A
Soc rat is H iß or ia C o n s t a n t i n I F .F.
;'E
Hucrefer
- îiiceph.;
c.Z.Î-9- \
Vide Théo.
t l C.l.2.
j . 4. Ste.
/ i.f.i.ï,
.Bar 338. fi
&M - '■
Eufebius.
& T he- !
ognis Arij;
dogma
Irefufcna-
re conati.
ID e hoc I
presbyte-1
Jro» Vide
\Socratem
fo r t h .
«J 9*
B !
Impera- ;
tori pret j
byrercô-
mendatus
Eufebius
Impera- j
tbris eu- -
nuchus. j
Impera-
toris aula
inficitur
Arianifmo.
c
Contagiu
Arianif-
ini. ‘
D
Chrifit
Î4 *.
Athana-
fius Alexandrian*
reuertiiur
Quod Eufebius Nicomedienfiscum fuis, denuo Arij dogmarefiifcjtare‘
s admxuseft, vnde mom in Ecclefidnati fint : & quomodo
' Athanafius literis Conftantini iunioris commun
i t y Alexandrians rediem
C A P V T l ï . ,
MOrtuo Imperatore Conftantinçi, Eufebius Nico-
medicnlîs & Thèognis Ni cææ Epifcopus, tempus
opportunumfenadfosarbitrati,omnesfuos neruos con-
.renderunt, vt fidem de Confubftantiali confirmatam ex-
I tdrbarentab Ecclefia, Arijque opinionem in eius'locum
j introduce^nt. Verum hoefe minime confequi Sceffice-*
rè poffèifitellexeritntjfî Athanafius rediret Alexandriam.
Ifta qui dem callidéaggreflï funt, fubfidijs illius presbyteri,
quem caufam fuifle ante diximus, cur Ariuseflet reuo-
catus,adiuri :fedquemadmqdumresconfe(5 a fit, dicen-
dum aibitror. Presbyter ifte-teftamentum & ,mandata»
quæ ab Imperatore iam mortuo acceperat, Conftantio
Imperatoris fîliodefert. Ille, vtiritellexerat, hocipfumin
teftamentoferiptum eflè,quod fibi erat maxime in optatis
(teftamento enim partium imperij ad Orientera fpedfran-
tmm hæres inftiturasfuit ) presbyterum in magno honore
habere^nultum illi tribuerecoepit libertatis .-libéré & au-
da&erin regiam ingredi iubet. Quæquidem libertas illi
ab Imperatore conceflà, tum ad vxorislmperatoris, tum
adeutauGhbrum eius familiaritatem aditum cito patefe-
cit. Eodem temporeeundchus quidam, cui nomen erat
Eufebius, primarius fuit Imperatoris cubicularius. Hic
presbyteri lu alu peruerfæArij opinion i aflènfit,reliquosqi
eundéhos in eandém induxit (èntentiam. Quin etiam
Imperatoris coniunx eunuchorum & presbyteri hortatu
&confilio,in Arijerrorem prolapfaeft. Paulo poft Imperator
iplè rem in quæftionem vocaùit : pedetentim p a t ,
fim vagaricoepitjac primum inter fetellites, quipalatium
frèqupntabant.* deinde per multitudinisanimos, quæ vr^
bemincolebaf,peruaderë. Deopinioneillain ipfaregia,
cubicularij Imperatoris cum mulierculis digladiantur ; in
firrgulis vrbis familijslitigiofâ dilïèrendi pugna fuie. Mali
igiturillius contagio ad alias prouincias&ciuitares cele-
nter pernjsnauit : & controucrfia,veIut Icintilla, ex paruis
admodum initijs exorta , audientium animos àd difeor-
diam concitauit. Nam cuiquecaulàm tumultus fcifcitari-
ti,anfaftatim difeeptandi oblafaeft;& qüifquenon mo-
dodeearogare, verumetiampugnaciterdeflèrere voluit.
Ita contentionis procella tranquillosrerum ftatus penitus
labefaâatus eft & euerius. Atque iftæ quidem concerta-
tiones, vrbes folumad Orientera vergentes ifto modo ex-
agitarunt. Namlllyrium&aliæregiones verfus Occiden-
tem, interea temporis pacatæ & quieræ fuerunt ; quippé
qua? concilij Nicaraidécréta nullo modo perfringere vo-1
luerint. Poft^uani igitür contentionis ftamma état a o
cenla, & indies magis magilque é^ardefeebat, fadrio Éulebiana
multitudinis tumultum in lucra deputauit. Sic
enim poflè fierifperabar, vt aliquis Alexandriæ Epifcopus
deligeretur, qui eandem tüerètur opinionem . Verum
eodem temporis momento Athanafius litëris Cælâris
Conftaritini iunioris fcilicer, patris nomine nuncupati,
qdafi communitus Alexandriam rcuertitur. Eas quidem
literas Imperator ipfe ad populum Alexandrinum
ab vrbe Treueri, quæ eft in Gallia, mife-
* rat : quarum exemplar infra feri-
ptum eft»
. Q
CO N STA ^N T IN V S CÆ SA R PO PV -
i d E c c i Ê s i æ C a t h o u c æ
Àlexahdrinæ*
Veßra prudentja minime obfcurum arbitror, quid càufafttè-
ritjurfacrofanBa legis& doBrïna Euahgeltca tnterpresAthuna-
nafius, a pâtre meo in Galliam ad tèm'piu re légat usfit : riefciücet per
ttefariam tmprobortim quoru ndam peruerfitate(ndm agrèfiisinfe-
fiorum & crtidelium hofiium immanitas eius capitipericultim intenderat)
vulneraplane tnfariabilidfitßintfecoaftiisßiijfef, Quo-
circd vt hanc nequam hominurri malitiam effugeret, ex iUururri
quafifaucibus, qui et ftruebant infidids,ereptusefi, iujfusfavt fub
meaditionevitamdegat : quo nori aliterdefiin eactuitate verfare-
tur, in qua dntehac vixerit, omnibus rebus ad vit am necejfarijs ( licet
eius eximia virtue diuiiia ope fréta, grauesafieriorü fortunaa-
r tonnas pro nihiloputet) abundare circumfluerequépofiit. Quant-
obrem cum Dominus nofierfelicis memoria Confiant mus Augußus,
pater meusy baberet in animo Epifcopum ilium ad propriam federn
locumquerqUem apüdvos, virosgrdtißima ergd Deunt pietatepra-
fiantesoccupauerat, reßituere : & morte ( vt fors huùianafert) ante
occupatusoccumberet, qUaniïd quod erat fib't in optatis, expiere
pojfet ; confentdneüm certeexifiimdut, v t ipfeinftitutum tarn pij I m-
peratorismibiexequendunifitfeiperem .• Quanta autem obferuan-
tia& honore hominem complexus fuerim, ab eoipfo,fimulatquein
veftrumconjpefium venerit, facile intelligetü. memirum fane fine
iftudbumanitatis officium erga ilium declarajfe. Nam cum qua-
dam veßri defiderij quafi effigies, tum grauis hominisperfond anteo-
culos mentisobuerfata, animummeum ad hoc ipftimcommouit, ve-
hementerque cohort ata eft. Deus vo$,fratres mei cbartßimi?fua pro-
uidentiadiuferuettncolumes. •
Iftis literis confifus Athanafius Alexandriam reuertiturf
quem populusAlexandrinus animis luben tiffimis recepit.
Verum qui in ea vrbe labe opinionis Arianæ erantalperfi,
contra ilium cortfpirarunc. Inde crcbræ leditiones ortæ,
quæfàéUbniEuIèbianæ anfam ad Athanafium apud 1m-
peraforcmfalso accufandum præ.buerunt : eiqueçrimim
aatiïm eftj qûàdfuoipfius arbirrio ( cum communis Epi-
fcoporuccmuenfusilIudjninimèdecidiflët)Ecclefîæillius
adminiftrationemdehupoccupâflèc.Adeoverôcreuitca-
lumnia,vt Imperator ira admodum accenfqs, eum Alexandria
exturbarèt.Sed quaratione hoc faâitatum fit, di-
cam equidem paulô poft.
Quoi Eufebio Pamphili mortuo, Acacius Cafarea Epi- *
feoptu cream eft :&de Conftantini m-
ntorismorte.
C A P V T l i t
EOdem tempore Eufebius cbgnomento Pamphilus ,
CælàreæPaiæftiriæEpifcopus,mortemobijt; & Acacius
, eius dildipulus, in ilium fiicccflit Epilcopatum i qui
quidem cùmalios comploreslibros, tum librum devita
præceptoris fiii Euièbij confcripfit. Non longo tempore
poftyConftantinus iunior,qui nomen dpatfètraxerat,fra-
ter Imperatoris Conftantij, in fineslmperij Coftantis fra-
tris fui natu minorisirruptionemfaciens, cura eius militi-
bus manu! confiigit, ab eiiHemque in terfici tur, Acyndino
& Proclo Cofi.
Quod Alexander cum évita decederet, duos in Epifcopatunt.
ipfiusdeligendospropofitit, Paulum &
Macedonium.
C A P V T IV .
T ^ E R idem tempus in vrbe Conftantinopoji alius tu-
A muhus, eas (èditiones quas antepofuimus, eft conti-
nuoinfecutusi qui quidem eiufmodi de caula excitatus
eft. Alexander illiüs Ecclefiæ Epifdbpus, qui ftrenue con-
tr-A nU ®*m,caucrar> W&ffi annos in Epilcopatusadmi-
niftratiône cotntriuiflet,anno%yjxifTet 98. excefljt e vira.
-------- - . . . _____ de quan-
Vide Ni-
çeph.c.i.)
lib-ç).
Vide Thei
fi.zif.'r.
Athanafi
corin G«
liam tcle
gatus.
C ar non,
Alexan-
dliam rc
miflus.
F
AthànaC’
Alcxandriam
rcoérfns,
rurfumq;
polfos.
€
Vide Ni-
cephx.j.
lib.9.
A.c/tcif liie
r de vite
Eufibij,
vide infra
c.10.
Eufcb.
Pamphi-
H mors.
Àcadius
fueccÜor
exas.
Conftan-
tifli iû-
nioris in-
SemuS)
anno34J'
H
Vide Nictph.
c-slib.
9.
VidtThto.
ill.c.f.6.
Vide Sot.
/•3 S 3-
Bar.anm
3 4 ?•
Alcxandri
piobuuî»
aano 34I'
Macedo-
Iiius.- ' : '
B
! Schifma
I in éleltio
I neEpi-
[ feopi.
Paulus
I Epifcop*
Conftan-
tinopoli-'
C
: VideNir,
î ceph.c.4.
lib.9.'
Vide '
Theod:l:z.
^.f.3.4.0.
__/Co n s t a Kir in i F. F. - E ic le ß iß ic x .L ib .l I.
& quan quam neminem, qui in eius locum fiiccederet,ref.
j.e.io. ;*• j
Soz.i.3. r .ÿ .
Euagr.l.i.
-
Vide et id |
Apoftxon- 1
flit.lXc.^•
ftuibino. I
tnuit Er an.
cifc.Tur- ^|.
èiamts.-itS
t nota-
: uit ad c.
9 Canon.
Concilii
j Nictni.
D
i Maximus
Rp.ifcop1
[ cur^def
«lium 06
ventrje.
lujius fi-
pifeopus
•Canon
j Eccldia-.
I fticuspro
i Rom. Epi
lcop.praj-,
j rogacîua.
! ^Annusj.
a morte
Couftan-
; cuti, .
lit;acprimum,quoddecretum,ab illis tumftaturum vio-
laflet; fcilicèt quod abfque tbnlènfu & (entérina communis
ConcïlijEpifcoporum gradumfacerdotii denuo fufee-
piïlet. nam ilium abexilioredéuntem, fnoipfiusarbitrio
ad Ecclefiam t'egendam præcipitem ruide querebantur.
Deinde, quod in eius reditu-, tumulrû oborto, multi in le-
ditioneinterijflènt: quodque illius opera alij plagiscæfi,
alijiniudiciumaddu<ftifuiflènt;quin ctiam ea quæ Tyri
contra Athabafium a6ta fuêre, in medium profêrunc.
Hoc Antiochenum Concilium ext at t onto i. Çoncil.geneYal.fub luik,
cuites vero automatesfit,quidve intodeaUum.fucrif, conjult notas eiuj-
demConciliiin edition. Binian.
. ’ DeEùfebioEmifenô.
C A P V T V L
TNterea loci, dum iftafalIacriminatioAthanâfioillatâ
Ae ft, Eulebium ilium eognomenroEmilënuro, Epifcopum
Alexandriæ deligunt. Quifnam ifte fuerit, docet
GeorgiusLaodicææEpifcopus, qui tum in illo ipfo Con-
cilioaderac. Eteniminlibroillpquemdëeiusvitaedide-
rat, narrat primum jEufebium ex viris primai ijs Ededæ,
quæ eftin Mefopotamia,oriundum,& ab ineuntë ætate
Sacris literis inftitutum: deinde humaniori litcratàra J;be-
raliter à doôtore, qui id temporis Ededæ habitabat, inftru-
<ftum:poftremô,lacrieloquijintelligentiam ex Patrophi-
lo & Eulêbio, qui illüd ei interpretabanturi didicidè:quo-
rum hic Ecclefiæ Cælarienfis, ille Scythopoliranæ Epilco-
pusfuit. pofthæc Antiochiam, vbi Euftathium à Cyro Be-
rcèenfi forte fortuna etroris Sabelliani accufatum,gradu
deieôtum eftè contigerat, demigrafiè : Deinceps cum Eu-
phronio , qui Euftathiô fitccedèrat, vna verlâtum : & quo
facerdotij munus vitarct, Alexandriam pèrreXidè : illic
philofophiæ operattr dedifiè. pofteâ Antiochiam reucr-
fum,PlacitiiquiIuccefièracEuphronio.familiariratevfum
fuilTe. Inde ab Eüfebib Cônftantiriopolis Epifeopo ad
Alexahdriæ Epifcqpatum getendum accerfitum ; verum
propterea quod Atnànafius à populo Alexandrino pluri-
mum diligeretUr,noneoprôfeékim »fedmidumadvrbé
Emilènorum. vbi dé eius eleiftione magna ad populum
Emifenum excitatadilcoidia ( infimulabàtur èv.im, difei-
plinamMathematicamexercuide);fiigam coepidè : Lao-
dicæam ad Georgium, qui deeo multà prædicarar, (è con-
tulidè. Georgius vero il&m'Antiochiam deduxit,&per
lemmouit. Àtque concilio Èpilcopprumimprobæ Arij j Placitum&NarcilîumEmifamreducendum curauirreum
opinionideditorumitt vnumconuocatOjPaulum Epifco- denuoincrimen errorisSabellionivocarum.atqueiftade
.eiuscleôtione Georgius fufiusdideruit. Ad extremum ad-
iungit,tumImpëratorem ad Barbaros forte prôfeâum^
Eulebium inde abduxide : turn pro certö compertum eftè;
portcntofasquafdam præftigiasab eo éditas hiiflè: led de
illis quæ funt à Georgio de Eulebio Emileno commemoratahaôlenus.
Quod, qui conueneïdnt Antic chia Epifcopi, cum Eufebius Emifehus
Alexandriam reeufaret, Gregorio pro eo fuffetlo, fidei Ni-
esta confirmâta mutationem fieri eu-
rabanti
C A P V T V I I .
EOdem tempore , cum JEufebitis Autiochiæe^ïètEpi-,
feopus Alexandriæ deleâus, & eo proficifci exrime-
Iceret,Gregorio ilium Epiicopatusgradum déférant.Qua
re cbnfeâa, fidem commutare laborant : qui tametfi nihil
eorum quæ in Concilio Nicæno adfcafunr, reprehendere
volebant: reuera tarnen fidem Confubftantiaiis per cre-
bra Concilia labefa&are & euertere, & alias aliter de fidé
decidere aggrefli funt, Vti paulati m homines ad Arij
opinionemimpellerent. Cæterum quaratione
ifta a â a f in t , fèquenti
fermone oftendenùnciaüerat
î illis tarnen, penes quos eratEpilcopi déli-
gendipoteftasin mandats dédit, vr alteram è duobus,
quos ille nominaret, deligerent . Atque ft veilent hominem
cum ad populum docendum aptüm 5 tum vitæ 8c
morum itttegritare probatiim, ad illud munus aftumere,
Paulo, qpem ipfe presbyterum ordinauerar, fuffragaren-
rur : quivt ætate admodum iuuenis ,ira prüden tia & con-
filio plane fenex erat. Sin eum , qitem ïlluftris pieta-
tis lîgnificatio fblum commendabat, fibi dari optarent,
Macedonio eum honoris gradum defèrrent:qui & diaconus
illius Ecclefiaeiam pridem fuiftet, & nu n c ætate vàlde
proueiftus. Vnde in Epifeopo deligendo maibr orta con-
tentio »Êcclèfiaque grauïuscxagitataeft. Nam pôpulus
fuit in diras faâiones diuifus i quarum altera dogmati A-
riano adhæfit mordicus,altera cum decifioneConcilij Ni-
cæni penitus confenfit. Ac dom Alexandro vita fuppè-
tebatjilli qui fidem de Confubftantiali confirmatam am-
plexifunt,ab Arianis, quiprofuoipforum dogmateperti-
naciter difeeptabant, & in dies fingulosacriter digladia-
bantur, fuperiorespartes tulerunt. Verum vtprimum ille
ex hac luce migrauerat,populi dimicatio valde anceps
fuit. Ob qüam caufàm, qui fidem Confubftantiaiis cuta-
bantûr, Paulum creauerunt Epifeopum : qui autem faue-
pànt Arianifrao, ad Macedonium aeligendum omni ftu-
dioincubuerunt. Atque in Ecclefia, quæ Pacis nomen
habet, quæquein proximo fîta eft illi, quæ magna Ecclefia
dicitur,Sapientiæque nomine nuncupatur, Paulus de-
ligitur Epifcopus ; inque eo deligendo demortui fuffragiü
videbatur primas tulilîè.
■ Macedonium Eufebianarum partium feclatortm ab Alexandre no-
minaturn ejfe , Sabinus Ai ace don ianus, de quo infracap. xi. & i,. pri-
mum comment us ejfe vide tur Baronio, anno 340.». 16.
Quod C.onftantitts Imperator Paulum iam ordinatum Epifcopum:
extrudtt acEufebio, quem Nicomèdïareuocandumcurauit, Con-
fiantinopolis Epifiopatumtraditi& quod Eufebius altera Synodum
Antmhia vrbis Syria congregart fecit, ac inibi a-
liamfidei expofittonem pronun-
ciari.
N:
,C A P V T V.
On multo poft Imperatori Conftantinopolim aA-
uenranti, elctftio Pauli Epifcopi non mcdiacrem bipatuabdicandum
curât: Eufebiumqüe Nicomediaeo tra-
dua:um,ConftantinopolisÈpifcbpiim rênunciat^ Qui-
bus rebusconfedtis, Imperator Antiochiam iterCapit.Eu-
febius autem acquiefcere non potuitifed omhem lapidem
(vt in prouerbio eft) moui(, vti quod animo inftituillet,ad
exitura petduceret. Concilium igitùr Antiochiæ, quæ eft
in Syria, cogitj Ecclefiæ fcilicet dedicandæ nomine,quam
Çonftantinus,iftorum Imperatorum Aiiguftorum pater,
ibi ædificare coeperat. Poft cuius mortem filius eius Con-
ftantius , decimO anno poft iadla illius fund amen ta , earn
abfoluit :id que ,fi verum diccre volumus, vt fidem Confubftantiaiis
prorfus labefiidtaret, eucrteretque. In ifto
Cbncilio Epifcopi nonàginta ex diuerfis ciuitatibus con-
tieneiunt . Verum Maximus Hiërolblÿmoiiim Epifco-
pus, qui Macariofucceflèrat, ad illud rteütiquamaccefllr:
rati)Syfi.acceiIî(lèt,fecompullumiri Athanafij abdicatio-
ni lubfciibcie. Quin etiam Iulius Romanus Epifcopus,
neuciquam aderac : neqüe quenquam, qui eius locum liip-
pleret ,eo minmdque cum<i Canon Eccleliallicus iubeac,
non oportere abfque feriteritia Epifcopi Romani, décréta
Eçclcliisfancire. Cogituritaquc Concilium Antiochiæ,
præfente Imperatore Conftantio , Macello & Probino
Cois.b Quintus iam annus agebâtutà morte Çonftanrini, '
iftorum Cæfarum Aueuftorum patris. ld temporis Ecclefiæ
Antiochehæ prær'uitc Placitus, qui Euphrbnio luc-
céflèrat. Fadtio Vero d Eufebiana , ad Athanafium falfo
aecuiandùm operam fuam acftudiumpotiflîmumcontufPaç
itui
£»[.'hrofDij
u/cceifor.
||î;EltfebÎ3-
loafiâio
DOuam
'criminarionem
Athanaf.
jintcntac.
i VideNi-
'ceph.c.$.
\lib.8.
jVide Soz.
Uib^c.ÿè.
\Bar.pretf.
r f ■
Eufebius
lEmifcnus
i .ic fcuie-
' bio liber.
G
iPræftigia
Eufebij
Emifcni.
>
j H
Vide
Nici. c j .
1.9'
Theod.l.2.
cap. xi.
1Bar.anno
>41.
Gregorio
Epircopa-
tus Alexandria:
defertur.