Coneilio-
jrum pro
uincial'U
infUcutio
epifcopi quiaritca, PelagiusfdlicetëpifcopusLaodiceæ,
ÖC DiodorusTarfi, obtiricnt; honorisprarogaciuaeccle-
ft* Anricichc'naî rclëruata , qtïà'm Meletio tum prælënti
rribuèrunc. Tremqueftatuerunt, vtifivfuspbftularet,res
cuiufque prouinciæ concilium prouinciale difpenfaret.
Hisetiam Imperatot fuffragatus eft. Iftud itaquc concilium
talemexjrüm eftconfëcutum.
J» hiß or ica relatUne Attorufn Synodaliumhuius Concilij Socrates in
hiserrat. i. quo dpnfl abdicatum Gregorium,&eleüum NeSlartum ca-
nones jancttos ejjï v e lil, cum tamenMflettus, qui unie abdicationem
Gregory obtenu ,atlie coKcilijfubfcri/’ferit. ,2. quod put.ir it htc Métropoles
tmo & Patriarchat us inflitutos ejfe, contra N iant concilij cano-
ncm 6. aliaq.plur* teflimonia, de quibus in Notts Concilij Sieani O'
Confiantmopol. Benins tom. 1. Concil.
Quod Imp&ator Tbeodofiusfauli Conßantinopolitani epifcopicor-
pus magno cum honore ab exilioreportauit: quo tempore
ÈltlettUs An tiockenus epifeopus ab bac
vita migrauerat.
C A P V T IX .
P Er id cempbris corpus Pauli epifcopi ('quem Philippus
prjefedtus' Imperatorius propter Macedonium, vtifii-
pra cbrnmcmoraui, in exilium eiecir, Cucuiique, quæ eft
S 3 vrbs Armenia:, ftrangulandum eurauit) Imperator An-
cyra (îonftautinopolim tranttulit : ibique ciim magno
honore &reùërenriaexcipiens, ineeciefia,quæ eius no-
Cuculus. ; mjne nuncupata e ft , repOTiiit : quam ecclefiam antea
quidëm Macedoniani, ab Arianis fegregati, tenuerant:-
led tum tarnen ab Imperatore prOpterea expulfi erant,
quôdëius fidein amplexari reeulauerant.Eoderatempore
,Meletiio- Mëleriüsepileopus Anfiochiæ,inmorbumdelapfus, de-
ceflic de vita. Quo quidem tempore Gregoriustracer Ba-
iîfra- hlij funebrem orationemin eius mortem recitauir. Cor-
pusautem Meletij, eius necëftàrij Antiöchiam tranfpor-
tarunf. Rurfüs qui Meletio erant addi&i, à Paulino gu-
bernari noluerunt, led in locum Meletij Flauianum fuf-
ficere conftitueruut. Vnde populus de integto diffide-
re coepit. Et propterea ecclefia Antiochçna denuö non
propter fidem, fed propter epifcoporum dcle&uro, di-
tiifa füit.
Quod ifbperator, cum eodern tempore quofilius eius Arcadius Ait-
guftus declaratusejl, omnium fettarum concilium indict prdeeper
at : folis'Souqtidnis, vt qtiijidei Confubjlanttalis
ajlipulabantur, intrMtciuitatemconuentus
agerepermijit, reliqui an tern ha- H
reticiabigebantur.
C A P V T X.
B
C.M J . 12.
So7. Ls-. c.
10. item i
Socr.fupra
/,2.0.21.12.-
Pàuli cot-
1 ntioche-
iç ecclefiç
Vide Nie.'
iff. I. ir.
Theod.l.
AgcIiiK
ßpiicüp«
Scbifmatj
not» coo.
pont.
Sifinnii
confiliuo
dççoncor.
aan<Jis
reticis.
Vide Nie.
Sifînnii
confiliuo
iïmperato-
ti appro-
batum.
f. 8. 9.10. T Temque in alijs vrbibus, dum Ariani ab ecclefijs cx-
X turbabantur,tumultus exortifunt. In qua re me qui-
m m
D
! dem imprudentiam Imperacoris intuentem , permagna
i capit admiratib. Namnondiupaffus eft ciuitates his tu-
multuu mprocellis agitari; led quantum in ipfofitume-
■ ra t , breui temporis cturiculo concilium omnium fedla-
rum coge'relaborauit: ratus ëx mutuoepifcoporum in-
;iatu>n. ter iplbs colloquio'& congrelTu, vnam omnibus cortlen-
tiehrem de fide opinionem conftabilitam fore. Quod
quidem Iiftperatoris inftjtutum caufam Füiflè arbitror, cur
res tarn proïpërè illi ëuènirent. Nameifdem temporibus,
diuina qtiadam prouidenria batbarzegentes fe eiusditio-
Achanari-1 nifuniècerunt; inter quas Athanarichus duxGotthorüm
chut. 1 fe cum omnibus fuiS Copijs eidedidit , acbreui poft Con-
I ftantinopoli fupremum vitae diem egit. Imperator filium
Arcadius Atcadium turn Auguftum declarauit, ad fecund urn con-
H H ; fulatum Merogahdi, Saturnini autem primüm decimo-
quailo Galend.Feb. Hatiddiüpèft vndique cuiulqueledebere
accuratè excuti, vti dillënlione pemtùs, l^iblata,
concordia in ecclefijs conftitucretur. Quod cum-Neifta-
rius audïuiftèr,anxio&perplexo animo fuit : arqtfe Age-
io, qui tumNouatianorum epifeopus fuit, vtpote fide
cumipfoconfentienti, accito,Imperatoris men tern ape-
ruit. Ille quidem, licet vir in alijs rebus admodum pru-
dens fuerit : tarnen quoniamin difeeptandis difeutiendif-
quedereligionecontrouerfijsnon multum p o t^ it,le âo -
rem fuae ecclefiae Sifinnium nomine, ad diflèrendimunus • ™ “ Pn-
defignauit. Sifinnius ergo, vir in primis difertus, rerum toni 115
vlu peritus, in literisSacrisexplicandis accurate cruditus,
& dileiplinis philofophorum eximius, quoniam explora-
tum habebar, difeeptationes non follim non réconcilia^
refehifmata ? fed hæreticos praeterea qd coritenrioneml
multo magis accendere : ideirebtale conlilium (nouerac
enimprocertb, veteres præcauiflè, ne principium eflèn-
titefilioDei attribuèrent, quippe qui eum patri coa:ter-
num elle êxiftimàrent ) Neôlarlo dédit, vt concertationes
dialeéticas vitaret, teftesque adhiberet formulas fidei à . ^
veteribus ediras : efHceretque vc hæreticorum principes
ab Imperatore rogarentur, vtrumaliquam rationemdu-
cetenrillorum do6t0rum,qui anrediuifionem probe Ecclefiam
temperalfent, an eos tanquamàreligione Chri-
ftiana alienos reijeererit î Quod fieosreijciunf,eifdcmet-
iam anathema denunciàre audaëter aggrediantur : ac fi
illudaggredi audeant, certèà multirudine ipfi expellen-
tur. Quo confe«fto, veritatem vicilïè manifeftb confta-
bic. Sin veteres doôlores minimereij’ciunt, tum noftrum
eft eorum Iibros profèrre, quorumteftimonijs noftra con-
firmetur opinio, Quæ cum Nedlarius à Sifinnio audiuif-
fet,propere ad Imperacoris palatium çontendit: confilij-
que, ^[uod fibi datum é ta t , Imperatoremfa c itpartici-
pem. Ille auidèampledritur : rem prudchter tradarecce-
prat. Nam infticuto fuoracito &occultato, folùm ab illis
quærit,vtrum dodorum, qui ante Ecclefiaediùifionem
fuerunt, vllamducerentrationem,eosqueapprobarenr,
neene ? Ac cum illi id ipfiim non infiriarenturvfed dice-
rent, le eos tanquam magiftros in pernragno honore ha-
■ bere t feifeitatur denubab îlijs Imperator^vtrum il lorum,
velutfideliumdodrinæChriftianæteftium,vcftigijs infi-
fterent? quibusauditis,lèdarumepifcopis,&:dialedicis
; quos finguli fecum hâbebanc('erantehîm cum illis com-
pluresàd diflèrendi cértamen inftrudi )incertu çrat quid
agerent. Etcnim finguli in fingulas propèdiftrahebantur
fententias, dum ahj Imperatoris inftiturum præelàre le
habere, alij illud luo ipforuïn ptopofito lùlceptoqi con-
cilio aduerlâri, dicebanr. Nam diuerlà erat cuiusquede
veterùm ljbris fententia, & mensinter ipfosdijj|pans.
Acnonlolum variarum fedàrum varia fu if o p iW : fed
qui vnam eandemqueledamlequebantur, hi inter ipfos
dilïènferünt.x Quoeirca conlentiensillorum malitia, vel-
utiinguaveterumgigantum, diuifa fuit, & turris perdit«
moliribnis penitùs cuerla. Imperator verb, cum iritelli-
geret multipliceni eorum dillènlfonem quod non vë-
terum de fideexpofitione, led fola difièrendi fubtilitate
confidebatic, ad aliud cónfilium confügit: imperatque,
vt fingulæ fedae fidei, quam quæque tenebant,déclara-
tionemliterisproderent. Ideirco qui exquaque feda in
dicendi facultate erant dilërtilfimi, hi dogmafuum fcri-
ptis mandarunt. Dies ad hanc rem præftituta fuir. Sëda-
rum ëpilcopi ad palatium accei fiti, conuëniunc. Aderant
itaque Nedauus & Agelius, fidei Çonfubftantialisepi-
Icopi: Arianorüifi , Demophilns; Eunomianorutn, ipfe
Eunomius : Macedonianorum,Eleufius Cyzicenfis.Tum
verb Imperator eos qui conuenëranr, ptimùm benigne ad
le admitrit: capitcuiufque dogmafcriptis proditum. De inde
fe in locum lèparatum folum concludit : prëcatur
Theodofias
C<
obnixè, vt Deus illi ad veritatem eliciendarn Opëm ferre j^yâtis;
vellet; Poftrëmb, dogmate cuiufque perledo, canerao-'lis
mnîa, vtpoce Trinitatis vnitatem dirimentia, damnat » lanjplw'
rbcodofii d ® epifcopi ebaduentarunc, eifdem Colf. menfe funio. ! laccrat: folamautem confubftantiaiis fidemlaudat, ap-
»10 eede-j Imperatot igiturepifcopoNedarioaccerlito,fermonem probac. Hæc caufafuit, cur Nauatiani rurfus ptolperè / jsccc|c
o'di f'H CUI^ ® ° co” cu^t » qua tandem ratione Chriltiana reli- | rem. gererent, conuentusque i titra vrbes agerent. Nam L * fus
icùudo° | &!0 P ° ^ c liberari difeordijs, ôcEcclefia ad concordiam j Imperator eorumimer ipfos de fide conlërilionëmadmiT concd«
I îeduei :• dixit que cohcrouerfiatn q.uæ ecclefias di teme rar, !-ratus, lege éditait, vt fuisipforum ecclefijs fecuri poritenntiochc
'çccclefi*
fontrôcifîlturreeclefiæque
eorum|eadëm haberenc priuilegia, qui-
bqs ecclefiæ fuæ iplius fidei adhaerelcentes fruebantur.
Aliarumautem fetftarum epifcopi, propter mutuam inter
ipfos diffënfionem, à populo, fuie adminiftratioitii con-
credico defpicatui ducebantur. Qui tametfi deceflerunt./
dëfperationedebilitari & triftiria, tamenfaosper. iitteras
conlolancoeperunt :hoitati, vtianimos miriimepropte-
rea contraherënr, quod-mulri opiqibne ipforuïn dereli-
<fta, àd fiaem. Confubftantiaiis. le tranftulilîent. N a 171
multos elle vocatos, paucos verb eletStos . Quam quidem
neutiquam tumprotulerefenrentiam , cum maximapo-
puli pars ex Imperatorum nutu pëndens, mordicus il%
iprum opinioni adhærëfcebaK Vërum enimpëro ne illi
quidem qui fidem Cbhfiibftanrialis propugnabanr,.erafit
omninoamoleftijsvacui, liberique. Nam eontrouetfia
in Ecclefia Àntiochena oborcavëos qui coneiliointerfue-
runc, in duas faëtiones diuifit : quippe Ægypti, Arabes &
Çyprij in vhum confpirantes,Flauiànum 4nciochia extur-
bandum cenlcbanc; Palæftini, Phoenices 8cSyrij ftabancà
Flauiano. Sedquis huius controuetiiæ fueric exirus j di*
cam alio loco.
fXw cumrb®
lAmbro-
iro con-
tatx co*
jfiunt
iflobicu
ratiani,
piobat.
«r. anno
3 .n.ts>.,8C
•7- n. 63.
Quod Imperator Tbeodofius, conferiptis mdxims contra Maxi
mum copiis, eodem tempore quo natus eft tili ex Vlactüa
Honorius, Arcadium Conftantinopolireü-
quit,ipfe Mediolant cum tjrafi-
no confiixit.
C Ä P V T X I I ;
'TpHeodofius Imperator pb haue caufam in magnam
X Iblicitudinem cohieëfcus.quarrfmaximascopias con^
tratyrannum.conficicadmodum veritus, ne ciaederii et-
iam Valenriniahp iuniöri moljretur; Eodem momeritó
legati Perläruni aduentant, paCem ab Imperatore peticu-
n. Etiamtumfilius Honorius Impelatori ex placilla con-
mge.iiatuseft-, Rhycomeliano & Cleärcho C o fï quinto
Id. Sept; Eifdem quoque ColT. ÄgeliüsiNouatianbrum
epifeopus , paulo ante natum Honoriumè-viraroigraue-
tac. Annplequenti; ad primüm confu|atum Arcadij Au-
gufti, & Vadonisi cum Timotheus epifeopus Alexandria:
extremum diem obierac, Thepphilus eum ëapeflit
epifcoparum « Annopbfti-vbi Demophiluslëëhe Arian«
. , , epifeopuslupremum vit«diemconfecerat, ArianiMari-
DeMaximo tyranno,&Gratianodolointerempto: quando&lu- nofuaripforum fetft* epifeopaex Thraciaaccerfito, epi-
ftinaValenttmantpuertadhucmater,infidiasinAmbrofium tv. • ■ , .: . - - “ • |
pndraga-
jbiusGra- i
Paai inter- j
[eft or.’ I
palénti-.fj
*». nuiMn in
Jmpérii I
?onfoitiß
jdmittic.-;
Mediolanenfem epifcopum tendere,propter -.
Maxtmt metum, intiita
dejltterit.
C A P V T, X I .
I Ifdem temporibus, quibus concilium Conftantinopô
X lihabitum fuit, has res jn partibus verfus Occiderttem
confetftas accepjmus. Maximus, ex partibus Britanniæ
oriundus , arma contra imperium Romanum ferre, &
Gratianoinbcllo contra Germanos vaidë debilitate, in-
fidias tendere parat. In Italia autè,quia Valentinianus ad-
mpdu Probjis erat adolefccns,Probus,virconfularis,fum-
mara pra^ciâuram gerens, Reip. curam fufeepit. Iuftina
Imperatoris Vaientiiiiani mater Arianae prauitatis labe in-
fc<5ta: etlijdupj vir eius vixit,eosqui fidei Confubftantiaiis
dediti erant, nullo incommodo poterat afficere ; ta-
men cum filius eiusellèt adhuçætate tenera,Mediolanum
proficifcensi gra^iffimos tumultus contra Ambrofium e-
pifeopu m copeitauit, eu mque in exilium mitri iu Ific. V-
bi aurem.populus propter incredibilem amorem , quo
Ambrofium compledlehatur, reftirit : eorumqueaetar-
dau|t toUatum,qui ilium in exilium abripere laborabant :
intereanuhciatiimefti Grarianufti dolo & infidijs tyran-
ni Maximimterfe&um. Nam in rheda, quaeleëticæIpe-
ciem piae fe fere bat, quæqueàmulrisgëftabatur, Andra-
gathiuS Maximi dux occultatus, praecepit, vti fatelhtibus
Imperatorijs denunciaretur, ImperatorisGratianicomu-
gem in eà vectam eflè: Imperatorique fluuium Rhoda-
nura, qui Lugdunum vi be m Galliæ praeterfluit, traijeien-
ti obuiam procedere. Imperatot itaque coniugem elie
ratus , infidiashaudquaquam euitauit: led in hoftis mantis,
tanquam cæcus in roffam, imprudens incidir. nam
Andiagathius è rheda defiliens , Gratianum interfecit.
Moritur igitur, Merogando & Saturnino C o lf cum an*
nos regnalïèt quindecim, vixifiet autem vigintiquatuor.
Quod factum, i ram m arris Imperatoris ëontraAmbro-
fium inflammatam reftinxit. Quare Valentinianus tem-
poris necefiitati inleruicns, Maximum animo perinuito
ad Imperij (ocietatem ad mittit. Probus verb Maximi po-
tentiam veritus, ad partes verfus Orientera turn profici-
fei conftituit, Abfquc moraigiturdeccdit ex Italia,
atque in Illyriam contendens, The.flalo-
nicæ,qüæ eft in Macedonia,com-
moratus eft.
fcopatum eiusimpartiunt. Marinusautem, cuius temporibus
le<fta Aiiana, ficutame dicetur poftea, diuilaerat,
non diu vitam propagauit. Dorotheum igiturex. ffotio-
chiaSytiae accitumi, mum epifeoptim defignant; Iropera-
toradbellum contra Maximumgerendum ire pergit, Ar-
cadiofilio fuô Conftanrinoppli Imperatore reliétoi Qui
vbi Theflalonicam venir, offendit milites Valentiniani
ægritudine~fra<ftos: quod neceftitate induëti, tyrannum
Imperatorislocoadmililfent. Theodolius autem, fene^;
in hanc neq; in illam partem propenderepropalàm dëeiâ-
rauit, Namlegatos Maximi ad lëmillbs, neqjreiecit, neq;
adtfiifit: & tamen imperiumiRomàhum nominis Impe-
ratorij fimulatione, tyrannidë oppreflum iri, videre ini-
quoanimo tulit. Proinde collebta miltummanu., Mediolanum
proficifci maturat i nam illo aduentarat Maximus:
Vxer Theodofii, quam cum Grach omnibus Socrates hie PlaciOam
nominat, FlaciUa verb nomirtata fu it j v ti demonftrat Bar. an, 38j: n.
Ij.& feq q .
i
De tumultu Cotiftantinopoli ab Arianis concitato.
C A P V.f T X I I I .
EOdetemporis momento,quoImperatbrad hqcbellu
faciendum omni ftudio incumbeDar,Conftantinopb-
li ab Arianis tumultus tali de caula com mocus eft. Solent
homines de rebus quas non norunc, lërmones nbnrmn-
qiiam confingere : & fi quando fuerint occafionemna-
<5ti,rumoresde rebus, quarum cupiditate ducuntur,multo.
maximos excitant, (vtpote perpetuo rerum oouarum
appetences. Quod quidçm in eà ciuitate turn vfu yë-
nit. nam de belio quod longe ab illis gerebatur, alius
aliud commentus, rumorem de ep diITipaiiit ; fpem fei-
licet animo concipiens, belli euentum Imperacori indies
minus prolperpFucceflurum. Etenim quamuis in
belio adhuc nihil ellec confeiftum ; tam illi res quas
non nprunt, iuxtà ac fieafdem oculis afpexiflenr, narca-
runt:dixeru ntqj,tyrannum copias Imperatoris prbfligafte,
hunc&illü militum numerum in pugna caecidilïè, atque.
adeo ipfuro Imperatorem à tyranno propempdum ca-
ptum fuilïë. Ariani itaque graui turn animi perturba-
tione commoti ('difcruciabanrur çnini , ecclefias intra
vrbemab illis quosipfi antea perlëcuti fuerant, occupai
s ) varios ruimores dificminarunt. Et qupfiiàur alia quæ
dam diuerfa ab illis quæ narrabantur , eosetiam qui ru-
moru^erant auchores,ad credendum ita indtixerUnt,
vt ea qu«ipfi confinxerant, non confida, led;Vera cfle
putareht/ nam alij qui eaauditione acceperanri, ipfis ru-
morum authoribus confirmabant, non aliter habere,atque
ab illis audiuerant j Arianiidcirco ammis deincegro.
-.21.24.
Sot. lib. j.
Thtod.l.f.
1 12. >}.
Theodofii
ótra'^Ma-
>nno?8S.
-{onorius
.Mmpinaus
Agelii obitcm
Timóthei:
F
jtótarihns
■ pifeopus.
Dorotheus.
Vide Nie.
lib. ft.
Sox,, lib. y.
cap. 14-
Conftan-
tinopoli
ab Ar|an>s
tumultus
cxcitarus.
Mendaciu
rum 01 um
eöcftus
ernitiofi. <
H