mum,ftfmulac.mencém fuam,& omniia vexât interne, vc
st fe pcenitentiam ; quam pro fe date poflit, extorqueat.
Federe non valeo. Non vires ifti,fed tempqr^ defecerant ad
lab o rem. Rodere non valcoimcndicareerubefto. Confufionem
futur! iudicij'pertimclcirv, in quo i adicij'pj am nbn posftitendi
prudentiam générât,corl%tat,augetingenium , matu-
rat dicenda, audietida coniponit , fitque fibi duleis, fit
dcguftantibustota dulcedinis plenitudo | &planeent
die mideus fen fus, qui ore profertnil amarum. Hoc
prxmifimus, vt fit nobis in Euangclicis fënfibus noitri
fenfus conftringendà menfura:quatenus vitalem cibum, rempuseï eft,fj»m 3]pcenarum>&I BWHB vbi æ reus S plus W de i confcientia,
H w
diuinum paftum.cceleftem faporcm non violet, fed eau- quamdegchenioeerubcfcitmqendio. Menècareerubefco.
tiffimanobis fobrietate euftodiat | iuxta illad Apoftoli: Et quis non crubefat m creleftibus mendicare ! Mifer
Non plus iaperé quam opottet fapere, ' lidfapefe ad fo- quetmcmporalitashabim dnntcm.mendicum iempiter-
hrieratem Scd iam quid Dominhs di)ierit,audiamüv‘H»-1 nitas poffidebitidc habeblt hune nudum tarants , quem
momidamcratiiues.Ecquiscrarhomoifte.nifiChriftljsï locupletemiurdperecoelumpotuit.&tancte. Præfens
Oïdsdiues nifiipfequiinpaupcrtate.noftratotascrea- figuratcndltadpopulum.iedbonumnobis .bomimnitursé
diuitias poffidebat } Homo quidam erat diues. Hoclu- mis, hadnosillaaptemuslinguh, fiadnosiftamteta-
dæis&wusinculcabar, yt intelligercntquod ineffet lo- rous.quiintettànosdebemusientitevtlllcos, dominos
cuples deitas,cui erat humana paupertas. Erat Jim. Etat non pûtare : prorogation» tcmporani mimftcfmm loin
maieftate fila diues, qui oculisludæorum état pauptù.'fcepiffc,nofrfliuenifte ms petpetutjm poflidcndi : ciuere
Et quomodo diues non erat,cuiminiftrabant angôlt,vit- SI ad patremfamiliasfama verfe fi^ftantii nos price-
tutbsparebant.clementaferuiebant ! (Scqucenonétant, dat,iuatailludApoftoli:Quorundampeccatafflamfefta
fiebantiu(li,vocata veniebant. Homo quidam erat dtuis : <H funt.præcedentiaad iudicium,: quoidam autem Sritiqle-
litSdüvliitm Quemmilhominetn , cui ad'colcndiïm quuntur. Non^benitadftatutumtc.rmi*Hnvite,qm
mundum tota'fiieSt commiffa poffeflio : Homo quidam r-1 villicationis akiittitxempus : quem lonam crédita ditli
rat dims &babebat villicum -.efhicdtffamatusiftapudillum.' pafle.Hinc,hinceftimma1mrus.exitus,hmceftamcdiem
Ouafi non prifeierit, quafinonpræuïderit, cui occulta nnors.hmc cft vocatio amara,hmccft ieipia acerbiorred-
notàfunt,cuiusoculisetiamilia nudà funt qusetegütuF.; hibiti6,ficutProp;hctalaiqeftTafur,clamansiVmlangui-
EthicdtfFamatmeHapudillum. Ergoilleftmæ credidit,fa-| nüm&dolofinon dimidiabnntdies ftios..Scdvtinam,
manuncian ce co'induitîAbfitiScd quia ilia quçnoueràt, quando nos de voeatione.commonctsegrmtdo ,-quando I
quæpictitcvelabat, quireretunc coepitquandoaccuia-' tebrisà villicarion^mçlementer exclüdit , quando vis
bat terra Voxfanraiqisfrattis.tui clamai dctettaiclama-1 dolorisadreddendamvlllicationem ptoperare compel-'
batterra'clamabirc?ium,dolebaritAngeli,quandoiam lit.pilfentisvilli'cifeâum.ietifumque ftqucremur,con-
rota fingultifamaloquebatur. itbicdijfattiaiusèjlqpttiliUiï^ ueïteremur ad ahimæ confilmm , ad compunçliôncm
niuddifimaffet fubftantiameiulj Filiusinnioràntciftiusho-'cordiS, admentis poenirtntiam , admiic-ricordiifiiftra
miriisieftûï eft fubftantiam diffipafle , nunc iplîus bona' giûm.ad pietâtis pattocinium , ad conft.ffionis aduoca-
villicus diflipaffeperhibetur. SKut idem Deus & homo nonem, certepeteremuSdommicorup chnographu de-
Chrillus,idem paterfamilias, &paterifichunceundem bitorum,&finontota,vcl.media,ficurifte,villteiisadno-
effeS: viÙicumconfiât,&filium:efthiccaularumdiuer- IBamVeniarafolueremusivrqllibOnacreditadilfipando
fitas eftrautationommuminoneftvarietasperfoparum. iniquitacisvopamurvillici.innouiffimispiafkiudeipGus
Etliffamatus cii apuiiUum quoi difipajfct bona ipjius, & w a -, laudem iudiçis cbnfequam ut. Sr lalldaun.mqm^viUicum
uittum. VocauitpcrËuangelium. EtaitiUi. Etquidper miquitatù. EtquiaEuangelici&aum.vilhcinonpamam
Euanaêlium non agit > Per quod mores arguit .Occulta generatquçftionem.quiretis'demultisvnàmtegitutplanudat,
confeientiampandit, commiffacaft%ar,dmùme- cuiffe perftaudcmiquarcplaçuerit fie, vcl quis litiftefe*
ratmda, & inhispetfiftentiminatnrpoenam,quamuis'quentiperDeumpleniusiermojrepandeinUs.
cdnuerfo-Yenfamreprqmittit. Et vocauit cum : &aitilli:
Quid bic audio de tel Gqgnita velut audita imputât A quia
inreunuion vult accelerate fententiam : &conuiàum
penes fe,velut2ccufacumconuenit, quiiudixiumgeftit
S E R M o CXXVJ.
vénia fie præire. gùji bic audio de h î Rtdderattonem viliica-
tionis tua,iam enim non poterù villicart. Tatnpfjs tamleuera
eut iungitjCUr ante à villicaticffie fiibmouct, quam ratio- Q
Vam fit çommodum, ■ quam lucrolum debitoqum
__ nodös foluere, cuicionuni vincula laxaue -praelentis
..
nemaénofeat!' Jlttideranewem.winenimnoR^orerui’i/iirii- villicinosedocec&iniorinacexempliim : qmdumchi-
„ Rationem modo inftar hominis expetit : inodoficut rogtaphotumcumulospiomoderaturafleniii.nonmp-
Dcusinftantiadenunciat,&futura. Etdderationem-. iam docuafitcerbffiüiasdiicuffloiusanguftias.fedetiamdif-
elsim nonpoteris viliicare. Rationem petit, nonvtexigat,' eufforis laudem manfuram feculis conquilîuïc. Et nos
fed relaxet: petipvvt petatur.-petic hicsne pètat ibi:petit in
feculo, nepecat ih iüditio: petit tito, ne pfenarnm tempus,
tempus fatisfsuâibhis excltfdat» Redde rationem villtcafratres.,
quod depræfencileétione vobis fécir promiffio
me débere, auditu pijffirao temperate : nemevoléjùe fi-
muloneretfeueradiicuffid j quos intelligentia pöterit
ttoms ttu.umemm non poter üviUicarc. Quàre l Quiavenit benigne releuarc. Vnde qnæ iiipeHantlcCtionis iam ic-
finis vit«,tempus mortis -, iam teapparitio (üpernacon- quamur: & confiliqm yilhcus quod inuenerit audiaiùus,;
ftrinoit,iamiuâicium vocat. Eeftinaërp| ne làtisfadtio- ^if,inquit,i»rfrf^ig«W/kfiam,quiadomïrins meusaufert kme
nis tempus perdàs,qui tempus opens perdidifti.Rfdde w- 'i^camnm}fodfemnvdeéime^icarèerttbtfcii. : Jvioquidfationem.
Hoc eft dicere,compone rationem,tompone tua,
ciam. CoAuocatisîitaqucjjngulisdebïtoribus domtni fui'? dicebat
primoïQaantujn debesdomino meo'iAtille d ixit : Centum cados
oleu D ixit que^Ui : Æccipe cautionem tuam &>fede cito feribequin-
quaginta': Deindedixtftilij : Tu ver o qUantum debes ? Q ui ait:
Centum com tritici : E tait iÛl: Acctpe literàttuàsi&feribe oüo-
ginta. Etlaudaiiitdominusvillicum iniquitatis, quodprudenter
fecijfet. Veinuneliquetineuangelicisleâ^onibusobfcu-
ratas myftçrijs diuinis ,"fupernis velatas fënfibus conci-
neriquamplurimas quæftiohes:nec facile liumano intel-
ledtuifubiacere , quodore Chrifti de'coeieftibus proier-
turàrcanis» E t laudauitÂn quit,Dominas villicum ipiquitatis,
quodprudenterfecijfet. Rogo quid hoc loco mundart us ca-
pît annhus?Quid hic communis éàpiç & récipit audit-us?
_vbiinter villicu'& dominicos debitores verlucæ fraudis
laudâtur inuehtioivbi debitoris noneftas tollitiir, aufer-
tuïpudor,violatur innocentia, verecüdia totaiepélitur;
ne reddasmea | componès autem,fi iam defines diffipâ-
ii’:priora débita fufeepi ego,cum te lufcepi.folui ego cum
te abfoluiVego eognitor pro cecognitori àüdiendus aftt-
ti: iudicium intrauiiiidex, reimeireus fadtus fum,àpoe-
nalibus fufcépi poenas, adamnatis fententiam non refu-
gi,mcmisperftitor mortem®£êepi,pénétra ui inferos de-
{baiâroriuferni, vtîe perifta bon modo iubduceremruæ
poenæ, fe<$& me* confdrrçtn fecèremdignftatis^Àgc ir-
go,vt te quem tempus tu* Villieatibnis èxclufit, potpe-
tuitasrneç donationisiTiclüdat.Sëdvîllicusquid re^on-'
'deritiâmperferuceiïïur. Ait, inquic , intrafeiquidfaciam'i
Quidfacianî modo , fempérbomo bona facere tunccu-
pit, 'qua-ndp morsiaciendi rempuyâdemit. Ak,inqak,tth:
trafe. Qüærit, inquit, intra^eqnfîlium,tjui foris,viide fi-
biiam iScurreret,nbnba,bebat., Aittntrkfe. Pùngit cor
vbi
Sermo C X X V l ' é X X V 1 I.
fi I vbi villicus reddend® rationis rempoté plus ardet in trail-1 nitentiam fuadet: folicirac ad acquirendi miicricordiam,
de; quam tempore Yiliicationis anhelauit in luxn: inarci-1 non impelliç ad falfiun turn dien: Àuipecautionem iuam-.fe-
çulo difeuifionis ipfum dominicum pins in dilpendiuin hic cira ,&feribe quitiquaginia. Qu'hqu^i-fimum numemin
faeuit, qüam diebus fu*fiidit&di(Pel'<Ji‘1'I,aaionis : & admifericotdiamiperanercDaqid plhdit, cumjjfilrmnn
qui ante fubft’antiam vacuauerat diflipando, vacuando | quinquagefiuium cantaticlamans i Mifereré mèi DtliS.fcl
chirograpbaquodremanferat plus euertit: nec curai vn- bundurarnâgnam milericoidiam tiram.Quiiiqnagefimu!
FfoL si.
de poflit farcire quod déerat,fed quod remanfit,quemad-
modum minorare poflit excogitat. Dicebat debitor i, Quantum
debes domino meo ? Non dicebat,quantum debes mihi.
Çowucn-i^âtbonfcientiam, teftabatùr débitonsanimü :
fie dicendo. Et quid eft quodfine refpeétu domini debitor
ad cantam fraudem villico conlpirauerat ? Quantum debes
domino meo ? Dicit iüe, Centum cados olei. Âccipe cautionem
tuam, &feripe quinqtiagtnta. Ad tantam fraudem villicus
con(pirabat,& agebatvetota fidem perdetet,dum médiat
cautionem. Quantum debes Doniino meo ? Sçicbanc ambo
quam præfens erat vbique, &femper fupernus creditor :
nec poterat fraude præueniri, fed neque in oculis domini-
cis definit., ferhel coeperit quifurari. Efto tarnen fit hu-
mani moris,vt debitor quærat compendia fraudulenta,&
villicus fibi confulajtî fie furando Dominus iterum quare
probat fraudem ? furca collauda.t ? prædicac falfitateni ?
Quod eft nequitia, prudentiam dicit-; &hoçpiumiudir
cat, quod multis peflimum falfitatispr*ftatexemplum ?
Sapiat ira carnalibus fënfibus, lpiritualil?us quod eft diui-
niluminis iam lucefcat. Iterata eft parabola per villicum
quæ fucrac iuniorem præhbata per hhum. Villicus iniquitatis
à mammona iniquo gentium Populus nuncupatin'.
hurheruspatefecitmiieriéordialT),durn quinquagefimum
annum,qui eft iubileus, lex debitorum omniulh,bmhiiitri
fcoiitra6tuumdelere,& foluere ligamenra perfcriBit.Villi-
cuscrgo agitifte, vt per mifericordiam Chrifti idoneus lit
ludxuss qui per caucioncm legis iiifblubtiibus cbnf#(us
debicistenebatur. Debet Iudxus plèumy qui iuxta Apo- Rom. ii.
ftolum,feracisinfeöliu*pinguediiiem incredulitatisfte-
rilitatcficcauerit.ynde&Euangelicxfidei calore i,am tota
redit in ramos , Chriftiariótötamreüiujfcicligratiam.
Deinde alij dicebat: TUvero quantum debes ? Quidit: Centum corn
tritici. Pofteaquamgranum tritici i quod eftChriftus,
fatum eft in terra noftjrx carhis, & ad vbertatem fiipxrham
per dominicam foecundarum eft fèpulturami fa«ftumèft F
vt homo cencefimum frU<ftu fii© ialti debeat aiithori: Ni- 5oau.
fi, inquic, grahü fruitteriti cadens in terram morti^m fue-
ric,ipfumlpluminanec. Videos ergo villicus fatisproui-
detjcumdicit.i Acctpecaunonetuam,&feribeottoginta. Quia
ficut quinquagefimus mifericordiam conferc, ira odloge-
fimus tq tam fidem prxfiguiat 6c gratiam.Hie eft numerus, |
in quo decalogum legisefte,&ogdoademgratfe fatisgna-
rus legis, fatis ftudiofusEuangelijleiftocinrelligir. Itaque
villicus cuni dicic, feribe oóloginca, id agic, vt per gratiam
foluac, quod reddere non pbterar per nacuramj Bene ergo (
ifte villicus meruit laudem douiini fui,qui in chirograpbis
non fraudem inqlituseft, fed (alucem: quod autem dixit;
Rrudentioresfuntfilijfaculi ingenerattone fua quamfilijlucis. Ita
intelligendum.ert, qyiaquierancfiiij Ixculiquondam,id
eft,gentiles, nunc elebti funt Dei i Sc quierancfiiij Dei, hoc Jg
eft iudxi, nunc in filijs fxculi funt reli<fti, ingenerattoriefud. 1}>
Ouarenatifunt,nonquanati lunt.Sciibanturh^c,inquir,
iiigenerationealtera. Alterahxceftgeneratióqiisircmiu
domiuum. Deus autem fcienci* & iliuminatiohis illumiv
net córda veftra, & tocam fcienci* lu* plenitudinèm
inveftrx mentis infundat arcanum/
Facite vobis,inquit, amicos de mammona iniquitatis, qui
reliifto creatore.totumfe mammon* trädiderat fcruituci.
Quisquis eft ab huius mammon* captiuitate liber,&pe-
cuni*iam crudeli pondéré non grauatur, confiftat in fpc-
cula coelefti, & inde de(pe<ftet mammonam mundo, &
mundanis tyraqnico furore dominantem. Imperatgen-
tibus, iubecregnis, bella mandat,, comparât bellatores,
languinem vendic,agit mortes, prodit patrias^vrbes de-
ftrùit, fubdit populos, arces vrget, vexât ciucs ,'foio.præfî-
, dctjfus delet,fas, nefafque confundir, &c ad mortes vfque
tendendofidem tentât, violarveritatem, famam carpit,
honeftatem diffipat, folu.it alfe^us, innocentiam tollit,
| pietatemfepeiic,necefiitudinem feindic, amicitiam fub-
ruit. Etqùidplura? Hoceftinmammona.,dominusini-
quitatis, qui iniquehumanis &; corporibus dominarur &
i mentibus. Huius ergo mammon* villicus, hoceftgenri-
I lis populusdifliparætaliterfubftantiæreusàDomino per
| Euangelium conuenitur j vtreddacrationem villicationiç
i fu*, id eft, naturalisboni^Cui cuncdicitur: Iam non poteris
vttticare , quando ei finis feculi nunciatur. Crédit deni-
| que iuxta Apoftolum figuram præcerire mundï, cranlire
tempora villicationis human* : .& intra fe, in.fe reuerfus
i quid facere debeat, interrogar. ^lif,'âhquit, intra fe^ quid
facïam ?IngemuitcQF,dpluit mens, refpondit fides,cr.edu-
I litas dédit confiliumialutare, vt villicus ad verum dominum
iam redirct: & erogando mammonam fieuum dominum
fu* viâor fubderetferuituti,vt fieiet fàlutis occafio,
quod pèrditionis extirerar inftrumentum. Pergic ergo villicus
gentilis quondam iam Ghriftiànus, ad primum de-
I bitorem domini fui; Qiiem ? Ïudæum interrogat debitbrem^
qpid quanrumqneinrèrrôgar.quafi hefeiat niodum
debiti : portior cautionis nouerat iam per EuangeliunMcd
interrogando confelfionem taliter requirebat,'deniqiie &
qualitacem& quantitateuidebiticonficetur,diçens:CeMtum
cados olei. Quare non argènti, vel auri pondus : quare
non centum decern,aut nonaginta, fed centum ? Vt Ôc dc
debito,& de numéro coelcfte luceat faefamentum. Debe-
batludxusoleum, quodchirographolegis ad viigendos
Reges, Prophetas,,& Sacerdotes,Chriftiani chrifmatis ac-
ccperat in figuram, donee ad ipfum Regum & Propheta-
rum,&Sacerdotupfincipem peruenirec, ciii totatpdden-
da & infundenda erat centenaria ebarifmatis plénitudo.
Sed quia contra caUtibnisfidem debitor,nedebitum red
De decollatione fanäi ioannis Baptifldi
S É R M 0 C X X V I I.
* .
* Qÿfàf0 fanCliChrjtfoflomi titulo éditas eft.
HOdie nobis Ioaimis virtus, Herodii veritas .dum rè-
fertur, cohcufîàiunc vifçeia $ corda tremuérunt, ca-
ligauit vifijs,intcllt&us hebuitjaufUgitaudicus; Autquid
confiât infenfibus humaiiß, quaiido perdidit virtutüma-
gnitudinem criminum magnitudo: Hero des, inquic, tenait
loannem &aüigauiieum,&pofmtin wfcert-loaunesvirtutum
.lchola,magilterium vitXjlänölitacisiÄrmajhörmä iùftidç,
vitginicatisfpeculum,pudicitiç ciculus,câftitaciS exemplû,
pxnicehti* via,pcccâtorum veniâ,fîdei dilciplina,Io.aunés
m.aior homipe, par angelis, legis fumrha,euangelij laridio,-
Apoftolöruth vôXjfilentium Prophe^rû,lucerna mùndi,
pfxco iudieis, prxcurlpr Ghrifti,imctator domiiii i Déke-
ftis,totius médius Trinitatis,dacui inceftui,traditür adulter*,
addicitur faltatrici. Merito ergo cocuflà funt vileera,
corda tremuerunt. At Herodes'iple cft qui prophanauit
templum.SacerdbtiuiR fuftülir,'confùdit ordinem,"emcrauit
regnu m, côrrupit quicquid état religionis : quod vit*,
quod legis,qubdroorum,qnôd fidei; quod dilciplinæ,
perdidit,& confudit. Hetodesfiearinsin ciues.in npbiles
lätro,pqpulator in focibs,in doméfticos prxdoiinterëptor
plebis, bCcifoTfiliorum, homicida in extranebs, in [)roT|
prios parricidajinebria'njS cruore terri ,itf fiti saguiùis per-
manebar. Hinceft^quod Ipannisfanguinem pium ingénu
oeû pma concra cautionis nuciii ucuuui, iiw rp oculo crudelitatis abforbuic, fed iplalediioria\ljq ■ qiiat. uir_.
detcc ' occidit impius creditÔrcm : lcgalis ipfa eautîo pet- Uerodet,inquit,tenu» loannem,& ailigauteunt. Qui viueula
uenit ad Genres,noc cft lex: vtludæus côuidfus pétQen- folueratpectatorum jpecçatonsvrncuhs alhgaturj vt vfntilem,
quia d é b ita i» conuettit in c rimen, pcenitenti* fo l- a » y e n ia lo cm n «m * n d n telifiquat. Aligamt eum, & p -
uat vfutarn. Vides ergo quia villicus n onfraudem.fed pas- [uit in cancre. Herod es. t u » d u ltm um f a c i^ & in catcetem
a . . ‘ E i b lw t h .V e t .P a t r .T o m . - j .P a r s t . . ............................................._____________________________va 1C
11$
m