Subfcripiio.
Vidt 0
j ceph.ea.
I ttb) il.
•Ö
i
Socratühiflori* ç V a i e n t i n i a n v s e t V a l e u s .’
ex bis qua non fumeonßare, aut ex alia quam ex patris fubflantia
veleffcntia conßare, autfilitm Dei poffe conuerti & mutari, anathema
indicit Catbolica & Apcßolica Ecclefia. Egoßußathjus e-
ptfcopiu vrbkScbaßut, Theophitus &Syluatm,conctlij Lampftceni,
Smyrnenfis, cruterorumlegati,butcfideinofiradeclarattonitha-
ntbus nofiris, nofiraqueipforum voluniatefubfcripfimusi Quadfi
quispoß battefidem d nobis expoßtam, aut contra nos, aut contra
illos qui nosnnjcrunt, aliquod crimen adduxerit, cum tua fandi-
tatis Uteris ad onhodoxoscpifcopos,quos tua pietas probauerit, veni-
at,&coram Ulis nobifcum deeo difceptet:&Ji quid offenfum effecon-
fiiterit,in autbotem tlliusvindicetur. I f to h b e l lo j - ib e r iu S jle -
g a to s r.anqu am lp o o fio n e o b f t r in g e n s ,in c om m u n io n e ff l
r c c e p it ,d a t i s q ji l li s l it e r i $ d im ilit .*
' LiberijepifcopiFtömänl ad epifeopos Onen-*
tisEpiftola.
Ditedûftatrïbus & coüegis, Hytbio, Cyrillo, Hyperecbio, Vrd-‘
;-j nio, Herom, Elptdio, Maximo, Eufeüjb Eucarpio, Heortafio | N eo-
pntola ad j ni,Seuero,Dtdymioni,Brettamo, Cullurati,Dalmatio, Aedefio*
Orlcnus* ^■uß ol^to,Ambrofio,Gclonio,Pardalio,Maeedottio,Paulo,Mareel-
Ja , Heraclio, Alexandra ,Adolto, MarcianOiSt{wîtlo, loanni, Ma-
cari,Charifio,Syluano,Fhotino, Antonia.. Ayto,Cclfe, Eupbranort,
Mtlefio, Patricia, SeueridUo, Ettfebio,Eumolpto, Amanafio, Dio-
phanto,Menodoro.:Di06Ü, Chryfanipelo,lseom, Eugenia, Eufiathio,
Calliiratt, Arfenio, Eugenio, Manyrto, Hur act o, Leontto, Phila-
grto, Luiÿo, & omnibus in Oriente onbodoxis epifcopis: Liberias epi-
(Jrat (a fcppu* Italu,&aUjOcctdentis epifcopiin Dom;uti femper S.
quH i Veßra lit era, Fratres diledi, luminequefidet illufiratt, depact
jfidcm Ni- & concordiaeulefiaper honoratifimosftatres& epifeopos, Eufia-
Icçna am- j thium, S yluanum& Theophilumad nos per lata, nobismaximani
Jpiedätur. maximequeoptatam Utitiqm attulerunc.idadeb inpnmis, qubd
Veßrasfententtas & opiniones tum cum mea, qui inßmusomnium
fum, timcumaliorumepifcoporum Italia, caterarum que omnium
regionum verfiis Occident cm, fenttntijs confentire concor dar equeo-
ßenderunt, atque adeo confirmdrunt. Hane autem Catbolicam &
Apoßolicamfidem agr.ofcmiis, qua vfquedconcilio Nicano hade-
nus. intégraflabilisquepermanße. HançiUiipfi patres f t habutjft
confejft funtiatqueadeb miraalaa iuteérgaudtocomplets, omnia
abfurda opinionis veßigia, cinnefqueeiii-quafifcmtillasrehdas fu-
ßulerunt. Hancquefidem nonfotumapudßoputum concionanda,
Cur e ic - • verum etiamfedulofcribendo omnibusprepofuerunt. Cuius qui-
plat Sym- J dem exemplar his Lterisnec'ejfarib fubixrtgendum duximus, ne qua
bohfitad-: b&rettcU adnißduis tendendas rehäafitoccaßo : quam quidemna-
ic u litc-i fainttgro faces[ua maleuolentia in eulifiam.intentent, ma-
Ignaquedtßidiorum incendia ( vt illis in more poßtum efi ) exiißci-
tent. ~Nam & hocipfum conßtentm honorattßimi fratres noslri,
Eußatbuis, Sylaamts & Theophilus. ntmirum &ftipß>s&v'eßram
charitatem femper bancßdem feruaß'e , & ad extremum pita diem
feruaturos ejfe : videlicet quafuerït 'à treurnis decern & octo epifcopis
ortbädoxis in vrbe Nicaa probata, qi(aque&perjectam cdmpleäa-
tur veritatem, & harettcofum multitudini orapbturet, eorumque
doännampenitiis euertat^ Neque emm tarn ingens epifcoporurp
numerusfortuitu, fed Dei rtutu & volant ate, ad furor ein Arif comprimendum
demindufti, cum iureiurando aibibito fubfcripfiftis ) anathema
edtxere. Quaproptér nobis videbatur confentaneum, liter as ad ve~
f i r am charitatem petferibere, vobifque iufia aquaque petentibus o-
pem ferre : praftrtim cum per confef ionem vefirorum legatorum
perjpïcuè intelligeremus, epifeopos Orientisadfanam Jincetatnque
mentem reuerfos, cum ortbodoxis Occidentis epifeopisinfide concor-
darea Neque vosignorarevolumus, & blajphetniai Ariminicontra
fitium Dei diuulgatas i iametiamab illis qui turn videhantur
fraudulenttr&reptntino impetu a veritate tanquatn abrepti, ana-
tbemate damnari: & fidei concilij Niu n i concorda animoruiit volant
ate ab omnibus afftnfum ejfe. Quinet tamper veftrds liter ai ,o -
mnescertioresfieridebent, vt quiperfraudem arecta fide abductt
fuerint, iam tandem ex coca hareftscaligtnead cl arum ilium unique
lumen libertatis Catbolica regrediantuf* Qui quidem, Jipoll hoc
Conciliumlethalepefiilcntisdoctrirtavèncnum euomere noluerint,
omnefqueArijblajphemidsex animis fuis radicitus euellere, atque
adeb illis anathema indicere : feiantfepariter cum Ario & eius dif-
cipulis, cum altjsfcrpenttbus, vtpote Sabelitanis, Vatropafitam, &
alteriushareticaprauitatis cuiufcunque modi feftatoribus, dcom-
munione Eccleju, quafiliosadulteros non recipity tanquatn foederis
& Jocietatts expertes, otntiinû exclufoseffe. Dew vos, ft.atres cha-
rifitmi, diUferuetincolumes. Hisacceptisliteris, legatiEuftathij in
Siciliatnproficifcuntur. Vbi concilia epifeoporum Siculorum con-
uocatdy coram Hits fimiliterfidem Confubjlantialts fe feruare con-
fitenturfideiqueformulant inconcilio N iUiio confirmât am, ratant
faciunt. A quibus cum liter as in eandem cum eptfiola Liberijfen-
tentiamperfenptas, ad epifeopos qui eosmiferant, accepiffent, redd,
jreuerterunti Illi epifiâla Liber if accepta, legato sad epifeopos cu-
iufque ciuitatis, qmfidem Confubslanttahs defendebant, oratunt
mittunti vt omnes ex vno animorum confenfu Tarfum Cilicia,
turn ad fidem cencilij Nicani confirmandam, turn ad opmem con-r
tentionemquapofttttudinEcclefiaoriebatur,dirimenddmcommed->
rent. Quod quidemfortafiisfdttumfiiijfet, nifiEudoxiusfeda A-
riana epifeopus, qui turn gratia apud Imperatoremplurimitnipote-
rat, ohjlttijftt : qui propter Conciliumedidumpermagnairdcundia
flamma incenfus, illosgrauifimisaffecifincommôdis. Macedonia-
nos verbperlegdtos, quos mtferunt, cum Liberjûçdmmuuicajfe, f i -
demquecomilijTSicdniratawfeciJfe, Sabinusetiam in Itbro juodc
colledtone rerum in Comilijsgefiarufn,perJficuedeclarat.
Quodiunommfeab Eudoxio feparauerif, propterea qubdtpfe Actif
optnioni accefiit, & quod Alexandria, procüratione Eudoxiipertur-
bationeconcitatdy Athanafius iterumfugit: & cùmeadecaufa motus
in populo cierentur,metuens id Imperdtor,animispopulp '
AlexandrimperepifiotaslenitiSy rurfus Athana-
% / (turn tranquille ecclefwnobtintn
pracepiu
coaftuseß. Imbyeroeodemnumerobeatus Abraham, j rcm iqum Aetium ifl ecclefiam reciperer, non obtera-
tothominum milliaperfidem profligaiiit. Quaqutdemfides vi & j peraüerat,- Neqtiis tamen Eudoxius iftud fuafponte præ-
nomineConfubßantialiscomprehenfa , tanqaam ptopugnaculum | ftitit ; ( Aerij cnim opinionem » quæ a fua nihil omni-
firmum&inexpugnabile, omnes impetus & nefanas peßifera op's- | no diicrepabat , neuriqaam reiecic j fed quod omnes
Af'm inc(èj nionis Arijmachinasretundit, repnmitque. Etquanquam nequam qui cum Eudoxio confenticbant, Actium , vcpoce diucr-
coiciiiun,! & feelerafsArïani èffècere | vt omnes epifeopi Occident is Anmimml Jam abeodoftrinam tenenccm,abhorruerunt. Hancve-
llibctius1 i qM'ibivelperfuaftoneyVefvtt vertus dicam) Im- ro caufarafuilTe, cur Eunömiusab Eudoxiofe fegregaueperatorisauiboritaieilludquoderatad
fummam cautionem in f i- \ rit,fatisconftat. Hasetiamres Conftandnopoli adhunc
E
Seri bendi :
occafio.
c A p y r x i l
" C Ifdem remporibus Ëunomius ab Eudoxio feiunâus,
-I-aconuentus proprerea feparatim é g it , quod Eudoxius
ip fifæpe numero ilium deprecan ri , vt præcepra-
( V
legatis
Romain
Siciliam
profeftis
jSynodns
ibi cö'grc-
'garalyml'bolu
Ni.
cænum
Eudoxius
Atianus
tobftac
! Oricwi
jtecipiaciu
llymbolu
Nicarnu.
I G
;VidI Ni-
I capU.io.fi.
\,a.Ui
\ii.Thcod
•U . j$o%.lib. 6.
tap.t 2.
jEuno-
tnius cur
feab Eudoxio
fe-
pafarit.
■ Eudo-
iusAlexâ
driç cede-
Earn con-
curbar.
H
b Athana-
(ius poft-
qu a mctu
periccutio
deiformulapofitum, aut totlerent, autperuerfeinficiarentur: nihil
hacftaudulenta molitione ommnopjroftcerunt. Nantomnes tili ft-<
re epifcöpi qui Ar m in i conueuetant, qutquevel fallacibus inefeati
tllecehrts, vel vi compulfi, afide tum qtiidem defetuefantt nunc tarnen
aifanam mentem reuerß 7 fidafprmuU ab epifcopis Armint
conuocatis editaanathema fanunciarttnt, &fidei Catbolica & A-
podolica Nicad confirmdta fübfcrtpferunt, &nobifcum iam vnct
communicant: omnes Uli, tnquant , inprafentia maximo iracun-
diaaßucmtradogma Arif, eiufquedifcipulosexardefcunt. Quam
rem veftrorcbaritatis legati cumexploratecognitam, planeque per-
ffiedam habet ent, fuaipforum fubferiptioni veßra ettam nomina
admnxere: Am autem & decretis Arimini contra fidem Ntcaa
modumgeltas accepimus. Alexandriae autem, ediótum
opera ac ftadip aEudoxij d prsfeólis eó miflum,ecclefiam
magnopere concurbauit. b Athanafius igitur temerarium
&vefanummülti(udihis impetum verens, extimefcenfi-
que , nc, ft quidab illaedereturabfurdi, inipfumtan-
quamauthoremillius Conferretur: quatuoc menfes con-
tinuos in paterno monumentp latitauir. Sed cum popu-
luspropteriliiusablèntiiim&defiderium , quo teneba-
tur, feditionem conflaret, Imperator cèftior faötus, contra
Alexandrinosgrauitercommotus eft ^ perm litcras il-
lisfignificauit, vtliceret Athanafioccclelïarum admini-
ftratióne animo fecuro& tranquillo potiri.r Vnde fa&utn
nis nfe-i
ßabititam fancitis Çquibus item vosperverfutas blanditias infrau- I eft, vtiecclefia Alcxandrina ad mortem vfque Athahafij,
caflci ni.é-
fis 4 edi-,
6io Imp
refti tutus
^dobitum
porto <ui
ecclefi*
pvæfuit
: pacific c.
ç, Aléxan-
drina ec-
clcfia ad
mortem
vlq» Aihtt-
nalii trauouilla
V a l e n t i n i a 'n v s 'E t V a l e n s . , ‘ Ecclefiaftkä, L ib . I F .
quieta pacataqj confifteret. Quam quidem port eius mor"
1 tern Arianosdenuo occupafldjdocebimuspaulb poft.
Qubd Eudoxius, cum vita fundus eJfetConfldntinopoli, Ariani De-
mophilum, Orthodoxiverb Euagrium,EuftatbioAntioChiaepi\copo
Vide Hi- \ ordinante,pro eo fujficiunt: quodque Euagrius & Fuji at Intis, cum
■ ifh-C'iu extorreslmper'atore iubente prbfugiffent, Arij fedatores, illosqui
«./.u* , Confubftdntialepropugnabanty admodum mult is incommodis affe-
cerunt: ac pratered defandis presbyter is, qui iuffii Valentis in
.iauigio crematifuerunt: & defame, qua Dei
indignatione m • Phrygia
acctdit.
Sex.’lLö. e.
i^.Thta
far. u m \
jSarontum
Socrati 1 trts errs- ‘
hot ta-,
tite im- I
ngtnttm
an.\70.
n. ip . ■ I
B
Eudoxii
C A P V T X I I I .
I Mprtator Valens dénué Antiochiam ire maturans,
Conftantinopolidecedit. Quicùm veniftètNicbmè-
diam Bithyniæ, ibi ad tempus cömmoratuseft, ob hanc
caulàm. Eudoxiusecclelîæ AnanæepiIcopus,ftatimpoft
Imperatoris difeeflum , cumecclehæ Coriftantinopoli-
I tanæ federn addecem &nouern anrios oecupaflet, abijt
; è vita, Valentinianoiam à Valente tértium C o lf Quam-
obrem Arianiin locum ftltus , Demophilum fufticiunt.
pbiluiàb 5C(j q Uj Confubïtahiialis fauèbant, fe ternpus op-
iusmlo- P^tunum nàtftosarbitrati, Euagrimn quendam lu x ipfo-
cumfuifc- rumfidei fautorenl defignant. Quern quidem epifeo-
pum créât Euftathiüsiile, qui olim Antiochizfuilletepi
Piagrius, feopus, quiqüe&iamdudumàlouianoabéxilioefletre-,
uocatus, & rmh fortè Conftantinopbli verlaretur, fid.ei|
Confubftantialisfautores confirmandi gratia, ibique in
occülto delitefcerèr. Quo fatftp , alia airepta occaliont
Arianijillos deintegro acerbè perfeqüi coeperunt : quæ'
res ad aures Impbratoris celerumè peruemt. Ule jgitiu
admodum veritüSjrie ex poputix concentionc lèditio con-
flata, ciuitatem labpfetftaretj copias m ilitais ex Nieome-
dia Conftantinopolim mifit: prsecepitque, vt vterque,
Ç turn qui creauerat, turn qui creatus fuerat, alter in âlte-
Vccrqire- rumiocumrelègaretur. QuocircaEuftathius Byzamvr-
iegatus. bem'Thraciæamandatuseft, Euagriusaliéabdutftus.His;
rebus ita confe&is Ariani maiores-fpiritüs fumere, &
eos quideeccleliaeranr, verberando, contumelijs affitei-
endo, in carcerem conijciendo, pecuniamultando , o-
mluadenique incommodorum genera, quæerant plané
intolerabilia illis imponendo , grauillimè diuexare coe
perunt. Illi, cum hæc ferre iïon polïenc, Imperatorem
_ aeprecarum adèunr, vt fi non omnmo,aliquaex parte ca-
Arianoru men Arianorum violentia liberarentur. Verum iffud a-
doxos fie* n,m ° agitantes, longe opmione aberrarunt : prælertim
uitia. cumab eoms fuum obtinerelpcrarent,qui iuiuriarum 1-
Val&or- pfîs îllatarum author findet. Nain cùm viri pij ordinis
thodoxos cccleliaftici j oiftoginta numero, ‘ led ad eam rem dele&i
Ttcrficic- ( lnter qu°s principemlocum obtinebâc Vrbanus, Theo-
dos eurat. dorus & Menedemus) Nicomediam aduentarent. rfii-
peratoremfupplicesorarent, vim fibiillatam docerent
& incommodaquæab Arianis accepiftènr , ei proponeren
trille, quanquam ira eu ndia eratlupra modum in eos
infiammartis, eatenus tamen earn occultauit, quoad Mo-
defto præfetfto clam dediilèt mandatum, v till os compte^
heulos thorte multaret. Mortisgëniis,quohiamnoumP
& peregrinum fu it , operæpretium arbitrorliteris adpo-
fterorum m cm oriam com mend aie. Prasfetftus admodum
èxtimefeens, ne fi illos palàm& in oculis omnium truci-
daret, multitudo impetu témeratioincitata, ipluiii ledi-
tiofeadoriretur,fimulat le in exilium eosmiflùrum. Illi
rem excelfp & erefifcöanimoferunt. Præfétftus itaque iu-
beteosin nauigium impbni, perinde aefî in exilmm retftà
abducerentur: nautis tamen in mandatis dati vtcum ad
iqedium pelagus pèruentum foret, nauigium liiccende-
rent:vti hoc modoévita migranrès,non haberent qui eos
fepujturæ mandarent. Sicigitürfaéfcumeft. Nam naûtæ
ad medium peJagus Aftacenum perue&i, imperata faciunt:
ipliqueluccenlb hauigio (capharp quæ leqüebatur
confcendentesreuertuntur. Force fortuné ventus Sub-
folanus grauiter Ipirar, nauigium^ue fuccenliim tam ve-
hementer pellic, vccelerrimoeurfupermare prolàberc-
Modcfti
prrcfcfti
impiü Taunus,
qui
viros:
cedefiafii-
cos exacit
(itnulSc
(ubmcrgu
Otthodo'
ftrabilis
mteritus t
4nuoj7/.
tur;& vfque eô duraret, quoad in nauale quo,d DacidiZus
Vocàtur, appelleret : vbipatitcrcumipfispijsyiristandé
penitùsàbfümptumeft.Creber quidem fernioapud mul-
tosvlurpafàr,noccrudele& impiumfacinus minime in-
ultuih fiiilïc. Nam ftatim pôftfames aceibiffima per vni-
uerfam Phrygiamperuafit ; itavtcompluresincôîæ illius
regionü?exiguo temporisTpatio necelutate adduàii, tam
Conftantinöpolimlquam ad alias prouincias confugerét.
Çonftantinopolisenim,quamuis mfiriitam hominû mul-
titudinem alat-, fuftentetq;: tarnen partim propter rerum
adiVitamnecellariaruminueiftionem , quæ petmate fit,'
partim propter pontum Euxinurp quiei fintimuseft,qui-
quefrumentum cùm opus fît, abundèfuppeditat, inaxi-
ma omnium rerum copia circumfiuit.
Qupd Imperator 'Antiochiamprofedus, eos qui Confbbfiantiale a-
' ßruebantyinßäatus efl:& dé ijs qua Edefftgeftafuerunt, &
prafeddcdntumelià affect o: de ciuium fide&ammi
prafiantia,& depiaquadammu-
liercula.
C A P V T XIV*.
VAlens Imperator hanc famis alpen täte m paruiraci-
ens, Antiochiam petit: ibiquecommoratus, omnes
qui Arianam deteftabancur doôtrinam, hoftiliter expu-
gnare coepit. Nam eos, vtpote contra Arij opmionem,
fidei Conlubftantialis firme adhærelcentes, non folum
per omnes fereOrientiSciuitates ab ecclefijs expulit; ve-
r umetiam hoc fuppliclo de illis fumpto minime laturatus,
varia cruciatus genera illis irrogauit ; ac multo maiorem
numerum, quam qui fupràcitatus l i t , cum altjs diuerfis
mortis generibüs, tum potifiimuni in flumina deraergen-
do,è mediofuftulit. Porro,defacinoreab eoËdelïæ Me-
i'opotamiæ edi to, hoc loco dicamus. In ea ciuirate egte-
giùm &C magnificuin templùm cft diuo Thbmæ Apollolo
dicatum, crebraque hominum multitudoéopropter loci
fandkitatem confluit. Quod quidem Valens videre cupi-
ens, cùm pro certo cognolceret, iplius hærefim vniuedæ
hominum mukicudiiii, qui ibi Conueniebant, inuilam et
le; ferturmanu præfeâum propterea percuflilïè, quod il-
los inde non ante abigendoscuraflct. Vbivero præfe-
(ftushac infigniaffeâus contumelia , feparaflet animo
valdeiniiito(noluicenim tantæ hominum freqôentiæcæ-
dem infèrrejad Imperaroris iræ oblequendùm, clam illis
figiiificat, vc nemo in eo templooffenderetur: verùm nemo
erat qui in eius vel coAfilio, vel minis animum aduer-
céret. nam poftridie omnes gregatim ad illud templum
conuolanc. Acdura præfedtus cum ingenti militum manu
ad templum, quo Imperatoris animum bile accenfum
làtiaret,iremacurac; mulierquædaminopscum filio fuo
manu fecum attradto, eo accurrens, turmam ftipatorùm
media perrumpit. Quam rem præfeftusgrauiter & indi-
gnèferens,mulierémad Ce adducüuber, eamque fie eom-
pellat.-O infelixmulier, quo cam réméré properas? cum il-
la:Quoalij,inqiiic,ëtiamproperant. Etille: Annonf’in-
quit) audiuifti,præfe<ftum omnes quos ibi repereric, in-
terfeâurùmî Audiuicquidem, inquir,&proprereapro-
pero, vtibii^Tareperiar. Quæcùmpræfeétus audiuillèc,
inde de reliquorum ad eum loçum concuriàncium confi-
dentia Gonieéluram fecit. IdcircoImperatoremadir, il-
lumquedocec, omnes ad mortem pro fide luà oppeten-
dam elle paratos; adiecirque, facinus temerarium & indi>
gnum e lïè, tantam multitudinem tam exiguo temporis
momcntoneci dare:arqueideôImperaton perfuafît, vt
iracundiæ fiiæfiammamex'tinguerer. Ad hune modum
itaque EdilTeni eftugerunt,Qéab Ira-
, peratore prorfus expugna-
rentur.
Vlcib dt-
Conftari-
S o f.1. 6. t
lÜAj.Thco
r.13-14.
f l*‘ - 5 :
Valcucis
doxosl x -
iicia apud
Edeflic ad'
S.Thoro*
cmplum
ongaga-
:û mtilti-
Muliflris
o r th o d o x
s con-
ftancia.H