Vide Ni-
ceph.c.ii.
lib.%. .
Conft.- vi-
taml.j. ’ :
C,J2*
S o zA m e n i H ifto rU ________ C o n s t a n t in v s .1
tiam nuncupauit 1 illamque dignitatem própeer religio-
nem ei tribuit | Simfii etiam de caufa Coriftantinam, vrfimulacra
fublara. '
Ouomodo tdolorum delubra etterterit, ac indepopulorum
amnios magis ad lolendum Cbrtfium
impulertt.
C A P V T Î V . .
QVoniam autem multi populi & vrbesintoto impè-
rioadliuc inane illudin Itatuis colendis inftitutum
Phoenicæ, Imperatoris nomine appellatam cognoui.
Sed fingula literisperfequi,magnilaboriseffet.Nam aliae
vrbes quäplurimae code tempore FuaFponte ad rëligidné
ChriftianamFetranftulere : & fuàpte yolufttate | abfque
yHo Imperatoris mamkto, Fana quaecrantapudTe, & fi-
mulach.ra deturbauerffacrafque extruxere Ecçldfias.
Quaoccafione çbrifiinomen ,Conßantino rerum patiente,
reuend Vcncratique, fidem ChriftiaUam auerfabantur.at-
queantiquitatis,cönfuetudinis patriæ, & veteram fefto-
in orbem vniuérfttm propagd-
rum magnam curam habebaht: idcirco neceffe Imperato-
tumßt.
ri videbarur, fubditosfuositainflruere, vtddos, qupsante
colucrant, cöntern herent : idque perfacilè efle, fi modô
C A H T V.
primùni omnium cos ad delubra & timulachraitt eifHerrv
locatajaïpernandaafluefaceret. ei aütem iftä inftituenti,
CVm vero ad hùnc modum pervniuerfum ifnpdrium
militum manu noneratopus: fiquidetn Chriftiani in pa-
Romanumfe dilataret Ecclefia, Chriftianâ religio
htioeducati, cum literis Imperatoris vibes peragrantes,
etiam adipFos Barbatos peruafit • Namgentes circa Rhe-
eiusdécréta perfeceruntf. Nam populi j iibi j liberis & v-
nuinaccolentes ,fid e i Chriftianæ Fc dediderunt . Celtæ
xoribus mecuentes vne quidincommodi, fi rcfifterent,ac-
item, & populi Galliæ vltimi, qui proxime ad Oceanum
cipcrent,(equietègeflerunt* ÆdituiverO;& lacerdotes,
habitant* Gotthi etiam, 6c genres illis finiuraæ, quæ ante
populi fubfidionüdari,monimencaqUæ in maximo pre-
ad ripas Iftri habitauerant, iato pridem fide in Chriftüm
tiohabebant,& fimulachraquæ vocantur ideft,a
recepta, Fe ad cultum &huraahîtatem eiuiliofem conûer-
loue delapiâiprotulêre; fiiaque fponte ex aditis &. occül-
terant. Caufa autem, cur omnes Ferc Barbari Ghriftia-
tis Fanorum receflibusea produxêrdtadeo vt ad ea loca
nam rëligîonem ampleéli cdepetint,fuerc beliayarijstem-
quæinacceffa&fblis facerdoribusnorà étant, jam de reli- poribus,T _ vtpoté x régnante 0 Galicno , & Imperàtoribus . . ,
a
quo omnibus pareret aditus. RurfuV ftatùæ qu^ ex pre- quibus eifucceflkm eft, a Romanis & extenS hominihus
tiola materia con ftabant »resque alia;, fimqdoaliquidin | adminifttara. Nam cum infini ta Fere & promifcuamulnbem
- E
C o ^
ïSa&Cô.
Vide Ni.
Simula- 1
a diruta
Confban-
tinopoli
f alleru ata.
ApoUinis
Pythij.
Mufarum
Hclico-
niadum. ,
ç
illis reFidéret,quod vfuieflè poflet,igni p robat#Funt,pe-
cuniæque inde conFeâæ in commune collatæ < Simula-
chraautcm éxæremirandum in modum Fabrtcatà j vndi-
que Conftantinopolim ad eam ornandam cômportara*
quæadhuc etiam partim in plateis, partim incirco , partim
Tiipodcs
delphici. .
Pahis, -j«
Æfculapij
& Vcncns
delubra
diruta.
Vide Lit.
Cyrdld. de
dijsgeniiii'.
tudo gentium ex Thracia m Afiam traieCiflêt, eàmque in-
CürfionibusFaâisoccupaiîet, alijque Barbari itialijslocis
Romanis fibifinitlinis idem præftiriflciit, mülti F^çcrdo-
tes Chrifti pariter captiui à Barbâris abdUcebantur. Qui
qiiidem cum homines in illis lçcis morbis afïliâatos lana-
rent, & dæmonibus occupatos IblphoniineChriftifilïj
Dèiinuocato liberarent,& fincerumpræreieàacpmm vi-
t* genus colere, & virtutùm prçftantia obtreiftatorùm o-
ra penitus obturare videréntur : Barbari eos, ciïm vitæ, tu
foârorum admirabilium càulâmagnopereadmirati,&ëos
valde prudentes elïè, &Fe, fi tam præftabiles hominum
mores imitarentur, numenquè diuinum ad corutii exem-
plum colerent, Deunî fibîpropidum habituros.ItaqUe ab
«lis, quid fibi agendum fit, doceri conftituunc : dïFcuntfi-
deinoftßeprapcepta, baptifmum recipiunt, & cônuentus
more Chriftianorlim célébrant.
Qnomodo iberi in Cbrißum crediderint.
C A P , V T V L
T | Odern Impératore régnante, fertur lberes a<ï Chrifti
Ül/fidem ,dedu<ftos efiè. Er hæc quidèm gens Barbara,
robufta,&bçüicofiflïma : Armeftlam interioreth ineolit,
verfus SeptentrFonés.Hanc, Fama eft,fuaFu mulieris Chri-
ftianæ capciuæ patriam & auitam teligionem deFeruiflè;
quæ mulicr, quoniam fidei & pietatis pleniflima erar, id-
çirco'cum apud exterosætatfcm ageret, nihil de conFueto
Vitîfc genereremifît : lèd ieiunare, hoétes dîesque precari,
Deô cumlaudibusgratias àgere continuo folita e ft. Barbaris
autem FciFcirantibus ab ilia quorFum eiuFmodi iubi-
Batbaii
.cutpaf.:
fim Cbij-
ftianam
religions
amplai.
retmolcitias ? reipôndétvere & ex animo, Chriftüm fi-
lium Deiira coli debere. Ar illis & nomen illius quem co-
lebat,& cultusacreligionis môdus valde peregrinus vi-
Fus eft. Forte Fortuna adolcFcënrulus ibi grauiter aegrora-
re coeplt : quem mater per fingulas ædes circum Fercns, o -
ftendit. Nam illud Faccre,iti more poficum erat Iberibus,
ad ëum nnem,vt fi'quis Forte réperirctur, qui morbum â-
liquem curauiftèc, eiùs opéra alij eodem morbo laboran-
tes.Facile (anaréneur. Vbivero adolelcenrulus à nemihe
pofict curari, deFerturad càptiuam. Atilia : Medicàmcn-
tà,inquir,velex Ynguettris,vèleXemplaftrisconFe<fta,ne-
quéFcio,nequeeorum vfum experienriamve ceneo : led
credo ômulierfChriftum quem colo,verum ilium & præ-
potentem D cum, filium tùiim Fanarurum. Starimque vc
in regia liant: ex quorum numéro Funt Pythij Apol-
linis vatis fimulachra , & ea quæ mufas Heliconiadesre-
præfencanc, tripodes qüoque qui in Delphis èrant : ôç Pan
ille multorum ore cclebrarus , quem PauFaruas Laepdse-
monius, 6c ciuitates Græciæ poft bellum contra Medos
geflumdcdicarunt. Quddad delubraârrinet ,nonnulla
eorumianuis, alia teâis nudataî quaedàrri qüae forte he-
gledlaétant,iua(ponteruerunt, & FoloaequataFunt. Per
idceraporisetiamFanum Æfculâpij,quod Ægis (ideft,oppidum
SjUciae ) & fanum Veneris & Aphaciscirca montera
Likadum & Adonim fluuiu fitum, diruta & Funditus.
deleta. Eratit ambo quidem Fana illuftriflima, & magna
vencratiône àyeteubusdignata: quândoquidem dÊgea-
tæ gloriabancûr, hominum,dbrpora apudj(c» vi & potefta-
redæmonis noCluibiapparenris, meditanamqüe illis Fa-
cientis,morbis liberata efiè. In Aphacis autem tnemq-
ranc ignem per quandam inuocationem certo die , tan*
quam ftellaàFummoverriceLibani percürrentem,in vici-
rium fiuuium Feimmerfifie : quem ignem Vraniam ('iftoe-
nim nomine nuncupabant Venerem)efledixerunu Quib.
rebus ad hune modum conFeâis, inftitutum quod Imperator
moliebatur,proceflit exfentencja. Nam Gentiles,
cum fimulachra quæ ante & vènerari & reuereri conFue-
uerant, iam pèr contemptum hieillic proieda , & ftipula
aciurdium congerie Farcira vidèrent, coepérunt yeteres
fuôsdeos defpicatuiducere,&maiorumfiiorum errorem
.magnopere incufare'. Quapropter a lij, qui Chriftianps
^honoris caufa fibi ab Ihiperarpre tribun beatos putâbanr,
ricum Imperatoris fibinecefiario fèqùendumèxifiimarûr:
alij, qui Fe indeliberando de rëllgio.ne Çhriftiana atten-
tius defixerant, vel figriis vei fomnijs;; vel EpifcoporUm
aut monächorum congrcflu induóli, fidëmChriftianam
rccipere co mm o d i fli m u m fibi ccnFuerunt. Ex quo quidem
tempore populi ac ciuitàtes fua Fponteivctere Fuqin-
ftitutö deFciUcre. Nam nauale Vrbi/Gazaf, quod Maiman
appellant, quodque valde Fuperftitioni deditum,efle^ &
ante veteres ritus indijs coledis cumprimisadmirari con-
(ueuerat, Fub«ô. vniuerFum àd religiprïçm Clirimanäni
conuerFumeft. Cuius habitatores,quoeospietatis cauFa
temuueraretiir,'magno honore afFeqr:& locum.ilium,
qui ciuicas non erar, ciuicatëm eftVcic J & nomine fitij, qui | eit pro adolefceu tulo precata, cum ramiam mori expeëta-
luufmum încecfilios honoris gradum obtinuK, Confiau~. rcrur, morbo liberatus e ft. Haud longo p'oft tempère^
, : :• •: . - '■ J ',___ • ' ■ . . -, ; * ~ • regis |
Vide Ni-
ctfhx.W
Jib-S-.
Thiol •
t.c. 24.
Stcr.11.
c.16 . j
Ibcrcsill
fidem cS)
uerfi* !
Iberorai
linos.*'
I grotos
I circum-
ferendi-
Mi«eU'
Ibenaf
capti“i
I Chrifti
nam.
Eccleftaflic*> Lib. I f . 372
I « é is ü liu s^ n tiä conUigem)qtf^lai'n erat njotfaoiriGna- . Cùm autem Impctatori expofuiffent, & qu?apudipfos
biUiutentura. fimitiiaridrie idintêgramvaletudintm icc iÄn t.& qttop aaovnme rfag eusfed uloadmodum
S s i i ä « Chnftumcolëretjieörttmlegatioinevehementcrdelcclatus
èft.Qui cum omnia quaç voiebant peiFeciflei ,eosdireftituit,
Chriftqm cogöoFcere abemt, eum ïar^törem
fanitatis,vitæ, ècregni ? omnium denique dominiim elle
deçlàrauit. Regina igft,ur,ea re quæ fibi accidiflet, mdujorbo
k*j
ina ae^iaiuuit. .. .. ; r . •
k6ro.»!”!aa,velbacapàu*,vçiaeirecrédidit>eftqircltgmnÇC^;-
^ É fft ia n am am p le x a ta ,& mdgno in honore mùlterchabmti
|tavRc¥
jpiüm
jpChri-^
l0uocat*
Rexautem & valetùdinem tam Cito reftitutam ; Sc mira-
culum fidei ftmul admiratüs.rogat eaufam dcohiuge:qùâ
cumdidiciffeEjiubetèaptiûamdonisremuijerarn Athprum.
’cxlfxc
ruChri;
tuuam
. ligionS
mpIcSli'
ur&fub
•s pro
onittem
laqicricg
inquit regini.ei,licet yalde prettoiafint, nullacyt-
IU8 Cll.UUl V. Lilli Wlllllio. «UOf I vtvi-iiut J j -------
mißt. AcThunc modiim Iberes fuerc adfidemin Chri-
ftumindu«fti,&eum adhuepermagno ftudio colunt.
ra ell.Nam folum Dei,lui cultum magné æftimat..Quod
fiisitufillivolumttsgtatificati, Sctutdatqueadebpiae-
ciare tetatem degendi ftudio d up inttu'age nosqubque
Deumillum prsepotcntemvcneremut.i 'qüiSc ferüatór
eft:& reges,fteilit>itiltpfit.in eo bonorum graad, inquo
font,manere facit: Sc rarfus porëftpetfacilè ex inagbis vi-
ris aWeäos.& ex ingloiijs illuftres c fic ere , & eos qui re-
busafperis aÉiûan tür,èri^ere.^^ècûiri Faepius M fM
rè apudregem couimemorafTet, rex,ctamétuariçipiri4 r“
ftrahebatur cogitatione,rion tarnen ihduci pötiiit ad crè-
dendum.-quanaoquidcm & rei nouitätem fuFpedlam hä-
b uit,& auitam teligionem admodunÿreueritus èft. N on
icadiu poft, in Fyluam vna cum Fuis ad vènandiimprofi.-
ciFcicur,vbi de improuifo caligo.denfifiima, &.ërafltisaer
illis vndique circumFuFus, coeliimfolcmque obFcurauit.
Ibitumfinguli fibi metucces,abfe inUicem diflipatiFunt:
Rexautem Folusoberrans, qu^mad^iö^um folet eueni-
rc hominibus,quorum animiinrebusatduis perplexi hç-
rent,de Chriftoóögitarè, eumqueDeum,èfle èxiftimaré
cæpit: &:inpofterum illurh colereprprFus ariimum indu-
xit jfimodo ex periculoi,,. in quo cónftirutus ër^c,euadé-
ret. Dumiftaanimpagitat, calig«fubitàdiftuffaeft,&
aet m ferenitatem mutatus.Itaque fobs radijs pér fyluam
diffufis,inde emerfit. Ac cum id quod fibi obrigerat, cup
coniuge commun! cafïbt,accd:fic ad lècaptiq^intquöquc
modo Chriftusfit colertdùs.dûcereiub«. cum regt
expofuiflet ea quç muliéri fis e n t vel d fcere vel &c.cre%
Ie conuocatis lubditis , diuina beneficia, quætumbbi
tum comugi accidiflent, palam commémorât. EtqUâb-
quantjmyfterijs religionis Cbriftianæ nondum érattni-
tiatusiGhriftitarnen doftrinam fubieiaisimpertic > & o-
mnib us commit niter Cbriftum colere perfuäder t i p . e
quidemviris, conmnxauremvnacumçapüuamuiienbus.
Ac breut poft,commiinirorius fuægentis confénlu
ccelefiam ædificare f Ä Ä vero parietes templi vndiqtie
erefli fünt/tippofitis maebinis, Columns etiam tolluntur
in Ibblimc.Sdn bafifausfirmè loanrur-Feidir
men,prima&lèëundaere£ta,reröamcolümnamperdifficiil’ênvfuilfè.
ad locofnqftatuendum: peque peritorum
artifiqum opetarétâè lpçàri 4 neque hpminumviribus,
quammsmultiincaintdtiimfubuchendalafiorarent.tn
iuum locum induct potui fie; Ar pqmnox adùeiitaflet,8c
captiuaFola.F «am t«m çaeteriomnes, rum rex imprimis,
inde animo anxio & cónturbatö deceflprat ^ ibitotam
noólcm vigilans, Dcum enixè.precata effet ,:columnas
Facile ereétas Ftiifie. N amquæ ad mediam alticudinem e-
redla erat,oblique Fufpenfa.hærebatpedeque in Folo n-
Xo mancbatimmobilis:idqüë nön alia de caufayquam vt
Iberum in Deum fides multo mâgis inde, q.uam cx ante-
gceffis miraculis confirmarétür.Nam cùm prima luce ad
ecclcfiam âcGéderent, columnà, quæ pfidie éius diei fte-
terac immobilismes plane admirabilis,&Fomnio fipiilis)
eretfta quidem iam videbatur * fed exiguo tameri inter-
uallointerieólo FuprabaFimFuFpënFamanebat. Qfiamrc
omnibus cum ftuporeadmiràntibus, &Chaftu«ryerum
Deum confitentibus, colümnäip confpetftq corurijfuri-
pte nutu pedeténtimdelapfà-,inbâfi,perinde aefi arte ra-
éhim Fuiuec, Fe ipfkm defigebat. His conFedisrebus,re-
liquætolumnæ facile erèôtæ funt: IbereFque qilodrefta-
batopcris,alacrioribus aniinisabfoluetunt.Itaqi ecclefia
ftudio accuraro ædificata,captiüæ.admonitii, mittuntur
. --j legati adConftanrinum Imperatotem Romanum,focie-
2 ? a° rarem & Fcedera’ cum eo feÄuri : p’etituriqs pr<ri>is rebus:
| fircerdotes ,\ quiad fuarn gentém docendam rriittantur.-
Quomodo Am en ij& P e rß chrifiiatut religionifefe
, dediderint.
C A P. V I I .
DEinceps autem.religio Chrifliana ad gentes finiti-
mas p4ermanauit,&inmultos diffqFa eft, Armenios
äüterh iamantea fe ad fidem Ghrifiirecepifle acc.qpi. N a
fertur T eridatp«i,qui tum hiiiç gen ti præerat,admirabili
quadàm & diuina vifiöne , quæ circailliûs ædesfJttè ap-
paj-uerat,nö mbdoad Chriftianam religionemvöcatu«i
effé: vérùm etiam ediélo omiiibus Fubiéélis impèraffe, Vt
fidei Chrifti Fe àddjcerént; Poftea vêro advjeinas gentès
cadem pèrfüafit religio , &àd«iulc,9sy.agatâeft. Quod
ad Perfas Fpeé^t, ex illisxnitip Çhxiftianos arbitrer fâ:
<Stos fuiffe nonnuliös,qiii|irqpter c6nfiiecudinem,quäm
habébant cumQfrö’ehis & Armenijs, in Colloquium, vt
verifimile eft,cum diuinis viris qui ibi erant, vénérant,&
virtutis eorum periculumFecçrant.
De SaporeVerfarum regé, quant« contra Cbrißianos odifex-
arferit: & Symeone Perfidie epifcopb:& vßbazane
' V'. eunuebo, quàmflrenuè martyrij
Certamenp’erege-
Vi Je Nice
f.JS* !*■ *•
T cridatcs.
. I
Arnienii
& Pcrfac
qiiomo- ,
Jo ad fidc
Chrifti
addaäi^
m
iudad
ptiux
eces mi
culum
D
«orvü»
J*ti,o ad [
C A P . V I I I .
CVm aütem tempöre progrediente numerus eor«m
vehementer creFcerqtjäSeb.yt conuentusagere, &
facerdotes äc diaconos habere, coeperint: hacc reslao me-
diocriter offendebatanimos magnorum,qui veliit tribus
äliqua aut lacerdotal^s flirps Fuccefliofiequätlam religio-
nem Pdf farüm inde É re ab initió' adüiiniftrauèranc: Iu-
da:os quoque permagiia affecit moldftia, qui praeinüidia
natüraliter quodammodo ipfis infita, rdligioni Chriftia-
n s FemperinfeÜß effefolent: & ob ëam Cäüfam Symco-
nem idteihporis Seleüciae,& Ctefiphöntis »Vrbi'jin Perfide
primari#,archidpifcopüm,cceperunt apud Sapóreip
Vid.Nic.c
tó.li.S. ó*
■ iunge
[eq.c»A.&\
illos mart.\
quis.dno- }-) ' .
tat: sut ad
l.Z.c.+.Eu
feb. Baroni ■.
«».J43.
n u.it.
I,, G r
Magi Per
farüChri-
ftianis
infenfi.
,Iudxi
Chrifliaï
ircligJi
tum rtgemPerfarüm accufare, ^uód Imperatori amicus
effet,qüódqi cires Pèffitófe»pro4 cret._Q^>ru calümhijs'
perfuafuf Sappres,prifiiófomnïürn,tributisimmpderatis
eo affligit Cbriftianosiqübd ipfbrum quam pliirimos vo-
lüntariäm Êgeftatèm èxcolere nor at. Dêiride yipis diffici-
jlibus. & inhumanis illorüm tributorüm exigèndorüm
poteftatém dat,quo &i«opiapècurii#, & éXa&priimfig
riratë Cóadi, fuam religiöném aFpériia^ih’ciperenC; De
qua vna ré furamopére ab do laboratufh éft.' Pó,ft hasc facerdotes
ödrainiftros béigladio trucidari,ecclefias dirüi,
earum thefauros ac rhóniménrainpubUcamproFérri ,öc
Symeonèm , v t regn iP e^n im &rdligiönis pïoditórdni
addüciiubêt. Itaqj mägi ö^éïudséorirm quiih é^r|eós'
alacri animb iuuabant,ccclèfia£s deiri’oliutür. Symép'hëm
comprehenfum, & cacërii^ferréis vindüm ad règefrï de-
dücuhc.Qui fe ibi & fp'ed«tüm& ftrénüum virtun pr?fti-'
tit.Nam cum Sapotes eüm, vr daïcfüfin q«#ftiönemin-
trödttci iuffifiec?neqi véritus éft quicqffam,nequèrég«n
adórauic. Qtgtte grauiter cömmocüs reif,FciFcitatuf quid
fi t cauFae cur iam néüriqüam ip Füm a !d o re tcü (n an té id
fe c ifle r iC u iS ym eo n c S jN o r iah tè .m q a itjd éd ü d ü s é fam
ad Verüm Déum pródendüm, & pfröpteréanó'ft réér^ba
dé&itós bonorésrègipraeftaré tariamidémipfiiniföcere
Fas nó eft. Nam iam pró pietaté & n'óftfa ieligióné décertaruEUS
vénio.Qug cüfn 4 ixiflet,iübet réx,yt Splem adoketTOgpd
fempe
infenfi.
quidem fi&cerc v e i lt , poHicetiit Fc ei mulra
datürumünera,&in magno horiprè habicurüm: fin aütc
détrddét, & illüm &VhiüèffuniCKriftianófurngenU&è
medio Fublatmum minatüri t b r véro Symeonèm «eqü^
Säporis
Perfarù re
nos «dia.'
H
Symeonis
archiepi-
fcöpi inl,
confitéda'
fide corä
Sa p pré re
bantia.'