an a tn em a a e n u u u d u u .» » . . .
thyniævenifl'ec, E k u fm ra C yx ic iep lfcop um ad fe a c ce rfifc
H ico p in ion i M ic e d o n ia n x f v t fu p ra d ix i) roaaimè
d c d i t u s k l Qu a te Im p e ra to rco n c ilio cp.fcopomm A -
r i a L u m c 0 n™ cM O ,E le u fiu n .illo tam ßdeialTcr.tm c o -
oe i t . Q u i quanqüa’m an te a lllu d fe M u t u r a om m n àd e -
ne g aum tlp o fte a ramen exili© & pu bl.ca aone b ono rum,
q u tip iiim e rm in a tu s fu e ra tIn .P « a to r,fu p ta modum « -
« „ im s , opinioni A rianæafîennt, ftattmvtairenferat.rn
magno d o lo re fuir: & C yz icum reuerfus, coram vnmerfo
! populo de v iip fi ab lmperatorciUatagraurrerconqueftus
' eftalocetque vi fe c o a â u m , non lila addudtum volunra -
te d o ä n n * Ariana: aflenfiffe : illisrjue alium conqmrendnm
cp ifco pum .p ro p te re iq uo d lp ien e c c ffita te com pu l-
R H ' fus,fuum iplins do gma den ega flir . C y z ic cm tarnen præ
iiotu crga jnctedibili aKiore.quo illum com p led eb an tur neque al-
Elcufium teri epifcopo fe fu b ijc e re v o lu e ru n t , ne e c c le li* iuæ ad-
commit- ^ „ t k n e r a c o n c e d e r e . Qu a re cum eius (emper pa-
fat,B I ru e regub e rn a troni|tum fuam ip fom ra hmreftm minime
I dcpofuerc.
OuU Eunomins Sleufu Mactimana cïtâo,Cyùu tpifco[iu
itißiwmiß,&oni(trodimt:&qufilAcßico- ,
gmmnto Aihci, fcoiba cum cßctßlluutßbi
ad imitandumprom
t°fuit-
A
Eleufius
Ariaiix o-
pimoni afferma
co
— --------- --------------------‘ r Socratü Hiß or ix
I L th eW dW ^ ï ï^ t a q n e 'W N k om e d i am E i - —
V A L E M r i N I A U V s E i r V A L E N S .
Eleu Hi
dolor de
vi,&poe-
nitcntia.
Cjziccr
Vide N i-
c tp h .a u J
C A P V T V II .
lib.u.Sofc
li.6 c.io.
HI S rcb u sau d itis , epifcopus C onftantinop olitanus
EuBpmius A b u Eun n om omium ium , ,v y ip tp u o ic t i qm qui uu.dicendi v.iu . . vi^. , « qua *5^r p ' r *j d - ) y 'q - s r « v
;
B lH f t jat, pollet multitudinisanimosin fuam fententiam &cile
E T pertrabere,epilcopum Cyzïci deilgnauit. Què cumaduentalTet
Eunomius.ab linperatore mandatum f uit, vt fcleulio
eatutbato,Eunomius in lede epilcopall collocate-
c ; tur. Vnde qui Eleulïj fauebanc opinioni., extra vrbis
mcenia extruxerunt ècclefiam, conuentusquefepatatuu
exuaTtbc unt> Scdde Eleullo hxcquidem hac%:iuis:de Euno-
Cmho“ tnioautcmiampaucadicamus.^EanomiusActijcogno-
comcogit memo Atliei.cuiusiuptamentionem fcciraus.lcribatuit.
Eunomius Qui cùm eo vitam degens', fallacesratiocinandi conclu-
dendique modos.quifunt iophiftirum ptoptij, abillodl-
dicir.eosque fedulö imitatus eft. Quinetiammanibus in-
eptisqae vxicibus operam dare, lophifmataque qmbus 1-
pfe ircetiretür,comexete,imptudens aggteflus.illisque at-
rogantet inflatus.ad blalphemiam prseceps tuit. Arij etiam
opinionem fedlainvcritatis dogmata varijs tatiombus ltn-
■ pugnare ctepit. At tametfi Saélarum literatum propet-
„ enarus impetimsque fuit, neque potuit cas omnino intelu“
m,“m bgeteitamen verbavatiate,eadémquelèmpetalitetatqu6
ignatos. aliter dïcete po tuit.a tquod fib ia d dicendum p toponeba -
I tur,nunquam attigitificut lêptem torai ab-illom A p o lto -
li ad R om an o s epiftolam tam inepcc c om p o fiti, fans perfpicuè
declarant. N am cummulca ve rba inaniccr de ea e -
jnomii p ifto la p ro fo d e tit, inftitutum tarnen A p o fto li animo ca-
iD/ R iftm3 pere nu lle mod o va le t. E x c an ta lije iu s lib r ih u co n fim i-
Comme- 1 fes : de quibus û cui in animo fit periculum facere, m m^-
larii. gnav e rbo rum copia miram fententiarum inopia ra t,eperiet.
Atqui iftum Eunonium Eudoxius adepircopatusCy-
. ziccnfis dignitatemextulit. Gùm veró, ve ipfius mos fe-
\ rebat, pro. concione dialeólicis açgutijsivt^retur, auduo-
resadmodum reddiditattoriitos; vnde Gyzici tumultus
exortuseft. NacumCyziceniarrogantemilliusindieen-
do infolenriam.ferre nullo,n^p4 _opqfiênt, èciuitate ex-
: tuibarunt. IlleConftantinopoIim fe recipit, ibi pum Eu-
Eunomius doXioætatem degit ; abepifeöpatusadminiftratione va-
t S r r a .1 car. Verum ne ifta folum obtre^andi caufla dixifiê videa-
tQr 2 *' mut, ipfiusEunomij verba, quæfophiftæ more fallacicer
& veteratoriè de Deo Hon veretur dicefie, audiamus, fiee-
nim loquitur:De«4 deftta tpfius ejfentia nibiloplukintelligit, quant
nosinequtea ipfi magis eft perfyefta ó* cognita,quàm nobis-.fed quod
nos de ea. [cimusjdem omninb &}pftfcif :açrMlu W9* *"
idemtn nobisviófitmrtperits. iïtas aliasque ^omplurescom-,
mentitias faUacias imprudens contexuit Eupomius. at
^uarationelèab Arianis paulà poft fegregarft , diçemus
lu o lo c o ,, ■ ; •_________! .. . . ________
EIcufius
Aeciilcriba.
Eunom’us ‘
D
Eunomii
turbatus.
jEuitomir
dt'Dco
verba.
De inuento oraculo in Upide incifi tquandopropter Valentis
Imp erat oris iracundiam Ckalcedonis
mum diraebatuu
C A P V T V U E
tMperator muros vrbis Chalcedonis, quae e regione By-
. Izantij fita eft,deraoliriiubet. Nam iurauerat, (e proflig
a t o t y r a n n o P r o c o p i o , H o c p r o p t e r e a fa é t u r u r a , q u o d
C h a l c e d o n i jP r o c o p i jp a r t ib u s f a u e n t e s , ip fum tu rp ib u s
& maledicis conuirijs vexafïènt, vrbemque praetergtedi-
entiportas occlufifTdnt.Itaquc vrbis mcenia mandatolm-
petatèris diruuntur. Lapidés eorum ad balneas pubficas
Conftantinopolis, quæ dicuntut Conftancianae, tranfpoc-
tantur. In vno auttfm ex lapidibiisoracuium inpiluro rep
e r tu m e f t :q u o d a n t iq u it ù s q u id em ib ià b f t r u fum fu if le r ,
atquetumptimumin lucem elatum. Ex quo conftabatt,
muros tunc balneis inferuituros, cum magna aquae copia
vrbi fuppeteret : cumque infinitae barbaræ gentes in
Romanos incurfioncin facerent, Romanos mnltis amce-
tent incommodis, iplaeque ad extremum internent, Verum
nihil obftat, quo minus ftudioforum caula illud ipfum
oraculu.m hoc loco ponatnusr
laurigerm njmpha dum mifeent cantibus vrbem,
Kaucaque multtgemensdéfendit balnea mum,
Gens fera,gens murum fuperansfuperabit & iftrum,
Qu&ScytbicM franget glaeies,Mifosquerebelles
Contereuhoftilipenetransfed cufpideTbraces,
Pralia commit t et,fed committendoperibit.
Oracuium itafe habec. Non longo temporis fpatio in-
terpofito, aquaeduûus d Valenre exaedificatus, permagna
aquæabundantiam vrbi Conftantinopoli fuppeditauit;
eodemque tempore gentes Barbara contra Romanos, vu
dicemus pofteà,bellum concitaucre. Caterùm oracuium
alio,etiammodointelligipoterit.] Narnaquædu&uin ci-
uitatemderiuato, Clearchus vrbis praefedlus ^««^ldeft,
tubum ampliffimum in foro Theodofiano conftruxit:
quod vA>ç,id eft,aqua copiofa appellabatur; vbi la tum
feftum agitauit ciuitas. Atqj hoc eft, quod in oraculo
didumfuit:
Laurigeram nympba dum mifeent cantibuivrbem, .
Haucaque multtgemens défendit balnea mum.
Veriim ifta de Oraculo paulà pôfteuenêre. Id temporis
verb, cum murus Chalcedonis diruendus eflèt, Con-
ftantinopolitaniorabantImperatorem, vtabillo dema-
liendoabftincrec. Idemaciuibus Bithynia,Nicomedia
&Nicaa, qui turn force Conftantinopoli aderant, roga-
tum eft. At ille ira fupra mpdum accc n fus^fupplicantium
poftulationem agrè admodum tulit : & quo iurifiurandi
fidèm feruaret, non modA murum difturbari, verum etiam
ruinas illiusalijsthinutis lapidibusoppleri iqbet: atq
u e a d h u c etiam in quibufdam mûri parcibus licet vidc-
re , quo paâo maximis & eximijs fundamentorum muri
vetens lapidibus ftruiftura pertenuis & nulliiis ferè pretij
turn impofica fuerir. Sed de murd vibis.Chalcedonis
lacis rnulta,
QuUlmperator Valent * Nouatianos, qui non minorifludto quant
Ortbodoxi Confubft annale ajfeuerabantjnfeftant: quodque
Imperator Valentimanutfiliùm, quernfuovo-
cauit nomine, genuertt.nam Gratianus
ante adit urn imperium a
yiatusfuit, ..
C A P V T , , IX^ ,
POrroIaipetatorabillisp'erlcquendis.quifidemConfubftantialis
tuebantut , nondeftitit, fed eosexpu-
ljt è Conftantinopoli : & cum illis vnd Nouatianos,
tanquamcidetn opinioniaddiflos , eotumqueecclefias
occludi
E
Vide Ni-~
. Cbalcc-
donis mu
ros eux
lmp.de«
moJmiuH
jftuto.
[Oracuium
Oraculi
ucpuEao.
G >
Qnodac-
cidjJjèfe-
rime area
annum
Ciuiûi.
m •
Valentis i
ra fopplk
caotium
pro Cbal
ccd01n.1i'
Jfib'us pre
'ces nö ad
mittit.
VideM
ccph.c. I
'Mal'
Agelij
1 exilium-
Martianus
Impcrato-
J pis ira re-
I ftioguit-
[ ArianiNo
I uacianis
I cur infenfi
B
[ fiellum I
I cotta Pro-1
copiü-Va-
[ lentinia-
buS l- lm -
peratori
1 nacus.
V A fe E N T I N I A N V S E t V A L È N S. 'E c c l e f i i f t ïu \ I l ib . 1 V.
occludi iulfitrepifcopumaute Agelium, qui illis præerat; I donianosgraflaiicoeperünt. Hi me tu , inïô poti'us vi fn
virum quiram olïmàConftannnîtemporibusrexeratee- anguftias addudli, deciuiràtibus fuis alter ad alterum îe-
elefiam, vitamq; plane Apoftolicâcraduxerar,exiliomuL ' gacosmitteçe , fignificarequefibi Jncceftkrio confugien-
tari. Iftepervniuerfum v it* tempus nudispedibusincef- [ dumtumadfratremlmperatoris, tutnad Liberiumepi-
ferar,vnaq;tunica(pr*ceptum,Euangelijobferuâns),vfus fcopumRomanum:Illorumquefidemppriusatûplexétn-
fuerac.Perid tempus Martianus,quiolim in Palatio latei- { dam,quàm vtcum Eudoxiocommunicarent. Iraque Eu-
ditismunereperfunâùsfuiflèt, virvaldèpius& eloqiien- 1 ftathiumSebaftiæepifcopum, quilæpenumeioabdicatus
tiainfignis, Imperatorisiram contra Nouatianos inflam- fuiflèt.Siluanum Tarfi Cilici*, & Thcophilum Caftaba-
matamteftinxir. Quitum .presI>yterecclefi*Nouatian* j lorum ^rbisCilici*,mitcunc:îllifque in mandatisdant, vt
fa«ftus> Anaftafiam & Carofim'Imperatoris filias,Grama- cnm Liberioneutiquaindefide diftèntiant, lcd commune
* præcepds inftituit : quarum nomine^balneæpubli- > nicentcum Ecclefia Romana, fideroque Confnbftantia-
cèÇonftantinopolià Valenreextru<5t* fuere,&ibiadhuc j lisratamfacianr. Ifticumliteriseorum, qui Seleuciæ de
cernuntnr. Iraq; præreuerèntia, qua illum Imperator ob- fidediffènlèrant , ad veterem vrbem Romam fecbnfe-
feruabat.Nouatianorumecclefi* ad tempus occlul*, de- runt. Cumlmperatoreminimècolloquunturferatenim
nuoaperiuntur. Non tam;en moleftijs, quas illis facefle- inGallia, bello contraSauromatas gerendo occu^atusj1
bantAriani,penirùsTiberati fuerunt.Eranrenim illis pro- fed Liberio lirerasofferunt. Ille-eas recipere^oluir.nam
ptereàinuifi,quodeos, quifidemtenebancConfubftan- j eosfe&æ Arjan*fautoreselTedixit;&propte.reaabeccle-
tialis,amoreôcbeneuolentiaamplexabantur. Atqueillo j fianonpolïèrecipfjVtpotèquifidemconcilijNicæni ab-
quidemtemporehicrerumftacusfuir. Iftudnosminimè j rogaflènt. Cui illirefpondcnt, fe poenitentiainduâros
piæterire debet, beilum courra tyrannum Procopium lu- J veritarem agnouifle : fidem eorum qui filiumpatri difti-
iceptum, fub fine menfisMaij adminiftratum fuiflè, Gra- milem elle docent, iam pridem reiccifle : filium in omni-
tiano&Dagalepho CofliPaulo poftillud bcllum^eifdem bus patri fimilem confiteri : arque illam Vocem Similem,
graflâtio.
Epifcopi,/
atiXiberm
R o. Pouc
b Grando
f inuficats
• Gratianus
t lmp. crca-
! Nic*a
[ tciræmo-
[ tu. «oeuf
2, item
i Germa.
D
Bafilius &
Gregoiius.
fi>li exor-
: tes exihi.'
ColEyaleuciniano Imperatori in parcibus vérlus Occi-
dencem nacus eft filius, ipfius nomine nuncupatus. nam
Gratianum filium antè fufceperac , quàm Imperij adiret
gub.ernacula.
* H U Balnea ab Anaßaßa Confiant ini forore Annftafiana denomi-
nataejfe, autoritate Ammiahiprobat £/fr.nn.366.n. 21. contra Soc. hic
& Soz.om.l.6.c.ÿ. o x
f Vide Ni-
[' ceph tu.7.
I 6 c.n.Bar,
»•j 6s. n.
I 7.8.
i Maccdo- ,
uiani ab
I Ariaöis ve
1 *ati eu ôr-
! thodôxis
I Iclè con- 1 i Gontra
t M a c c d ô -
Degrandine inufttata magnitudïnU,quade calo decidit:&
terrmoubus,qui mBitbynia & Helle-
Jponioacciderunt.
C A P V T X.
ANno fequenti, Lutino& Iouiano ColTfexto Nonas
Iulij, grando magnirudiheinfifiràca, lapidibus fimi-
lis,Conrtancinopolidecidit. Eft quidem muleis in o ie, illam
grandinera , Deoirato, quód mulri làcerdoces, qüi
cum Eudoxiocommunicarerècufauerant, eflenc ablm-
peratorerelegatijdelaplain fùifle:Non multópóftieifdem
Coll. Valentinianus filium fuum Gratianum Imperacoré
crear,Non.Calend.Septembris. Anno proximo, Valenri-
niano &c Valcnte fecundùm ColE quinto Idus Oiftobris,^
terræmotus in Bithyniafaétus, Nicæam vrbem deturba-
uit. Ifte duodecimusannus fuit poft ruinam Nicomedi*.
Póft paulo,miik*partes GcrraXjVrbis Hellelponti,altcro
terræmotu cônqùaflàtæ cecidcrunc. Verùm,quamuis ilta
hoc modo euenirenc<,nihilo magis ramen Eudoxij epifeo-
pi Arianorum & Valentis Imperatorisanimiad piecatém
6c réôlam de reiigione opinionem commotifuerunt.nam
crudeliter in eos læuienai,qui abipfis in fide diflèntiebât,
nullum aliquando finem fecere. Ifti terræmbtus videban-
tur tumulcus in Ecclefia cerra fuiflè indicia. At quanquam
cornplures facerdotes (vtdixi)erantinexiliuin eieôfci, tarnen
Balilius & Gregorius lbli(quorumill©C*làrc*Cap-
padociæ epifcopus fuit: hicNazrànzi, vrbisobicur*&
pertenuis, Cæfareæ finrtimæ) diuina prouidentia proprer
cximiatnpieratempàtrijs lèdibusmiûfmèpulfi fuere. De
quibus polled mihi vberius dicendum eft.
Vide Baronium, an.i66.n. 6. vtiSocratemhic reprehendat.
Quhi qui Macedonijfentent'u fuffragabantur, cum propter Imperator
ts violentiam inanguftias vemjfent, miff a ad Ltberium
Vontificem Romanian légat lone,fubjcript tone
\ fua Confubftantiale rattan
fecerunt.
C A P V T X I .
Odern temporeillis,quifidem Conlubftantialiscon-
-A^ftanterfcruabanCjgrauicer&acerbèéxagitatisrdein-
cepsimprobiillij qui eos fucrant perfecuti, contra Maccnihiï
à voée GonfiibHantiali diferepare. Qu*cum dixif- j
fe n t, Liber ins poftulac ab illis,vc opiiiionis fu* declaratio-
nemfcriptismandarehc. Illilibellumeiobtulere: inqud
verba in fidei formula N ie * * édita comprehenfa fuere
perferipta. Epiftolas quasfadlis conuentibus j'feb vrbe
Smyrnaquæèftin Afia,dPifidia,lfauria,Pamphylia& Ly-
cialCripferunCjhoc loco citare,ne firn loiigus,non eft con-
filium. Ljbellus aurem, quern legati ab Euftathiomilfi L iberio
dederunt jira fc habet.
Dothino fratri ic çolleg* noftro'LibetibjEufta-
thius,Theophilus & Syluanus, in
Domino S.
Vtomnemoccafionem infant lureticorum confidents, quiec-
clefs. cathohugfaues after tint offenfiones,ommno adimamus, con
cilia epifeoporum reâè de reiigione fenttentïum , qua Lampfact,
Smyrna,aliisque varijs in locis aliquando habita fuertnt, noftro ap-
probamusconfenfu. Atquequo magis confia not eifdetn ajfentiri,
banc obinuu legationenr. literasçLàdtuàm benign'itàtem &adom-
nes alios epifeopos Italia , aliarumtfe regionum ad folem occiden-
tem vergentium attulimus: ex quibus planum fiet, nos fitem Catbo-
licam tenere,feruare<fc,quain facrofantto concilio Nicano,tempori-
bus beati Confiantim imperatons,a trecentts decern &oäo epifeopis
confirmâtafuerit, atque adcbinttiolatafiabihsj^ vfquead hodier-
num diemperpetuo pernianferit : in qua vox Confubfiamialis, ad
peruerfam Arij doftrinanrexpugnàndam, fanftèpieque pofita eft.
Nampropnarum manuittrtfubjcriptionibm plané confitcmur, nos
non aliter atque illos Patres,qitos dtximus,fehtire: fed eandemfident
cum illis antebacferuaffe,&iam feruare,&ad extremum vfajpiri-
tum feruaturosejfe-.Anum autem,impiam eius doftrinam, dtjetpu-
los,opiniomsfauiorès, qUinetiam omnem harefin Sabellit , omnes
Patropaftianos, Marcioniftas, Photinianos,Marcellianos, & Pauli
denique Samofateniféftàtorespenitùscoridemnare. Iftorum doftri-
na,omnibus idem cùm illis fentienttbus, omnibus etiam barefib. qua
facrofanftafidei pradifta, afan ft is pat rib us piè & catholicè in vrbe
Nicad expofita aduerfantur, itemq3fideiformula in concilio Artnii-
nenfirtcitata, vtpotefideifanft't conctlij Nicani, quam dixtmus,
prorfus repugnanti(cui quidam dolo &quorundam per unto propter
nomen vrbis Nicaa, qua eft tnThracia ,frattdulenter indufti, Con-
ftantinopoli fubfcripferunt)rtotnittatim anathema indiciums. Tides
autentcum noftra,turn eorum quosfupra dixtmus,quorumquelega--
tionem obimtis, eft hxcquidem : Creaimus in vnum Dann •, patron
omnipotentem, omnium rerum vifibiltuin &inuifibilium effect ore:
& in vnum vnigenitum Deum, Dominum Iefuttt Clmftum, filium '
Dei,genitumexpatre, hoceft,exfubßantiapatris: Dann de Deo, lumen
de lumine.Deum verum de Deo vero:genitum,nonfafttim:con-
fubftantialem patri,per quern omnia facta füritfiticqux in calo,fiue
qua in terra. Quipropter nos homines, & propter noftram fain tern
defcendtt.& incarnat us eft, & bomofaftusefi,paffus eft, & refine-
xit tertia die.Afcendit ad calos,&yeturus eft iudicareviuos& mor-
tuos.Etin Spiritum fanftum.Illis verb quiajferunttempus aliquan-
dofuijfcciim non effet, aut non ante fuiffs quàm nains effet, aut
ex bis qua
Maeedonianorum
ipalinodia.
G
ÎMaccdoepiftoln
confcflio i
Pontif.
Rom'.1 ob-
Pröbant
{concilium
Nicamum
Damnant
hxrclcs.
H
■ fidei foi-
'jnula.