B
Dujcfubftantiæin
Chrifto.
Alius.
■ Aliud.
c
<
D
Quai is in
Chrifto
vmtas. r
fenfu mentis fuffleDeivcrbtira i Ncftorius duos Chri-
ftos,aut lènmer efle,autaliqnâmdiu fuifleafleruâdo .Ecclefia
veto Catholica, & d e Decs Sc de Saluàtore noftro
redajentîens,necin Trinitatis myfteiio , necinGhrifti
incaikationebhUphcjnat: Nam&vnam dimnitatemin
Trinitatis plcnitudine, & Trinitatis requalitatem'in vna
arque cadem maièftate vencratur : Sc viium Chnftumlc-
fum.non duos,euudemqi De um pari ter at que h,ominem
confitetur t V nam quidem ineo perfonam,fèd auas fub -.
ftantiasî d^as(ubÇantias?ïed;Vnam crédit eflè perfonam:
duas^fiibftantias, quiamutabile non eftverbüuiDei,vti-
pTum vèrferetiitin ftafne : vnam pèrfbnam,në duospro-
ritendofilios quatef uitatem Vrdcaturcolere, non Triai-
tatem.
C A P , X IX .
SÈ ö oper$epretium eft, ytidipium, etiarti atque etiani
di^nc tius & èxpreffius enucleemus. In Deo vnafùb-
ftantia, fed très perïbnæ : In Chrifto duæfubftantiæ, fed
vnaperfôna : In Trinitate alius arque alius,non alidd,at-
qiie aliud : In S aluatore aliud atque aliud, non ali us acqj
alius.Qjao modo in Trinitate alius atque alius,non aliud
atquè aliud1? Quia fdiliçëtalia eftperfona PatEis,alia Filij,
aliaSpiritus fan d k Scd tarnen Patris & Filij & Spiritus
faftdi non alia Sc alia,fed vna eademque natura.Qupmo-
doinSalàatorealiudatque aliud, non alius atque alius?
Quia videlicet altera fub ftantia diuinitatis, altera huma-
nitacis, led tarnen deltas Sdiumanitas non alte t& altéî,
fed vnus idemquèCkriftüs, vnus idem que filius D e i, Sc
vnius eiut'demque Chrilli Sc filij Dei vna eadepicuie per-
fona.Sicut in homme aliud cârb,& aUudanima, led ynus
idemque homo anima & caro. In Petro vel Paulo aliud
anima,aiiudcarp,nec tarnen duo Petri caro & anima, aut
alter Paulus animäv& alter carp^lèd vnusidemq; Petrus,
vnus idemque Paulus,ex, duplicidiuerlaque lubiiftens a-
nimi corporifque natura.Itaigimr in vno eodeme^Qhri-
fto duæ fubftantiæ finit," fed vna diuina, altera humana :
vna ex patreQeo,altera ex matte Virgine 4 vna coæterna
Sc æqualis P at r i, alceraex tempore Sc minor pâtre : vna
conlubftantialiipatrijaltcracpnlubftantialismatriivnus
tamenidem^ueGhriftus in vtraque fubftan tia.Non ergo
alter Chriftut? Dens,alterhomo; non alter increatus, alter
creatuf : non alter impaffipflis,alter pambilis ;nonal-
teraquaiispatrijaker minor patre : non alter ex patre>al-
terexmatre,' led vnuSidemqueC.hrifths Dèus & homo;
ide'ihnon creatus&creatus:idem incommutabilisi^im-
pa ill bills ; idem cômutatus & paifus: idem patri Sc a quails
& minor : idem ex patre ante ftecula gemtus : idem in
fiephlo ex matré generatus: pelfe&us Deus,perfedus homo
: in D.e© fummadiuinitasjv in hbmine plena humani-
. ,G A P. X X,
SE‘d cum pferfonam fiepius nöminamus >. &dichnus
quodPeiiSperpeiTonam homo fad u sfit , Vehementer
v e r en d um e ft -ne hoc dié'ere videamur, quod Deus
verbiim fola imitatione a û io n isq uæ funt noftra fiifce-
p e r it, & iqiiidquidilltid eft GonuerfationiS' humanæ
quafi adumbtatös non quafiverus homo feeent, oicut
in theatris fieriiolet , vbi vnus plhres efniigit repen-
te perfonas, quâtum ipfe nullaeft : Quptiefcunque et-
enim aliqua fulcipitmr imitatio àflionisâliçjiæ, lttfalio-
rumofficiaautpperapatrantur , vttaméri hiquiagunt
nonfintipfiquosagunt. Nequeenim , vjt verbi gratif
fecularium & Maniçhæorum vtamur exemplis^, curn
a&ortragicus lacerdotem efiingit aut regem , lacer-
4bs àliÿ rex'eft ï ham definehtd atftu fimul &c ea quaeful-
ceperat perfona defiftunt. A blit hoe à nobis nefariura
rcelèftumqueludibrium,M^ichæo}:Umfitiftâdenien-
tia, quiphantàfiæprædicatpres, aiunt filiun^Dei Deum
perfonam houiinis non fufiftantix extitifte,, fedadu
putatiuo qüödam & conuerlatiöne fimulauè. Catho-
licavero fidesita verbum Dei homjnem fadum eflediV
cit, v t quae noftra liin t , non fallaciter ec adumbrate,
led vére exprefleque fuleiperet , & qq^e eïânt humana,
no’n qualialiénaimitaretur -, Fed pptiusi vt>.lua gereret,
& profliis quodagebaf, hobeflet, quodagebat» is eilet.
Sicutipfi nos quoquein eo quod loquimur, lapimus,
viuimus, fubfiftimus, nonimitamur homines, led lu-
mus^ Neque enini Petrus & loannes- i vt eps potîffi-
mum nominem, imitando étant ho'min çs, led fubfi-
ftendo. Neque item Paulus limulabat Äpoftblum, aut
fingebat Paulum , féd érât Apbftplus , & fujaiiftebat
Paulus. Ita etiam Deus verbuqi adlumendo, Schab endo
carhem, loquehdp, fapiciido, patiendo per;camem,
line vlla tarnen fuæj çpnuptipne nature hoc praninp
præftaredigàatus eft , Vthpminem perfcdfcum non iipi-
. taretur, autfingeret, led exhiberet, y t hömo yerii^ non
videretùr aut putâretur ^ fed eflet atqup. lublifteret.
Igitur ficut anima copjieXa eârni , nec mkrarnem ta-
men,yerla, nonimitaturkominem, fed eft'homo , pc
homo npn per limulationem , led per liibftahtiam ; ita
etiani yerb um Deus ab fque vlla;fui conuetfîon e , ynien-
do îè homini non conluhdendo ', non imiràndo'ia~
«ftusefthpmo.,fedfubliftendo. ABijciaturèrgptora|>e-
nitusperfoni lllius. iritelligehtia., quff fingen dp imita-
tiohe fu lc ip itu rv b i femper aliud e ll, Si aliud fimula-
tur ly b illic qui agit, nunquàm isseft quém agit.. Abfit
etenim V t hoçfailaci modo Deus verbum perforiani hominis
liiftepiflbbrëdâtur , led ita pptiusivt in commu-
tabili ftu manente fubftantia, & mipjp%fe^i hbriiinis
. %
Maalchf
tas : Piena, inquam, humanitaS'., quippe qu«e anirnamli-' j fufeipiendohaturam', ipfe ç^ o , ipftkprhb j iple per-
mul habéat St earneih,lèd èarnerti veràm noftram,mater- fona komihis éxrftem, non fimulatoiia à lèd veta-:; rioh
nami.animam yerpîntelledlupraeditam, mente acratio- imitatiua, fed fubftantiua:nondeniquequæcuma€tio-
ne pollentem. Ëft ergpiir Chfifto yc.rbuni, anima,carô, nç defifteret, fed qudprorfus in fub ftantia pqriVahléiet.
fédhoc^èotum vnus eitChriftuVvnus filius De i, & vnus \ H æ ç j^ tu rin Chriftb perfopteynitàs nequaquam poft
SaluatoracRedemptor nofter. Vnus aùtemnon eprru-
ptibili nclcio quâdiuinitatisd: hümanitatis confiilrpné,
lediutcgra Sc fingulari quadani vnitate perfonae : Neque
enimilia coniunclioalteruminaltcrumconuerdt atque
mutauit,qùi eft error proptius Arriorum, lêd itaiû vniun
pQtiuçytrumque compegit, v f manente lèmpcr iii'Chri-
ftoiîngulantate vnius eiuiciemque perfonae, in æternum
qüoque pediianeat proprietas ^niufcuiufque naturae:
quolcilicet nec vnquam Deus corpus elle incipiat, nec a-
kquando co£pus,cbrpusêllèdefiftat, quod etiam humante
condîtionis dempnftratur exemplp. Neque enim in
prÂÏentitaritum, fedln future quoqueVnufquifque ho-
minum ex anima cóftabit Sc Corpore, nec tarnen vnquam
aut corpus in animam, autaniina vertetürin corpus , fed
vhoquoque hotninum line fine vi«âuro, in vnoquoqüe '
kqrùinum fine fine necëllàrià ytriufque lîib ftan tiie diffje-
rqntia permanebit. Itain Chrifto quoque vtriufquc fub-
ftanriae fuæ cuique in ætemum proprietas ÿ &lua tarnen
perlonæ vnitate retinenda eft." '
vitgitns partum, fedinipîb virginisyterpeompabta atque
pcriebfcaeft».
C À P. X X I .
T T E u e m i n t e r , etenim-præcauere dèbfcmus , «Vt
V Ç h riftum n o n modb vn ùm,fedetiam Ibmperynum
confiteamur : quia intbierand a bla lphemià e f t , vtëtiarh-
lî nunc cura ynum jam e lle concédas , aiiqùandp. 'ta-'
m én n on vn um , fè d d t ib s fui.lîe contendas ji vnuliifci--
lice t poft,, tempus, b a p u lm a d s - j. dup s.yc ro lub çem-
po re natiuita tis: Q u o d immenlütn ia cr ile giüm hoh
alite r profeâro .v ita le poterimus , hifi- vnitum' h öm i-
n em D e p ^ fe d vn itate p e r fon je , non ab afcenfii ve l rb-
liirtebtione, v e l baptifmo;, fed iam in matte , ïà in in Vtëa
ro , iam deniqüe in ,ip là . virginali ebribeptiohe fatea-
mur : propter q uam perfonæ Vnitatem indifferenter a t-
q u ép róm ilc iic , & quæ D ei jfunt propria cribuuptur hb-*
m in i, & quæ çarnis propria adfçripuntur D ë o . Inde
eft enim
râda b!:
fphemia
A
pfalt-t;
Marîàv .
.91 trif&rs
B
Photinus
C
Apollina-
tis. ■
Ncftbii9;;
Eccleiîæ
fidês dé S.
Truncate
Ecclefi*
fidesde
Chrifto..
D
eft ehim qüôd diuirtitus feriptum eft -, Sc filium horiiinis
deftcdilfpde cçelpj&Domiuqm maieftads çmçifixum in
terra; îndc étiam vt carne Domini labia, carne Domini
'Creata,ipfpmveffiû Dei fabtum,ipfa lapictia Dei impleta,
leientia creata dicatur, ficut in prselèntia m^nus i pliiis '&
pedes folfi eflereferuntur. Per hanc,inquam,perlonæ v-
nitatem,illudqùoqücfimilismyftërij jadon e perfeblum
eftjVt carne yed>i exintegra matre riafcete,ipfe Deus yjer-
büm hatiîs ex virgihe cât.hplicilfimé eredatür, impijllîmë
dènegetur. Quæ cum itafint, ablît vt qüilqùàm lanâlàm
Mariadiüinægratiæpriüilégijs&lpeèiaîiglDriafràudare
cohetur : ëft enim fingulari quoaâm Domini a c Dei nô-
ftd, filij alitem fui mtincre vcrilfime acbeatillime 9?«
cônfitenda. Sednon eo ôlôre^wr^î. qùb impia quæ'dam
di.ærefis fulpieatur, quæ adfen’c ëam Dei mâtrèm fol a ap-
pellàtioné diçëndam,qupdèum fcilicet peperithomine,
. qui p.ofteafâblüs eft Deus , ficiitdicimtis Prëlby téri ma-
trçniiaut Epifcopi mattém, np iamprëlby teriirh aut Ëpl-
fcopum panenap'jlèdëumgënëEado hphiinem,quipoft-
ea jprefby ter velEpifcojpus faSifts ë'ft.Non itainquàmlan-
bta Maria fa-tiw, fed idèopotiüs, quoniam vrfüpradidü
eft,iam in eius ^crato v tero làcrofanblu illiid myftèrium
p^erpetratum ëft,qüod |r:pp|e| fîngulafem qùandim atqV
vfiicaraperfonæ vpitatem, ficut ÿerbùm in carne caro jita
homo in Deo Deus eft. :
RecApituloetîojr&diâorum à Cap. 17 1
‘C A P . X X I I ;
SË b iàméaquædêfiipramemoxàüshærëfibdS, vèldë.
Qathplicafidebrëuitcrâibtaluht, renoüandæcaüfa
mempriç breuius ftribtiul^i rëpetàmùsjqüo fcilicet & in -
telfigantur itërâta plêriius,,'& firmius inciilcatâ tëneatür.
Ànathèmaigituf Plibtinb, non rëcipicnti plénitiidiiicm
Trinitâtis , Sc Chriftum hominem tàntümmbdo fölita-
rium prædi cand; Anàthema Appllinari, ,àdferéti/n Chri-
fto conuerlg diuinitatis cörrüptipneiTt SC àürërenti per-
fe(ftçnumariitâdspropriëtatem.AnathemaNcftorio,ne-
■ ganti exvirgine Deuni natum,ädferentiduos GRriftos,&
ëxplbfa Trinitâtis fidéquaternitatefnnÖbisintroducen-
ti.Beàtavëro Çathohcà Ecclëfîa^quçvniim Deüm inTri-
. nitatis plériitüdinë,& itë'îûTrinitatis æqüalitatem in vna
i diüinitatë v.enératur, y tneq-, fingularitàslubftantiæ per-
fdhariim conflitidatprbpriéVatem,neque iteni T rinitatis
diftinbtipvnifafemjlpparetdeitatisÆeàtâiinquâm,Eéele-
fiâ, qu^in Clirifto duas veràs perfèbtafque lubftattdasi
lcd vnam Çhrifti crédit ëlTë pëïfôriàm, vc nèqué naturâ-
rùm diftmbiip viîitâtëm perfonæ diuidat ,heq-, item per-
fdhæyhitas difFèreridam cpnfundat fubftandarüm. Bea-
tâ,iriquam,Ecclefiâ,quÇ vtvnum fèmper Chfiftüm Sc ëf-
f e & fuiirefateatür,Vnltumhömihein Deo riprî poft p;ar-
tiîmded iâin fri îpfd màtrii vtero côfitetUr.Bëatà,iriquam,
Ecclefia, quæ Deum fabhmî hominem non cbiiüerfione
naturæ,fcd perfonæ rationeintelliginperlonæ autemno
fimliliitofiæ ^'ttàhiçüntiS,led lübftantiui acpeitnanën-
ds. Beata, ihqiiärii j Eecleliä, quæ hànc pêrfpnæ vnitàtem
tantam vim liabere prædiçat, vtproptef eam iniroinefFa-
bilique m yfterio&diuinàhomini, 6cDeoadferi.bat humana.
N am prop ter eam 8c hominem de coelo lècundum
Deuniaelcendilfe non abnegàt, Sc Deum fèdühduh^ho|
minem credit iii tèrrâ fiibtùm, palfu m ,& cr ucînXüm.Prb-
ptereamdcniqùë Sc hamiiiem Deifilium, & Deümfi-
lidm Virgiriis cohfitëtür.'-Beata'igltur àe venëranda, be-‘
nëdi^a & laci‘0 fan<3:a,&: omiïind lbpernç illiÄngelörüm
laudàtidni comparànda confeflio,quæ vnüm Dominlini
Deum trinafantlificatione glorificat. Idcirco eterlim vel
maxiiVièvriitâtém Chrifti prædiçat, nê myftctiünl
Triuitatëm excédât.Hæe i n excurfu dicftalînt,
aliàsfîDéôplacùèdt , yberiiistra-
itarida Sc explicanda.Nune
* ' ’ adproppfitutn rcdeamus.
1 Quoi çrror, Or'tgenîs magnxftient Dei
Ecclejiiztentatto-.
C A P; X X I I L
DI ce b À m v s tërgo in fupèrioribus qupdin Ecciefiâ
Deitentatio eflet popiili,error magiftn: & tâtp ma-
idr tenta d o , quanto iple eflet doddor qui errarët. Qqpd
ptirnum ièripturçaucforiLatejdeinde Ecclefiafticis doce-
bamus exemphs, epriim fcilicet commemoiatione-j qui
cüiii aiiquamdiu lanæ fidei forent habit!, ad extremû tame
autïn atienam dêcidiiTentfedam, autipfi fu^m hæçe-
; liin condidiîFeht.Magna profedo res,&:acldifcepdum v-
tilis Screeolëndimi necéflària, quam edamatqj etiam ex-
femplorummolibusilluftrafè atque inculcara#debemus,
VrtjmheSferè Cathplici nouerintfe cum Ecclefia d od o-
res rèèipere,nbh cùm dodoribus Eeclefiç fidém deferere
debere.^ed ego itâ arbitrpr,qiiod eum ihuitosin lioc ten-,
tâdi gertere pro ferré val eam us,,nemo pene fi r, qui Origer
nis.tëtàtio'ni valeàt comparàrii, in quo pluraadeo præcla- ■
ra,adeo fingulària,adeo mira extiterüt, vt in ter initia ha-
bendarn cündis adlèrtionibus oiusfidém,quiuis ille facile
iudicarët.Nam fi vita faeit audoritatem 4 magna îlli in-
duftria,magna pudicida,pané tia.toletanda. Si genus Vel
erudido,quid eo ridbiliùs,qui primuniin eâ do mb natus
eft,quæ eft iliùftrata martyno?Dei.nde p roChriflo no fo-
•l^pVcre^eâ ôm'nffacuitàtë priuatus,tan tü inter fandæ
paupéf tàtis prb fecit angufti^s, vt pro nomine Dominicæ
confeflionis fæpius,vt lerunt,adfligerëtur.Nfeq- verb Üçc
in illo fpla erant,quæ cunda pofteatentationi forest,fed
tanta etia vi$ ingeiiiÿtam prolundi, tam,acris,tàm el'ëgan-
tis,vt omnespenè mul turn lbge'q; fuperaret: tan ta dodri-
nç ac totius e;uditionis magnificentia,vtpauca forent di-
uinæ,penè fortafleriüllâ îiumanæ Philoiophiæ,quæ non
penitusadfequeretur:* cuiüs fcientiæcûm Çræca nô cre-
derent,Hebrça quoque elaboiarafint.Elbquendam verb
quid memoréîcuius fuit tàm amoenaæamladea.tam d ü l- .
cis bradé,y t mihi ex pre ipfius nô tant -verba, quà ni mella
qiiædamfluxilîè videantur.Q^æ npnilleperfuafti diffief-
liadilputandiviribus élimpidauit? Quæ fadu arduanon,
vtfacillimavideréntur effecit?Sed foriitan argumentorü
tantiimmodo nexibus adfertiones fuâs tex uit. Imo plane
nemo vnqjaam niagi'ftibiü fuit, qui pljinbus diiîinælegis
-vtérëtur exeplis.Sed credo pauc’a confcripfit.Nemo mor-
tajidqi plura,vtTnihi fuaqjnnia nô lolumnori pcrlëgi,lèd
ne inueniri quidem pofle videahtur.Giii ne quidquam ad
fcièndæ inftriimèhta deèÏÏet,etiam plénitudo exabunda-
uit ætatis.Sed forfifan difcipulis.pârü felix.Quisviiquani
felicior?Nempè ih.numerièx finulupdodores ,innumeri.
Sacerdbtês, Côfeflores Sc Martyres eXtitemut. iam verb
quanta apud b mues ill iu s adm iratio, quanta glorîa-qiiâtà
gratia fuerit, quis exeqiii yàlëat r Qujskoh ad èiim paulb
religibfiprex vldmfs müdipartib/aduolaiiit ? Quis Gfiri-
ftianom non penè vt Prophètâ ? quis Pliilolophorum nô
vt magîftriim vènçratus eftîQyim autem non folu priua-
tæ conditidni, lediplî quoqjfueritreueréndusimperio,
deelârànt liiftpriæ quç eum à matré Alèxândri iiripèrato-
ris apcitum {-enint, celeftisvtique lapientiæ mëfitô, cuiiis
Sc ille gratia,& dmore ilia flagrabat. Sëft Sc eiufde Epiftb-
læ tefum6niumpeiliibeht,quas ad Philippüm imperato-
reni,qui primiis Romàtiorum principü .j31iriftianus fuit,
GKriftiani magifterij aùdontatë eonlcripfit : de ciuüslri-
crèftibili qûVdamfcienda, fi quis rëfèredbus nobis Chn-
ftiànüm non aecipittéftijnonium, laltém téffiflcândbui
Pnilblbp'hisgentilem reéipiat ÇQnféflibnem.Ait nâihq;
impiiis ille Pô.rphyriüs,èxcitum (ç fauiaipfîüsÀlëiahdriâ
puer àm fpfë përrex jflè,'ibique eum vidifle iâin leném ,led
plane tâlëm taiitumqjqüi arcem totiiis leiëtiæ ^condidif
letlDies nié citius dèfëceri"t,quam eâ quæ in illo viro præ-
<ldrâè'xtitërtinti,vè1éxmihimà faltèm parte perft'ri'ngam,
quæ tamen omnianqn Iblumad îeligionis glonam, lèd
etià'mab^tentâdbriis magnitudiiiëm pèrtinebant. Quo-
tuseiiim qu tique tkriti ingenij,tantædodnnæ,tanfæ grâ-
tiævimm aut facile depphVet , ac non ilia potiiis virë-
Nota.
F
©rigenis
làus.
G
cuPfci-
entiecunî
Grçca cédèrent.
Melle dut
çibr Ori-
genis btà-
Sctibit
haedere
Eufeb.
E cclefi'aft'.
htfi.lib'. 6.
Porphyr.
deOrigel
nè tefti-
moniuip...
Êortè. cô .
fcédiflët.
È ib ltq t;V e t .PM r ;T ôm ;f:P a r s z :