dat? vtiq; Deus homini dat,diuini- tas, line xquitate bonicas non habetur. Virtiites li leparatascarni.
Dabitilli DominusDeus. Quis Deus? vcique verbum
quod erac in principio femperDeus. Cui dat? quod
carofa&um eft , & habitauitin nobis. Audi Apoftolum
dicentem, D e v s erac in Chrifto mundumreconcilians li-
b l Sibi vcique non alij: I lie ergo Deus, qui in Chrifto e-
rar, regnum libi dabacin Chrifto: Sc conferebat fufeepto
corpori, quod lemper fiia diuinitace poftederac: lieut ex i-
pfo Angeli probatureloquio. Dabitilli Dominus Deus fedem
Dauidpatrtsfui. Vides, quia quabdo accipit;Dauid films di-,
citur; quandodac, Deifiliusnuncupatur, iple d ixit; O-
mniaqux habet pacer, meafunc. Ec qu« necellitas acci-
piendi, vbi eft habendi poteftas? Air, omnia qu« habet
pacer, mea Tune. Quis accipit qu« fua funt ? Aut in gratia
dantis eft, fi accipientis eft quod donatuc ? Fatemur quia
accepit,fedifte qui natus^ft, qui fufeepit catnem, quifu-
icepit infantiam, qui cunabul#perculic, quifufeepit«ta-
tes, qui laborem fuftinuit, qui famem lenlit, qui licim pai-
fus eft, qui totainiuriarumgenera non refugit, qui afeen-
dit crucein, qui fubijc mortem, qui intrauic lepulcbrum:
h^retice, huic quod accepitaferibe. Ah pucas quod honotæ
fuerintjdilabuntur, æquitas line bonicace læuitia eft, &
iuftiria line pietate crudelitas. tolèphei^o merito iuftus , ’
quia pius : 6c pius,quia iuftus. Denique dum pietatem co- a
gitat crudelitate caruit: dum cauiam cemperat, iudicium
cuftodiuitjdum vindidtam dilfert, crimen eualic: dum re-
fugit acculacor^,fugit lententiam. Aeft’*|bat animusfan-
(ftus neg'ocij nouitate percullus, ftabat Iponfa prægnans,
fed virgo:ftabat plena pignore,fed non vacua pudore:fta-
bat de conceptu folicica,.fèd de integritate iècura : ftabat
veftita macerno munere, iêdnon honore virginitatis ex-
clufa. Sponfus quid Secret ad ifta? Acculàrec de enmine?
Sed erac îpfe innocenciæ teftis.Culpam diceret?Sed crat i-.
piecuftospudoris. Vrgeretadulterium? Sederatipfevir-
ginitatis allertor. Quid la cere c ad ifta? Cogitardimitrere*
quia non pocerac vel foris prodere, vel incus quodeuene-
rar,continere. Cogicac dimitcere,& dicic Deo cotum,quia
quod homini dicercr,non habebat.Et nos fiacres, quocies
r « curbatjfallic fpècies,facitcolornegorij in cerna nelcire,-
declinemusiudicium, fuberahamus vindiclam, leeren-
tiam fugiamus , dicamusDco tocum , ne dum facile inremaDeodedignaturaccipere,
quiab hominibustancas nocencum forte geftimusin pcenam , iplinobis noxiarn
accepitiniurias? Autexiftimasquodconferrifibiregnum j fententiamproferamus, dicente Domino ; Inquoiudi-
a patre faftidit,qui ab inimicis pcenas, mortemq;fulcepic? I cio iudicaucntis,iudicabitur de vobis. Cerce linos tacue-
H«retice, quod eft iniuri«, quodinfanti«, quod«tatis, \ rimus,clamabitDeus:relpondebitAngelus, quiloleph,
M a t th . 7.