A
EfheJ.f.
Gin.$.
c
o
G en.iS.
d
i*. Petri Chryfologi
nuncvcFo l o q u i t u r r i a t a d i u i t i , v f i t i t i i p a u p e r i , c a r - j
vitæ ipfîùs neceffitate vçrnaoüla, quia homo in Dei vb- j-hemin aluo Virginis,itno iivalueo Vir^inis coeleftem | || |
catione quaeritttr, non difcetnitur in eins vocatione pcr-
fona.^Sed ledam fimilitudihcm repticemus. Cuifinpile,
irtquit,qfitmabo regnum D«?Sic dicenddappendit animos
auditbrum , & attonitos reddit ftupore toco , quid regno
Deijf qUidimperip diuino valeat comparari: atque
tam confperfitin maflam. Sed quid allegprici fenfusin j
hacfimilitudineraaneat,iamprodamus. Muliérquæac- I
cëpitfermentum, Ecclefia eft: fermentum quod aecepir, j
cceleftisdoftrinæ êft (àcràmentum : menfuræ trësin qui-
bus perhibetur abfcondifle ferrnentuni,Lex, Prophetæ,
Euangelia,vbidiuinusfenfiismyfticbabfepnditur&ce-
latur in verbo., vt fidelèrri non ïateat g latëatinfidelem» I
QupdaUçem dixit : Donee fer mentatum ejltotum. Illudeft
quod Apoftolus dicit : Ex parte feimus , 8c ex parte pro-1 phetamus.-cum autem veneritquodperfeéfcum éft,celïa-
bünt quæ ex parte funt.In confperfione feientianunedi-
liiria eft,alpergit (prifus,leuat corda | incremctat ingénia,
8c dèétririarûm more ad fitpiëntiæ coeleftis dilatât,• fiifer-
tàtjdiffunditaugmentum, fermentaturtotum quando
ndueniente Chrifto.
illis ihente per multa & magAa peiuagan tibus., cceliDb1-
rninusinhorpitidpauperis/mmanupanieodati^mulie- 4s regni fui muenit,&förmatexemplurn,dicendo: Simile
eft fermento \ quod acceptum.mulier abfcondit in farina menfu-
r is mbits, donee fermcntatum eft totrn. Ante regnum to r i
granoiinapis comparabatnunc illu.defliciclimile Icr-
mento* Ante firiapftgranum memdrat aceepiffe viruqi,
midierem nunc ailerit accepifle ferineriturn : dicit ante
eiiguiim fernen yirujtn feuilfe in magnae arbbtis.incrq^
mentum 1 muliererii modo fermentum breue adprofe-
dtuhitotius mallzeabfcon di ife manife ftat.;. Vere, lie lit
dixit Apoftolus Paülus, Neqtie vit fine muliere, neque
midier fine viro in Domino. Ad vnumregmun diuetfuni
fexûihvariâiimilitudo pevducit : neque Virum fepaïat a
mulierc vqcario Chriftiana , qdosDcuscôniungit, ria-
tura fociat, &mira fimiUtudine fimilèfreddit habitus,
forma componit, & facit Peusj vt fi homo ynus | düo:
duo,vnus:alter,ipfe homo in copüla coniugali: ne fit aut
fingülaritas deftituta,autconfufa eoniun&io. Sed qua-
rè has ftmiiirudir.es regni lui Dominus pér y irum produi
t 8c feeminam ? Quare maieftacem tan tam tam vilibus,
tàmdiiparibus format exemplis-?. Fratres,prétipltim la-
tetin hacvilitaté iRyfteriuin, dicente Apoftolq, Myfte-
rium hoc magnum eft,ego autem diço imÇhrifto -, & in
Ecclefia. Comparationibus iftis^humani generis nego- ;
tium geritur principale : per virum 8c mülierem mundi
caufafeculistraârataftnitur: Adamptîmus_homo,mu-
lier prima Eua ab arbore {cieritix boni & mail, ifdEuan-
gel\f i firiapis arderem dcducuntur,vt oculpsqupsiliece-
brola,arbor aperiendo claufërat, finapis arbor grani lui
collÿrio & acritudine ipla dumçlàudit, aperïret, vtora
qutevenenolæ arboris guftus infeceraf » lalutari^ arbor
flammeö guftus fuifapore lanaret, 8c iftaarborigneopa-
ftufiiocohfcientiamtotoconuerlätionis lux ardore fuc^-
cendèrcr, quam frigidamilia totpiani rigôre periece at.
Neque hiciamvel agit,vel confundkurnuditas,vbi hô-
minem t^tumtegit venia : fid ei facitcalere veftitus:fed
hoc per granüm finapis quod accep'eratvir, ^caifertar
fóeminXi ‘Q^d Verovper fçrmentuni ,‘quod acccpit mü-
,lier,conferamrhomini , folicitiuspeiferutemur. Simile
eft, inquit, regnum Deifermento, quod accept am niuhcr,abfcon-
ditinf&rtn&menßrU tribus. Res de vliigeritur : yirin agro
finâpîs arhbremferitjdoriji mulier fermeÄtumpfocurat^
& partes præpàrat alimonix : quia vir rim fork exp edtat
labor, intus.mulierem dómeftica ciira coriftringit. Hinc -
eftquod^arafterÖis , 8c anus e£ifta prxparpione "fe?-
meriti ,8c èx tribus mêhfilris,tres fiibcinericjos panes do-
minicx holpitalitati offerj,myftico &apponit oblpguio,
ytfterilitas munditptà fènçÂùte côncluk , in nîenfiiris
tribus,hoe eft,in çqualitate partis,£c filij,& Spiritus fan-
ââ, fèrméntdmjj6èi-cóU.öcar«^Domino iiió.tres pa-,
nes poneret confelfione trinitatis:atque pro inunere hpc
totâin Chriftiâni germinis fcecundaretur ad prple.ra.. Sed
adpropofita rcdeamtis. Mulier aeccpit à Deo fermenting
fidei -, qux acceperat à diabolo perfidiæiermentum:
abfcöriditinmenfuristribus , hooéft, ïtttribtishpmi-
ntim te mp orib us, quo d eftabAdain vfin ad Noe y àNde
vfqüeadMoylèn ,.à Moylèvfque adChriftum : vtmu.-
lièr aux corrupeËât fermento inörtis in Adam -totam
rriaflarrPgèneris hiimani, ferlricnto rcfiirreótipnis tötftn
ejirhis nóftrx fnaftkrri redintegtaretin'CHRÄ^Toivt mu-
lierqux eonfêeerat panem gemitus & fudoris^panena vi%
' tx coqüeref, Sfclàlutis: ScelTetomniumviuentium rpa-
tèrvera për Chriftum, qüx erat in A dam macer orafrilim
mortuorum. Ob hoc namque Chriftus nafci voluit, vt
lient per Euam venir ad oranes mors., ita per Mariam re-
diretomnibus vira.' 'Qux Maria huius fermenti implet :
typ urn , fii&litudineniprxtèrt, confignat figuram,dum
... Deejl finie.
De Sjtrophcenijfa,fiue CdnahM.
Sf E R M‘ O G.
HQdie beatus MarCuS eum Syi;ophcenilïk mulieris
mcómméndRt peudentiam,fidém refert, credulitatis
extollitard'orem , îolicitus auditoribus nOn paruaip générât
quæftioncm, dicendo : Etindefurgem Dominus abijt |
ïnpartcFTyri&Sjdonis, & ingreffits.domtim , ncmi}em fcire
voluit, *& non potui t latere. Voluit, $c nonpqtuit: veile,
& ‘noïl. pólTe, non eft diuinxixtaieftatis , eftififinnitatis
hmrianx. Scriptum eft ènim-: Omniâ quæcunque yoluit
Dominus fecit in ccel9,&in terEa,in mari,&in omnibus
abÿlfis. Et Apoftolus. VolunEatieius quis refiftit ? SÜc-
cumbunecemtati,quac non libeta 8c abipluta ypluntas.
Leptô fius dicit ad:domiiuim,Si yisîpotes rfiemundarc: ££
Eualigelifta dicit. V Al lut&non potüit. Quid ait beatus
Marcus?Nunqiiidextôilend’airaeftmulierisfides,vtin-
"cii ne td rdo min i po'lfibili tas, &; vol untasîAu t eft tanta là-
.gacftas fidei, vtnolente Deqdiuintim valeatinueftigafe
lècretum ? TidemilVvidetur&iUiideflè,eùiriDoi'ninus
Hymorrhoiffe fidern jnfiiæ,virtutis'yuljprodere açprô-
baré dociimen co»'in terrogando : Qriis inë tetigit? Gui di-.
^ypuh^cunt:^Çurbçte cömprimunt,& dicis^quisme tèr
tigir? Öficipulis videbatfir, qaoaomnes.tàngerentdo-
.jniriumfolo corporecpmprim'entès : & tali caiiialifncéf-
fii omneslîmiliteriungerentur :. hmiliter ille, qui aliter
fenlèrat,&aliter inquirebat, peruenifle mülierem ad ma-
ieftaterri^fiiam,ad'gjarn pÉnetralFe^irtu^ni , mente non
corpor«,nph communi taâ;u,led:fidé,ifta ïciebat. ' Vnde
clamat non homoî^èd Déuïrion cafp,ftd Spiritus.Quis
me tetigit? Vt eu ni proderet virtus opcris,quem tune hu^?
manitas occulîrabar. Scd quid fit voluit , & quid fit non
pbtüif, euidentius inquiramus. JPromiftÎQniSjfux jïie-
mor Çhrilïus Iiraëlirici populi primum venerat adfalu-
tem, vt quod Abrahx^proiuilerat, 8c femini euisDauid,
eiufquepoft^is,f3dcloredderetperfohunm;fedquiain-
dignos le fuapetfidia ^ræfticerunt;ÿobtinuir,rapuit,traxit
fidês gentipra.quod infidelitâs Iprëuit &'perdidit Iudço-
y.uriïv Audiipfum dicenîemlT^onfum miflus nifi ad ôu'es
perditas domus Ilrael : fed oues luporurii cohtagione
iamrabidx, dcipfisfieftijspropriàféritate Ixuipres, Ia-
hiare ,'&Violfuefuumfemper voluerepaftprem : atque
ideovelle fuüm Ghriftusimplere non poterat , nonim-
pplfibilitate fu^ftd nequitiapcfditorum & qüodalijs
detulerat,alijs conferpe cqgebatur, dicétpipfo: Regnum
i'coeloEum vimpatitur , &quivim fa.eiunt, ' diripiuntik
lüd. Vign fëcitfidés gentium îvtTapereth^reditatem patas
.' iplàm hareditatem totam diiiperet filionim , ficut
euidentius.prælenti ledione monftratur.
tiifi.vtaudiuit deeo cuius babebapfdia Spiritum immundum, m-
trauit, & prbcïdit antepedesgius, er at autem gentilis Syropkoe*
uififSgenereiér rogabat eum',vt damonium eijceretdefilia eius,qui
dïxit Mi, S trieprtuifa tiarifilios: nanenimefl bonum tottetepanem
filïorum,&nuttere canibm. Non .dixit non e ft b önum mit-1 tere cahibus'jfed ndn eft bonum tollere filijs, Sc mittete
canibus: quia dare papém cariihus, & p lïumanitatis non
'eftjhumapee tarnen eft'ratipnis.-Canis doapientibus'do-
minis node & euftos & peruigil prodit extraneum , tur-'
bat furem,occurrit latroni,vt'cutam releuet, & fovlcicu-.
A
Ser wo C
‘iirioblätum^concul'care adfcelus ? non ad Vitam fumere
Tuhtconäti: & tarnen coiritninumm & conculcatfipd
filijis, canis’tóta fidé‘,'toto défiderio lambère féftinauic.
Hint eft quodficrefpbhdit V ytïqüeDomine:nam&catel-
lïfub menfacomedunt,de tntcis puerorum. 'Méritq quxfeca-
fiem cdnfcffa eft, inhoftiinem commutatur:&iufteepn-
p‘^uefl^y| merico
a'db'ptatur in filiam,leuatur,H6'npratur ad mehftmyqtix
fefiibmênfalaudabiii&pröuidahumUitacedeiécitüuftè
toto riupc epülatut micas ex pane ,%quó?fais niefitisfe jn-
1 teilexitj&confelfa eft vïxmerèri.Et quid plura?Hinc eft,
'qitod propteriüftitiam fuam Dominus , nee ludxis dare
pptuit^nëc^entïbus denegare.
Deeft aliquid.
ïn iüiid Luca, Rollte timers cosquiocciduht corpus,&c.
■ Detfcinorte contetnnenda.'
S e R M o Cl.
& f A
bph’ppus fuum paflus eft deperirc | O homo, ü iivterto-»
gata feire velies , yacares paululum,dares animum,ape-
rires àures, vj^negotium principale arbiter lp(è tu um cu-
riofiiS Rghofceresfledtu occupatus alijs {èmper,tioi nuu-
qugm, quare nefeiafrerum caulàs , négocia totafæculo-
rum\ iudiciorum profundum, & impenetrable fccre-
tum ’, defès & pciofiisaccpiàs. Nonnevtapiceslitera-
rum, vt elementa’cognbfceres, addidtus magiftrp, feho-
lis affixus , tptus patiens laboris Stpcenx, hec domum
noueras, nee parehtes'? Quam vtife tibi eft ad quod ti-bi
magifter addicitur, ingeriturfchola , &tibipoenistuis, j
labore fuo doétor fiipplicaty t ifta velis feire, vt talia"&
tantadigneris au.dîre. Probant h'oc Apoftoli,&maxime j
Paulus, qui vapulando dbcuit,non cædendo, vraximius ;
magifter quotîunt horriini mores , tot ferret &,excipe-
retpaffiprieis. Et nos ea in punâo temporis rerum prin-
cipià, caillas fæculi dicanrus , quia iubemur: St quqpo-
donosiubemur ? ’8c tu audis nonquomodo defies : 8c
nos ifta fçruitus , necellïtas talis exculat : te libertas tanta,
volun tastalis,indufii tancer accufat : quod dicÿnus-,
officij noftiiëft : quod minus dicimus, eft fâftidij tui.
Quæris homo, eurnon mprtem Deus mox cùm iplo ex-
tinxit authore, 8c lethale virus fua proùidentia tune non
prouidit, neadtbtius.orbis , “ & præcipuè ad fuæima-
ginis perniciëm perueniret ? » Ccfelum quod tu vides ho-
mofirmatum aère tôto porcataqùas multas, necporta-
turab aliquo ipfum , quiafèlailludappenditiuflîo,fola
fiiftiilet vis prxçepti, diuino eloquiofic prodente. Qui
extendiceoelum ficut pcilem : qui tingit in aquis fiipë-
riorpëius. -Terra qùç tantacalcaturppndere, atque o-
nere.moncium , acmo|efolidatur, fiipèrnatatliquido
..furidamento , dicente^ropheta't Qui fundauit terrain
i fuper aquas : vt quod ftat, maridaci fit,non naturæ. Ipfe,
inqtiit,dixit,& f;i£tafiant: ipfe mandauit, &créatafunt,
vt quod ftat, fitdiuinivopenl, non ratipnis humanx.
Mare quod taSnto commotiqnis fux vertice fertur p 8c
eleuàtur ad nùfiës,, frænant tenues areriæ,vt videamus
poteftateninôn ppluericeaére, fed præcepto. Omnia
qiix in eis fiint, mouentur , ac viùunt folo iuïTu fabta,
iterum folaiufîione ibluenda confirmât Propheta, cùm
dicit. : Initio tu Domine terràm fundafti, & bperama->
nuum tuarum fimt coeli.-ipfi peribunt, tu autem perma-
nebis , &o.mnes ficut vellimentumveterafccnt, &ve-
lutopertonunjmutabiseos > &mutabuntur. ,Qupmo-
db ? Vf tempori vetuftas , non creatori perèatcrèatura:
Sçdtuiam nos qiiicunqiïe quæris , euagàtus es , dicis.
quia cum tu quxris, qime Deus mortem in deftrpitSfcio-
nem fui plafmacis perrhilcrit përrhancre,nos coelum,ter-
rairit mafe^ex nfiiilofaéta , & foluenda iterum ex riihilo
longp fermone defcripfimus, tibi magis ac magis difqui-
fendimaferiam'conqüifiuîmus.' Dicis : Egoqùxfiuicur
fhomqpereat,tü&:.ipfeéleiTïëritaperiturafirmafti, vtde
genéralitate pereundi (blatium, non ^uietem de f atio-
ne,feffisfeoK^liumfenfibusprb^iderës , quâfinondo-,
lbrisfit periré coeluny, folüi terram, & totam rerumfa-
cîçîii iure mdrtâlitatis abbleri.Dicis,r.ogo qu id pplchrius'
coeloîQuid fplëndidiùs folc?Qind prrigiius ftel lis? Quid
luriagràtius.?Quid falubdus terra? Quid%:ilius mari? aut
.quæ in iftis vetuftas ? Quæ ficut nata yel fabta fiuitper(e-
ucrant, quodvtique gratius eftetiftaftàre, quàha perde*
re/Homo,forfitandretiucundiu?sv,fednonytiliùs;nam
iftisftaribbhsfuHutaftiiÛftis^îuceiîtib.usfXcatuseSjne^i-
deres : coelï claritas ft.u|treéïtfenfusfubst oculos tuos
fol fplendore cæcauit' : nam décoré deceptus horum,
homm opificem tu negaftijiftos reétorés mundi, iftos
"confeiTiises Debs,;,' quos tuæ Deqs verus fubiéçerat fer-
uituti, necë^fç^ftergb'foluicunéia , riouari orrinia,,yt
vel tune faëtacredas, cum videris elfereparata. Nëç noS
xftiméVçuagatps, quosjn^rgumentum tux intelligen-
tix totam percurjtifle çonlpiciS creatàram. Homo quando
Vdiftis fratresVqwcjhadniodummilir^fuosGhri-
jm. ft us regia exhoriatio'ne copellac., Vt delpeétu mor-1
tisin terfebtores corporis pon paüefirant 1 denique eos in
äm\co'ruh3 iura tranlcribttiquiftudio triuraphi,qui amo-
rclibcrtatis, languinem cum gaudio, 8C finetrepidatio-
hé fuderipti fic enim air :Vobis autem dicoamiiismeis,neter-
redminïdfbisqui *occidunfcorpm , & poft hac nonhdbent qm-
plius qmdfacïant: ofténddmdutetn vobis quemtmmtis: timete
et'im qtupofiquam Occident, habefipoteftakemmittprc ingehen-
nam. Vobis au,céni iiicöamicis rneisne terreamini: quia
libertatem g p b ä t virtps, metus indicac fej:iïitut?m: nam
fiber ad glpriam, fe|uus natas eft ad timdrém: mèritp er-
«rp adÈeiami'citia^ füblimatur', qui propter Deüm huT
ïpahas dê^itithiprtès^ nëlSt timpjes. Si anuéos mörum
facitïmïtatip , niorurafimilitudoc o n iu n g itconueni-
entercps'ämicb^.vbcatCHRiSTVs , quosimitatipnefua
mundi iacüla , &ipfam mortis formidinem confpicit,&
pneuidé t cidcaturos. Vobis autem d'ico, i d eft ', non ompi-
bus |||3 arpicis. Vobis autem dico.Qups mors abfisluitiftaj'
nonfin'it. Vobisdico., Quès cb^gprisrefolutiopromoiiet
admelius,non tranfduatad panam,Vobisdico. Quibus
mortë vitä incïióatur., nonfirfltur.' Vob^iUco. Quorum
mors preciofa lit non fui qualitate ,' fèd,eaufa; 4pm'Vitx
magis lucrainuenit,quam vig? perdatvfiiram:Sed audia-
muS, quid dicat aniicisfuis. Ne terreamini ab. his quiocctdunt
corpus.^ Audiant qui dë bonö mortisvetemm vetufta volumina
detriuerunr,nihil tarnen inde capere virtutis,aut
confolationis aliquid. inuenire yalucmn t.Qma & fi totiS
cloquciitiffi viribus ad tolérantiam morris äimaruntani-
nibs.j ficcatunt lachrymas füfpiriafiiftuleiüht , nega-
ueruhtgemitüs , inatdcmRibplores: nihiltamcn aut
de fpe ccrta, aut de perpetuavita,aut dc vera luis ledo-
ribns falute cönquifierunt. Qu|s homini, quis fapienci
dicat ? Morf näturx eÄinecfelTe eft de'perirc. Nobis vïxè-,
ruift veteres ,viüimusnpsfutüris: nemofibi,quodnon
poteft tolii veile virtutis bft: fufcipevolunrariiis ad quod
vrgeris iriuitPs : ? mbrs-antequam veniat Pofl eft,cum autem
vencricjvenifle nefeitur. Ne? ergo aipififie || dolëas,
quod cum amiferis pon dolebis. Sëd hxgtaliacum^diT
xerinr,:dicunti:otum de fénténtianon de vita. Quia vn^
de, & quando, & qüpmo^b tibi, Ipfper quem mprsye-
nerit,Pefcicru’nt: nobis autemauth|ir vicx prodi’dit mortis
authorëm : Deus n^ihque vitamfetit £ diabolus ma-
chinatus eft in vitam, (liufeiQ eloquio fic j^ro.(|etite, Péus
1 morteiP pon fëcit ,'\inuidia avitciri diaboli mors introi-
uit ifi prbèm terrarum. Sedclfeis,qtiäre Dëp| opetë ,dia-
’ Eïbliotb.V~êüvdt.ióm.^.Viirs x.
te autor tuus fecit cx;puluere j'non yidifti : nam fi te
vidi'lfes faétum 1 nuriquamte motiturum fie defleuiflès,
vidifti té perfeiftum', vidifet te viuéntcm , vidifti té decorum
, authori trio te fimilem iam vidifti : ^vnde elfes,
qualis elfes , q|'ia nec nafeentem, nec morientem vide-
P/f/.WU
Pfal.iis.
Pfal.pi.
Qa4 3