qm run-
, qui
cum cl-,
fcnc Aria-
Di, videri
Altera fi-
dei con-
fcffi'o Sy-
nodi An-
tiochena*.
Alia fidei
.formula
Deb I
pane,de ■
filio Der.
Epiftoîà ab illis de fide liceris prodita hæc quidem eft.
Epiflola I. Nor nequefiiinus Arijfettatores (quindmque fieri poteftvt cum
de tide. !fimus Epifeopi, Aria presbftero aufcultemus ? ) neque aliam fidem
: '1 . Vfuam qui ab initio diuulgatdfit, reeipimus •.fed cum in fidem etus
AnTo fiudtdsctnquirerèyeam^accuratèexpende^eniteremur, Ariumpo-
chcnæSy- tins adnbsrenert enternadmifimus, qitam eius opinioni fiumus tpfi
nodi con- obficutt, dfoekijs qua fticciitur y facile cogtiofcetis. Nam ms ab int-
feffio. || L a dtdiciniM, in vnuon Deum tottus vniuerfitatis, omnium rerum
Symbolu J |g gp g |mntetumfenfupercipiuntur, opificem & curatoremete-
I dete:& in vnum filiumDeivriigenitum, qui fuit ante omniafecu-
ta,&vna cum pâtre, qui eumgenuerat, extitit: per quern omnia vi-
Ifibilia & inuifibilia facia funt. Qui in nomfitmis diebusfecundum
patris benepLgttum défendit ,& carnem defan ft a vtrgine ajfumpfit.
Qui omnem patris fui voluntatem expleuit: qui pajfus efijefurrexii,
&adealosafeendit. &ad dexterampatrisfedet. Et venturus eftiu- ,
'dkare vinos & mortuos, & rex acDeus in feculapermanfurus. Cre-
dimus et tarn in Spirttum fanttum. Et f i quid amplius adiungen-
dumeft : Credtmuscarnürefirrettionem ,& vit am aternam. ifla ]
cum in prima epittolafcripfijfent , Ecclefia minifiris cuiufque ctuita- \
tisjnifirunt . At vbipaUto amplius Antiochia fuerant commoratt,
bam fideiformulant quodamwodo condemnantes, aliam deintegro
confcribendam curarunt, his fere verbis.
. Greiimus,fecundum Euangelicam & Apoflolicam traditioneniy
in vnunUDenm pattern omnipotentem, rerum vniuerfarum opifi
cent &fabricatorem. Et in vnum Dominum Iefum Cbrifium ,fi-
lium etus vnigemtum, Deum, per quern omnia fatta funt igenitum
ante omnia fecula ex pâtre, Deum de Deoy totumextoto ,folum ex
\folo, perfection experfetto, regem ex reget dominum ex domino, ver-
bum viuiiniy fapientiam, vit am, lucem ver am , viam veritatis, re-
furrettionem ,paftorem, oftium ■ cunujuencc tonnerti, nec mu tari
poffe-.expreffam diumitatis, ejfentk, virtutis, confilij, gloriapatris
imaginent ,primogenitum omnis creatura : qui fu it in initio apud
DeUm, Deus verbum (ficutin Euarigelio dittum efl :E t Denser at
\ verbum) per quem omnia fatta funt, & M quo omnia confifiunù
Oui in, nouifimis diebus defeendit de calis , & natusefiex vtrgmefeJ
cundum Scnpturas/& homofaâus, medtatorque Dei&hominum,
apofiolusfidet nofira, dux vita- & ficut ait ipfede fe : Defcendi deçà
lo, non vifaceretnvoluntatem meamyfed voluntdtem eiusqui mißt
me. Qui pajfus efl pro nobis, & refurrexit pro nobis tertia die, &
afeendtt adcalos, & fedet ad dexteram patris : & iterum venturus
eftcumglaera&virtute, tudiedreviuos&mortuos. Etin Spirit uni
fanttum, quicredentibus ad confolationem, fanttificationem, &
perfettionemdonatusefl. SicutetiamDominits nofler lefts Chri-
•itusprdeeperat dtfeipulis fuis, dieen%Euntes , doceie omnesgentes,
baptisantes eos tit-nomine Patris, & F ili j, & Spiritus fanttitboc
eft, Patris , qui vers pätet eft : & Filij, qui vere filius eft : & Spiritus
fantti,quïvereSpirittisfanttus eft. qua nominanon funt temere aut
otiofepofita: fed accurate exprimantpropriam perfonam, ordinem
& gloriam cuiufque eorum qui nominantur, vtfim perfonis très,
confenfu dutem vnus. iftam igiturfidem coram Deo patre, & filio
fuolefu Chrifto tenentes, omniharetica prauitati anathema denun-
cramus. Etfiquiscontrarettam aefanam Scripturarumfidem do-
cuent, veltempus velfeculum effe pel fuiffe ,&antefilium DeifattU
ejfe, anathema efto . Siqais dixeritfiltum creaturdm, tanquam v-
nam excreaturis,autgermen,tanquamvntm exgerminibus,& non
ficutfair a Script urafingula eorum qua fupradiximus, tradiderunt:
ant fiquis altud autdocueritaut euatigelizuiuerit, prater id quodac-
cepïmus, anathema efto. Nos enim omnibus'qua d Scripturis diui-
riiSy a ProphetUérApbftolisiraditafunt., véreér ingenue credimus,
eafodiligenterfeqüimur .vEiiçfmo'di fnêce fidei formulas Ep i-
fcôpd'rüm, qui tum .Aririôchiæ'conueneïant.-'quibüs G re gorius,
quaaqû^m nondunrAleXandriam adueritauerar,
v r A lexandiiæ tamen Ep ifeo^us fubfcripfic. Concilium
autem ia rn tum ib ieong reg ä tum , cuiriiftas res tranfegil-
Reip. fta- fe t j a liafqae i io n nul ià fia n x i flèr ,d i m i (Tum e ft. Eodem
turbatio. ire mP ° leR e rum pu bl. fta tus fortcfortuira magn opéré per-
turbatusfuit. Nam gens Francorum^ficenimäppellan-
tur.) in Bioiîîànorum finess qui Gàlliæfihititniiunt^'ncür-
fion'em fecir . Pcridem tempus etiam in Oriente terræ-
motuSgrauiflimi fa â i funt, jdq; Antiochiæ velmaxime
vbi in annum integrum terra
concuftàôc exagitata
fuir.
C
DcSpiri-,
Ma^‘b. 28.
Oaomodo y cum Gregorius dedueentihus eummilitibus
Alexandriatn veniretyAthanaftusfalu-
tem fibi fuga qitafiè-
C A P V T V I I I .
HIs rebus conftitutis, Syrianus d u x , & milite^armati
vnà ad quinque millia,Gregorium Alexandriam de-
duxêre. Ariani luce m ibi illis venere fu bfidio. A c qua ra-
tione Athanafiùs Ecclefiaexturbatus, eorum manusefFur
gerir,dicèndum arbitrât^ lam aducfperafcebac: populus
per totamnodlem, quia cômmuniofuturaeràr,aauigilar.
Àccedicdux,militibüs per phalanges difpofitis, Ecclcfiam
circumdat.Quæcumanimaduercillèt Athanafiùs,otnnem
fuam eu ram ôc cogitationem eo con tulir, vc populus nihil
damhi ipfiuScaulacaperet. Dat mandatum diacono, vt
préces populo prædicaret; Plalmum recicari iubet. Cum
Pïalmusfiiauiter &cumconcentu decanrarecur, vniuer-
fus populus per vnam portam Ecclefiæ egreditur. Dura
iftudgerebatur^milicesabfque tumultu acquiefcunt:A-
thanafiusautem in media canentium turbaeuadit incolu-
mis. lftopadloèpericuloereptus, Romam propere con-
tendit. Tum GregoriusEcclefiamillam occupât. Populus
Alexandrinus, qu od fadtum erat iniquo animo fere ns, Ecclcfiam
quæ eftDionyfijnomineappcllata,incendit. Scd
de hisfatismulta.
Quomodopoft mortem Eufebijpopulus Conftantinopolitanus
Paulum rurfus m Epifcopali fede locauerit & Ariani
contra Macedonium delege-
rint.
C A P V T IX .
EVfcbiusfimularqur ea quævolebat confecerat, lega-
tumad Iulium Epifcopum Romanuin oratum milir,
vt ipfe in eau fia A t hanafi j iudex cfle veller, licilque diiudi-
carionemad fe transferret. Verum eaquæerant à lulio de
Athanafipiudicaca, ad aures Eufebij neutiquam përuène-
runc.nampaulo poftdimiflum Concilium, exiuitévita.
Quapropter populus Conftantinopolitanus Paulum in
Ecclefiam denuo introducunt. Eodem temporis momen-
40 Ariani in Ecclefia D.Paulo dicata,4 Macedonium deli-
gunt Epifcopum. Iftud quidem ab illisaëbum eft,quiiam
pridem Eufebio vniuerfiirn Ecçléfias ftàtnm perturbanti
opem tuleranc. Qui autem idrèmporis authontace rnuî-
tum y ale bant,fuere ilîi iTheognisNicaèæ Epifcopus,Ma-
risChalcedonis, TheodorusHeracleæ, quæëft in Thra-
cia, VrfiaciusSingidoniSfiupëriôrisMyfîæ, Valeris Murfo-
rumfupéiiorisPannohiæ. Verum Vrj(acius &: Valens po-
ftearefipifeere, libelloque poenirentiæ lulio Epifeopo do-
nàto, fidei Confubftantialiaflèntin, cumq-, Ecclefia com-
municare coeperunt.' Per idem tempus, qui fieëtam Aria-
nam ardënter tuebanrur, bella yaldegrauia contra Eccle-
fiaseommouent :*cx qùibus viiiim Conftahtinopöli per
Macedonijfautores excitatur. Arque exifto inteftino bel-
lo Chriftianorum, crebræineaciuiqtefeditionesconHa-
tur, multiqj earum violentiaprotritiintereunt.
De Hermogenis duttoris exercitus nece\ & quomodo fecundb ob
banc caufam Paulus Ecclefiapulfusfit : & quod Ariani
translata Alexandria Gregorio, Geor-
gium pro illo fubftitue-
rintc
C A P V T X .
FA m a iftarum rerum ad aures Imperatoris Con-
ftantij , qui .cum Antiochiæ commorabatur , per-
manauit . Mandatum’ ;igitür dac. Hermogeni duci,
qui erat in partes Thracias milifcis , vt ab inftituto innere
paululum digreflu^ , Paulum Ecclefia expéllerer.
Ille Conftantinopolim profeëtus vniuerfiam vrbëm,
dum
Vide Ni.
cèph.c.6.
■iib.g.
Theodh.
çap.4.
Soz..li.c.$.
Baron,
anno 342.
Gregor?
Alexandrian!
de-
ducicur
arm a ta
manu.
Athana-
fiusqua
rationc
inanus
aduerfa-
riorum
effugent.
Alezan-
drini tu-
multuan-
VideSo-
crat. infm
hoclib.c. I
1.22 30.J3.JJ
Soz~l}.
jr.ws.
Niceph.c.
•j.Iib.g.
Bar. 342.
n- 4 4 -
Euicb.
caulnm
Athanaiij
compio-
mittit in
Iulium
Rom-epi-
jlcopuai.
G
Paulus
'denuo in
tEcçleliâ
jintrodu-
ciiur-
>à Maccdo
jnius dcli-
(gittir Epi-
îcopus.
Ariani
grauia
beliacoDtra
Ecclctiascommouenr.
H
Vide Ni-
eph.e. 7.
lib. 9-
Vide
Theodlr
Bar. f rd
genes ci
nanti“*
pólinacótürbat.
Eius inte»
litusan-ï
|o 3 4S- B
■pitié N f i
'3. c .il
Jib.g.xi
Theod.l.2.
i.ij.14.
Bar.dif- \
•entiente
° 34i ‘
7: V -fi
ÿSupfafi
w -L fifi
bithô- 1 1
poii Èpi-
feopi di- ;
lUetlisfe- .
jdibus eie-
pi> Roma1
tonfu-
Igiunt. r,
' DJ
|Romanas
Hcdefia!.
priuile- ;
’iumin |
[ Ecclefia'
briënta-
Icm. '. V';
Concilifi'
Âotio-
clicnutn.
.'ouatüis,
Pr enta-‘
,'liûm EpijCop’orû/
g
jcfpôfù'm
N iiteràs
JulijRq-
r'aüi. ' ",
jAlcxanfi
f fini tu-
jiultus.
'uthorè
dum Epifcopum vi conatur eijeerei vehementer concur-
bat. Statim n am que populi cumultüs infecutus eft , pa-
ratique eran'c Epifcopüm d e fen der: vt vefô inftabat Her-
uipgenes,copijsq;militaribus'Paulum exigere acritcr ni-
cebatur,multitudo bile percira, cemerè&inconfultà ("vt
in huiufmodi feditionibus fieri folec ) impetum in ilium
facic:ædes,in quibijseratincendit:illi^m.ipuim inde extrad
a interimic. Ifta ad a funt duobus Auguftis Cofs.ad cer-
tium fcilicec confulatum Conftantij,&adfecûdum Con-
ft^ntis. Quo quidem tempore Conftans gentein deuicit
Francorum, cosquc foederacos acfociosRomanis fecit,
Conftantiusaucem Imperator de cæde Hermogenis cer-
ciorfadus,equo confcenfo Antiochiadecedens, Côftan-
cinopolim reda itercapit: Paulumeijcitè ciuitate : ipfem
ciuitatcm.ablato frumenri congiario fuper quadragies ce-
rena millia medimnorum , quod illi ab eius patre in dies
fingulos donatum erar,multauic. Nam ante illud tempus
circiter oduagies centena millia medimnorum frumenri,
quod Alexandria eo aduehi folec,illi vrbi erantfuppedità-
ta.Macedonium verb Imperator Epifcopum eitis ciuitatis
renunciare difthlit. Ecenim in ilium non folum qubd de
eius fencen cia & confilio neu tiqua deledus foifièt, verùra
etiani quod proprer graues cumulais inter ipfum & Pau-
lum excitatos, cum al ij multi, turn dux eius Hermogenes
trucidatusfuifler,iracundiaadmodumexarfit. Itaquepo-
teftace Macedonio conuentus in ea folum Ecclefia cele-
brandi^n qujeledus erarEpifeopus, permiflà,Antiochiâ
reuertir. Interea temporis Ariani Gregorium,vtpote à po-
pulo magnopereinuifum,Alexandria transferunt: idque
non ea de caufa folum, fedetiam cùm propter rempli in-
cendium, tumpropterea quèd non fàtis videbatur ipfoë
lÊeoreij rum 0P*nionipacr°cinari.Gregorium igituraccërfuhr,qui
I ccuocatio ^ cx Cappadocia oriundus, & opinione dereligione, qua
illi tuebancur,imbutus fuit.
Gregoriumnonàfuu.fedàConcilioSardietnfi depofitum elfe author i-
tate Athanafit m locum eius fuffecii , probat Baronitu anno C hr illi
3 4 s ^ •
Quod Athanafiùs & Paulus Romamprofetti,Iulij Pontifias
liter is nixi, proprias fedes rurfus con-
feciitifuhi.
G A P V J , X Î .
V V ; s
Thanafîusyero vixduminltaliam traiecerat.Idtern-
poris' Conftans, qui inter Carfares minimus nätu fuici
!\ r ]
fratre fuo Conftancinö ( ficut iam.anrea f dixiriuts-) à jnili-
tibus interfedOi imperij partibus verfus Occidentem præ-
fuit. Eodem tempore Paulus Epifcöpüs Conftantinb-
polis, AfclepasGazæ,Marcellus Ancyræ, vrbis minöris
Galariæ, & Luciiis Adria nopol is, alius ob aliam caufam
accufati, & È'cclefijs fuis eiedi, Romæ om n iufn eiui tatu m
facile principis verfantes, Iulium Epifeopum Romanum
de fuo ipforum ftatucertiorem feciunt. Ille vero, quo-
niam Ecclefia Romanâpriuilcgium praîter cæteras obtinebar,
literis fuis ad Epifeopos Orientis liberius perferi-
ptis, iilornm partes tueri ftudet ; in Orienten! literaS'mit-
tit,qub & fuus cuique locus reftitueretur, & eos qui illos
temerèabdicauerant, grauiter teprehenderet. Iliidece-
dunt Roma;literifqiie Iulij Epifcb’pieonfifi, ad fuas ipforum
Ecclcfias redeunc : literas ad quos feriptæ eranc, mittunt.
Hivbieasacceperunt, Iulij reprehenfionera con-
tumeliæloco ducunt : Concilium Antiochiæ conuoeant.
Ibi, fimulatque conuenerant ,• de communi omnium fen^
tentiaepiftolam conferibunt, per quam Iulium contra a-
criusinumulant;oftenduntque,fiquieorum arbitrroEc-
çlefiafortèexadieffent, rem ab eo non debere decerni.
nam quando ille Nouarum Ecclefia excurbarat, ipfos minime
contradixifle. Ifta Èpifcopi.OricntisIulfoEpifcopo
Romaho per literas fignificarunt. Gæterum quoniam A-
thanafio Alexandriam ingrefifo, tumultus à Geocgio A -
riano excitatuseft (ferti«renim ,tftiûs conatu turbas cæ-
dçfqüëhôminum fadas) & Ariani cum iftos tumulcus,
tum eorùm caufas in Athanafitim , tanquam earum aux
thorem tranftulêre, proptereapauca mihi hotlocodeeif-
dem rebus dicenda func. Veras earum caufàs, etfi Dens,
qui eft vericatis iudex , fölus quidfti intelligit : tarnen
quod eiufmüdi rts, cum multitudo inteftina fedrtiorie di-
gladiatur, maxima ex parte accidere foleant,prudehtibus
viris minime obfeurum eft. Quare Athanafij accufato-
res temèrè & fine caufa culpam in cum conferunt : & Sa-
binüsvel maxime, errorisMacedonian! patronus.-quifi,
vel quanta & quam graiiia mala Ariani contra Athana-
fium, aliofque qui fidei Confubftantialis firmèaahære-
fcebant,machinati fui ffenr,vel qutis expofttilatiofies concilia
Athanafij caufa coadadeillo feciflènr, velquæfaci-
nofa hærètiçbrum princeps Macedbnius contra omnes
Ecclefias molitus feilet, fecumdiligenterconfideraffet, aut
cCrte conticuifl'et:aut fi coepiflètloqui,ealoqùi debuifler,
quæ ad iftarum rerum vituperationem foedallfnt. Iam
vero ifta omnia fil'entiö præcerit : res autem ab Athanafio
geftas falsbcriminatur. At de Macedonio hæreticotum
coryphæo, diitn audaces & perditos eius conatus , quos
tamtragicè parauerat, penitus occultare ftudet, nullam
omninofacit mentionem. Et quod multo plus habetad-
mirationis, de Atianisi quos ipfe vitabat; non male loquitur.
Quin etiam deeledibneMacedonjj ,quemfecutus
eft,planeretieuit. Namfiilliusmentionemfeciflèr,men-
tionem etiam fuorum ipfius fcelerum ( ficut ea quæ in illa
ipfàelédioneadafunt, fàtis perfpicuè declarant) ;jmni-
nb.facere neccfie fühlet. Verum de illo hadenus:
Quod Imperator Paulum per Plnlippum pufettum
exturbariy ate^ in extltum mitti, ac Macedonium
infede eins co do cari
praceperït*
C A P V T X I I .
/ ’^Önftantiuslmperätör Antiochiæcoitimdfâtusjfimu-
V-^latque acceperat Paùlum Epifcopatus Conftantirio-
politani fedem denuo ocçupaflè , rem acerbe & grauiter
tulit. Philippo igitur præfedo, vtpote màiôrem caeteris
prouinciarum præfidibus poteftatem cohfecuto (fecun-
dus namqueab Imperâtorc nuncupattis eft ) mandatum
feriptis proditum mirric, vt Paulum eijeeret Eccle^a, Ma-
cedoniumque in eiüs locum introduceret. Præfedtis veto
Philippus populi rumulcum veritus, Paulum afturè ad-
modumaggreditur,; Impe»)roris voluntatem tacicus Occultât.
Arque fimulata fpecie publiais ciuitatis rebus diligenter
prouidendi,ad balneum publicum,qiiod Zcu-
xippusdicitur,redapergit:niittirq; inde quèndfi,qui Paulum
honorificèaCcerferer,diCeretqueillum adpræfedum
venifedebere.necefïario i Poftquam ille accirus venerat,1
præfedusabfque mora Imperatoris mandatum oftendir.
Epifeopus fententiam,licet inique contra eum pronuncia-
tam, æquo animo fort i Præfedus autem tum eos qui cir-
cumfiftebanr, tum multitudinis impetum admodum rë-
formidans( multi namque rumoris fufpicione commoti,
ad publicum illtid balneum coricuifàraht ) vnam fene-
ftram balnei aperiri iubet. Paulus per earn in nauigium ad
cam rem paratum demifius, cum feftinatione in exilium
mittitur. Cuiinmandatis^editpræfcdus,vtTheflâroni-
cam, primariam Macedoniæ ciuitatem, ( in ea verb à ma-
ioribus fuis oriundus état ) proficifeeretur ; inque illa vi-
ram degerec, libereque & fecuro animo çiuicaces etiam a-
diret Ulyrij : verum ad partes verfùs Orientem reuertendi
nullam omnino ci facere voluit poteftatem. Paulus igitur
præterexpedationem& Ecclefia pariter & ciuirate e-
iedus , cum celeritäteabducicur. Imperatoris præfoârus
Philippus , ex balneo publico ad Ecclefiam maturat.
Cum illo , quafi compofito faëfcum fuiffec, aderat Ma-
cedonius ; inque rheda pariter affidens, omnium vn-
dique oculis oftenditur. Militum manus cum gladijs
eos ftipat. Inde mulcitudinis animis terror iniedtus
eft. Omnes itaque ad Eeclefias confluunt, & tam illi
qui fidem Confijbftanfialis, quata- qui Arij dogma ru-
tabantur , ad Ecclefiam ire contendunt . Simulac
. > prsefoctus
pomme
Atlianàfilis’.
Sabin1
'Macedojhiaotis.
Macedoniushærccicorfi
tib.fi
Vide S o z i
Bar on. in \
tempore
\dijjentien-
temanno
3+1 .». 4 ?-
0 *35.1 n.
Sfi & 17-
Philippus
ab Imp.
fecuodus.
G
Zeuxippy'
balncum.
Vafrum
Philjppi
confilium
.in ablegä-
doPaul
1 H j
Pauli C6-
ftantin.
F.pifcop.
exilium.