Soerttis HiftorU
[ J M | j L _
confidere, facinus aggtedi, Ncétarij epifcopi dömum
inieâis facibus, inceridio vaftare eceperunr. H sc gelta
Tant ad fecundum confulacum Theodofij.Cynegij autera
primum.
jNeöAarii
'domus ab
lArianis va
I ftata Anno
3S 9-
Vide Nie.
U 12 .
So L7.c n.
Theod.l.^
12 .13-
Bar. Anno
3S9.& 51-
Socraccm
errate o-
ftendit»
MaximK
c?des» ..
Andra ga-
chit inccrU
De imperatoris Tbeodofti v'tftorü, & proftrato
tyranno.
G A P V T X IV .
CVm ïïulites Marinu tyranni de Imperatoris aduénr
tu, deque eiusapparatubellico audiuiftènt» ne tuitions
quidem autant fç&e potuerunc ; fed graui mecu
perculfi, tyrannum vin&ü ifa manus Imperatoris tradunt :
qui quidem occifiisefti (ubeifilem Cofl.fe^to Cal. Sept.
AndragAhius autem»qui Gratianum Imperatorem inter-
emerat, Maxim» cladeintcllefta, fe in proximum flumen
præcipitans, lubmerfuseft. Quamobrem Imperatotcs vi-
étoriam confecuti, Romam itercapïunt. Guraque illisy-
nàerac Honorius, admodura adolefccns. nampofteui-
dum Maximum, paterillum Conftàntinopoliaccerfiue-
rat. Romæ igitur fefta celebrauere triumphalia. Quo qui-
! dem tempore Theodofius Imperator ÿ fusûngularis cle-
1 mentis in caufaSy mmachi, viri confularis, illuftrem de-
mmach* ditfignificationem. Ifteiiamquc Symmachus,&intervi-
in admira- ros orcJinjs fenatorij Romsprincipem loçum obtinuit, &
B M p proper excellentem eiusin Latinis literiseruditioném in
r ^j lummaadtnirationefuit. nam multos libros Latino fer-
moneconfcripfittî inter quos liber de Laudibüs Maximi
tyranni, dum adhuc viuebat ,editus, & coraiti eo recita-
tus, eum poftca ls f s maieftatis reumTecit. Quapropter
mortem veritus,ad eçclefiam confogic.. Imperator vero,
qui adeo pio & religiofo animo erga fidem Chriftianam
afte&us erat, vc non làcetdotes modo, qui in eadem
cum illo fide confentiebant , fupra modum coleret :
fed Nouatianos etiam, quiin fide Confubftantialis cum
eo cönfpirabant, ampleâeretur humanirus, quoLeon-
^ tio R om s eeelefiæ Nouatians epifeopo pro Syramacho
Symmaehi deprecauti gratificaretur, Symmachum abfoluic crimi-
Apologe- ne. Qui veniam confecutu?, Apologeticum ad Impera-
torem Theodofium fcripfit. Bellum itaque quod in initio
maximam minari videbatur calamitatem,celeriter ex-
tinâiim fuit.
V A L EN T .! V N, & X H E O
E
Jm m
c. 2f. t.,,
Socr.fup,,
1 O
Wmitii
saut.
p f M
Alcxâdti.
àadades,
De Vlauiano Antiocbeno epifeopo.
C A P Vt»T XV.
Vide Nic.
Theod. L f y ___
. E Odem fere tempore, AnciochisSyria hsq etiam ge-
t. u.isr X j ftafqilTeaccepimus. CumPaulinusmorte occubue-
Flauianus rar, populusillius ecclefis Flauianum deteftacus eft : &
' ProPtcrea Enagrium fusipfius fatftionis epifeopum defi-
•pifeopus. cofiftituir. Quo non long© tempore vitam protra-
hente, nemo alius in eius locum deledus fuit; fic enim e-
| ratres a Flauiano comparata.Quotquot igitur Flauianum
I propter iufiurandum violatum auerfabantur, feparatim
cbnuentusfecerunt. FlauianUsautem,omnemfvtdici-
tur)mOuebatlapidem,vteos etiam fibi fitbijeeret; quod
j quidem haud diu pbftperfecit, odio Thcophili,epifeopi
Fkuianus' Alexandria, tu verfusipfurn placato: cuiuSfubfidijsDa-
Damafum mafum etiam, epifeopum Romanum, fibi recon ciliauir.
fibirccon- Nam vcerque ergaFlauianum offenfiore animo fuit, non
folu qubd peieraucrat: fed etiam, quod author fuerat eo-
ru eonfenfum dirimendi,qui crant ante Concordes.Quare
Ifidoras Theophilus odio in ilium reftjnifto, Ifidorum presbyteru
presbyter, mifit, vti Damafi animum in Flauianum exulceratum mi-
tigafet: doceretque ex vfu Ecclefis efle, fi propter populi
concordiam peecatum a Flauiano commilfumremitteret.
Quocirca communione Flauiano ad hunc modum reddi^
ta,populus Antiochenus pedetentim tepore progredien te
ad concordiam reducitur. Atqueres Antiochis admini-
An tio chenus
ppp; -
ad concor
diàm reducitur.
De idolorum delubris Alexandria. dirutis y &. inde
cowmijfa a gentilibus & Chrijiia-
nis ptigna.
C A P V T X V I .
PEr id temporis Alexandris grauiffimà cladcs faâaeft:
quæ eius generis fuit. Faótumeft Itudio & labore epi-
fcopi TheophilijVt ed iâo Imperator iuberet, om,dia gen-
tilium delubra-Alexandriæ dirai, illudque operaTheo-
phili tranfigi. Quam authoritatem nadus Theophilus,
nihil prstermifir,quod ad gentiiium myfteria contumelia
& dedeçorc afficienda fpe&aret : fed delubrum Mithrs Mithrj*
gentilisfuperftitionis fördibus perpurgarc,* Serapidisde-
moliri, crûenta Mithrs myfteria palam ludibrio expone-,1
re, quàm ridicula client turn Scrapidis turn aliorum, o - 1
ftendere aggreditur : Phallos per medium forum geftari
mandat. Q u s cum gèiitiles ^qui Alexandris habitabant,
& maximèilli,quiintereos philofophiamprofitçbantur,
faâitata cernerent,prsangorè fe continere no potuerunt:
fed fceleribus, qu s olim tam tragicè & crudeliterconfcir
ueranrinoua,eaquemultograuiora^ccumqlacunt.Nam & chri-
ex communi confenfu omnes vnoimpetuin Chtiftianos ftianonim
ruerejCsdemcuiulquemodiillisinfertecceperunt: Chri- Fufiai-
ftténi fedefendére: malum malo additum: pugnavfquc
eo creuit, quoad csdis faciends fatietate tumultus feda-
retur. interierunt in ea dimicatione pauci gentilmm.Chri-
ftianorum permulti: ex vtraque parte fauciati propèinnu-
merabiles. Quibusrebusconfedis, terror inuadit gentiles
: metuunt Imperatoris iram. Idcirco cum res quas libido
iullerat, patralfent, irsque fus Hammam cruen ta esde
reftinxilfent, fe, alius in alium locum, abdiderunt. Multi q
Alexandria euolant, per variasquè ciUitates dilperfi vitam Gtâmarid
degunt :ex quoru numero fuere Helladius & Am mo ni us,
grammatici duo : apud quos ipfeequidem,cum eflem ad-
mo dû adolefcens, Conftantinopoli operam litreris dedi.
Hcljada
Araniom’
Helladius fecerdos Iouisefle dicebatur, Ammonius Si-
Vide Hit.
mis. Itaque cum clades ad hunc modum eflèt repreffa, L 12. c.vi
prsfedus Alexandria,& duxexercitus,Theophiload de-l
lubragentilium vaftanda fubfidio fuere; Delubra idcirco
euerfa : fimulàchra deorum in lebetes,&res alias ad Vit* i j ^ CUCJ.
vfum accommodaras conflata. Nam Imperator deorum |fi0 &ond
imagines eeclefirê Alexandrins,vti ad pauperes fubleuan- [ mentom I
dos im pen deren rur, donauerat. Itaque T heophilus, cum V“1SP|
omnes deorum ftatuas confringere aggredererur, vnam
certi alicuius Dei integram feruari iu(fit,eamque in loco e-
rexit publico: vti gentiles, tempore progrediente,non in-
ficias irent,fe eiufmodi deos coluilfe. Hac de re noui equi-
dem Ammonium grammancum valde animo difcruciatü
fuilfe , dixrlfeque leligioni Grscorum grauem infliólam uCIrus. I
plagam,quod ilia vna ftarua conflata non efiet, fed de in- I
duftriaad ipiorum religionis irrifionem referuata. Hella-
dius apudquofdam gloriatuseftjfe in turnultupla ilia pu- i§crucIfm
gna nouem homines trucidafte. Ifta quidem illo tempote j|
Alexandris geftàcognouimùs.
*De tempio Scrapidis & ip(o Scrapiac vidcclcgantem deferiptionem
apud Ruffin, l.z.c. i j . Theod. 1. s. e. zo.
De erutis in Scrapidis templo Uteris.
> C A P V T X V I I . , n
I N delubro Serapidis iam diruto, .& fundamentis con-
JL uulfo,litersrepertsfuerunt lapidibusincifs.quasHie-
roglyphicasappellant. Erant formsinfculpts, quscru-
cis habebant effigiem. Quas 6c Chriftiani & gentiles o-
culis intuentes , vtrique eas ad fuam iplorum religio-
nem accommodarunr. nam Chriftiani crucem ialuta-
ris Chrifti paifionis fignum elfe dixerunt, propriamque
H
Vide Nit-
26. Du
ThtoiM-
eap. I
So^libl- K#» I puffin. If
K ^ l
Hieroglp
phics I"'
tcrafu
s religionis notam cenfuerunt : gentiley aliquid in ea 1 (Cru,c^
commune elle Chrifto &Serapidi affirmarunt. nameffi- ' y
ftratshunc habuere exitum. Arianivero ab «^clefijs ex- , giem crucis aliud gentibus , Chriftianis aliud fignifica-
pulii, in fuburbijs conuentus celebrarunr. Interea tem-. | re. Dum ifti inter fe 4 c hac re dilgadiantur, gentiles
poris Cyrillo Hierofolymor um epil copo mortuo, Io an- quidam ad fidem Chriftianam conuerfi , qui literas
ües fuccedir. . . | Hieroglyphicas accurate nouerapt, formam crucis quid;
V A i e n t . l y N IO B . E t T h i o d o s . E i c le f in j lk * , L i b . s . - •* ___3^ S _ j e
( ^ n ^ I ié d n t e r p r ç r a h t u r : v i t a n iv e n tu t a r o i ig n if i c a 'r ê d ó - l fe r e n d àm p u t a u it :fe d fe f t r a ( lic e n im lo p a n a t ia i l i a nU n cù -
c e n t . Q u o d q u id em C h r i f t ia n i iV t p o t e p ro (u a r e lijp ö h e I p a b a n t a r | à cm iD l it l i iib e t ia l ia rq u e le g e s ; i ju ib u s m ü lifcre s vaienu-
m a x in f e îa c ie n s , c u p id e a r r ip é r e ,, & d e e o a n im o s e f f ê r r e 1 in a d u lt e r io d e p r è h e h ls c ó ë f c e r e n tU r ,f a r i c it iQ ü a p r ö p t :e f h iàn oR ô l
coeperuTnvt:.: tóP ofteaquam etiam per- a,l.i as l..i teras »H,ri er.o-^gVlyi. - R o m a T h e o d o f i j Im p é r a t i f o p e r a h is 'd q b b u s tü r p if f i- g o b «
phicasfighificatuip e ra t, Serapidis delubrum turn dirutu
fore,cûm crucis effigies apparere|:(i'd enim efle vitàm ven-
tùràm,) multo plures ad religiohem Chriftianam fe trans-
tulerunt,peccataque confitientèà -, baptizati funt. Hoec de
crucis effigie ipfe equidem àccepi. Csterum non fum iri
eaopinione, vt exiftimem, Àcgÿptiorum facerdotesea,
quserant de Chrifto futura è p refende n tes , hàiic crucis
fpeciemlapidibus incidiflè ( nâm fi myfterium aduéntus
Chrifti in mundum i erat à feculis &generationibusab-
feonditum, vtait Apoftolus,&à principe neqüitis diabolo
occultatum: miilto magis idem ipfum eius miniftros fa-
cerdotcsÆgyptiôrum prsterijtj fed in effigie illiusfignifi-
cationeelicienda i diuina prouideiitia idem fa&umèfle,
Atncuicu-i quodperApoftolum Paulumantefadhim fuit. Natnille
fiummul* fe çrolan â iSpiritusinftiniftiifiipiendamconfecutuSjfimi- I . .. .
ti à Paulo! ijyiaAthciiienfesàggrefl'uséftimultofquçillorumtümad j porepetfecudonis régnante Décio fcoricitats lapli erant,
ad fidem g^em attrax!t,cutn ea, quserant in ara feripta, perlegeret, | communicare, Êcclefiafüm Epifcopi Cfinoni adiuhxerütj
-nmierfi. & fuum inftitütum fermonem accommodaret;nili quis ; vt in fingulis ecclefijs presbyter quidam poenitends præ-
fortaffe dixerit, verbum Dei Vim fuam in Ægyptiorum fa- | effet: quo i qui poft bapdfmum lapfi fuiffent j coram pres-
cerdotibus exercüiffe, ficut in Balaam & Caipha. etenim bytero ad éam rem dëfignato péceata fuâ confitérentur,
illi etiam inuid de tebus bonis vaticinad funt. Verumde ! Ifte canon adhuc apud alias fedfcas ràtiis firmufque manet;
his ifta quidem haâenus,
Gentîliam
ad fidca»
luerfioi
Cobjf
B
Athénien*
mis impuriffimîfig^flagitijs liberatà eft. Qui cum estera:
etiàni tes prsclar«mpenfaffèt,illius vrbis gubernatiohem
Valendnianoreliqtiit : ille eifm filioConftanpinopolini
itér capit, eoquè àduentatTàtianO& iSÿmmachô Coin
quarto Id.Nquembns;
De presbyter is, quipoenitehtiispraerânii& quam ob
can jam amottfuerint.
t) A P V T X IX .
PEridtempûs viiumfuitËcclefisjVtpresbYteri, qui iri
fingulis ecclefijs poenitends prserant^tolferentur: id-
que haede caufa. Ab illo tempore i quo Nouatiani fe ab
Ecclefia feiunxerant j recufauerantqué cum his,qui tem -
jhatio tclilib.
it.
ThcodofinsRomç
Quod Imperator Theodofius, dum Roma agertt, perquam multum
commodi vrbt at tulerit, fublatis, .qua tnancipes tenutrunt,
furum lattbuhs:&mfamibus,qua in lufiris ha-
bebanturytintmnabults.
C A P V T X V I I I .
■ Heodofius împératorquanquam ad exiguum tem«1
P
presbyte-
roruru re
ieaio:
! foliauteih, quifidem Confubftantialis tenent, cum No-
uatianis,qui cum iliis in ea fide confentiunt, pre»i»yterum
! pcenitendarumreiecerunt; Nouatiani vero, ne initio qui-
demiftam quafiappendicem admiferunt:epifcopi,qui iam
prsfunt ecclchjs, quamuis adlonginquum temporis (pa-
dum hoc fcerierent inftitutiim?tamen tempotibus Neiftad
epifcopi immutarfitj propter eiufmodi facinus, quod turn
forte fortunain ecclefia adiniftum fuit. Mulicr qusdam
nobilis ad presbyterum poenitentiarumacccdit: peccata^ ]Sobilis i
pus 11
q u s poft bapdfmum commiferat,pardculadm confitètur. pccniieii-
Icalia commorauiseft^vrbitamehRomsplu- Presbytermulierimandatumdàt,vtieiuiiijs &cpnrinuis itiauuvio.
pluiimum rimu^ app0nauic Commodi,partirndando,partimaufe- precibusfedederct,4 üoynacùm pèccatOrumconfeffione
coiftmo- I rendo< Nam multa magnifice & liberaliter ineam opus dignum peehitentia oftenderct. Mulier longius in jparticula
contulit:ficduo, qusillimagnodedecorifuerunc, ade- conütendoprogrc(rä,altermscülpsfeipiainiimulat :do- |ns.
mit.quorumaltelumfuithuiufmodi. Etant R om s sd e s cet,diädohum Ecclefiscümipfadormiuiffe. Obquodta- G
perampls&vaftç antiquitus exttu<a?, in quibus parus,qui ,cinushoc modo patefadum, diaconus ab ecclefia eiedus
^ i fuppeditabaturciuitati, confedusfuit. Hisprsfuerunt, cft;turaulcusindc in populi muldtudine excicatus. Nam
Mancipcs. quos Romani pdtdofermone Mandpes appellant. ? qui indignabantur non (olum de admiffo flagitio , verum et- I
im n n re nroarediente . sdes illas fUrum latibuia effece- iam quod indé grauis infamis & contumelis .pota eccle-
Piftrinum
fubterrà-
nemn à
Thcodo--
Coi (ubla-
tum.
aquqdii ■ ■ . 7. .
fisinuftaeffet. itaquecüm fecerdödbusobhanccaufani j
effetvehementerobtreötatum, Eudsmon quidanvfeccle-
f is presbyter,genere Ale^andrinus.epifcöpo Nedfcariö de- bytcrj egi
dit confilium,vt presbyterum poeniccntiariumtolleret:& .jfiiiurn:
liberam darct poteftatem , vdprofuaquifquecoh('ci6hda '
admyfteriapardcipandaaccederet. Nam eopädoiolum
fudiriimeiki vteteiefia omni ujaculacareretinfamis.
D
Mancipcs
afedi
fippiieio.
Aduïtera-
tom poena
P« Theo-
fium fub
lata.
Seftra. . ?
Leges A<f«
ultcciotempore
progrediente , sdes illas furum 1
j runt. Nam quiapiftrina ad aides fpeefantia in profuhdo
fitaeflent , &ädlatera firigularumsdiumsdificatscau-
I pons,inque illis meretrices habitaient : complures idcirco
cum qui cibi capiendi necéffitate addudi j tum qui ob-
fcoenslibidinisintcmperautiainflammatii eö yeniebant,
perinfidiasdifpoliatifueriint. Naramaehiriaquadamfa-
<ftumeft,vtexcauponainpiftrinumprscipitarentur. His -------- .. I u n.
dolis deluli erant in primis peregrini, qui Romam incole- Ifta qiiöniam ab Eudsmone ego ipfe accepi, Hiiic noltrs
baut. Qm cum irretiti tenerentur.coadifuerunt inpiftrk hiftöris- mandare rieutiquam plane dubitabam. Etenim,
nismofere: ac complures non exirc permiffi, ibi vitam ad vtfspiusiamdixiiomhe meum ftudium& operam eoco-
adfummam fenetäutem traduxerunt : fuifque attulerunc ferebam, vti fesgeftas ab illis, qui eafdem habebant pem-
opinioném, quod mortem oppetiuerant.Iu hue laqueum tus pérfpeiftas i intelligerein, accujrateqj eas coriquiterem,
vnus ex Imperatoris Theodylij militibus forte incurric: | ne inter feribendü extra veritâfis qüâfiterminos aliquandö
egrederer. Ego Eftdsmonem fie iampridem çompella-
bam: Cönfilium tuüni j 6 presbyter, Ecclefisne profuerit,
ari fecus, Deus vidérit ; illud tâméri plane animaduer to,te
anfamdediffe , vt alter alteriuspeccäta minime coarguac,
nec obferuetillud prsceptum Apoftoli : Nolice commu-
nicäre operibus infru<ftuofis tènebrarum,magis autemre-
darguite.Sed de his fatis fuperquednftü n eft.
vnus ex Imperatoris Theodpuj
qui cum in piftrinum conclufus, exeundi poteftatem non
haberet,diftridto,quem habebat, pugione,eos qui eum e-
gredi prohibebant, trucidauic: rcliqui rei gefts me tu per“
territi, militera dimiferunt.Imperator igitur re intelleâaj
mancipes graui fupplicio affici: sd c s , quslatronum erant
perfugia, penitus difturbari iubec. Atque hoc vnodedey
core Romam,ciukatum-omnium facile principem,adiftü
modum liberauit, Alterum tale fuit:Si q u s mulicr in adulJ j
tetio eflèt deprehenfa,earn, cum deliquerat, fupplicij genere,
non ad tollcndum peccatum, fed ad augedum,coer-
cerç folent Romani.Namillam in anguftum lupanar con-
cluiam, turpiter impudenterque fcortari coegeruntiquip-
pe effecerunt', vti 6o tempore, quo obl'ccenum illud flagi-
cium admit teret,pul tarent ur tintinnabula, vt eos, qui ad-
efient in proximo, facinus minime laterctâmo vero extin-
tinnabulorum fonitu, illud turpe& ignominfofum lup-
plicij genus omnibus liquida cohftaret. Dc quaflagitiola
confuetudine Imperator certiorfa&us, cam omnmonon
Quod pro taesta Nouatiani dogmatu confirmation, Nouatianutfer i-
ptor,p oemtenue, hofiis Socrates fcripfit, hoc capite.cemmtntum efi : Lapfi
enim tlls qutpublsce deliqtwant,no» vnius tantum presbyteri,(ed tot tua
Ecclefiaauthoritatepublia recipi debebafit, v t patetad Cyprian.epifiol.
M. ad Cornelius» feripta Vnum vero presbyterum occuttispeceatü exci-
psendsspraeße debere, unie tempora Decÿfemper in Ecclefiaobferuatum
fuit, vtfufeofiendit Baronsut tomo 1. annalium, anno }6.À n.'+.vfaue
ad } s'. êii*° l°co idem n£te monet,fiqua fides Socrati adhibendafit,dt
cendumejje, NeSartum Confiant. nimia faspUsaritatc Nouatianorum,
quam cumijfdem habebat deeeptumejfe. Vide qu* notât Baronsus anno
gpo.n.66.