i^Abbat, Charemon. de caßitate, Collât. X I I.
De dijfcrentijs &gradibm càftïtatit.
C A P V T V U .
MVlti funt enim caftmioniæ gradus,quibus adiüa'rtt
inuiolabrlera confcenditùrpuritatem I quos licet
nccperlpiccre ncc enunciarC yt dignum eft virtus noftra
fufficiac, tamen quia lcries nàrrationis expofcit, itcuii-
durn mediocritatera experientii noftrse vtcunquc pro-
terre tcntabmrus, refciuanrcsperfedioraperfedis, ncc
pra-'icidicantes his qui feruenciore ftudio puriorcm cafti*
moniam polfidentcs.quanto maioriS itt'duftriæ funt,tan-
co eriamperlpicaciæ vigore præcellunt. Proin de fexgra-
dibuslicetmultaà feinuicem iubliraitate diftantibus)fa-
ftigia caftitatis præçelfà diftingUam,itavtmtdiaquÇdaîn,
quæ tamen mulca funt,prættermittam, quorum fubtilitaS
itahumanosfubterfugit tentas, vt cam n'ecmensinfpi-
çere,neqUeproloquilmgua præualeat,quibus fenfim ca-
ftirarisipfiusperfiedioquotidianisprofedibusadolefcit»
Secundum timiiitudiném namque corpprum terreno-
rum,quæfingulis diebusuafenfibilirer fui capiunt incie-
menta, & ita dum nefciunt ad perftdum habitum pro-
uehuurur, animai quoque robur & maturitas caftitacis
acqüiritur. Primus rtaque pudieiriæ gradus eft, nè vigi-
lans impügnatiorie carnaii -monachus elidatur. Secun-
dùs, ne mensillius voluptarijs cogicationibus îmmore-
tur, Tertius, ne foemineo liée cenuicerad concupifcen-
riam moueacur afpedu. Quarrus,ne vigilans velfifhpli-
cem carnisperferat motum. Quintus,ne cùm memoriam
generationis human*, vel tradatus ratio vel neceffitàs
iedionis ingefïèrit, lubtiliffimusmentem voluptariæ a-
dioriis perftringac alien lus , fed velut opus quoddam
timplex ac minifterium human© gèneri neceflario con-
tributum,crànquillpacpuro cordis conf empletur intui-
tu,nihilquc amplius de eius recordatione CQneipiat,quâ
1 operatronem latcrum vel cuiullibet altérais otficinæ
fnentepertrader..Sextus, caftimoniæ gradus eft,ne illê-
cebrotis phancalmatibus foeminarum vcldormiens illu-
dacur. Licet enifîi hanc ludificationem peccato elle ob-
noxiam non credamus.concupricentiçtainen adhuc mc-
dullitùslacirancis indicium,çtt.Quàm tamen illuiîonem
diuerlismodiscontlàtaceidere.Namfecundumillum v-?
tum queirfvjgitans exerçere vel cogitare conlueuerat, et-
iam dormicns vnuéquriquc tentatur. Alitet enimfallun-
tur hi qui çaipalçm cop uiamiioruiu.Aliter qui foemineæ
commixtionis expertes. Hi enim ficut fimpliciori-
busaepunonbus tbmnijs inquiptari folent,ita etiam fâ-
cilioxe diligentia ae minore potfunc labore purgari. Illi
autem forüidiori bus magrique cxprelfisphantaimatibus
iliuduncur, doneepaulanm feeündummenfüram eafti-
taris,ad quam vnulquifque con tendit, in odiumillius-rei
.quam voluntariam ante lefi ciebac^mens etiam fomno fo-
pitayertatur, illudque ei q'uodtornbus viris pro fummo
1 iaborumftipendiorepromitcitur,perProphecamconce-
datur a Donùno^&auxnij&gladittffi, & bedtim conteratn de
terra vejiroe, .&dormirevosfauamfiducialtter: & ita demum
quis ad îllam bead Sereüi paucorumque timilium viro-
rum peruenietpüritarcm. Quam îdarcoàprædidis Fex
'Caftiniônïægraûibus tequeftraiii> quia noniolum poffi-
deri, tèdcciain crcdi non nili àrariliimis poteft- Et quia
id quod illi tpecialicerdiuinimunedslargitatecoliatum
ct|, propom adgeneralis prÆccpti non poteft for ntâm,
fcilicecvteo vfque'mens noltracaftitàds ipfius piiricate
formetur,vc cnamipfo natürali motü Carnis cmortuo, ili
lum obtcoenum liquôrem omnino non proférât. Opinion
cm lanè quorùndam quam fuper-bac carnis collu-
uionedefîniuntjhlerCûondebeo, qui dicuncnon ideir-
coeam.dormientibus euenire, eo qubd eamproducat
faliacia fpmmorum,kd podus quia îredandanria lnuno-
ris illius aliquas in ægrotanti corde bngat iilecebras. De-
nique ajunt quod uro. tempore ,-qiio non inquiétât ilia
cernererio, quemadmodum Huxus èius,ita criam illulio
çoirquiefcat.
Qtùd de natura taftitatis & ejfcftibus etwitiexperti
ttact are non fojîtnt.
C A P V T V I I I .
SEd hæc fufeipere & probare vtrum poffibilià an im-
polEbilia tint, ceirto examine definire porerit nemo,
nifî per experientiam longam p pudtatem cordis , ad
conhnia cariîis aç fpiritus VefboDomini dirigente^per-
uenerit. De quc> béatus Apoftolus : Viuus eft, inquit ,fer-
mo Dit &tfticax 0 “ penetrabilior fanai gladio ancipitt, & per-
■ tingcm vfqnc ad Auupov.cm anima Àcfttrïm,Xompagum quoque
acmeduUarum | &diftretor cogitationutn &intentionum'Cordis.
Et ita inter illorttra quodammodo terminos collo-
catus', quid humanar condidoni neceflârium fit atqué
ineuitabiliter attri bu tutti, quidve confuetudine vitiota
& incuria iuuenmds inuedlum, velut intpedtor & arbiter
iufta trutinatione dilcernet, ac fuper eorum effebtu
arque natüra non faltis vujgi opiniohibus acquiefcet,fcd
puritaris modum eertaexperiendtE fuæ.libra & iufta exa-
minadoneperpendens, hequaquam illorumdecipietur
errore, qui negligenciæ fuce vitio crebrioribus quam na-
turaeompellit egeftionibus fordidati, de naturali con-
didone çaulàntur. Cumque cos conffet inferrepotius
yim naturæ, & extorquere ab ca pollutionem quam ir
pta non ingerit, intemperantiam tuam ad rieceflitatem
carnis, imo ad eius referunt creatorem, proprias culpas
âdnaturæinfemiamtransferentes.De quibusin Prouer-
bijs elegànrer exprimitur. Infipientia viri corr.umpit vias
eius -, Deum autem caufatur in corde fuo. Poftremo ti quis ,
huic atfertioni noftræ H em derogaré volüerit, quæfo
vt non ante piæiudicara nobifeum opinione difeeptet,
quàm difciplinæ huiuS futciplàt inftituta. Cumque hæc
perpaucis menlibusillaquatraditurmoderatione tèrua-
uerit , profebtô liæc quæ diximus vero poterit probare
iudicio. Çæterum fruftra de çuiuflibet arris ac difcipli-
næ hne con tendit, quitquis non priùs omnia quæ ad,
confummationem eius pertinent jHummo fuerit ftudio
ac virtüte iéâratuS, Vélut li,verbi gratia, timiiitudiném
mcllis cxtntieo , aut nirfumexeoiicuteriamexraphani
liniquefemmibusleniilimi olei liquôrem produci poflè
co n h r m e m, li quis horumpenitusignarus afliftat, norme
contrarerumnaturam hocêflécûnciamàns ,me velut a-
pertiffimi autorem mcndacij deridebit ? Cui fi ego telles
mnumeros qui hæc le & viditïè & gutlafîe , & feciffe te-
ftenturéxhibeam,rationem intupér arque ordinemquo
iilæ tpéciès, vel in olei pinguedinem, vel in mellis dulde-
dinem transformentur,ediiTeram, ille.autem in ftultilli-
mæperthafio,nis obftinationc perfiftens,neget ab illis lè-
minibus quicquam vel dulcèdinis, vel pinguedinis pof-
fe prodfici: nonne magis notanda eft irrationabilis e-
ius peruicaxque contenrio, qiiàm fermonis mei veritasJ
irridenda, quk tiiultorum ac lidelium teftiumgrauitatc,
&euidennbusdocumcntis, tk quod his amplius eft ex~
perientife probatione iuicicur.3 Et ideo qûitquis ad il'-*
lum puritàtis ftatum iugi cordis intention^ peruenerit,
vt iam mente ab huius pallionis ririllatione penitus ab-
foluta, p.er foporem caro eius velut redundantiam tuper-
fluihumorfSexpeilat,cpndirioiiem modumque naturæ
cerritîîmè deprehendits 8c ita cùm expergefablusinue-
nerit camera tuam poft Ipngà teiîipprà le înfcio atque
ignorante pollutam,tum demum de nacurali iiécellitate
caùfecur,ad ilium fine dubioperueniensftatum, vt talis
inueuiaturin nodle qualisin d ie, talis m ledlo qualis in
oratione,talis folüs qualis turbis hominumcircuiepçus.
Poftremo vt nu nquam le talem iécretus afpiciac, qualis
videfiab hominibuserubetcit,neciaeo taie aliquid in-
euitabilis ille oculusdeprehendat, quod ab humaifis a-
fpeclibûs vclitefl’e eelatum : & itacùin egeperit fuauitfi-
râo lumine caftitacis iugiterdcle6lari,dicere poterit cura
Propheta; Et nox ilium matio tiiea m deltftjs meis,qma tenebra no
obfcurabunturàte,&noxJicut dies Ulumtnabifur, lient tenebra
eius ira & lumen et us. Dèniqiie hocipfum, qmafupracôdi-
çioné naturae videturhununæ, qualiter oblinuericidem
. 1 Propnera
Prgu. iÿ.
fee. 70.
pfal.i}î.
A
Ibidem.
B
C
Caftitas
iàcûLincntiadifFcrc.
D
Eubaehis
uâ deefle
libidinis
iQcêciua.
Abbatis Choer em. de Caftitatey Collât to XII:
Propheta fubiungit diccris :Quiatupojfediftirents meos: id
eft, non indullna mea.neque virtute hanc promeruipuri-.
tatem,ied quiatumortificàfti infitum renibus méis libi-
dinofæ voiuptaçis àrdorem. ‘
Interrogation corporis motum etiam dormien-
tcspoßwius euudere.
C A P. IX .
G ErJiiiarius : Perpetuam quidem corporis puritatem
ex partealiquaexpertifumus, à vigilantibus pofte
per Dei gratiam poffideri,& commotionein carnis, diftri-
ctionis ngore atque iudicio refiftente, vigilantibuspofte
non contingerenon negamus.Vtrumautem^&dormien-
res hacinqilietudine carere poflimus, volumus edoceri.
Duabus namque decauftis pöftibile hoc elle non credi-
mus, quas lieetabfque verecundiânequeamus effari,ramen
quoniamhoc medicinæ ipfius neceffitàs çogit,quæ^
fumus y t cum yenia tui,fi qua iorté inuerecûdius fuerint
denudatafufcipias. Primû ergo eft quod per fbmni quie-
tem mentis vigore làxato pbtéruari nequaquam illius va-
leat commo tionis obreptio. Secundo, qupd etiam vrinæ
colledlio cùmveficæ capacitatem', quiefeentibus hobis,
indefinenti confluxu internihumoris opplcuerit, exciter
membra marcefcenria,quod etiam paruuiis vél fpadoni-
bus eadem nihiloniinus lege conringit. Vnde fit,vt fi non
obledlatio libidinis vulnexac,mentis aflenfum, confufio-
ne tamen eam humilier tUrpicudo membrorum.
Refponfio+quodper fomnum accident carnis commotio
not} officiât caftitati.
e Hxremon: Apparèt vosneedum ver* caftitati« a-
gnouifté virtutem,quandoquidem diftridtionis au-
xilio earn avigilantibus tantum exeditisretentari.Et inde
eft quodputatisa dormientibus quafi rigore animi refo-
lutOjintegriratemnonpofléfèruari. Poiro caftitas non^
vt arbitraminijdiftridlionis pr^fidio,fedamorefui &pro-
pri* puritatis deledlationelubfiftit. Non enim caftitas,
lèdconrinentia dicitur,vbi,adhuc eialiquarcfiftitaduer-
fitas voluptatis. Videtis ergo his quicaftitatis aftedtü per
Dei grariam medullitus receperunt,diftri<3:ionis cefïarip-
nem cum dormiunt non.pbeflè,qu*infidaeriam vigilan-
tibüs.ratione certiffima comprobatur.Quicquid enim cü
labore cóprimitur, temporales dimicati prtellat indutias,
non tamen perpetuam fecuritatis quietem tribuit poftla:-
borem.Qujcquidautëm profundafueritvirtutedeuidlu,
abfque vllafnquietudinis fufpicione compofitum,iugem
pacis vidlori conferet firmitatem. Quamobrem donee
pulfari nos camis comraotiohe fentimus,noqerinius nos
ad caftitatis necdumpcrueniftefaftigia,fëdadhucfub in-f
firmitate continentie conftitutos pralijs fatigari,inqui-
bus neceflë eft dubiosfempereflëeuentus. Qupd aucem
ineuitabilem effe cpinmorionem carnis bocaltruerevo-
luiftis indicio f quod eanë ipfi quidem Eunuchi carere
demptis genitalibus pofi'unc,lciendum eft non eis carna-
1 es x itus nee affedluniiibidinis , fed iolamfariue generationis
deeflë virtutem.Vnde manifeftum cHjiieiilos qui-
dem,fi,ad hane ad quam nos nitimur caftitatem cupiunt
peruenire,ab humifitate Sc contritione cordis vel continentie
diftridlioiie deb^p laxaxi,licetnequaquam fit drier
cdendüm , minore afbeft.caftimoniam poffe labore ac
ftudio eomprehendi.
Qupd multum interfit inter caftitatem & .
contmemiam.
M
Q
c a p . x i :
Vanaobrem perfedlio caftitatisd laboriöfis éonti-
nentiæ rudinicntis perpétua tranquillftate difcerimpugnans
carnalis concupifcenti* motusjfedtoto hor-
^rpre deteftans, iugem atque inuiolabilèm füi retinet pu-
?itacem,necpoteflaliud quid effe qua fandlitas. Hocautem
fier,quando iam defïnens caro aduerfus ipiritü coii-
cupifcere,defiderijs eius virtutiqj confenferit, cosperint-
que fibiinuicem pace firmillimafcederari, &• fecundum
plalmograpbi fentëntiam habitauermtftatresin vnum,illa,m PM- ‘ 31
repiomiflam aDomino beatitudinem polfidentds de qua
ait,Siduoex voleis confehferint fuper terram | deomnirequam-
tunquepetterint ,fiet illisdpatre meo quiincaliseft. Quifquis SptrTtal;
ergo intelledlüalisilliusIacobiideft, fupplantatorisriaf- Jacob,
cénderitgradum, ab ilia cönrinenriae colludlatione ac rirad.
fupplantatione vitiorum,obftupefa<5to femoris neruo,ad
Ilraelis meritum perpetua cordis direftione confcender.
Quem ordinem etiapa beams Dauid ita Spiritus fandl
vacicinarione diftinxitjinprimis inquiens; Xfyius in ludaa
Deus, ideft, in anima qux adbucfub peccatorum confef-
fionererinetufjIudaeaeniiTiconfefliointerprecatur: ïnlf-
«riautem, ideft;:ineoqui videtDeum, fiue(vtquidam
interpretantur)jedlrilimus Dei eft,non folüm notus, fed
etiam magnum eft nomen eius. Deinde ad fublimiora nos
prouocans, ac vplens etiam locum ipfum quo Dominus
deledfeatur,oilèndere. 1 ft fallus eft, inquit, ih race locus eius, id
e f t , non fn confli&u certaminis & colluélatione vitio-
rum , fed in caftimonize pace & in cordis tranquillitate
perpetua. Hücigiturpacislocum extinélione camalium
paffionumfiquis meruerit obtinere, ex hocquoque pro-
ficiensgradu,<*rSionfpiritalis, ideft, fpeculaDeiconfe- Siönfpii
quéhtereffe<Slus,erit etiam babitatio «w.Non enim in co- ritalis.
flidu continentie,fed in iugi virtiimm fpecula Dominus
commoratur,vbi iam non retundit, non Coiiiprimit, fed
in perpetuum confregitpotentias arcuum, ex quibus videlicet
aduerfum nos libidinum quondam iacula,dirige-
bantur ignita. Videtis ergo quia ficut non eft in colluda-
rione coatinentie,fed in caftitatis pace loéus Domini,ita
etiam habitatio eius in fpecula fit & contemplatione vir-
tutum. Vnde non immerito port* Sion cundis taberna-
culis Iacob pr*ferun£ur : Ddigit enim Dominusportas Sion *Pfal. Mi
fuper omnia tabernacula I^fot.Qupdaütetnperhocineuita-
bilem efïëcommotionem carnis afléritisTquod vrina cum
veficamiugi inftiUarionerepleuérit,quieta etiam fuftitet
membra,licet veris fédatoribus puritatis ad obtinendam
eam nihil pr^iudicct ifta commotio,quam hsecfolainter-
dum & tamen per foporem nécelficas excicarit,fc'iendunï
tamen eft,, quod ita ii commota fueri.lt ad quietem pro-
priam reducantur caftitatis imperio, vtnon modo.eum
nullopruxicu , fêdne cum minima quidem libidinis rë^
cordationefèdentur.Etidcircoytcülegeanimi,lexquo- Eriamin
que congruat corporalis,etiam in ipfius aqus potu ita eft aqu:e po-
nimietas Caftiganda,vt humoris quotidiani illa colledio tu tnodd
prius arefadis influens membris, ilium quemineuitabi- !c^c
lemputatis corporis Upturn non folum rariffimum, veru
etiam lentum reddat ac tepidum frigidumque (vt ita di-
xerim) ignem, & abfque vllius aduftipnis ardore roran- e xoj _ 5.
tem fufeitetHammam, inftaradmirabilis illius Mofaic* H
vifioms, vt carnis noftr* rubus innoxio igne circiiridata
non yratur, vel ficut iliorum triumiuuenum, quibus ita.
rorante lpiritu fornacis Chaldaic* flamnfa diicuflaéft,vt
neccapillos eorüautfimbrias ódör ignis aftlaret, vtiliud
quodammodo quod fandis repromitcitur pcrprophctS
mcipiamusiam m hoccorporc ^olTidci:c,CuinambuUuens ifaia+y.
per tgjuem,non combureris,&ftammd non ar debit in te.
, De mirabïlibus quapeculïariterin fanólis
fuisDeusoperatur.
C A P . X I I .
\ J [ Agnaenim verèatque mirificafunt,rtcc vlli homi-
xV JLnum pénitus, nifi liis tantixm qui experti funt nota,
qu*jL>ominus fidelibus fuis adhuc iri iilo corruptio-
nis vafculo conftituris , ineffabili iargitur liberaiitate.
Q^i*prophetamentis puritacè perluftrans , tam ex fua
quam ex iliorum perfona quiin hunc llatum^ffedumq;
hitu r. Hæc eft enim vere confuramatio€aftitàtis,quç non pcrûeniüt*exclaniauit: Mita opera tua Domine,& anima mea
' J f y f f * ' _______ _Q 4 ' - , cognofcet
bf*t. 138.