'i.ie Nie.
17.19./. 11
Theod La■
.17. Soçr.
.4.C.21.11
Bafilij &
G«g.thc
■ s
cietas, &
uditio;
&c.
An Greg.!
Nazianzi.
epifeopus '
merit? |
vide qua |
notât a sût
apudSocr.
l.+.ca.Li.
c Vide ; Nie.
Æ./.I1
.. Theod.
i4.f-u.13
1 4.1 ƒ. 16.
Bar. anno
37<*».«J.
ié* 68. Ó>
yj\. n. 108
Nicxnx
fidei afler-
tores mi-
ferc tra-
EdelTç te-
plum D.
Thomar.
D
Modefto
prxfidi a-
lapaab
Imp.infli-
« a .
De Baßlij & Gregory Tbeologi fociitatti qut cum fummav-
trtque doctnna claruijfent, Nicani Concilij
deem a ftrenuepropugna-
bant.
C A P V ? X V I t
E Odern tempore vixere & ifteBafiliuS * & Gregorius.1
parique virtutis ftudioaccenfi , magna nominis cele-
britate fuere. Kam ambo, dum adhuc adolefcentesefc
fent,Himerio& Proser.efio, fophiftisid temporisfacilè
prxftantillimis, fe in difeiplinam Athenis tradebant: po-
fteaaurem AntiocbiaeLibanioSyro.Tandem Sc lophifta-
rumarre. &diäionecaulärumnegle&a * (èpiaeviuendi
ratiohi, quam lex pnefcribiteccleua:,lèdedebant. Porro
aurem,cumalic]uandiuindilciplinis philolbphorumGé*
dliura verfati fuiflent, & fanótarum literärum explanatiö-
nes ex libris turn Origenis, turn eorum qui & ante ilium
& poll in libris ecclefiafticis^interpretandis magnam func
laudem conlecuti, accurate didicilïènt, ineo quidem i-
pfo tempore Concilij Nicami fautoribus multum ädiu-
menti attulcrunt, Nam vterque hancdo&rittam contra
Arianofrftrenuè defendebatrperlpiaieque demonllrabat,
quod neque dcalijs rebus, neqire de opinionibus Origenis,
quibus inprimisriitebantur,re<9:e vereque fentirent.
QuinetEtm communi confenlu \ vel forte potius , vti a
nonnullis accept, pcricula inter ipfos partiebantur: & Ba-
filius vrbes Ponti peragrans, non folum multos ibi mona-
chorum conuentus conftituebat: verum ètiam populum
turn docere turn perfuaderevt eandem fidei dodrinam,
quamipfe , arople&eretur. Gregorius autem , quiepif-
copatutn Nazianzi (quod eft oppidumparuum)poftpa-
trem obtinuit, ea ip (a de caufa cum alialoca, tum Confta-
tinopolim maxime omnium., vbi'continentcr fere verfa-
batur, adiic: atque breui poll , multorum epilcoporum
fuffragijsillius ciuitaris epifeopus defignatus eft. Nam cü
neque catholicus epifeopus, neque ecclefia orthodoxo-
fumineavtbe eilet, periculumerat, ne decsterododri-
na Concilij Nicaeni ibi prorfus exploderetmv
Deperfeqttutione Antiocbia ,quam Orontes amtier aOttii, fufi'b
tat a: & Tboma Apoftolitemplo apudEdeJfanos, &
conuentuibidem congregate y & E -
dejfanorum conftftione.
C A P V Tt . X V I I L
V BiautemImperator venitlAntiochiam , omnesom-4
nino quiin concilij Nicaeni do&rina ptaeftabant,tu*n
in ea ciuitateturn in vrbibus finitirais grauiter exagitauit*
illisquecuiufquemodiirrogauitfupplicia s adeovtnon-
nulliaftirment, compluteseorumems mandato partim
alijs modis trucidatos, partim in Orontcm fluuium pro-
iedpsfuifte. Porro autem cum eflèt dertior fadus , illu-
ftrem el&Edeflaeecclcfiam diui Thomae nomine nuncu-
patam, ad cam vifendam le contulit. Quainvrbe omnibus
eccleGz orthodoxis ablatis , cum vidiflet populum
ecclefi*Catholicae in campo ante ciuitatertt conuentus c-
gifle:, ’dicitur verbis con tu meliófis praefidem generalem
arguifle, & pugnum in maxillam eius inffixiflè, pföptcrea
quod contrafuum mandatum eiulmodi Conuentus fieri
permifilïèr» Modellus igitur ( hocenimprjefidi nomen
fuit) quamuis ab Edeftaenisopinione difereparet, clam tarnen
illis lignificauit , vt cauerent, nepoftridieeiusdiei
folk um in locum precandi caufa conuenirent^ Nam fibi
Impcratoreminmandatisdedille, vtfiquiibifortècom-
»renenderentur, grauibus coercerentur lupplidjs. Arque
naec quidem illis minabatur praefes , feduló prolpiciens,
quotum eorum vel pauci, vel nemo in diferimen veni-
re t, tum illc ipfe Impcratoris iram effugerer. At Edeflae-
rti, fpretis penitus eius minis, multo maiore ftudio quam
antea, coluetum locum compleuerunt. Qua re nunciata,
Modellus quid ageret, omnino non habuit/ At licet rc-
rum prgléncium ftatus eum iricertum animi reddidiflet t
tarnen in cainpum ire perrexit. Interim mulier, filio manu
fecüm traélo j &amiculo , contra qUarn ffcxum mulie'
brem deceret, negligenter fibi circumieélo, perinde qua”
tfi ad rem optatam feftirtans j cohortetn militum* quaspraefidem
antèibat, perrüpiti Qupdeum vidilfet Modellus,
iubet dam comprehendi; accerfit äd le, caulam ieftinatio-
nisrogatf T um illa :V ti, iriquitj ocyusadcampum i irt
quo populus ecclefia catholics coaétus éft,véniam.Tuhe
fold i in quit Modellus , liefciaés praefidem aéiutuméö
profedurum,&quosibi ofFenddtit,intèrfe6lurum?Imó
verdjinquitaudiuii&proptèreacufcfu cèlerrimö mihi o-
pus eft, ne poft tempus veniam * & ita martyrio a Deo ob~
latö deftituar. At cur quaefo, inquit prsfes j puerum tecum
ducis ? Vtillequoqde,iriquiti commdnis afïliótatio-5
nis pärticeps fiat, par^ue prsmiüm confeqUaeur. Itaqué
Modellus virilem mulieris animüm admiratus, ad pala-
tiumreüertitur; Atquecumdeillacürnlmperatöre com-
rriunicalïet, perfuafit e i, vti quod inftituerat,minimè per-
ficcre laboräret jprslertimcum &turpitudinis rióri parti,
& non minus incömmodi dömpleéli viderétur. Quare
totaEdelïaenorum ciuitäs ad eum modum quem diximU?;
do&rinamfidei ingenue confcfla eft;
Foßquam magnusAthanafiusfatofuo perfunttm eft, Lucio Aridnö
fedesewtradttur, qut multis AEgypte eccleftas incommodis
afflixit: & de Petra, qut Athanafto fucce-
dem ,ereptafuga Romani
perrexiti
C Ä P V T X IX j
EÖdem ferc tempore Atnamafius èpilcopus ecclefis A-
lexandrinacjcum eö facerdotio circiter ahnos quadra-
gintafex perfunólus eilet, exijt é v ita / Itaque morte eius
quam prim um per Arianoü nunciata, breui tempore poft
EuzeiuS, le&ae AriansAntiochisantiftes ,• profïcifcitur
Alexaridriam, &cuméovnaetiam Magrius Quaèftorab
Imperätore milfus.' Qui duo Petrum, cüi Athanafius e-
pifcopatum commiferat,cómprehenfum,in carcerem co-
cludunt: tradunrque Lucioecclelis Alexandrinae guber-
nacula. Hinc fa<äumeft, vt A^gyptij ergäexteros offen-
fiore animo elïent: Sc calamitates alise ex alijs o rts , populum
ecclefiai Catholics adhsrefttem magnopere pre-,
merenr. Nam llmul vt Alexandriaim venit Lucius, Sc ec-
clefias occupare aggreditur, plebe ei refiften te, caufa lèdi-
tionis clericis Sc facris virginibus fallo attributa eft. . Aria-
nis autem hoftiiem in modum per vrbem gra!Tantibus,or-
thodoxorum al ij fugiunt, afij infuga comprehenfiTunt,
& vinculis conftriéli, in cuftodiä afleruati: poft inde edu-
6ti, Sc grauibus affeili fupplicijs. Nam pars vn'gulis a cutis
Scfiagris bubulis c s f i pars ardentibus ignis facibus affli-
élati. Inftarmiraculifanèvidebatur , fi cüi vita poft hsc
tormentafiippeteret.' Atque ante quam h sc lupplicio-
r urn genera lu birent, m ori certè,aut exil io mulélari, o-
ptabileputabatur. Seddehishocmodohaólcnus. Petrus
vero èpilcopus clam è carcere elapfus , concenla na-
ue,adepifcopumRomanum,vtpote eiufdem fecum fidei
fautoremtraiecit. Ariani autem , licet numero pauci
,ecclcfijspotiti funt. Per id tempus fcquebatur ediiftum
Impetatoris, vtqui Concilij Nicsni doélrinam amplexa-
rentur,omnes,de quibus Lucius mandatum daret, turn
Alexandria, tumreliquaiEgyptopellerentur.Nam
prsfidi prouincis itaimperatum erat.Euzoius
autem, rebus, quas moliebatur, ex Tenten
tia geftis , redijt An-
ciochiam.
Modelij
p p h
«cread’
,ïïait)T;i]
cu«enlc
Vide Kic.
Hin.
Socr.l.^i,
16.17.,
Thtoüi
Bar. »
J71.t1.61
A t hamlij
Petras ali
A i liana>
fio fuift?'
A us car«
ri mand
patur. G -
•LuciusAchanafip'
abAriaois
fufFcdtus.
Ananon
onW
doxosrf
[bies. 'i
Petras«
:erecli‘]
ifuslC»*:
mampic
Seife®
m
Vide Nie-
f.17.28.!-
il.Soc % 4 *
f.i6.«7* ,
Bar. anno
ucij epi
op; in
iona-
10S Æ
pptiös-
453
B
Macatij 1
duo Pam-
>0, Hct*-
clicies, An
(on ij difci
puli.
c
, onachi
Vinfula
clcgati.
jhos feic-
lätos 0.
j'acarij
pmöng
blluut;
Demonaçhorum inALgyptoperfecutione : &fan£li Antonijdi-
Jctpulii.quiob reciafidei dogmata in paruam qtiandam
infulam relegati,déportait erant : &de
miraculis, qua ab Hits fa-
itafuere.
C A P V T X X .
L Vcius vero , adiimtfto fibi prsfidiariorum militnm
præfeolo , cum magna hotninum manu ad bellum
contra monachos in Iblitjadinegercdumconcendit.Nam
fortalïè perfuafum habebat, là eos qui tranquillitatis ftu-
dio duceban rur, exagicare t , fc illos ita in fuam'.perdutftu-
rum fententiam : Sc Chriilianocum voluntates, qui in vrbibus
habitabant,eo paélo facillimc ad fe conuerlurum :
quandoquidem multi Sc diuini viri id temporismona-
fterijsilliusregionisprserant, & onines opinioncm Arij
deteftabantur. Quorum teftimonijsetiam populus ob-
fecutus,eandem quam illi dodlrinam amplexacusell; qui
dedogmatisreligipnisdillerere, aut inanitergarrire neque
voluit, neque nouit : led veritarem credidrt penes il-
lose lle ,q u ivirtutemfaClisdeclarabant : quales tumex
monachis Ægyptijs facile principes fuifle accepimus duos
Macarios, de quibus an tea fa«5là eft men tio : Pam bo,
Sc Heraclidem , &reliquos Antonij difcipulos. Lucius
jgicur arbitratus non polie fieri, vrdo^rina Ariana in a-
nimisorthodoxorum penitus inlereretur, nifi pollereffi-
cere vtmonachi illi fecum opinionc con fentirent : quo-
niamillisperfuaderenon poterat, vicogereaggreditur.
Sedcamennefic quidem , quod volebac,conlêcutuseft.
Nam fe ita comparauerant, vt mortem, fi opus ellct, op-
petere, &ceruicesfua fpontegladijs fubijeere mallent,
quarn décréta concilij Nicsni negligere. Fettur eodem
tempore , quo expeélabant milites m le impetum fad tiros,
quendam,cuius membrorum articuli diuturno mor-
bo ita debilitari çrant, vt pedibus confiftere non yaleret,
ad ipfos apportatumfuiflèr Quem vbi oleovnxerant,iu-
bebantin nomine Çhrifti , quern Lucius perlequebatur,
furgere,atquedomumabire. Itaquehomoille derepen-
tclanatus,: palam prsdlcauit, doitrinæiftotum aflentic-
dum , penesquosetiam Deusipleveriratemeirefuore-
ftimomo cônfitmauerat : qui quoqùe Sc Lucium damna-
uerat,exaudi ueratque pieces i (lorum,eius implorantium
auxilium,&ægrocum denique ad priftinam valetudinem
reftituerat. Artamenquihilccmonachistendebantinfi-
dias, neutiquam hacrcadpoenicentiamimpellebantur;
fed no€tueos comprehenlps,in infulam quandam Ægy-
ptilaudibuscircundatam deducebant. Hanc virifuper-
ftitiofi Screligionis Chriftians myfterijs haudquaquam
initiati incolebant.-liquidem delubro plane vetuftilfimo,
quodapudiplos erat , multum,vencrationis cultusque
tribuerunt. Poftquam veto monachi eo appulcre, me-
morant, illis in infulam iam ingteftucis filiam faccrdo-
tisdsmoue agitatam obuiamprodijlle. Quscum cur-
re ret , clamat'etque , homines inlulares re adco impro-
tiifa atque admirabili obftupcfa&os, earn iêcuros eflè.V-
bi autem venit ad nauqm , q u s fantftos illos fertes eo ad-
uexerat.numiprquolutam ,eosfupplicem.obfe(tari, Sc
voce magna lie clamare coepide ; Quidad n o s, q magni
Dei famuli , veniftis ? nam h scinfula, nofttumvetusdo-
fnidliurriell. Nemiai quicquam facelfimus negoeij; fed
hie omnibus .mo rca 11 b u si n ç og n it i d e 1 it e fç i m ,1111 s p a-
ludibus vndique circumclufi. Qupd.fi vobis itaplacue-
rit, occupatènoftram pp0c{fiqneni,& veftratu propriam
facice : nos cedemus. Atque nsc quidem hafee profudir
voces. Vt ailteui Macarij dsinoiiium increpauerant,
puellaad fanam mentem redijt. Qua dé caula eius pater
cum (ua familia, qui itetiam omne^ infuls habitatorcs,ad
fidem Chrifti le tranftulerunt. Poftremo delubrum fuum
Vbidirueranc, inecclcfiam commurarunt. Qu.c res A4
lexandrinis nunciats , non tnediocriter aiiimum Lucij
diuexabanr. Nam parumaberat, quin dfuisipfius fau-
toribus in odium vocatus tuilier ; vepote qui noo homi-
nibus, fçd ipfi Deo bellum apercedenunciallet. Itaque
fconfeftim mail datum occulté dat j vt Macanj cum luis
comitibusadfedesfuasacfolitudinem reuertantur. Æ- |
gÿptum igitur hoc modo coüturl?àuit Lucius. Ptfr idem
reretempüsea regia non folum Didy mo, Viropiaviueft-
di difeipliria pr'sllanti -, qui id tempodsqtioquefloruit,
verum etiam alijsexcellentibus hominib.nabilitaca fuie:
iuquorum virtutem, quinetlamin virtutemmonatho-«.
rtun ibi etiam ætarem degentiiÿ-ni intuenS,Lucio cum liiis
reftitit. Ecclefia item Ægypti Catholica , licet perfecu-
tionisprocellisiadlata , tarnen ipfo numéro &mulcitU‘
dine Atianos.yaldepbfcurauit.
De Scytbarumfide, &gentis Him epifeopo Bretannione : & i
loi or um qua N team Concilij dogmata profitentur,
enumeratio. ^
C A P V T X X I .
IDemporrb eodem tempore rum apud Ölroenos acci-
dir.tum etiam apudGappadoces, qui duos virosha-
bebant apud fe , & diui nos plane 3 Sc dilèrtilfimos : Bafi-
liumdicoepifcopumCslaresCappadocis, & Grego-
rium Nazianzi epifeopum. Syria item,& gèntes finitims,
quinetiam Antiochia omnium maxime,pettutbatione ac
tuipulturedundauit .* quandoquidem complurès ibi A-
tiani erant-, ecclefiasque tenebant : non pauci autem or-
1 tliodoxi, quos Euftathianos Sc Paülianos vocaba J t , quibus
quidem,vtfupra demonftrauimus , Paulinüs prs-
fuerat, Sc Meletius. Quorum dilfidijs Anriochiaj quo-
niam parum aberat quin tora peftifera doétrins Arians
conragioneinfei5la fuifler, s^readmodum Impetatoris
& pocentum aulicorum conatjbus refiftere potuitiQuod
fi confiantes & fortes viri illas forré rexiilent ecckfias; po
pulus, vt eft verifiraile,a priore lua opinione mini me di(-
ciuiftet. PorroautemScythaspredicant fimilidecaüla
ineaiplàfideperfiftere. Gens ilia multas quidem habet
vrbes, pagos, Sc caftella ; fed principatum obtinet Tho-
mis, quse.fi vrbs magna & opulenta, prope mare polka,
adIsuaip cum quis ad pontum Euxinum nauigat. Vetus
confuetudocft, qusioietiamnum leruatur , vt vniis e-
pifcopustotiusilliusgentis ecclefijsprslit. Itaque tempore,
de quo jam loqu imur.illas adiniuiftrauitBretahniq,
quandoeriam ImperatorThomim aduenic. Poftquam
autem acceflitad cede (iam, & pro more fuo ei pyfuadè-
re conatuseft, vreum Arianis communicatet: Bretannio
conftantcradmodumapud Imperatorem & libéré pro
! doiftinaConcilij Nicsnilo,|prus,receflkabeo , & adal-
j teramccclefiam le contulir. Quem populusquoquefe-
j cucuseft. Fere au rein ab vniuerla ciuitatceocoiicmluitl
eft,pardm quo Imperatorem vidèrent, partim quod ali-
quidnouatum return eum moliturumexpedlatcnt. Valens
igitur cum fuis dereliâis , illu.d velue contuitielîæloco
fa äum , grauiter cul it. Atquç Bretànnionem compre-
henfiim in exilium deduci mandauit : quein non tnulco
poll dennp rcduci permi (i r. Nam cu vidcret, credo, Scy-
1 thasepifcopiexiliuniiuiquo animo pati : non parum Ve-
j ritus eft, ne nouis rebus ftuderent : quos quidpm Sc fortes
elle,& ipfolocorumlitu itnpetio Romarip pecelîàrioS j
quippe qui impetum Barbarorum illamorbid parten?.ih-
colentiumpiropuUareiu. Itaque I impetatoris conatus fic
a Bretannione cotnprefins eft, viro cum in al(js rebus (jfte-
! élato, tum ob diutnam virtutem adeo ipfignt, vt etiam i-
pli Scythslaudis ceftimonium ei tribuerenr. rüxetgode
caufis Impetatoris ira in cunélum tqtius orbisterrçclerü,
ccclelijs folum Occidentisexceptis, fuam vimexeréuir.
Nam Romanis verfusoccafum lolishabitantibus praefuit
Valentinjanus , qui& dodlrinai Concilij Nicæniappio-
batoa'fi)ir,&pièadmodiiniin Qeum affcélus.adeo Vt ne-
quefa,çerdotibus quicquam imperarc,neque noilaré âli-
quid in inftirutis cçplcfis , quod fibi detains viderctür ,•
vcl melius, omnihq^iggrecleiccur^ Nam quainuiàéflètô-
ptimus lane Imperator,& ad res gerendas valde ac-
f commodacüs, tarnen hs’C iudicium
longé fupetate ex-ifti-
. -, mauif,
Bibhotb. Veï.Ÿàtï. foni.). Pars.: Quod
Ë
I.
Didymus
Vide Nie.*
t.z9.l.iu
Bar. anno
i p . 9.114.
I ' Wlja
F
Euftathi-
ani. Pail-
liani.
Scytharu
fides.
T ho mis.
G
Bretanius
epifcop.in
exilium
ablegatus
teuocatur
H
Valenti,
nianusor.
thodoxæ
fidei ap-
probatOr.